Đam mĩ trong chân dung nàng Shunkin của Tanizaki Kunichiro

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE<br /> Social Science, 2017, Vol. 62, Iss. 11, pp. 3-10<br /> This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn<br /> <br /> DOI: 10.18173/2354-1067.2017-0082<br /> <br /> ĐAM MĨ TRONG CHÂN DUNG NÀNG SHUNKIN<br /> CỦA TANIZAKI JUNICHIRO<br /> Đào Thị Thu Hằng<br /> <br /> Phòng Tạp chí & TTKHCN, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Tóm tắt. Qua tiểu thuyết Chân dung nàng Shunkin, Tanizaki đã thể hiện niềm đam mê bất<br /> tận của mình với cái đẹp, đam mĩ trở thành một phần không thể thiếu trong phong cách<br /> sáng tác của ông. Mang tâm thức con người Nhật Bản, với những hà khắc của thiên nhiên,<br /> với niềm rung cảm trước cái đẹp sớm phai tàn như một quy luật tất yếu, cái đẹp trong tác<br /> phẩm của Tanizaki thường gắn liền với nỗi buồn và cô đơn. Vẻ đẹp của người nữ trong<br /> văn chương Tanizaki thường lộng lẫy, quý phái, dù chưa hoàn hảo, thậm chí đôi khi còn đi<br /> ngược với quy chuẩn thẩm mĩ và đạo đức thông thường, nhưng luôn xứng đáng được tôn<br /> thờ. Từ đam mĩ đến đam mĩ trong tiểu thuyết Tanizaki, ta thấy hiển hiện một phần chân<br /> dung không thể thiếu của văn chương xứ Phù Tang.<br /> Từ khóa: Chân dung nàng Shunkin, Tanizaki, đam mĩ.<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Mở đầu<br /> <br /> Tanizaki Junichiro (1886-1965) là nhà văn Nhật Bản tôn thờ cái đẹp và tình yêu theo cách<br /> riêng của mình. Không quá màu mè, buông thả theo kiểu phương Tây nhưng cũng không hoài cổ<br /> theo khuynh hướng truyền thống, “sự nhiệt thành” và “đam mê” luôn được coi là hai yếu tố xuyên<br /> suốt các tác phẩm của ông khiến người đọc có cảm giác ông yêu cái đẹp đến điên cuồng! Nhiều<br /> nhà nghiên cứu như Chambers, Anthony.H [1], Donald Keene [2], Dai Yujin [3], Ito, KenK. [7]<br /> đã từng đề cập đến vấn đề này và đều khẳng định Tanizaki tôn thờ cái đẹp như người ta sùng đạo.<br /> Tiếp nối nguồn khơi gợi, trong bài báo này, chúng tôi tập trung tìm hiểu niềm đam mĩ của ông<br /> trong tiểu thuyết Chân dung nàng Shunkin.<br /> <br /> 2.<br /> 2.1.<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu<br /> Từ chủ nghĩa đam mĩ<br /> <br /> Người Nhật Bản – với bản tính hòa hợp, yêu thiên nhiên - ngay từ thời cổ sơ đã có một thái<br /> độ sống rất duy mĩ, duy tình. Nihongi – Nhật Bản thư kỉ, bộ lịch sử huyền thoại về sự hình thành<br /> Nhật Bản có kể lại câu chuyện về Sơn Thần, vị thần có hai cô con gái mà người rất mực yêu quý là<br /> công chúa Hoa (Konohana Sakuya – Hoa Mộc Tiếu) và công chúa Đá (Iwanaga – Nham Trường).<br /> Tuy không nói ra, nhưng trong lòng Sơn Thần vẫn có chút thiên vị với công chúa Đá – bởi nàng là<br /> hiện thân của sức mạnh trường cửu. Trong khi hai công chúa đương tuổi cập kê thì xuất hiện một<br /> Ngày nhận bài: 15/12/2016. Ngày sửa bài: 20/4/2017. Ngày nhận đăng: 20/7/2017<br /> Liên hệ: Đào Thị Thu Hằng, e-mail: daothuhang17@gmail.com<br /> <br /> 3<br /> <br /> Đào Thị Thu Hằng<br /> <br /> chàng trai tên là Ninigi (cháu trai của nữ thần Mặt trời) – tài đức vẹn toàn. Sơn Thần ưng lắm, bèn<br /> ướm hỏi chàng xem chàng thích ai trong hai công chúa, Thần sẽ gả con gái cho chàng. Chàng trai<br /> ngay khi nhìn thấy hai công chúa, đã bị vẻ đẹp rực rỡ của công chúa Hoa mê hoặc. Không chút do<br /> dự và toan tính, chàng lựa chọn theo tiếng gọi của trái tim, bước về phía nàng Hoa. Chỉ sau một<br /> đêm gặp gỡ, Konohana Sakuya đã hoài thai; Iwanaga – hổ nhục và tức giận – lớn tiếng: “Hỡi con<br /> người! Ngươi đã quyết định bỏ qua sự trường cửu mà ôm ấp cái đẹp phù du, ta sẽ cho cuộc đời các<br /> ngươi không trường sinh bất lão, như bông hoa kia sớm nở tối tàn mà thôi!” [4]. Nhưng bất chấp,<br /> chàng trai vẫn kiên định với chọn lựa của mình, chàng thà có cuộc đời ngắn ngủi bên cái Đẹp còn<br /> hơn là sự Vĩnh cửu.<br /> Người Nhật cứ sống như vậy, chọn lựa như vậy, hồn nhiên từ thuở hồng hoang, yêu cái đẹp<br /> đã trở thành tình yêu máu thịt. Đến thời Heian (thế kỉ IX đến thế kỉ XII), niềm đam mê cái đẹp đã<br /> trở thành tên gọi: mono aware (vật ai – dịch sát là nỗi buồn sự vật). Cái đẹp gắn với nỗi buồn! Lí<br /> giải điều này, Kawabata Yasunari, nhà văn đoạt giải Nobel năm 1964 của Nhật Bản cho rằng: “. . .<br /> ra đời vào giai đoạn rực rỡ nhất của nền văn hóa vương triều, lúc nền văn hóa đó đã chín muồi và<br /> chuẩn bị đi vào sự lụi tàn. Người ta cảm thấy sự buồn bã của một cái gì sắp mất, giai đoạn cuối<br /> của một thời đại vinh quang, ngọn triều cao của văn hóa vương triều Nhật Bản” [6]. Như vậy cái<br /> đẹp gây hiệu ứng “nỗi buồn sự vật” là cái đẹp đã ở đỉnh cao, gây nên cảm giác tiếc nuối về sự tàn<br /> phai không tránh khỏi. Cảm xúc mono aware sẽ chỉ nảy sinh với người thực sự yêu và trân trọng<br /> cái Đẹp một cách sâu sắc.<br /> Trong rất nhiều cảm thức thẩm mĩ truyền thống của người Nhật như yugen, sabi, wabi,<br /> karumi. . . thì aware luôn là cảm thức đứng đầu, chủ đạo và có sức ảnh hưởng lớn. Suzuki Setsuko<br /> từng cho rằng aware “là một khái niệm văn học và mĩ học phát triển đến đỉnh cao vào thời Heian.<br /> Trung tâm của khái niệm này là một cách lí giải sâu sắc mạnh mẽ đối với cái đẹp mong manh ngắn<br /> ngủi của tự nhiên và mọi dạng thức của cuộc đời này. Bởi vậy, thường thì khái niệm này hàm ẩn<br /> một sắc nét buồn nào đó nhưng tuỳ theo từng trường hợp và thời điểm, nó có thể đi cùng với sự tán<br /> thưởng, sùng kính hay niềm vui” [9].<br /> Không phải vô cớ, Truyện Genji của nữ sĩ Murakami Shikibu, bộ tiểu thuyết vĩ đại thời<br /> Heain, với vô vàn mĩ nữ nghiêng nước nghiêng thành, lại quy y cửa Phật hoặc qua đời vì nhiều lí<br /> do khi tuổi còn rất trẻ. Bản thân tác giả (là phụ nữ) và các người đẹp, hơn ai hết, hiểu được sức tàn<br /> phá của thời gian với cái Đẹp. Họ muốn hình ảnh cuối cùng đọng lại trong trái tim kẻ tình si là<br /> thanh xuân bất diệt, là mãi mãi tuổi đôi mươi.<br /> Và để tình yêu cái đẹp trở thành một khái niệm mang tính lí luận, trào lưu, thì đến thời kì<br /> cận hiện đại, khi các chủ nghĩa văn học thế giới tràn vào Nhật Bản, “Đam mĩ” ra đời với tư cách<br /> là một trào lưu văn học, một phong cách viết văn mới ‘thiên về cái đẹp’ để phản đối lại chủ nghĩa<br /> văn học tự nhiên.<br /> Đam mĩ phiên âm tiếng Nhật là “tanbi” – mang ý nghĩa duy mĩ, lãng mạn, và trong thời<br /> kì đầu mới xuất hiện, đam mĩ đã được Tanizaki Junichiro (1886-1965), nhà văn chuyên viết “về<br /> những xung đột nội tâm giữa Đông và Tây”, người được mệnh danh là “đi tìm cái đẹp chứ không<br /> còn bận tâm đến đạo lí đối với cái đẹp” như trước nữa, cực lực ủng hộ.<br /> Lướt qua tác phẩm của các nhà văn cận hiện đại Nhật Bản từ Akutagawa, Mishima cho đến<br /> Tanizaki, chúng ta càng có thể hiểu đam mĩ như một khái niệm hết sức giản dị - đó là niềm đam<br /> mê đối với cái đẹp thể hiện trên từng đối tượng, dù đó là con người, cảnh sắc hay đồ vật - của các<br /> văn nhân.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Đam mĩ trong Chân dung nàng Shunkin của Tanizaki Junichiro<br /> <br /> 2.2.<br /> <br /> Đến đam mĩ trong Chân dung nàng Shunkin<br /> <br /> Tên tuổi Tanizaki gắn liền với chủ nghĩa duy mĩ Nhật Bản (yuibishugi) thời cận hiện đại,<br /> song hành cùng với các tên tuổi khác cùng chí hướng như Nagai Kafu, Kinoshita Mokutaro,. . . Là<br /> những người thành thạo cả Hán ngữ lẫn Tây học hiện đại, bất mãn với chính sách quân phiệt của<br /> chính phủ đương thời, họ tìm tới cái đẹp, gởi gắm tư tưởng và phong cách cá nhân trong sáng tác.<br /> Các tiểu thuyết đỉnh cao có thể kể đến của Tanizaki là Tình yêu của kẻ khờ (Naomi - Chijin<br /> no ai, 1924), Chữ thập (Quicksand – Manji, 1928-1930), Chân dung nàng Shunkin (Shunkinshô,<br /> 1933) và Chiếc chìa khóa (Key - Kagi, 1956) đều được viết vào giai đoạn chín muồi trong sự<br /> nghiệp sáng tác của Tanizaki, khi mà ông đã chính thức thoát ra khỏi sự ngộ nhận, sự tuyệt đối<br /> hóa có phần hơi thái quá về một xã hội phương Tây tuyệt vời, hoàn hảo. Sắc sảo, tinh vi nhưng<br /> lại tràn đầy nhiệt huyết và khao khát, Tanizaki chính là biểu trưng của niềm đam mĩ bất tận. Ông<br /> từng lọt vào danh sách đề cử giải Nobel Văn học năm 1965 cùng với Mishima Yukio và Mikhail<br /> Sholokhov.<br /> Trong nghiên cứu này, ngoài bản tiếng Anh (The portrait of Shunkin do Howard Hibbert<br /> dịch in trong Seven Japanese tales ấn hành bởi Vintage Press, 1963, ISBN 0-679-76107-1) [10]<br /> chúng tôi cũng tham khảo thêm bản tiếng Việt lưu hành nội bộ của dịch giả trẻ Nam Tử.<br /> Shunkin là nhân vật lịch sử, mang nhiều dấu ấn huyền thoại. Shunkin trong Shunkinshô là<br /> người con gái đẹp, con nhà khá giả ở Osaka, giỏi đàn koto, nhưng bất hạnh thay, nàng bị mù khi lên<br /> chín tuổi. Sasuke, người hơn nàng bốn tuổi, là người học việc trong gia đình nàng, đã tình nguyện<br /> hầu hạ nàng. Vì lòng yêu và cũng vì sở thích, anh nhân đó xin nàng làm thầy dạy đàn. Shunkin là<br /> một trang giai nhân tuyệt sắc, từ vóc dáng, khuôn mặt tới làn da trắng sứ của nàng đều đượm vẻ<br /> quý tộc, thanh tao. Dưới con mắt của Sasuke, dù bị mù, nhưng vẻ đẹp của nàng thật hoàn hảo, anh<br /> chưa bao giờ coi đó là một khiếm khuyết, bởi “Chính bọn người trần mắt thịt như ta và các người<br /> mới là kẻ tật nguyền”. Nàng chắc cũng yêu Sasuke, có cả con với anh ta, nhưng vì bản tính kiêu<br /> hãnh, không bao giờ chịu thừa nhận điều này. Thậm chí, còn đối xử với anh tàn ác như nô lệ, có<br /> khi đánh cho chảy máu mà anh vẫn không một lời oán thán. Khi nàng bị kẻ thù ghét tạt nước sôi,<br /> phỏng nặng, khuôn mặt bị tàn phá, người duy nhất nàng không muốn gặp lại là Sasuke – chứng tỏ,<br /> từ trong sâu thẳm, nàng rất coi trọng người đàn ông này. Sasuke, sau đó – đã tự làm mù mắt mình<br /> bằng một cây kim, để giữ trong tâm khảm vẻ đẹp bất diệt của nàng và để từ đây “thế giới chỉ còn<br /> là của hai người” [10].<br /> Câu chuyện hết sức cuốn hút không bởi chỉ đơn thuần là sự ngang trái của tình yêu, sự độc<br /> đoán đến độc ác của cái đẹp được tôn thờ mà là những chân xác trong biến chuyển nội tâm, sự vi<br /> tế khó nắm bắt, gọi tên trong tâm lí nhân vật cùng với lối hành văn độc đáo mang dấu ấn của dòng<br /> nội tâm độc thoại,. . . Tanizaki đã khiến cho độc giả có thể “cảm” được nhan sắc thần thánh – đẹp<br /> và độc của một phụ nữ mù.<br /> <br /> 2.2.1. Cái đẹp gắn với nỗi buồn và niềm cô đơn<br /> Như trên đã nói, mono aware là niềm bi cảm, là cảm xúc trào dâng trước cái đẹp đã đạt đến<br /> đỉnh cao, nhưng cái đẹp ấy thường gắn với nỗi buồn.<br /> Người phương Tây khi tìm hiểu về aware sẽ đặt ra câu hỏi: tại sao lại là niềm bi cảm trước<br /> cái đẹp mà không phải là hoan cảm? Phải chăng thiên hướng thẩm mĩ của người Nhật có phần bi<br /> quan và lệch lạc? Đứng trước cái đẹp phải là niềm vui chứ tại sao lại là nỗi buồn? Tuy nhiên điều<br /> này không khó để lí giải khi mà cuộc sống của người Nhật quá đỗi mong manh trước thiên nhiên<br /> hà khắc. Một tòa kiến trúc đẹp có thể trong giây lát chỉ còn là đống tro tàn sau cơn động đất. Fuji<br /> hùng vĩ tuyết phủ nhưng cũng có thể phun trào nham thạch bất cứ lúc nào. Và nhất là quy luật<br /> 5<br /> <br /> Đào Thị Thu Hằng<br /> <br /> “xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua” của cái đẹp,... Tất cả đã hình thành nên một tính cách,<br /> một tâm hồn Nhật Bản nhạy cảm vô cùng trước cái đẹp. Đẹp đến độ căng trào, mĩ mãn có nghĩa là<br /> sắp tàn phai, vì thế, cảm thức aware nảy sinh không phải là điều khó hiểu.<br /> Lịch sử văn học Nhật Bản từ Heian cho đến ngày nay, ngoài Chuyện Genji, không ít tác<br /> phẩm viết về cái đẹp gắn với nỗi buồn, từ Đẹp và Buồn, Người đẹp say ngủ của Kawabata, cho đến<br /> Kim các tự của Mishima,. . . Và đến các tác phẩm của Tanizaki, thì cái đẹp không chỉ gắn với nỗi<br /> buồn mà còn là cả niềm bất hạnh.<br /> Trong bài báo Ý thức thẩm mĩ của Tanizaki Junichiro, nghiên cứu trường hợp Chân dung<br /> nàng Shunkin (Tanizaki Junichiro’s Aesthetic Consciousness: A Case Study of Shunkinsho), các<br /> tác giả Dai Yujin và Wu Guanghui cho rằng tác phẩm là “một sự trở lại với ý thức thẩm mĩ truyền<br /> thống của Nhật Bản” và “sử dụng tính thẩm mĩ và nữ lưu thuần túy vĩnh cửu trong chủ đề như<br /> là một tiêu chuẩn cơ bản cốt yếu, tác phẩm này cho thấy sự quyến rũ độc đáo của văn chương<br /> Tanizaki và ý nghĩa văn hóa của sự trở lại ấy” [3].<br /> Đây có thể coi là những nhận xét khá thấu đáo, tinh tế về Shunkinsho, nơi mà cái đẹp, thấm<br /> đẫm tinh thần truyền thống thời Heian, gắn liền với nỗi buồn và niềm cô đơn tuyệt thế.<br /> Shunkin đẹp, con nhà gia thế, nhưng hồng nhan rồi bạc mệnh, nàng bất ngờ bị mù từ khi<br /> lên chín. Thử hỏi có nỗi đau nào khủng khiếp hơn là bị tước đi vĩnh viễn ánh sáng để cảm nhận<br /> cuộc sống này trong sự chân xác bằng sắc màu của chính nó? Người khác có thể là tai, là mắt cho<br /> nàng, nhưng chỉ chính nàng, không ai khác, mới là người thụ hưởng cuộc sống này.<br /> Shunkin đẹp, có tài, và nàng bị mù, nội chỉ một trong ba yếu tố trên đã có thể đẩy nàng đến<br /> gần với niềm cô đơn, trong khi nàng sở hữu cả ba yếu tố ấy, thì chẳng phải niềm cô đơn của nàng<br /> trở nên tuyệt thế hay sao?<br /> Cái đẹp thường hay bị đố kị, “hồng nhan bạc mệnh”.<br /> Tài năng cũng thường bị đố kị, “tài tình chi lắm cho trời đất ghen”!<br /> Còn mù lòa, đương nhiên là bất hạnh!<br /> Bởi vậy, ngay từ nhỏ, cuộc sống của Shunkin đã gắn liền với nỗi buồn và niềm cô đơn.<br /> Ai cũng cho rằng vì mù lòa mà Shunkin ngang ngược, nên cố chịu đựng và xoa xuê nàng,<br /> như một sự đền bù bất hạnh mà ông trời giáng xuống. Nhưng mấy ai thấu được lòng nàng, vì quá<br /> đau đớn, nên nàng sinh ra hống hách như một biểu hiện của bản năng tự vệ và tự khẳng định mình.<br /> Nỗi buồn đã tự tạo cho mình một lớp vỏ bọc xù xì, gai góc, nên sự cô đơn càng nhân lên gấp bội.<br /> Trừ song thân, vì niềm thương yêu vô bờ bến, chứ còn lại, anh em, người ăn kẻ ở trong nhà,. . . ít<br /> ai muốn gần nàng – một khối phiền phức và mệt mỏi.<br /> Sự bất hạnh khiến Shunkin tự thu mình vào vỏ ốc và hờn giận với cả cuộc sống này. Nàng<br /> biết mình đẹp, nhưng sự tự ý thức này càng đau đớn gấp bội với một kẻ mù lòa, nếu cha mẹ không<br /> cho nàng nhan sắc, hẳn nhiên nàng sẽ chấp nhận nỗi đau trời giáng một cách dễ dàng hơn. Chính<br /> bởi không cam tâm, nên niềm đau của nàng càng nhân lên gấp bội. Hàng ngày, nàng vẫn chải tóc,<br /> điểm phấn, thoa son, vẫn biết thiên hạ trầm trồ về vẻ đẹp vô song, tài năng trác tuyệt cũng như sự<br /> ngang ngược hống hách của mình, như một niềm đau, chỉ mình nàng hiểu được! Tự ý thức về cái<br /> đẹp cũng chính là tự ý thức về nỗi đau và niềm cô đơn bất hạnh mà nàng đang phải chịu đựng.<br /> Cái đẹp thường gắn với nỗi buồn, sự cô đơn và bất hạnh. Điều này đã không ít lần được thể<br /> hiện trong văn chương Nhật Bản. Hẳn người đọc không thể quên Kim các tự, một ngôi chùa đẹp<br /> tuyệt mĩ, vô song của Mishima, mang vẻ đẹp ám ảnh hơn cả con người. Ngôi chùa, một kiến trúc<br /> “đẹp tuyệt vời soi bóng xuống mặt ao”, đã chi phối đời sống tinh thần của Mizoguchi, một tiểu<br /> tăng trong chùa, tới mức làm cậu lệch lạc trong cả suy nghĩ và tiêu chí thẩm mĩ. Quá ám ảnh, cậu<br /> quyết định đốt cháy ngôi chùa, không để nó rơi vào tay bom đạn khi chiến tranh đang leo thang,<br /> 6<br /> <br /> Đam mĩ trong Chân dung nàng Shunkin của Tanizaki Junichiro<br /> <br /> và hơn cả, là mãi mãi lưu giữ vẻ đẹp ấy, thật hoàn mĩ, trong kí ức!<br /> Nếu Kim các tự của Mishima cho thấy cái đẹp luôn bị đe dọa bởi mối hiểm nguy mang tính<br /> hủy diệt ẩn hiện quanh mình, thì kết thúc, Chân dung nàng Shunkin cho thấy đó là một dự báo đau<br /> buồn mang tính tất yếu! Nỗi đau chồng lên nỗi đau, còn bé đã mù lòa, lớn lên, nàng lại bị hủy hoại<br /> cả nhan sắc, thứ mà nàng rất hãnh diện, chỉ sau tài năng âm nhạc!<br /> Shunkin, như đã nói, đẹp, và tài năng, nhưng do từ nhỏ, mất dần thị lực và trở thành mù<br /> lòa, nàng cũng dần trở nên ngang ngạnh khó ưa, với cả người thân, người yêu của mình. Với cách<br /> dạy học đầy bạo lực (cả thể chất và tinh thần), lối hành xử nói năng cao ngạo và cay nghiệt, nàng<br /> chuốc vào thân không ít thù oán. Sống trong bóng tối, cô đơn thầm lặng, dù có người yêu thương<br /> hết mực, hẳn nàng vẫn luôn khổ đau, dằn vặt nên mỗi hành động, lời nói thốt ra như chất chứa cả<br /> dòng dung nham hung tàn của uẩn ức. Người yêu thì ít, kẻ ghét lại nhiều, vào một đêm tối trời,<br /> nàng bị kẻ xấu hắt cả bình nước nóng vào mặt khiến nàng bị bỏng và mất đi nhan sắc nàng vẫn<br /> luôn chăm chút.<br /> Quả là bất hạnh nối tiếp, khổ đau chất chồng, kết cục của cái đẹp quá ư bi đát! Shunkin đau<br /> khổ tột cùng, sau tai nạn, nàng không còn gặp gỡ bất kì ai, ngoài Sasuke, vì khi ấy, ông cũng quyết<br /> định mù theo nàng để “giữ trọn vẹn vẻ đẹp thanh xuân của nàng trong tim”!<br /> Có thể thấy, cái đẹp là thứ quá mong manh và dễ bị thương tổn. Giống như ngôi đền vàng<br /> Mishima - kiến trúc trác tuyệt sau một đêm trở thành tro bụi, nàng Shunkin của Tanizaki, trở thành<br /> phế nhân đến hai lần chỉ vì lòng ghen ghét của người đời. Bởi sau tai nạn này, mặc cảm về nhan<br /> sắc đã biến nàng thành phế nhân trong tâm hồn. Từ đó đến cuối đời, nàng hầu như không ra ngoài<br /> và tiếp xúc với bất kì ai.<br /> Đẹp và buồn, trong văn học Nhật Bản, dường như đã trở thành một mệnh đề không thể tách<br /> rời. Kawabata có hẳn một tác phẩm có nhan đề Đẹp và Buồn cho thấy, từ trong bản thể, chúng đã<br /> là một thể thống nhất. Và nếu đọc Người đẹp say ngủ của ông, chúng ta càng ám ảnh với sự cô đơn<br /> của cái đẹp hiện hữu đêm đêm bị đánh thuốc mê để các ông già chiêm ngắm nơi lữ quán.<br /> <br /> 2.2.2. Cái đẹp xứng đáng được tôn thờ, thậm chí là sùng bái<br /> Donald Keen từng cho rằng “Chủ nghĩa sùng bái ma quỷ” (Akuma shugi), “Chủ nghĩa phi<br /> đạo đức” (Fudotoku shugi) và “Chủ nghĩa bái vật giáo” (Busshin suhai) có ảnh hưởng rất lớn trong<br /> các sáng tác của Tanizaki [2; tr.722-780]. Vậy nên, cái đẹp, hay những “chi tiết” mang vẻ đẹp<br /> người phụ nữ luôn được sung bái, tôn thờ.<br /> Khuynh hướng bái vật (fetischism) đặc biệt đối với bàn chân đàn bà (foot-fetischism) đã<br /> được tác giả nhắc đến trong Xăm mình (Shisei, 1910), để rồi gây ấn tượng mạnh mẽ với Bàn chân<br /> Fumiko (Fumiko no ashi, 1919), một truyện ngắn kể về ông già có khuynh hướng bái vật giáo say<br /> mê đôi chân cô gái trẻ.<br /> Theo quy chuẩn đương thời, Shunkin đẹp mảnh mai, nhỏ nhắn. Shunkin và Sasuke gặp nhau<br /> khi Sasuke 12 tuổi, và nàng 9 tuổi, thời điểm bắt đầu bị mù, và khi ấy, cậu đã thấy nàng có một vẻ<br /> đẹp thật hoàn mĩ, cho rằng mình may mắn không nhìn thấy nàng khi mắt sáng. “Cậu hạnh phúc vì<br /> chưa bao giờ phải nhìn ra một khiếm khuyết nào trên dung mạo Shunkin. Ngay từ đầu, gương mặt<br /> cô bé đã hoàn mĩ rồi” [10]. Như vậy, với Sasuke, Shunkin mù lòa mới là chuẩn mực của vẻ đẹp!<br /> Thế mới hiểu hết được câu nói của thánh nhân: vẻ đẹp không nằm ở má hồng người thiếu nữ mà<br /> nằm ở đôi mắt của kẻ tình si! Sasuke coi nàng là “tạo vật phi thường của hóa công” và “chính bọn<br /> người trần mắt thịt. . . mới là những kẻ tật nguyền”. Thậm chí khi mới tập đàn, Sasuke còn tập ban<br /> đêm trong tủ quần áo, cảm nhận cây đàn hoàn toàn bằng xúc giác trong bóng tối, “bởi cậu muốn<br /> cảm nhận mọi thứ giống như Shunkin” [10].<br /> 7<br /> <br />