1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Nghị quyết số 29- NQ/ TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp
hành Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã xác định mục tiêu
giáo dục phổ thông: “Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể
chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng
khiếu, định hướng nghề nghiệp cho HS. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện,
chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học,
năng lực và kĩ năng thực hành, VDKT vào thực tiễn...”
Để nâng cao chất lượng dạy và học ở các trường phổ thông hiện nay việc
cần làm ngay là đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính chủ động,
sáng tạo cho HS, đưa nội dung tri thức khoa học gắn liền với thực tiễn, định
hướng và coi trọng việc bồi dưỡng NL cho HS và đặc biệt là NL vận dụng các tri
thức khoa học vào việc giải quyết các vấn đề trong thực tiễn.
Trong dạy học ở trường PT, GV cần thay đổi phương pháp dạy học nhằm
phát triển NL HS. Một trong các NL cần hình thành và phát triển cho HS là năng
lực VDKT vào thực tiễn. Theo tác giả Phan Thị Thanh Hội: “Vận dụng kiến
thức vào thực tiễn là mức độ nhận thức cao nhất của con người, quá trình này
vừa giúp HS củng cố, nâng cao kiến thức vừa góp phần rèn luyện các kĩ năng
học tập và kĩ năng sống. Thông qua VDKT vào thực tiễn thúc đẩy gắn kết kiến
thức trong nhà trường với thực tiễn đời sống”[1].
Môn sinh học là môn khoa học về sự sống vì vậy những tri thức khoa học của
môn học rất thuận lợi trong việc gây hứng thú học tập cho HS khi người thầy định
hướng được cho HS nhận ra mối quan hệ giữa tri thức khoa học ấy với vấn đề thực
tiễn từ đó sẽ kích thích nhu cầu khám phá của HS và dùng tri thức khoa học ấy để
giải quyết vấn đề thực tiễn liên quan.Trong chương trình SGK sinh học 10,chương
III Virut và bệnh truyền nhiễm thuộc phần có nhiều kiến thức khoa học gắn liền với
thực tiễn cuộc sống, tạo điều kiện thuận lợi để GV sử dụng các phương pháp dạy học
nhằm phát triển năng lực VDKT vào thực tiễn cho HS.
Việc hình thành và phát triển năng lực VDKT vào thực tiễn cho HS là một
định hướng mới cho ngành giáo dục trong thời gian tới. Hiện nay, việc rèn cho HS
năng lực VDKT vào giải quyết vấn đề thực tiễn đã và đang được nhiều GV quan
tâm. Tuy nhiên, việc phát triển năng lực đó cho HS đã đạt tới mức độ nào và cần
định hướng phát triển tiếp như thế nào thì cần có sự đánh giá một cách nghiêm túc
thông qua bộ công cụ và tiêu chí đánh giá dành cho HS. Do vậy tôi đã lựa chọn và
nghiên cứu đề tài: “Đánh giá năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn của học
sinh trong dạy học chương III Vi rut và bệnh truyền nhiễm - Sinh học 10”.
4