MỤC LỤC
Lời mở đầu....................................................................................................... 1
Chương I. Lý luận chung về thị trường bản chất chức năng và vai trò
của thị trường .................................................................................................. 2
1. Bản chất của thị trường ................................................................................. 2
2. Chức năng của thị trường.............................................................................. 2
3. Vai trò của thị trường.................................................................................... 4
Chương II. Cơ cấu, chức năng và đặc điểm của thị trường thuỷ sản........ 6
I. Cơ cấu, chức năng của thị trường thuỷ sản ................................................... 6
II. Đặc điểm của thị trường thuỷ sản................................................................. 7
1. Độ cận biên thị trường và giá cả sản phẩm thuỷ sản .................................... 8
2. Sự hình thành giá cả theo thời vụ.................................................................. 9
3. Tính độc quyền của thị trường thuỷ sản...................................................... 10
4. Thị trường sản phẩm trong nước còn mang tính nhỏ, lẻ............................. 11
Chương III. Thị trường sản phẩm thuỷ sản thực trạng và tiềm năng..... 12
I. Thị trường nội địa ........................................................................................ 12
1. Cung - cầu và giá của các sản phẩm thuỷ sản trong nước .......................... 12
2. Những yếu tố ảnh hưởng tới thị trường thuỷ sản nội địa............................ 18
3. Những tiềm năng của thị trường thuỷ sản nội địa....................................... 19
II. Thị trường xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam ............................................ 20
1. Thị trường các nước Châu Á....................................................................... 20
2. Thị trường EU ............................................................................................. 21
3. Thị trường Mỹ............................................................................................. 22
III. Một số nhận xét và đánh giá về thực trạng và tiềm năng ........................ 24
1. Khai thác hải sản ......................................................................................... 24
2. Chế biến và dự trữ....................................................................................... 26
3. Tiêu thụ sản phẩm ....................................................................................... 26
Kết luận .......................................................................................................... 28
Tài liệu tham khảo ........................................................................................ 29
LỜI MỞ ĐẦU
Thuỷ sản là một ngành sản xuất quan trọng trong nền kinh tế quốc
dân, sản phẩm thuỷ sản là một mặt hàng vô cùng thân thuộc không chỉ đối
với người dân Việt Nam mà còn là một phần tất yếu trong mỗi bữa ăn của
người dân các nước khác trên thế giới. Chính vì vậy mà việc làm thế nào
để phát triển ngành thuỷ sản không chỉ là công việc của những nhà nghiên
cứu kinh tế mà còn là mối quan tâm chung của cả cộng đồng.
Người ta nói rằng, thị trường đầu ra của sản phẩm chính là bộ mặt, là
thước đo đánh giá trình độ phát triển của ngành hàng nói riêng và của toàn
bộ nền kinh tế nói chung. Vậy, để đánh giá đúng vị trí của ngành thuỷ sản
trong nền kinh tế quốc dân, ta phải tìm hiểu và phân tích thật tỉ mỉ về thị
trường đầu ra cho sản phẩm của nó.
Ở Việt Nam, tuy ngành thuỷ sản xuất hiện từ rất sớm nhưng việc
phân phối sản phẩm tới tận tay người tiêu dùng còn nhiều bất cập. Không
phải bất cứ người dân nào cũng được dùng những sản phẩm thuỷ sản tươi,
ngon, bổ, phù hợp với túi tiền của mình, trong khi đó người sản xuất, đôi
khi lại không tiêu thụ được sản phẩm mình làm ra, để nó bị hư hỏng một
cách rất lãng phí. Giải pháp hiệu quả của vấn đề này, đó là làm thế nào để
khai thác và mở rộng thị trường tiêu thụ một cách hợp lý nhất từ đó đưa ra
những biện pháp phù hợp giúp ngành thuỷ sản phát triển góp phần nâng
cao tiềm lực kinh tế của cả nước.
Đó cũng là lý do vì sao em chọn cho mình đề tài của Đề án chuyên
ngành là:"Thị trường đầu ra cho sản phẩm thuỷ sản - thực trạng và tiềm
năng"
Kết cấu đề tài gồm ba chương.
Chương I : Lý luận chung về thị trường.
Chương II : Cơ cấu chức năng và đặc điểm của thị trường thuỷ sản.
Chương III: Thị trường sản phẩm thuỷ sản – thực trạng và tiềm năng.
CHƯƠNG I:
LÝ LUẬN CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG BẢN CHẤT,
CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA THỊ TRƯỜNG.
1- Bản chất của thị trường.
Về bản chất thị trường là lĩnh vực trao đổi mà thông qua đó người
bán và người mua có thể trao đổi sản phẩm, dịch vụ cho nhau tuân theo các
quy luật kinh tế hàng hóa.
Như vậy, ta có thể hiểu thị trường được biểu hiện trên ba nét lớn
sau:
- Thị trường là lĩnh vực trao đổi được tổ chức theo quy luật kinh tế
hàng hoá như: quy luật giá trị; quy luật cạnh tranh....
- Thị trường là sự trao đổi ngang giá và tự do đối với sản phẩm làm ra;
gắn sản xuất với tiêu dùng, buộc sản xuất phải phục tùng nhu cầu tiêu
dùng.
- Một thị trường cân đối thì giá cả của nó phải phản ánh chí phí sản
xuất xã hội trung bình, do đó buộc người sản xuất phải giảm chi phí, tiết
kiệm nguồn lực, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
2- Chức năng của thị trường.
a- Cơ cấu của thị trường.
Cơ cấu tổ chức của thị trường gồm các nhóm chủ thể kinh tế với
chức năng riêng biệt của nó trong hệ thống thị trường.
Các nhóm chủ thể kinh tế này có quan hệ với nhau thông qua dây
chuyền Marketinh sau:
Người sản xuất - Người bán buôn - Người chế biến - Người bán lẻ -
Người tiêu dùng.
Mỗi mắt xích hay mỗi nhóm chủ thể trong dây chuyền Marketinh
trên có một chức năng riêng biệt trong hệ thống thị trường:
+ Người sản xuất: Người sản xuất bao gồm các doanh nghiệp, công ty
sản xuất, hợp tác xã, hộ gia đình, trang trại có chức năng tạo ra sản phẩm
trên cơ sở sử dụng các yếu tố đầu vào của sản xuất, tạo ra giá trị mới bổ
sung vào giá trị cũ được chuyển từ các yếu tố đầu vào.
+ Người bán buôn: Người bán buôn gồm các doanh nghiệp thương
mại, hợp tác xã thương mại, hộ gia đình có chức năng đưa sản phẩm từ
người sản xuất đến người chế biến và do phải thu gom, bảo quản, sơ
chế...nên tạo thêm giá trị mới bổ sung vào sản phẩm làm tăng giá trị sản
phẩm.
+ Người chế biến: Người chế biến cũng bao gồm các doanh nghiệp,
hợp tác xã, hộ gia đình có chức năng chế biến sản phẩm từ dạng thô sang
sản phẩm có tính công nghiệp làm chất lượng sản phẩm tăng thêm và tăng
khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Do phải chi phí cho chế biến làm cho
giá trị sản phẩm tăng thêm.
+ Người bán lẻ: Người bán lẻ bao gồm các doanh nghiệp, đơn vị tập
thể, tư nhân có chức năng đưa sản phẩm từ nơi chế biến đến người tiêu
dùng cuối cùng. Do phải chi phí cho hoạt động thương mại do đó làm cho
giá trị sản phẩm tăng thêm.
+ Người tiêu dùng: Người tiêu dùng là tất cả các thành viên trong xã
hội có chức năng hoàn trả toàn bộ chi phí từ khâu sản xuất đến khâu dịch
vụ cuối cùng của quá trình sản xuất và tiêu dùng.
Qua cơ cấu trên, người ta có thể phân loại thị trường thành: thị
trường các yếu tố đầu vào hay còn gọi là thị trường tư liệu sản xuất và thị
trường sản phẩm hay còn gọi là thị trường hàng tiêu dùng.
b- Chức năng của thị trường.
Bản chất của thị trường còn thể hiện ở những chức năng của nó.Với
tính cách là một phạm trù kinh tế, thị trường có các chức năng cơ bản sau:
Chức năng thừa nhận.
Mọi yếu tố đầu vào và đầu ra của sản xuất hàng hoá đều thực
hiện được việc bán, tức là chuyển quyền sở hữu nó với những giá nhất
định, thông qua một loạt thảo thuận về giá cả, chất lượng, số lượng,
phương thức giao hàng, nhận hàng...trên thị trường.Chức năng thừa nhận
của thị trường thể hiện ở chỗ người mua chấp nhận mua hàng hoá, dịch vụ
của người bán và do vậy hàng hoá đã bán được. Thực hiện chức năng này
nghĩa là thừa nhận các hoạt động sản xuất hàng hoá và mua bán chúng theo
yêu cầu các quy luật của kinh tế thị trường.
Chức năng thực hiện.
Hoạt động mua và bán là hoạt động lớn nhất, bao trùm nhất của thị
trường. Trong nền kinh tế thị trường phát triển, mọi yếu tố đầu vào cho sản
xuất và đầu ra sản phẩm chủ yếu đều được tiền tệ hoá thì hoạt động mua và
bán là cơ sở quan trọng quyết định các mối quan hệ kinh tế giữa các chủ
thể kinh tế. Chức năng thực hiện của thị trường thể hiện ở chỗ, thị trường
thực hiện hành vi trao đổi , thực hiện cân bằng cung cầu từng loại sản
phẩm hàng hoá, hình thành giá cả và thực hiện giá trị của các sản phẩm
hàng hoá.
Chức năng điều tiết kích thích.
Nhu cầu thị trường là mục đích đáp ứng của mọi quá trình hoạt động
sản xuất – kinh doanh. Thị trường vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc
đẩy các chủ thể kinh tế. Đây chính là cơ sơ khách quan để thực hiện chức
năng điều tiết kích thích của thị trường. Thực hiện chức năng này, thị
trường có vai trò quan trọng trong việc phân bổ và sử dụng hợp lý các
nguồn lực khan hiếm của đất nước cho quá trình sản xuất kinh doanh sản
phẩm.
Chức năng thông tin.
Có nhiều kênh thông tin kinh tế, trong đó thông tin thị trường là rất
quan trọng. Chức năng thông tin thị trường bao gồm: Tổng cung, tổng cầu
hàng hoá, dịch vụ, cơ cấu cung cầu các loại sản phẩm hàng hoá trên thị
trường, chất lượng, giá cả hàng hoá, thậm chí cả thị hiếu, cách thức, phong
tục tiêu dùng của người dân...Những thông tin thị trường chính xác là cơ sở
quan trọng cho việc ra các quyết định.
Các chức năng trên của thị trường có mối quan hệ chặt chẽ với nhau,
làm cho thị trường thể hiện đầy đủ vai trò bản chất của mình. Chức năng
thừa nhận là quan trọng nhất, có tính quyết định. Chừng nào chức năng này
được thực hiện thì các chức năng khác mới phát huy tác dụng. Nếu chức