- Giống xoài:
+ Kết quả điều tra thu thập giống chúng tôi ghi nhận có 57 dòng/giống xoài đang được nhà vườn trồng trong sản xuất.
+ Giống có chất lượng cao, đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng chỉ có 3-4 giống (chiếm tỉ lệ 5-7% số lượng giống hiện có).
Nội dung Text: ĐỀ TÀI " THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CHO VIỆC PHÁT TRIỂN CÂY XOÀI BỀN VỮNG Ở NAM BỘ "
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CHO
VIỆC PHÁT TRIỂN CÂY XOÀI BỀN
VỮNG Ở NAM BỘ
Đào Thị Bé Bảy
Viện Cây ăn quả miền Nam
1. Thực trạng cây xoài ở Nam Bộ
- Giống xoài:
+ Kết quả điều tra thu thập giống
chúng tôi ghi nhận có 57 dòng/giống xoài đang
được nhà vườn trồng trong sản xuất.
+ Giống có chất lượng cao, đáp ứng
được thị hiếu người tiêu dùng chỉ có 3-4 giống
(chiếm tỉ lệ 5-7% số lượng giống hiện có).
+ Qua đánh giá nguồn gen cây xoài, chúng tôi
nhận thấy chưa có giống nào có chất lượng vượt
qua giống xoài Cát Hòa Lộc (kể cả khi so sánh với
các giống xoài nhập nội từ các nước như Thái
Lan, Úc, Mỹ, Ấn Độ, Đài Loan...) 1
+ Diện tích trồng chuyên canh giống xoài Cát
Hòa Lộc biến động từ 0,1 – 1,0 ha, số hộ có diện
tích trồng 0,1-0,5 ha chiếm hơn 90% số hộ trồng
xoài Cát Hòa Lộc.
+ Giống xoài Cát chu có chất lượng cao đứng
thứ 2 sau xoài Cát Hòa Lộc, nhưng giống này chỉ
phát triển tập trung ở Đồng Tháp, các tỉnh khác
trồng lẻ tẻ hoặc trồng xen với các giống khác. 2
+ Trên một diện tích trồng xoài của nhà vườn
chúng tôi ghi nhận có 3-6 giống xoài được trồng
chung với nhau, nhưng giống chất lượng cao như
xoài Cát Hòa Lộc, xoài Cát Chu được trồng với tỉ lệ
rất thấp chiếm 5-10% số cây trên diện tích, còn l ại là
các giống như xoài ba mùa mưa, cát nước, thanh ca,
xoài xiêm, cát bồ. 3
- Canh tác xoài
+ Hiện nay vẫn theo phương pháp truyền
thống: sử dụng nhiều phân bón vô cơ, ít dùng phân
hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật dùng rất nhiều loại và
rất đa dạng, một mùa xoài nhà vườn có thể sử dụng
8-10 loại thuốc.
+ Vấn đề thâm canh cây xoài chưa đựơc chú
trọng nhiều, mới chỉ có HTX xoài Cát Hòa Lộc ở Hòa
Hưng - Cái Bè - Tiền Giang, được Tiền Giang triển
khai năm 2004, với diện tích trên 10 ha. 4
+ Bên cạnh đó, ở một số nơi canh tác xoài cũng
dần được cải thiện, sản xuất theo tiêu chuẩn GAP và
đã có một mô hình trồng xoài Cát Hòa Lộc đạt tiêu
chuẩn GlobalGAP ở tại Cần Thơ. Trong năm 2010 tại
Tiền Giang đã triển khai dự án sản xuất và tiêu thụ
sản phẩm xoài Cát Hòa Lộc theo tiêu chuẩn VietGAP.
5
- Sâu và bệnh hại:
- Chúng tôi ghi nhận có rất nhiều côn trùng và
bệnh gây hại quan trọng: sâu đục cành non, bọ đục
thân, ruồi đục trái, sâu đục trái; bệnh thán thư, bệnh
đốm đen vi khuẩn, bệnh thối trái.
- Trong đó, bọ đục thân cây là vấn đề cần quan
tâm vì khả năng gây hại khá nghiêm trọng, gây ch ết
cả cây; do đặc điểm gây hại là đục sâu vào thân cây,
ăn lan từ gốc đến ngọn, khó phòng trị
- Bệnh đốm đen vi khuẩn cũng là loại bệnh khá
nghiêm trọng, gây hại trên bề mặt vỏ trái với các vết
nhỏ màu nâu đen và lan dần ra tạo thành nh ững mãng
lớn, làm mất vẽ đẹp cảm quang của trái và gây thối.
6
- Vấn đề thu hoạch và bảo quản trái:
+ Bao trái trước thu hoạch giúp nâng cao chất lượng
và giảm thất thoát sau thu hoạch đã được Nhà nước và
Chính quyền địa phương quan tâm.Tuy nhiên mức độ áp
dụng còn hạn chế và hiệu quả vẫn không cao. Bên cạnh
đó một số địa phương đã làm tốt công tác này (có 80%
nông hộ trồng xoài ở Đồng Tháp áp dụng kỹ thuật bao
trái).
+ Độ chín thu hoạch quả cũng góp phần nâng cao
chất lượng hay làm giảm chất lượng của quả xoài, nhiều
nhà vườn rất có kinh nghiệm trong việc quan sát độ già
của trái để thu hoạch; tuy nhiên do sự biến đổi về giá cả
của thị trường, việc thu hái trái chưa đúng với độ chín đã
làm giảm chất lượng của trái.
- Vấn đề thu hoạch và các họat động tại
vườn sản xuất do diện tích canh tác nhỏ lẻ, cơ
sở hạ tầng chưa tốt, khó khăn áp dụng cơ giới
hóa trong thu hoạch, việc thu hái chủ yếu
bằng tay. Tuy nhiên, xuất phát từ kinh nghiệm
của người trồng xoài cũng đã có dụng cụ thu
hái đơn giản như kéo, kẹp, lồng làm giảm tổn
thất sau thu hoạch.
- Công việc quản lý chất lượng sau thu hoạch
cũng được nhà vườn quan tâm như: thu hoạch
quả vào buổi sáng, cắt tỉa sơ bộ, lựa chọn
dụng cụ chuyên chở thích hợp cũng góp phần
giảm bớt tổn thất sau thu hoạch và hiện nay
Viện cũng đã có bảng hướng dẫn độ chín thu
hoạch cho xoài. Tuy nhiên việc thực hiện này
chưa thực hiện đồng bộ với tất cả các nhà
vườn trồng xoài, nên thất thoát sau thu hoạch
vẫn còn xảy ra.
- Mặt tốt:
+ Đã có mô hình sản xuất xoài theo GAP
+ HTX xoài Hòa Lộc đã có nhiều tiến bộ mà các
nơi khác có thể học tập như nhà đóng gói
+ Đã có vườn xoài trồng chuyên canh
+ Đã có bảng hướng dẫn độ chín thu hoạch
+ Đã áp dụng biện pháp bao trái ngăn ngừa sâu
và bệnh gây hại
+ Các khâu liên quan đến thu hoạch xoài cũng
được nhà vườn quan tâm
+ Nhà vườn trồng xoài đã thu nhặt xoài nhỏ chế
biến làm dưa chua
+ Chuẩn bị xuất khẩu trái xoài tươi của giống
xoài Cát Hòa Lộc và Cát Chu sang thị trường New
Ziland
- Những vấn đề tồn tại:
+ Cơ cấu giống trồng/vườn còn đa dạng
+ Giống xoài Cát Hòa Lộc có chất lượng rất
ngon, nhưng khó ra hoa và đậu quả, năng suất thấp
+ Diện tích vườn trồng chuyên canh, thâm canh
còn nhỏ lẻ
+ Trong canh tác sử dụng quá nhiều thuốc bảo
vệ thực vật, ít dùng phân bón hữu cơ, sử dụng
Thioure để phun xịt ra hoa xoài vì đây là chất cấm sử
dụng do không an toàn
+ Sâu bệnh gây hại nhiều, quan trọng nhất là
bọ đục thân gây hại rất nặng trên giống xoài Cát Hòa
Lộc
+ Vấn đề bảo quản trái trước và sau thu hoạch
chưa được quan tâm nhiều (bao trái, nhà đóng gói)
2. Một số giải pháp để cho việc phát triển
cây xoài bền vững ở Nam Bộ
- Giống trồng: chỉ tập trung trồng thâm canh 2-3
giống xoài có chất lượng cao phù hợp thị hiếu
người tiêu dùng, mở rộng diện tích trồng chuyên
canh, đặc biệt lưu ý phát triển rộng giống xoài
Cát Hòa Lộc ở những vùng có điều kiện sinh thái
phù hợp.
- Kỹ thuật canh tác: áp dụng kỹ thuật canh tác
theo hướng tạo sản phẩm trái cây sạch và an toàn,
sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, tăng cường sử
dụng phân bón hữu cơ, hạn chế phân bón vô cơ,
sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có chọn lọc, hạn
chế dùng các loại thuốc kích thích cho trái lớn. Áp
dụng biện pháp xử lý ra hoa nghịch vụ.
- Tăng cường liên kết sản xuất (HTX) trồng
xoài ở các tỉnh để đảm bảo sản lượng lớn xoài
có chất lượng đồng đều và an toàn, tiến tới
xây dựng kho chứa hàng hóa với số lượng lớn
và nhà đóng gói sản phẩm.
- Tăng cường biện pháp bảo vệ trái xoài
trước thu hoạch bằng biện pháp bao trái, áp
dụng biện pháp xử lý nước nóng hay hơi nước
nóng cho quả xoài sau thu hoạch.
- Phổ biến bảng hướng dẫn độ chín thu
hoạch của xoài cho tất cả nhà vườn trồng xoài
- Tăng cường công tác tiếp thị, quảng bá
sản phẩm trái xoài ra thị trường nước ngoài
- Những vấn đề cần giải quyết
+ Hiện nay trên thị trường đã có trái của giống
xoài mới (xoài Keo), được nhập khẩu từ Campuchia.
Giống này có nhiều ưu điểm như: mau cho trái, rất
dễ đậu trái, năng suất cao, sản lượng lớn, phẩm chất
quả ngon, giá thành rẽ và an toàn, đây sẽ là giống
cạnh tranh mạnh với giống với giống xoài trong nước