intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Di sản bảo tồn vũ hội trống ở xã Khánh Tiên Huyện Yên Khánh Tỉnh Ninh Bình

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST
Báo xấu
176
lượt xem 25
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ninh Bình là một tỉnh nằm ở cửa ngõ cực nam miền Bắc và khu vực đồng bằng Bắc Bộ, Việt Nam. Theo quy hoạch xây dựng phát triển kinh tế thì tỉnh này thuộc vùng duyên hải Bắc Bộ. Mặc dù được xếp vào khu vực đồng bằng Bắc Bộ nhưng Ninh Bình chỉ có 2 huyện duyên hải là Yên Khánh và Kim Sơn không thuộc miền núi. Vùng đất này từng là kinh đô của Việt Nam ở thế kỷ X, là địa bàn quan trọng về quân sự qua các thời kỳ Đinh, Tiền Lê, Lý,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Di sản bảo tồn vũ hội trống ở xã Khánh Tiên Huyện Yên Khánh Tỉnh Ninh Bình

  1. )/ h rrn A-/ BO VAN HOA - THONG TIN CHLfaNG TRJNH BAO TON CAC DI SAN VAN HOA PHI VAT THE NAM 2006 * * * * * * * yuu * * * * * * * DI SAN BAO TON V U H OI T R O N G • a X A K HANH TIEN (HUYEN YEN K H A N H , TINH NINH BJNH) 11 • —i -^ i Oa z 1^ s o VAN HOA - THONG TIN NINH BINH Thuc hien- 2006
  2. \/U HOI TR
  3. \/U HOI CfyCA. KHANH TIEN TRONG - Lan thu tu: Sau giai phong mien Nam, thong nhat dat nuac, tinh Ninh Binh sap nhap vai tinh Nam Ha thanh tinh Ha Nam Ninh. 9 xa phia bac huyen Yen Khanh, trong do c6 xa Khanh Tien sap nhap vao huyen Yen Mo thanh huyen Tam Diep. 10 xa phia nam huyen Yen Khanh sap nhap vao huyen Kim San. Rieng 2 xa Khanh Tien, Khanh Thien thupc huyen Tam Diep khi ay dugc ghep lai thanh mot xa lay ten la Khanh Thien. - Lan thie ndm: Sau khi tinh Ninh Binh dugc tai lap (chia tach ra tir tinh Ha Nam Ninh cii), ngay 1/9/1994, huyen Yen Khanh dugc tai lap. Xa Khanh Thien dugc chia tach thanh hai xa: Khanh Thien va Khanh Tien nhu hien nay. - Sir bien doi ve dia gioi qua nam lan tach ra, nhap vao cua xa Khanh Tien bay gia da tac dong lam cho tam ly nhan dan, ca sa ha tang a cac thon xom bi anh huang, xao iron, ma cho den nay mai dang dan dugc on dinh va tirng buac phat trien theo huang xay dung nong thon mai. - Dia ban xa Khanh Tien xua kia gom hai lang co quy mo kha Ion la: lang Phung Thien va lang Tien Tien. Ngay nay, tren ca sa hai lang nay, da hinh thanh nen 10 thon, c6 ten goi la: thon 1, thon 2... thon 10. Trong do, lang Phimg Thien bao gom 7 thon (xom), lang Tien Tien bao gom 3 thon (xom). Xa Khanh Tien hien co khoang han mot nghin ho (tinh den giira nam 2006), v ai tren bon nghin nhan khau, gom co 26 dong ho cimg sinh song tu lau dai. Hau het dong bao cu tni tren dia ban xa la nguai Kinh (Viet). Dai da so nhung n guai dan a day theo tin nguong Phat giao, goi la "di lucmg". So dong bao theo dao Thien chua (Cong giao) a day chi chiem khoang 1 %. Xua kia, a moi lang (lang Phiing Thien, lang Tien Tien) trong dia ban tong C m ot ly truang, mot pho ly, mot doi tuan (khoang 10 nguai). Ve sau, O moi lang co mot hoi dong toe bieu, do cac nhom ho mac cir nguai lam dai dien, dai bieu thuoc hoi dong. Diing dau la chanh huang hoi, thu den la pho huang hoi. KHAOTA ^Trang 2
  4. \/U HOI &XA KHANH TIEN TRC>NG Khanh Tien la xa thuoc vung d ing bdng (gan phia cue nam dong bang Bac Bo), C ruong dat kha mau ma, canh tac moi nam hai vu lua xa trong O mau. Nai day la viing dat da timg san xuat ra nhieu san pham hang hoa thiet yeu cua huyen Yen Khanh. T ruoc kia, ca vung dat nay chinh la viing nghe det chieu coi kha hung thinh, song tir vai ba thap ky tra lai day thi nghe chieu coi hau nhu khong pho bien nua, va hien da bi mai mot... Thai xa xua, truac thai Hau Le, nai day con la bien ca. Roi do dugc boi dap phii sa, dan hinh thanh nen ca mot vung doi bai, co say ram rap. Dugc biet, tai dau the ky XV moi c6 nguai den day khai pha, ma mang roi dan dan lap nen cac xom, thon, lang. Buoi ban dau, cac cu dan nai day sinh song bang nghe chai luai, danh bat thuy san, ve sau khi dat dai da dugc rira man thi mai bat dau lam ruong cay lua, trong mau va chan nuoi. Vao the ky XVII, t hai Hau Le, vung dat nay co ten goi la Bong Hai thuoc tong Duyen Mau, gom 5 thon (thon 1, thon 2... thon 5), vai cac phuang: phuang Cau, phuang Thai, Phung Thi, Lir T hugng, Lir Ha, phuang Ve, Doai Hoa, phuang Dong, Qua Trieu, Qua Dai, Quy Hau, Tay Phu, Dong Phii, Dong Trung, Phu Xa, Quang Ai, Con Rieng, Con Giira, Con Gai, Con Lam. Den trieu Le Thanh Tong, nien hieu Hong Diic, nam 1470, nhan dan dap quai de ngan nuac man la de Ngu Han, con gpi la de Hong Dire - chay tir ben Xanh qua khu vuc xa Khanh Tien den giap xa Khanh Thanh ngay nay. 1.2. So" b o ve truyen thong van hoa - van nghe o* d ia p hifong. Nhan dan xa Khanh Tien xua va nay sinh song chii yeu bang nghe nong, C truyen thong can cu, cham chi trong lao dong san xuat, lai co truyen O thong rat hieu hpc, vai nhieu ten tuoi do dat cao qua cac ky thi cu. Xua kia, nhiing nguai que Khanh Tien noi tieng hpc hanh gioi giang nhu cac cu: Han Ngoan, Tii T uong, Huan Chieng, Ca Chi, Tu Lan, Tu Phan, Tu Saeh, Tu But, Huyen Chi; cac cu do dat cao nhu: cu Nhi Phan, cu Nhi Chinh (do thir nhi truang), cu Nhat Te, cu Nhat Mieng (do dau truong). Thai nay, truyen thong hieu hpc cua nguai dan Khanh Tien van tiep tuc duac phat huy. Hau het cac thon xom tren dia ban toan xa deu co nhirng KHAOTA t^Trang 3
  5. \/U HOI TRdNG
  6. \/U HOI
  7. yjU HOI TRCtNG &XA KHANH TIEN dugc moi nroc v l de bieu dien nhiing trich doan cheo co, nhung hoat canh cheo hay vo cheo ngdn co dl tai duong dai, bieu dien ngay tai san dinh de "vira la thu thach, vira la vui xuan"... Vao nhirng dip vui trong nam, da tu lau nay, o xa Khanh Tien khong chi C nghe thuat cheo ma con c6 nhiing tiet muc van nghe dae sac khac, dae biet O la miia trong, gpi la "vd hoi trong". KHAOTA *^Trang 6
  8. \/U HOI TRCtNG &XA KHANH TIEN n. NGUON GOC VA SU^ LUtJ TON CUA VU HOI TRONG 0 KHANH TIEN. I I. 1. So" b o ve nhac cu trong va tuc danh trong 6" V iet Nam. Ve nguon goc co xua cua cac loai t ring a Viet Nam, noi chung cho den nay van chua c6 tai lieu nghien cuu nao xac dinh cu the, rang trong va tuc danh trong c6 tu bao gia va a dau. I I. 1.1. Tir thoi Hung Vuong, nuoc Van Lang da co trong dong (la loai trong dugc che tac bang chat lieu kim loai dong). Tren mat trong dong Dong San, trong dong Ngpc Lii, la san pham cua nen van hoa Dong Son c6 cac hinh anh chim lac d upe x em la vat to ciia nhung cu dan Lac Viet, hinh tugng mat t rai, nhirng canh tugng cheo thuyen, danh trong (dung chay de danh trong tua nhu la gia gao tap the bang chay dung). Ngay nay, trong dong dugc xem nhu la mot bieu tugng sinh dong cua van hoa Viet Nam, da co tir thua Hung Vuong dung nuoc. Tuy vay, theo suy doan cua cac nha khoa hpc thi tien than cua trong dong chac han khong phai la... trong dong. Truoc thai ky do dong, nhan loai da trai qua thoi ky do da dai lau (qua suot thai ky do da cii va thai ky do da moi). Trong nhiing hang dong timg la nai cu tni cua nhung cong dong nguoi nguyen thuy tu xa xua - ma nay van con dugc luu ton khong phai la hiem - van C biet bao nhieu nhiing khoi da nhii voi nhieu hinh ve ma khi nguoi ta O go vao thi nhiing khoi da nhd ay se phat ra nhiing am thanh vang vgng ly ky, tram bong va ly thu. Khi go vao nhirng khoi da thach nhd khac nhau se tao nen nhirng am thanh khac nhau o am luong va cung bac. Vay phai chang do chinh la nhiing qua trong, nhac cu trong, chieng bang nhii da ma thien nhien tao ra, ban tang cho loai ngudi, ma do cdng chinh la sir mach bao de loai nguoi may mo, roi che tac ra cac nhac cu dau tien, so khai ciia con nguoi, trong do co trong. Vay la: Trong dong (lam bang dong thau...) duoc con nguai c hi tac tir nhung b uli binh minh cua lich su theo nguyen tac go va theo nguyen ly tu KHAOTA ^Trang 7
  9. \/U HOI d/XA KHANH TIEN TRONG thien nhien la dung cu go phat ra am vang tii da - chu yeu la da nhd trong cac hang dong. "Trong" b ^ g da la san phSm ciia tu nhien ma con nguoi kham pha ra tren co so "bdt c huoc t u nhien" qua mot tiln trinh lich sii rat lau dai. Giiia thai ky trong da va trong dong den nay van chua co di chi la "hien vat trung gian". "Trong da" van con bieu hien trong cac hang dong da voi, trong do c6 nhiing hang dong da timg la ngoi nha tu nhien ciia n guoi nguyen thuy. Trong dong da timg bi viii lap trong long dat khap vung dia ban co dan cu nguoi Viet co sinh song trong tang van hoa Dong Son voi nhieu loai, c6 nien dai, kich co khac nhau, tro thanh bieu trung ciia van hoa Lac Viet that doc dao, quy gia, co gia tri lich su van hoa va la niem tu hao cua nguoi Lac Viet- Viet Nam. Va sau nay c6 trong mat bang da, than (tang) bang go xuat hien tir thai dai do sat... I I. 1.2. Tu the ky X tai Kinh do Hoa Lu (nay thupc huyen Hoa Lu, tinh Ninh Binh) - Kinh do ciia n uoc Dai Co Viet - quoc gia phong kien tap quyen dau tien cua dan tpc ta da c6 "trong tran" va "trong hoi" . Theo saeh Da co luc (la saeh co noi ve phep/cach danh trong thoi xua) thi phep/cach danh trong cua quan sy thdi Dinh (Dinh Tien Hoang, cuoi the ky X) la theo nguyen ly "Co am hoai thanh" (co nghia la mo phong tieng va loi noi cua nguoi xua bang tieng trong - N.Q.H), ma theo do thi cac am thanh dugc the hien theo quy uoc chung. Ve dai de, nhirng am thanh theo van "bang" (thanh khong va thanh huyen) dugc the hien bang each go vao mat trong, con nhung am thanh theo van "Uac" gom cac thanh sac, nang, hoi, nga thi dugc the hien bang each go vao than trong. Ciing theo saeh tren, vao thai Dinh (968-979) trong quan sy co bai t rIng bieu hien nhu sau: "Nam binh sdt bac tuong, diet bdc tudng. Nam thien sinh vuang, Nam thien sinh vuang, thdnh. Thdnh Dinh Vuang sinh de... " KHAOTA 1.Trang 8
  10. \/U HOI CyXA KHANH TIEN TRC>NG Bai trong nhu tren dupe hieu la lai hieu trieu ciia trieu dinh vai than dan trong ca nuoc, qua do khang dinh doc lap, chii quyen va sir quyet tam sat da chong ngoai xam va ach thong tri cua nguoi phuong Bac. Theo cu An Viet Dam (hien da 80 t uli, nguyen la Pho Giam doc So Van hoa - Thong tin tinh Ha Nam Ninh, la mot tac gia kich ban san khau noi tieng o Ninh Binh va trong ca nuac) thi n lu phien am noi dung loi bai trong tren theo loi "tinh, tinh, tinh, chat" dan gia truyin thong ciia nghe thuat cheo thi se la: "Tinh tinh, chdt chdt chdt, hue chdt chdt. Tinh tinh tinh tinh, tinh tinh tinh tinh, chdt. Chdt tinh tinh chdt". O day, tieng "tinh" c6 the phien thanh "bung" cho giong vdi tieng trong con. Tieng "hue" chinh la am thanh trong khi nguoi go vira bit mat trong bang mot tay, vira go trong. Neu luoc bo di nhiing "hoa la" thi dieu thiic am thanh tren chinh la "doan luu khong tam" cua am nhac cheo. Day la moi lien he bang chung giiia mot net nghe thuat am thanh qua nhip trong tir thai Dinh - the ky X - vai am nhac cheo truyen thong qua suot mudi the ky. Cac loai trong c6 tir thdi Dinh chac chan la trong da (mat trong lam bang da trau, vd trdng lam bang gd). Vi cho den the ky X, dd sat d nudc Dai Viet da kha phd bien. Cdn ve nguyen lieu da trau, thdi Dinh khdng hiem. Ngay ban than vua Dinh thdi nien thieu cdng da tung la mdt thii ITnh cua dam tre chan trau, tirng e udi trau tap tran, lay bdng lau lam cd. I I. 1.3. Tir thud xa xua, cac loai trdng va tieng trdng da trd nen rat c4n t hilt, hiru ich trong ddi sdng cua con ngudi. Trong sinh hoat, lao ddng san xuat, hpc tap cd trdng cam canh bao gid. Trong le hdi cd trdng le, trdng r ude. Trong bieu dien van nghe cd trdng cheo, tudng, chau van. Trong chien dau cd trdng lam hieu lenh xuat quan, cd vu khi t hi tien cdng hoac hieu lenh nit lui binh s i... KHAOTA 1.Trang 9
  11. \/U HOI CyXA KHANH TIEN TR€>NG D I ky niem mdt nghin nam Thang Long - Ha Ndi, da cd ehuong trinh "Trdng hdi Thang Long" that hoanh trang, nao nhiet vdi mdt dpi hinh trdng be the, da dang cdng phu. 6 Ninh Binh cdng da cd mdt dpi hinh "Trdng hdi Hoa Lu' that an tuong, do Doan Nghe thuat Ninh Binh dam nhan. I I.2. N guon goc cua vu hoi trong d Khanh Tien. Hien cd nhung gia thuyet khac nhau ve ngudn gdc eua vii hdi vdi nhiing vu dieu trdng d xa Khanh Tien. Cd gia thuyet cho rang, cung vdi nghe thuat cheo thi cac vd dieu trdng d dia phuong cac thdn lang tren dia ban xa Khanh Tien cung da cd tu thud mdi khai dan lap ap, nghia la each ngay nay da 5 the ky. Nam Hdng Diic thii 2 (1471), khi ca mdt viing rdng Idn noi day la dat sa bdi, vua Le Thanh Tdng cho dap de tir ciia bien Dai Nha (thupc xa Khanh Cudng ngay nay) de ngan nudc man va khai khan dat dai. Tuy nhien, tir the ky X, d dia ban nay tren cac doi dat bdi theo hudng Ddng - Tay da cd cu dan sinh sdng. Dia ban huyen Yen Khanh, trong dd cd xa Khanh Tien tir xa xua da la mdt vung dat "giao thoa" cac ludng van hoa ciia nhieu dia phuong, mdt phan chinh la do cu dan tdi day tir rat nhieu noi. Ke tir sau khi khai hoang lap nen cac xdm lang thi day chinh la mdt viing dat "mau md" hdi tu dan cay tii xii ma hun diic nen nhirng tinh hoa van hoa - nghe thuat va nhung nhan tai. Day Cling chinh la vung dat ma nghe thuat cheo - loai hinh nghe thuat dien xudng dae trung, tieu bieu cua ca khu vuc ddng bang va trung du Bac Bd ciia n udc ta dua tren co sd la mdt nen van minh ndng nghiep lua nudc. Mdt sd ngudi que d Khanh Tien thi cho rang: miia trdng d day la "anh em sinh ddi" ciia loai hinh miia lan (mua su tii), cdng thudng dien ra vao nhung dip hdi he tir xa xua. Co sd cua suy doan nhu tren la: - Am dieu cua mua trdng d day cung la " ding, chinh, chat". - Cac loai trdng d day la trdng diing trong nghe thuat cheo. KHAO TA • Trang 10
  12. \/U HOI TRCtNG CyXA KHANH TIEN - Kem theo trdng ciing la thanh la, senh tien va md. - Mdi dpi mua trdng cdng cd vai he tinh nghich, vui nhdn, gay eudi. - Ve trang phuc cua vii hdi trong: tua nhu phuc trang ciia cac phudng cheo, ganh hat xua kia. Vay, neu theo gia thuylt nay thi vu hdi trdng d Khanh Tien da cd ngudn gdc rat xa xua, tua nhu ngudn gdc cua nghe thuat cheo vay. Tuy nhien, theo nhung ngudi d dia phuong nhu: cu Nguyen Xuan Phu (d thdn 10), cu Pham Xuan Thuy (d thdn 3) thi vii hdi trdng d Khanh Tien chi mdi cd tu khoang dau nhirng nam I960. Theo Idi k e ciia cac eu thi vao thdi ky dd, phong trao bieu dien van nghe trong nhan dan dia phucmg da that sdi ndi. Dae biet la vao cac dip le, tet, mung cdng, chao mimg dai hdi xa vien hgp tac xa... Bieu dien van nghe thdi ay chu yeu la hat va dien cheo, cd them hat mdi vdi nhiing bai hat duong thdi vdi ndi dung ca nggi ddi sdng mdi cimg vdi nhiing bai hat da phd bien tir thdi khang chien chdng Phap. Ve nghe thuat san khau thi da cd bieu dien kich ndi (gpi la kich mdi) vdi de tai duong dai. Rieng ve bieu dien miia trdng thi dugc cho la dugc du nhap tir noi khac den. Theo hdi lie ciia cac cu thi vao dau nhung nam 1960, cd mdt cu la ngudi lang Tien Tien thupc xa Khanh Tien da hpc dugc nhung bai mua trdng tu vung Nghia Hung (Nam Dinh) hoac tir vung tinh Thai Binh (deu la tir phia ben kia sdng Day) rdi trd ve que truyen day lai cho con chau trong thdn lang bieu dien trong cac dip hdi le, mimg cdng. Vao hdi ay, khi dpi miia trdng da hinh thanh va bieu dien d dia phuang, duoc sir gidi thieu, Ty Van hoa Ninh Binh da tap hgp ca dpi trdng lai, ddng vien tap luyen va tham gia hdi dien nghe thuat quan chung ciia tinh va da dat giai thudng cao. Cdng cd y kien khac cho rang: miia trdng d Khanh Tien la cd ngudn gdc tu ban dia. Dii cho vd hdi trdng d mdt dia phuong nhu Khanh Tien cd ngudn gdc tii bao gid va tu nai dau (da each ngay nay may the ky hay la chi mdi m4y chuc nam), d ugc du nhap tir noi khac den hay vdn dugc hinh thanh nen tir chinh noi day thi dd van la mdt di san nghe thuat doe dao va kha dae sac, va da tung trai KHAO TA ,. Trang 11
  13. \/U HOI &XA KHANH TIEN TRONG qua nhiing thdi ky thang tram, bien cai. Dugc b iit, x ua kia vai diln "trung tam" ciia mdt dpi miia trdng d Khanh Tien la mdt cu gia (cdng cd t hi do mdt ngudi tre tuoi hoa trang). Ngay nay thi vai dien trung tam (dam nhan trdng cai) la nii. Dd phai chang la su "cai bien" sang tao. I I.3. T hdi ky vu hoi trong Khanh Tien bi mai mot. Cdng nhu ddi vdi nghe thuat cheo, trong nhung nam thang chien tranh chdng My, cac phudng, hdi cheo chuyen thanh cac dpi van nghe cua hgp tac xa ndng nghiep (ban dau HTX cd quy md thdn, lang, sau dd cd quy md lien thdn) thi hdi miia trdng d dia phuang Khanh Tien ciing chuyen thanh dpi mua trdng ciia lang. Tuy nhien, neu nhu hau het cac hgp tac xa ndng nghiep d day thdi bay gid deu cd dpi van nghe ma hat nhan la hat va dien cheo thi ca vung Khanh Tien va hau nhu ca huyen Yen Khanh va ca tinh ndi chung mdi cd mdt dpi mua trdng nhu vay. Dpi miia trdng tu xua da la noi quy tu bdi cac hat nhan van nghe dia phuang gdm nhirng ngudi dae biet cd khieu ve vd dao. Va hau nhu vii hdi trdng d Khanh Tien thudng chi bieu dien ra mat vao nhiing dip lang, xa cd sir kien Idn ( nhu dip dai hdi, mit tinh, ra quan...). Cd mdt thdi gian dai, hdi miia trdng d Khanh Tien da timg bi mai mdt hau nhu khdng cdn gi. Tir eudi nhung nam 1960, dau nhirng nam 1970 do chien tranh ac liet ma nhirng sinh hoat hdi le ndi chung khdng cd dieu kien duy tri. Cung nhu cac hoat ddng te le, cac hoat ddng bieu dien r ude xach, mua lan, cac hoat ddng vui choi giai tri nhu chpi ga, dau vat, cd ngudi trong cac le hdi, vii hdi trdng ciing timg nhieu nam vang bdng. Den nhung nam eudi thap ky 70 cua the ky XX thi hau het tat ca cac loai hinh dien xudng nghe thuat dan gian truyen thdng d cac lang que dudng nhu mai mdt hdn. Ngay ca nghe thuat cheo truyen thdng la " dae san", "dae t rung" cua vung que Bac Bd, vdn than thupc, ly thii tir bao ddi nay ma ddi vdi ddng dao nhan dan v in "tuy g4n ma xa", "nghe ma chang thSy", vi cd chang hp chi KHA O TA • Trang 12
  14. \/U HOI CyXA KHANH TIEN TRC>NG d ugc nghe hat va dien cheo tren loa truyen thanh Dai Tieng ndi Viet Nam (vao cac budi trua va nhung buoi tdi thii 7 hang tuan). Trudc het, dd la do ddi sdng ciia nhan dan khi ay gap rat nhieu khd khan ma trudc het la khdng dam bao ve cai an, cai mac thi lay dau ra cdng siic cho cac nghe sy thdn que tap tanh, bieu d iln van nghe, cung nhu cdn dau nhu cau, thdi gian cdng siic de ma quan tam, thudng thiic nghe thuat cua nhan dan, nhat la nhirng ngudi ndng dan chan lam tay bun. Ve khdng gian quen thupc cd truyen ciia dien xudng dan gian - le hdi la cac san dinh, den, thdi ky eudi thap ky 70 cho den het nhirng nam dau thap ky 80 ciia the ky XX da khdng ngirng bi "tan lui". Cac ngdi dinh d cac lang que mien Bac da hang loat bi dd bd, hoac bi "bd quen" mac cho thdi gian, mua nang huy hoai, kha "tang thucmg", trd nen phe tich "vd hdn", "vd cam". Thuc te nay cd nguyen nhan tu quan niem thanh kien cho rang cac dinh, chua, mieu mao chi la hien than ciia che dp phong kien cii nat, lac hau, cd hu, me tin di doan..., rang dd la hien than cua sir can trd, khdng cdn vai trd gi nira, khdng cdn can thiet niia. Ve thi hieu nghe thuat Uong nhan dan, ddi vdi cac loai hinh dien xudng dan gian thdi ky nay dudng nhu cung khdng cdn thuc su dugc ham md bdi nhieu ly do. Ddi vdi Idp tre (thanh, thieu nien) thi vdn khdng cd ky uc ve cac fro dien dan gian frong le hdi hay nhirng dem xem dien cheo d lang que minh, noi chdn rau cat rdn, lai dugc tuyen truyen giao due ve y tudng ddng co duy y chi la ddi sdng hien tai va tuong lai hau nhu khdng cdn chd dung nap cho nhirng "tan du" cua che dp xa hdi cu lac hau va can frd. Do vay, ma hp kha thd o, bang quan, xa la ddi vdi nhirng di san van hoa nghe thuat cd tmyen ciia dan tdc, frong dd cd cac dien xudng nghe thuat dan gian. Ddi vdi lap ngudi gia ca va trung nien thi trong tam thuc hp, nhiing bau khdng khi hdi he vdi nhirng hdi thiic cac frd dien xudng dan gian xua kia ay chi la mot "thdi xa vang'. KHA 0 TA • Trang 13
  15. \/U HOI NG Mdt nguyen nhan nira dan den sir mai mpt, lang xudng cua dien xudng dan gian ndi chung frong thdi ky nay chinh la su phat trien ciia p huong tien thdng tin dai chiing. I I.4. Q ua trinh khoi phuc vu hoi trong d K hanh Tien. Nhu fren da khao ta, su mai mdt ciia d iln xudng dan gian ndi chung d dia phuang, frong dd cd dien xudng vii hdi frdng d Khanh Tien - huyen Yen Khanh timg mdt thdi bi mai mdt do cac nguyen nhan: ddi sdng kinh te, co sd ha tang hay khdng gian dien xudng, quan niem va thi h iiu frong nhan dan... Trudc kia, tu nhiing nam 1960 d in dau nhiing nam 1970, ca huyen Yen Khanh - dat cheo - cd khoang 35 hop tac xa ndng nghiep thi ciing cd khoang chimg ay dpi van nghe cheo. D in ddu nhung nam 1980 thi hdu nhu khdng cdn lai dpi van nghe nao. Su mai mdt ciia mdt dpi miia frdng doe nhat vd nhi fren dia ban huyen hdi dd cdng la de hieu. Trong nhirng nam 1980, theo dng Nguyen Ngpc Can la Trudng Phdng Van hoa - Thdng tin va The thao huyen Yen Khanh da nhieu nam nay - ke lai, thi hdi ay cir mdi dip tinh (Ha Nam Ninh cii) td chirc hdi dien nghe thuat quan chiing la mdi lan cap "van hoa huyen" lo toat md hdi de chay vay, gom gdp tii khap cac dpi van nghe vdn kha "chiing chac" cua toan huyen trudc dd lai de chpn va lap nen mdt dpi tuyen, rdi hdi ha vdi va dan dung chuang frinh, tiet muc, vdi ndi dung, loai hinh nghe thuat nao, bat ke la cheo hay cai luong hoac kich ndi, ca nhac. Xong hdi dien van nghe tinh rdi thi dpi "hpp tuyen" ay lai tan mat, mdi ngudi mdt phuang vdi bao ke sinh nhai, keo theo sir tan bien cua chuang frinh, tiet muc. Dd la tinh frang chung ciia p hong frao van nghe quan chiing d dia phuang. Tham chi, hieu qua thuc sir cua van nghe quan chung d dia phuang ( bilu dien cho nhan dan xem va thudng thiic) cd chang chi la nhung "van tu" frong cac bao cao ciia phdng Van hoa - Thdng tin huyen len cap fren. T hi rdi, Nghi quylt TW5 (Khoa VIII) cua Dang ta ve "xay dung va phat friln n in van hoa Viet Nam tien tien dam da ban sac dan tdc" da nhu mdt ludng sinh khi mdi thdi vao phong frao van hoa, van nghe quan chung cac dia phuong. Y)Q t huc hien Nghi quylt TW5 sao cho tung budc hiru hieu, cung vdi KHA O TA ^ • Trang 14
  16. \/U HOI CfXA KHANH TIEN TRONG viec xay dung va thuc hien quy udc ve n ip sdng van hoa, quy udc ve dan chu thi phong frao van nghe quan chung ndi chung da tung budc dupe khdi phuc va phat trien d khap noi, frong dd cd dia ban huyen Yen Khanh. Chinh quyen dia phuang va dai bilu nhan dan da ban bac frao ddi va thdng nhat quan diem: Van nghe quSn chung la do chinh qu4n chung nhan dan sang tao ra, do quan chiing nhan dan b ilu d iln va ciing thudng thiic, va nhu vay nd at phai duoc tdn tai, phat t riln. Cd mdt sang kien da dugc thuc hien thanh cdng rdt dang ghi nhan d huyen Yen Khanh la: tao dung nen nhung cau lac bd van nghe (ma hat nhan la nghe thuat cheo), thay the nhirng "doan, dpi van nghe" trudc kia. Day la mdt Idi di, mdt each thiic khdi phuc, chuyen ddi dang thiic md hinh ciia cac "chilu cheo truyen thdng" d dia phuong frong thdi ky qua dp sang thdi kinh te thi trudng, theo phuang cham: xa hdi hoa cac hoat ddng van hoa - nghe thuat, thuc hien nguyen tac dan chii; "Dan biet, dan lam, dan ban, dan kiem fra". Trong xu the, bdi canh khdi phuc, thanh lap va ra mat cac dpi van nghe d dang thirc cau lac bd thi dpi mua frdng d dia phuang ciing da dugc hinh thanh. Hau nhu cho tdi nay thi ca xa Khanh Tien cdng mdi chi hinh thanh dugc mdt dpi miia frdng tuong ddi hoan chinh. Hat nhan co ban ban dau cua dpi mua frdng chinh la vai nghe nhan da ludng tudi rat tam huyet vdi nhung vu dieu frdng dae sac nay va da tung tham gia miia frdng frong nhirng nam trudc kia. Ciing nhu ddi vdi cau lac bd van nghe khac, "cau lac bd mua frdng" nay ban ddu hoat ddng ciing gap kha nhieu khd khan vi: chua dupe sir ddng tinh ung hd ciia nhan dan (cac gia dinh cd ngudi tham gia dpi mua frdng), lai khdng h i cd su hd fro vl kinh phi cho tap luyen, mua sam nhac cu, frang phuc. Dilu dae biet nira la dpi miia frdng nay dugc thanh lap bao gdm cac thanh vien hdu h it la phu nir. Trong thdi gian may nam dau, dpi miia frdng xa Khanh Tien hoat ddng kha sdi ndi, dae biet la vao cac dip mimg cdng, hdi le, mit tinh... Song, bing di mdy nam, dpi ngd cac chi em la thanh vien ciia dpi cii " thua dan". Nguyen KHA O TA • Trang 15
  17. \/U HOI CfXA KHANH TIEN TRONG nhan chii yeu la do nhieu chi em da "di l4y c hdng" d dia phuang khac, nen it cd dieu kien de frd ve tham gia nira. Mat khac, cd mdt sd thanh vien dan ludng tudi nen it cd dieu kien tham gia, frong khi do thi lap fre lai it cd dieu kien de ke can, thay the cho nhirng vi tri thilu v ing 4y. D ae biet, dai da sd cac thanh vien ciia dpi miia frdng xa Khanh Tien cung ddng thdi la thanh vien frong dpi van nghe cua timg thdn, lang. De khdi phuc va duy fri dugc dpi mua frdng ciia xa (gdm cac thanh vien d cac thdn lang) cdng chinh la khdi phuc, duy fri, phat huy vai trd ciia cac cau lac bd van nghe d noi day, cdng can phai cd nhirng each thiic nang ddng, theo mdt qua frinh nao dd cho phii hpp. Ban dau la sir gap gd, ban bac giira Phdng Van hoa - Thdng tin - The thao huyen Yen Khanh cimg vdi lanh dao dia phuong xa, cac trudng thdn va nhung "hat nhan" la ngudi da ludng tudi, da timg tham gia dpi frdng ciia xa xua kia, van rat nhiet frnh say sua vdi di san nghe thuat mua frdng ddc dao nay. Tiep thdi gian sau dd, khoang nam 1996, dpi miia frdng xa Khanh Tien duoc thanh lap (ndi dung hon la dpi mua frdng dugc khdi phuc lai). Dpi mua frdng cd quy udc hoat ddng cu the, tua nhu ddi vdi mdt cau lac bd van nghe cua dia phuong - fren co sd ban bac, thoa thuan fren van ban, dugc cac thanh vien ky xac nhan. Sau thdi gian luyen tap, khi da thanh thuc, dpi mua frdng Khanh Tien da ra mat bieu dien vao cac dip tuyen truyen cupc bau cu Hdi ddng nhan dan cac cap d dia phuong, cd vu cac cupc van ddng phong frao xoa ddi giam ngheo, ling hp ddng bao bi bao lut... dae biet la bieu dien phuc vu nhan dan dia phuong frong cac dip le hdi, mit tinh. UBND xa ciing da frich ngan saeh chi phi giiip dpi frdng mua sam frang phuc, dan frdng mdi va mdt phan kinh phi ddng vien toan dpi frong qua trinh luyen tap va nhung budi bieu dien. * V e doi hinh: Ngoai mdt nghe nhan la nam gidi dam nhan vai frd dao diln hay "c4m n hip" frong diln xudng, thi hau het cac thanh vien dpi miia frdng d iu la nir, ma da sd la nu thanh nien (cd dieu kien ve thdi gian, siic khoe, hinh thiic...). KHAO TA • Trang 16
  18. \/U HOI TRdNG &XA KHANH TIEN Sd luong ciia dpi mua frdng cua xa hien nay gdm khoang 10 n gudi. (Khi cd dieu kien thi sd lugng ngudi cd the tang len). Cu the cac thanh vien mua frdng nhu sau: - 01 ngirdi danh frdng cai. (Thudng d vi tri trung tam cupc miia) - 04 ngudi danh frdng nhd. - 01 n gudi danh chieng. - 02 ngudi danh nao bat (thanh la) - 01 n gudi danh frdng con. o * Ve cac dao cu cua doi mua trong. I ^ -^p j X - T rdng cai la loai frdng dan tdc cd truyen, mat frdng lam bang da frau, than frdng (cdn gpi la tang frdng) lam bdng gd (chu ylu la gd mit, phdn loi cd mau vang va rat ben), quanh than frdng cd dai bang mdt vdng dai bang fre rat chat va chac chan. Dudng kinh mat frdng khoang 45 cm frd len, frdng cao chimg 60-70 cm. Than frdng cai va cac loai frdng nhd, frdng con deu dugc son dd. - Trdng nhd: Ciing lam bang cac chat lieu nhu fren, song cd kich thudc nhd hon frdng cai. Dudng kinh mat frdng khoang 27- 30 cm, cao 32 - 35 cm. - Trdng con: nhd hon frdng nhd (cung lam bang chat lieu fren). Mdi frdng deu dugc danh bieu dien bang hai dui frdng lam bang loai gd chac, cd kich thudc phii h op. Dau cac diii frdng (phan tiep xuc vdi mat frdng khi gd) dupe bit bang vai mau. Phan chudi dui frdng thi cd budc cac dai tua bang vai mau sac sd. - Chieng frong dpi miia frdng (mdt chiee) vao cd kha Idn, la loai chieng cd niim. - N ao bat bing ddng thau, gdm 2 chiee. - Md (mdt chile) phd bien d upe lam bang gdc fre gia, due rdng, kha dan gia ma rat kheo leo. * Ve trang phuc cua doi miia trong. KHA O TA • Trang 17
  19. \/U HOI TR
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2