Điêu khắc trên than đá
Nghệ thuật điêu khắc trên than đá được đánh giá là một nghề
truyền thống gắn liền với lịch sử hình thành vùng mỏ Quảng
Ninh, gắn liền với công nhân ngành than từ thời Pháp thuộc.
Nhà điêu khắc Nguyễn Tâm Nhâm được biết đến như người
đi đầu trong nghệ thuật điêu khắc than đá ở Việt Nam. Ông
được giới phê bình đánh giá là một hiện tượng đặc biệt. Và
chính bản thân ông cũng đã được Trung tâm Sách kỉ lục Việt
Nam xác lập kỉ lục “Người tạc chân dung Picasso bằng than
đá nhiều nhất Việt Nam".
Năm 2004, triển lãm của Nguyễn Tâm Nhâm được tổ chức
vào tại Trung tâm Triển lãm 16 Ngô Quyền – Hà Nội. Đây là
cuộc triển lãm bằng chất liệu than đá kiple (altraxit) đầu tiên
ở Việt Nam. Vì vậy, nó đã thu hút được đông đảo sự chú ý
của cả những người trong và ngoài ngành điêu khắc. Tại triển
lãm này, ông đã trình làng 36 tác phẩm điêu khắc bằng than
đá, trong đó có 20 chân dung các nghệ sĩ nổi tiếng ở trong
nước và nước ngoài như danh họa Picasso, nhà văn Nguyễn
Tuân, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn...
Sau khi xem xong cuộc triển lãm của Tâm Nhâm, GS.TS
Nguyễn Ngọc Dũng, một trong những nhà phê bình mĩ thuật
hàng đầu Việt Nam, đã nhận xét như sau: “Nguyễn Tâm
Nhâm là hiện tượng của điêu khắc hiện đại Việt Nam”. Còn
nhà điêu khắc tài danh Tạ Quang Bảo thì đã không tiếc lời
khi bình luận: "Tâm Nhâm là người có công khai phá cho
nền mĩ thuật Việt Nam một chất liệu mới, đó là than đá".
Tính cho đến nay, Nguyễn Tâm Nhâm đã tạc được 56 bức
tượng bằng than kiple về danh họa thiên tài thế giới Picasso.
Đó là thành quả trong vòng 15 năm kể từ khi ông có “cơ
duyên” thay đổi cuộc đời từ một công nhân làm đồ mĩ nghệ
bằng than bậc 3/7 của mỏ than Cọc Sáu ở Quảng Ninh, sang
làm một nhà điêu khắc chuyên về chất liệu than đá.
Không những lập kỉ lục về số lượng tượng Picasso bằng than
đá, Nguyễn Tâm Nhâm còn làm nên nhiều tác phẩm có nội
dung rất gần gũi với đời thường như: Tình yêu, Kéo lưới, Đại
ngàn, Bóng nguyệt, Tắm, Suy tư, Mẫu tử, Sóng, Khỏa thân
vuông… Đó chính là thành quả của một đời người luôn tìm
tòi, sáng tạo với bằng tất cả trái tim đam mê và tâm hồn giàu
tính triết lí nhân sinh sâu sắc.
Tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Tượng thiếu nữ bằng than đá
Tượng khiêu vũ bằng than đá
"Nhiều người nói rằng tôi là người có tài bẩm sinh nhưng tôi
lại thấy không hoàn toàn đúng như vậy. Tuy tôi được thừa
hưởng tài hoa từ người cha, nhưng nếu không được gắn bó
với vùng than, không có tình yêu với than, không sống với cả
những cái bụi bặm của than, với những người thợ mỏ và
không kiên trì học tập, nghiên cứu thì tôi khó có được những
thành quả như ngày hôm nay” - Nhà điêu khắc Tâm Nhâm
tâm sự.
Nhà điêu khắc Tâm Nhâm đã nhìn ra những ý tưởng nghệ
thuật cao hơn và giá trị hơn có thể làm ra được từ những hòn
than tưởng chừng như thô ráp, xù xì và xấu xí này. Ông nhận
thấy than diễn tả được chiều sâu của con người bởi lợi thế
của những mảng sáng tối trong màu đen huyền ảo của nó.