Điều tra hiện trạng bệnh Tristeza, bệnh vàng lá Greening và bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long

Chia sẻ: G G | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

130
lượt xem 38
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cây có múi (cam, chanh, quýt, bưởi), thuộc họ Rutaceae, là loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, đem lại nguồn thu nhập lớn cho nhà vườn với chủng loại phong phú đa dạng: quýt tiều ở Lai Vung, Đồng Tháp; cam sành ở Tam Bình, Vĩnh Long; bưởi năm roi ở Bình Minh, Vĩnh Long; bưởi da xanh ở Bến Tre, … Tuy đem lại nguồn kinh tế cao nhưng cây có múi lại nhiễm nhiều bệnh nguy hiểm và ngành trồng cây có múi vẫn đang đứng trước những thách thức lớn. Trong đó bệnh...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều tra hiện trạng bệnh Tristeza, bệnh vàng lá Greening và bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long

Luận văn Nghiên cứu đặc điểm sinh học của côn trùng thuộc Bộ Cánh cứng hại lá keo và những phương pháp phòng trừ chúng tại huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên
Luận văn tốt nghiệp Trang 1 Chöông 1 GIÔÙI THIEÄU VAØ TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 1.1 Giôùi thieäu Caây coù muùi (cam, chanh, quyùt, böôûi), thuoäc hoï Rutaceae, laø loaïi caây aên quaû coù giaù trò kinh teá cao, ñem laïi nguoàn thu nhaäp lôùn cho nhaø vöôøn vôùi chuûng loaïi phong phuù ña daïng: quyùt tieàu ôû Lai Vung, Ñoàng Thaùp; cam saønh ôû Tam Bình, Vónh Long; böôûi naêm roi ôû Bình Minh, Vónh Long; böôûi da xanh ôû Beán Tre, … Tuy ñem laïi nguoàn kinh teá cao nhöng caây coù muùi laïi nhieãm nhieàu beänh nguy hieåm vaø ngaønh troàng caây coù muùi vaãn ñang ñöùùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc lôùn. Trong ñoù beänh vaøng laù Greening laø quan troïng nhaát vaø ñang ñöôïc nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaàu tö nghieân cöùu tìm bieän phaùp phoøng tröø. Beân caïnh ñoù moät soá beänh khaùc cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay. Ñoù laø beänh Tristeza do Closterovirus gaây ra, beänh vaøng laù thoái reã do nhieàu loaïi naám vaø tuyeán truøng gaây ra, trong ñoù phaûi keå laø Fusasrium, phytophthora, Pythium, Sclerotium, Clitocybe,… Beänh Vaøng laù Greening laø beänh coù tính huûy dieät cao, beänh xuaát hieän ôû khaép caùc vuøng troàng caây coù muùi. Treân theá giôùi coù ít nhaát hai doøng vi khuaån Gram aâm gaây ra beänh naøy, Doøng Chaâu AÙ coù teân laø Candidatus Liberibacter asiaticus, soáng trong maïch libe cuûa caây vaø ñöôïc truyeàn töø caây naøy sang caây khaùc qua nhaân gioáng voâ tính, qua raày choång caùnh Diaphorina citri. ÔÛ Vieät Nam beänh hieän dieän töø nhöõng thaäp nieân 60, tuy nhieân beänh ñöôïc xaùc ñònh vaø tuyeân boá vaøo naêm 1994. Tuy coù nhieàu nghieân cöùu nhöng beänh naøy vaãn chöa ñöôïc phoøng trò höõu hieäu. Ñoái vôùi beänh Tristeza, töø tröôùc ñeán nay chæ coù doøng gaân trong ñöôïc baùo caùo vaø cho laø doøng nheï, tuy nhieân nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy raèng doøng gaây loõm thaân coù hieän dieän ôû Vieät Nam treân caây chanh taøu ôû Long Tuyeàn, Tp Caàn Thô. Doøng gaây loõm thaân laø doøng gaây haïi raát naëng treân caây coù muùi treân theá giôùi, trong ñoù SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 2 phaûi keå laø ôû Florida, Meâxico nôi maø caây coù muùi thong maïi ñöôïc gheùp treân goác cam chua, beänh ñaõ tieâu huyû haøng trieäu trieäu caây coù muùi ôû nhöõng vuøng naøy. Hieän nay, ôû Florida ngöôøi ta ñaõ söû duïng Coat Protein Gene ñeå chuyeån vaøo trong caây taïo cô cheá khaùng cho caây vaø ñang tieán trieån raát toát. Ñoái vôùi beänh vaøng laù thoái reã, nhieàu nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän treân quyùt tieàu cho thaáy beänh cuõng gaây haïi nghieâm trong vaø hieän nay beänh naøy hieän dieän treân nhieàu loaïi caây coù muùi khaùc nhau vaø gaây thaát thoaùt lôùn cho nhaø vöôøn. Tröôùc tình hình ñoù vôùi söï ñoàng yù cuûa Khoa Noâng Hoïc vaø söï höôùng daãn cuûa thaày Traàn Ngoïc Toáng, Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh cuøng vôùi söï hoã trôï cuûa TS. Nguyeãn Vaên Hoaø, Tröôûng Phoøng baûo veä thöïc vaät, Vieän Nghieân Cöuù Caây Aên Quaû Mieàn Nam chuùng toâi tieán haønh ñeà taøi: “Ñieàu tra hieän traïng beänh Tristeza, beänh vaøng laù Greening vaø beänh vaøng laù thoái reã treân caây coù muùi ôû Đồng Bằng Sông Cửu Long”. 1.2 Muïc tieâu vaø yeâu caàu 1.2.1 Muïc tieâu Naém roõ hieän traïng beänh Tristeza, beänh vaøng laù Greening vaø beänh vaøng laù thoái reã treân caây coù muùi khaùc nhau ôû caùc tænh Tieàn Giang, Vónh Long, Ñoàng Thaùp vaø Caàn Thô. 1.2.2 Yeâu caàu - Ñieàu tra naém hieän traïng beänh Tristeza, beänh vaøng laù Greening vaø beänh vaøng laù thoái reã treân caây coù muùi khaùc nhau ôû caùc tænh Tieàn Giang, Vónh Long, Ñoàng Thaùp vaø Caàn Thô. - Xaùc ñònh doøng virus gaây beänh Tristeza hieän coù taïi caùc tænh keå treân. - Phaân laäp vaø xaùc ñònh taùc nhaân gaây ra beänh vaøng laù thoái reã ôû caùc ñòa phöông thuoäc phaïm vi ñieàu tra. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 3 - Naém ñöôïc khaû naêng phoøng trò cuûa noâng daân ñeå coù höôùng nghieân cöùu bieän phaùp phoøng trò veà sau. 1.3 Giôùi haïn ñeà taøi Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian töø 30 thaùng 8 ñeán 30 thaùng 12 naêm 2004 neân ñeà taøi chæ giôi haïn trong phaïm vi caùc yeâu caàu treân. Do thời gian hạn chế neân chuùng toâi chỉ tiến haønh điều tra từ 15 đến 20 phiếu cho từng huyện điều tra ở caùc tỉnh Vĩnh Long, Đồng Thaùp, Tiền Giang, Cần Thơ. 1.4 Toång quan taøi lieäu Caây coù muùi thuoäc hoï Rutaceae vaø coù khoaûng 150 chi vaø 1600 loaøi ñöôïc troàng ôû vuøng nhieät ñôùi vaø baùn nhieät ñôùi. Hoï Rutaceae ñöôïc chia ra thaønh baûy hoï phuï goàm 93 chi (Enger, 1931). Caây coù muùi coù nguoàn goác ôû chaân nuùi Hy Laïp Sôn ôû mieàn ñoâng baéc Aán Ñoä. Hieän nay, caây coù muùi ñöôïc troàng raát nhieàu vuøng treân theá giôùi ( FAO, 1998 ). Ôû Vieät Nam, caây coù muùi ñöôïc troàng töø Baéc tôùi Nam. Rieâng ÑBSCL, caây coù muùi hieän dieän taäp trung ôû caùc tænh Tieàn Giang, Vónh Long, Ñoàng Thaùp vaø Caàn Thô vôùi caùc chuûng loaïi ñaëc saûn nhö böôûi naêm roi, böôûi da xanh, quyùt tieàu, quyùt ñöôøng, cam maät, cam daây, cam saønh, v.v. tuy ñem lai nguoàn kinh teá cao nhöng caây coù muùi nhieãm khoâng ít beänh nguy hieåm vaø ngaønh troàng caây coù muùi vaãn ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc raát lôùn. Trong ñoù beäng vaøng laù Greening laø quan troïng nhaát vaø ñang ñöôïc nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaàu tö nghieân cöùu. Beân caïnh ñoù moät soá beänh khaùc cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay. ñoù laø beänh Tristeza do Closter virus gaây ra, beänh vaøng laù thoái reã do nhieàu loaïi naám vaø tuyeán truøng gaây ra, trong ñoù phaûi keå laø Fussarium, Phytophthora, Pythium, Sclerotium, Clitocybe, … SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 4 1.4.1 Nguoà n goá c vaø phaâ n boá , tình hình saû n xuaá t , giaù trò coâ n g duï ng vaø phaâ n loaï i cam quyù t 1.4.1.1 Nguoà n goá c vaø phaâ n boá Theo GS.TS Traà n Thöôï n g Tuaá n (1994), nguoà n goá c caâ y coù muù i phaù t sinh töø vuø n g Ñoâ n g Nam Aù Chaâ u , trong ñoù söï phaù t trieå n cuû a moä t soá loaø i cam quyù t ñöôï c keù o daø i töø bieâ n giôù i Ñoâ n g Baé c cuû a Aá n Ñoä qua Mieá n Ñieä n vaø moä t soá vuø n g phía nam cuû a ñaû o Haû i Nam. Nhöõ n g loaø i naø y bao goà m : chanh taâ y , chanh ta, thanh yeâ n , böôû i , cam ngoï t , cam chua… Cam chua (Sour orange) hay cam ñaé n g ñöôï c phaù t trieå n trong theá kyû thöù 10 ôû phía ñoâ n g Ñòa Trung Haû i vaø muoä n hôn ôû Chaâ u Phi vaø phía nam Chaâ u Aâ u . Chanh taâ y (Lemon), chanh ta (lime), vaø böôû i (pomelo), cuõ n g ñöôï c phaâ n boá töông töï nhö treâ n ôû nöû a ñaà u theá kyû thöù 12. Quyù t (mandarin, tangerine), cuõ n g ñaõ ñöôï c troà n g ôû Trung Quoá c vaø Nhaä t trong thôø i gian raá t sôù m . Caâ y quyù t ñaà u tieâ n ñöôï c mang tôù i nöôù c Anh naê m 1805 vaø ñöôï c phoå bieá n töø ñaâ y ñeá n Ñòa Trung Haû i . Böôû i chuø m (grape fruit) hay coø n goï i laø böôû i voû dính, coù nguoà n goá c phaù t sinh ôû West Indies. Hieä n nay cam quyù t ñöôï c troà n g khaé p nôi treâ n theá giôù i trong vuø n g khí haä u nhieä t ñôù i vaø Aù nhieä t ñôù i . Nhöõ n g vuø n g troà n g phaâ n boá töø 35° Nam vaø Baé c , nhöõ n g vuø n g thöông maï i chính laø Aù nhieä t ñôù i taï i vó ñoä cao hôn 20° Nam hay Baé c cuû a xích ñaï o . Coù khoaû n g 49 nöôù c saû n xuaá t cam quyù t , coù dieä n tích troà n g khoaû n g 2.8 trieä u ha. (GS.TS Traà n Thöôï n g Tuaá n , 1992, 1994). SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 5 1.4.1.2 Tình hình saûn xuaát Theo TS. Nguyeãn Vaên Keá (2001), saûn löôïng cam quyùt treân theá giôùi ñaït 90.887.000 taán, rieâng ôû Vieät Nam laø 405.000 taán vôùi dieän tích khoaûng 63.400 ha. Theo ñaùnh giaù cuûa Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam, hieän nay dieän tích caây coù muùi ñang taêng leân do giaù trò kinh teá cao, coù theå xaáp xó 70,000 ha. Trong ñoù, böôûi da xanh, naêm roi, cam saønh, cam soaøn taêng nhieàu hôn caùc chuûng loïai khaùc. 1.4.1.3 Giaù trò vaø coâng duïng 1.4.1.3.1 Giaù trò dinh döôõng vaø söû duïng Theo GS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), traùi cam quyùt ñöôïc söû duïng roäng raõi vì chöùa nhieàu dinh döôõng caàn thieát cho cô theå, nhaát laø Vitamin C. Vò chua nheï vaø hôi ñaéng giuùp deã tieâu hoaù, tuaàn hoaøn cuûa maùu, voû giaøu pectin ñöôïc söû dung laøm möùc, keïo, thuoác nam hay trích laáy tinh daàu, traùi ñöôïc cheá bieán thaønh nhieàu saûn phaåm nhö: nöôùc gæai khaùt, siroâ, röôïu boå… Baûng 1.1 Thaønh phaàn dinh döôõng cuûa cam, quyùt, chanh, böôûi Carbo- Naêng Muoái khoaùng Loaïi Nöôùc Tro Protein Xô hydrat löôïng ( mg/100g) traùi (%) (%) (%) (%) (%) (%) Ca P Fe Cam 87,5 0,5 0,5 8,4 1,4 43 34 23 0,4 Chanh 87,5 0,5 0,3 3,6 1,3 18 40 22 0,6 Quyùt 88,5 0,6 0,4 8,6 0,8 43 35 17 0,4 Böôûi 83,5 0,4 0,5 15,3 0,7 59 30 19 0,7 SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 6 1.4.1.3.2 Giaù trò coâng nghieäp vaø döôïc lieäu Theo GS.TS. Ñöôøng Hoàng Daät (2003), voû quaû cam quyùt chöùa tinh daàu, tinh daàu ñöôïc caát töø voû quaû, laù vaø hoa ñöôïc duøng trong coâng nghieäp thöïc phaåm vaø coâng nghieäp myõ phaåm, tinh daàu coù giaù trò raát cao treân thò tröôøng quoác teá (1 kg tinh daàu coù giaù trò treân döôùi 300 USD ). Ngöôøi ta ñaõ duøng nhöõng loaïi quaû thuoäc nhoùm Citrus laøm thuoác chöõa beänh, caùc thaày thuoác Aân Ñoä, Trung Quoác ñaõ duøng voû quaû cam ñeå phoøng beänh dòch haïch, chöõa beänh phoåi va øbeänh chaûy maùu döôùi da. Ôû Myõ vaøo nhöng naêm 30 cuûa theá kyû 20 caùc thaày thuoác ñaõ duøng voû cam quyùt keát hôïp vôùi Insulin ñeå trò beänh tieåu ñöôøng. Ôû Nga baét ñaàu theá kyû 11 caùc loaïi quaû caây coù muùi ñöôïc söû duïng ñeå phoøng ngöøa vaø chöõa trò beänh y hoïc trong nhaân gian. Ôû nöôùc ta, nhaân daân ñaõ duøng caây laù vaø hoa quaû caùc loaïi caây aên quaû coù muùi ñeå phoøng vaø chöõa beänh töø thôøi xa xöa, voû quyùt coù teân döôc lieäu laø “traàn bì”, ñöôïc söû duïng nhieàu trong moät soá baøi thuoác y hoïc coå truyeàn. Baûng 1.2. Haøm löôïng vitamin ( mg/100g ) Loaïi Vitamin A Vitamin B1 Vitamin B2 Vitamin PP Vitamin C traùi ( mg ) ( mg ) ( mg ) ( mg ) ( mg ) Cam 0,30 0,08 0,03 0,20 48 Chanh 0,30 0,04 0,01 0,01 50 Quyùt 0,60 0,08 0,03 0,02 55 Böôûi 0,02 0,05 0,01 0,10 42 1.4.1.3.3 Giaù trò kinh teá - Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), caây aên quaû coù muùi laø moät loaïi caây aên quaû laâu naêm, choùng cho thu hoaïch, soá loaøi coù theå thu hoaïch quaû vaøo naêm thöù 2 sau khi troàng. Ôû nöôùc ta, 1 ha cam quyùt ôû thôøi kyø 8 tuoåi naêng suaát trung bình coù theå ñaït SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 7 16 taán vôùi giaù baùn ôû thôøi kyø 1994 – 1995 ngöôøi noâng daân coù theå thu laõi töø 10 – 12 trieäu ñoàng/naêm, laõi suaát naøy cao hôn caùc loaïi caây troàng khaùc. - Theo GS. Traàn Thöôïng Tuaán (1992), so veà giaù trò kinh teá 1 ha troàng cam cho thu nhaäp gaáp 4 – 10 laàn 1 ha troàng luùa ôû Vieät Nam. 1.4.1.3.4 Giaù trò sinh thaùi moâi tröôøng Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), cam quyùt laø caây aên quaû laâu naêm ñöôïc troàng ôû caùc vöôøn caây cuûa hoä gia ñình noâng daân hoaëc troàng treân ñoài taïi caùc trang traïi. Trong quaù trình sinh soáng, caùc loaïi cam quyùt tieát ra trong khoâng khí caùc chaát bay hôi coù muøi thôm, caùc chaát naøy toûa höông laøm cho khoâng khí trôû neân trong laønh dòu maùt. Trong chöøng möïc nhaát ñònh caùc chaát bay hôi töø cam quyùt coù taùc duïng dieät moät soá loaøi vi khuaån, moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi toát hôn. Cam quyùt troàng treân ñoài beân caïnh vieäc cho quaû coøn coù taùc duïng phuû xanh ñaát, giöõ aåm cho ñaát, ngaên caûn doøng chaûy maïnh treân maët ñaát sau caùc traän möa lôùn, do ñoù coù yù nghóa lôùn trong quaù trình laøm giaûm soùi moøn, giaûm röûa troâi ñaát. Caùc vuøng trung du vaø mieàn nuùi cam quyùt ñöôïc troàng trong caùc vuøng röøng, nöông ñoài, trong caùc heä thoáng VAC (vöôøn, ao, chuoàng ) vaø VACR ( vöôøn, ao, chuoàng, ruoäng luùa ) laø phöông thöùc canh taùc ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû caùc trang traïi noâng nghieäp vaø ñaõ theå hieän nhieàu öu ñieåm trong vieäc thöc hieän noâng nghieäp beàn vöõng. 1.4.1.3.5 Giaù trò xaõ hoäi nhaân vaên - Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), veû ñeïp cuûa vöôøn caây cam quyùt vaøo muøa quaû chín coù yù nghóa giaùo duïc raát lôùn cho thanh thieáu nieân, caùc vöôøn cam quyùt chín vaøng cuõng laø nguoàn caûm höùng cho caùc nhaø thô, nhaø vaên saùng taùc neân nhöõng taùc phaåm ñeïp. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 8 1.4.1.4 Phaân loaïi cam quyùt - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán(1994), caây coù muùi thuoäc: Hoï : Rutaceae Hoï phuï : Aurantioideae Boä : Citreae Boä phuï : Citrineae Toäc phuï Citrineae coù khoaõng 13 gioáng, trong ñoù coù 6 gioáng quan troïng ñoù laø Citrus, Poncirus, Fortunella, Eremocitrus, Microcitrus vaø Clymenia. Ñaëc ñieåm chung cuûa 6 gioáng naøy laø cho traùi coù con teùp (phaàn aên ñöôïc trong muùi) vôùi cuoáng thon nhoû moäng nöôùc. Soá nhi ñöïc nhieàu baèng hay hôn 4 laàn soá caùnh hoa, ñaây cuõng laø ñaëc ñieãm xaùc ñònh caùc gioáng troàng, caùc gioáng hoang thöôøng coù soá nhi ñöïc ít hôn hay chæ gaáp ñoâi soá caùnh hoa vaø con teùp khoâng phaùt trieån. Ngoaïi tröø gioáng Poncirus coù laù ruïng theo muøa, caùc gioáng coøn laïi ñeàu coù laù xanh quanh naêm. Hai trong 6 gioáng naøy coù khaõ naêng chòu laïnh toát, ñoù laø Poncirus (ruïng laù haøng naêm, laù coù 3 laù cheùt) vaø Fortunella (kim quaát), hai gioáng naøy coù theå lai vôùi gioáng Citrus vaø caùc gioáng khaùc. Gioáng Eremocitrus vaø Microcitrus ñöôïc tìm thaáy ôû daïng hoang daïi, haàu heát laø ôû UÙc vaø Eremocitrus laø gioáng chòu haïn toát. 1.4.2 Ñaëc ñieåm sinh hoïc vaø thöïc vaät 1.4.2.1 Reã - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), trong naêm hoaït ñoäng cuûa reã coù caùc thôøi kyø nhaát ñònh nhö: • Tröôùc luùc moïc caønh muøa xuaân. • Sau khi ruïng traùi ñôït ñaàu ñeán tröôùc luùc moïc caønh muøa heø. • Sau khi caønh muøa thu ñaõ phaùt trieån ñaày ñuû. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 9 - Khi reã hoaït ñoäng maïnh, reã loâng phaùt trieån, thaân caønh seõ phaùt trieån chaäm vaø ngöôïc laïi. - Reã cam quyùt thöôøng moïc caïn, ña soá phaân boá taàng ñaát maët, vì vaäy taàng maët tôi xoáp seõ giuùp reã hoaït ñoäng toát. 1.4.2.2 Thaân, caønh - Theo TS. Nguyeãn Vaên Keá (2000), cam quyùt coù daïng thaân truï hay baùn buïi. Treân thaân caønh coù theå coù gai. Taùn caây coù nhieàu daïng tuøy theo gioáng vaø caùch taïo tæa: hình choåi, hình caàu, hình maâm xoâi. - Caønh cam quyùt sinh tröôûng theo kieåu hôïp truïc. Moãi naêm coù 3-4 ñôït loäc caønh ñöôïc theå hieän roû ôû nhöõng vuøng coù 4 muøa nhö Baéc Boä: ñôït caønh muøa xuaân cho caønh dinh duôõng va caønh quaû, ñôït caønh muøa heø vaø muøa thu cho ra caønh meï cuûa caønh quaû naêm tôùi vaø ñôït caønh muøa ñoâng moïc ra töø nhöõng caønh quaû khoâng höõu hieäu cuûa muøa xuaân. 1.4.2.3 Laù - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), cam quyùt thuoäc loaïi laù ñôn goàm coù cuoáng laù, caùnh laù vaø phieán laù. Phaàn caùnh laù coù kích thöôùc thay ñoåi tuøy theo gioáng. Treân cuøng moät loaøi, kích thöôùc caùnh laù cuõng thay ñoåi theo muøa. Moät caây cam quyùt khoûe maïnh coù theå coù 150.000 – 200.000 laù. Soá löôïng laù raát quan troïng trong vieäc hình thaønh traùi. - Treân laù, khí khoång taäp trung nhieàu nhaát ôû maët löng, soá löôïng thay ñoåi tuøy gioáng, trung bình 400-500 khí khoång/mm2, laù coøn chöùa caùc tuùi tinh daàu, hieän dieän ôû lôùp moâ giaäu. Ngoaïi tröø cam 3 laù ruïng laù theo muøa, caùc loaøi coøn laïi coù laù soáng töø 1 naêm hay laâu hôn tuøy ñieàu kieän khí haäu vaø chaêm soùc. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 10 1.4.2.4 Hoa, quaû vaø haït - Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), hoa cam quyùt coù 2 loaïi: hoa ñuû vaø hoa dò hình. Hoa dò hình laø hoa phaùt trieån khoâng ñaày ñuû cuoáng vaø caùnh ngaén, hình thuø khaùc haún vôùi hoa ñuû vaø thöôøng coù soá löôïng ít, chæ vaøo khoaõng 10-20% toång soá hoa treân caây. - TS. Nguyeãn Vaên Keá (2000) cho raèng traùi coù caùc daïng hình: hình caàu (cam), hình caàu deïp (quyùt mandarin), hình quaû leâ (böôûi)… voû traùi coù1 lôùp tinh daàu (lôùp flavedo) vaø moät lôùp maøu traéng xoáp (lôùp albedo). Phaàn ruoät chia laøm nhieàu muùi, trong moãi muùi caùc loâng cuûa noäi quûa bì moïng nöôùc bieán thaønh con teùp, hình daïng vaø maøu saéc con teùp thay ñoåi tuy theo loaøi.dòch quaû trong con teùp chöùa nhieàu chaát boå döôõng, höông vò thôm tuøy loaøi vaø tuøy chaát enzym. - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), hình daïng, kích thöôùc, troïng löôïng, soá löôïng haït trong traùi vaø moãi muùi thay ñoåi nhieàu tuøy gioáng. - Ngoaïi tröø böôûi coù haït ñôn phoâi, haàu heát caùc loaïi cam, quyùt ñeàu coù haït ña phoâi. 1.4.3 Ñieàu kieän ngoaïi caûnh 1.4.3.1 Nhieät ñoä - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), caây cam, quyùt coù theå soáng vaø phaùt trieån ôû nhieät ñoä töø 13 - 380C, thích hôïp nhaát laø töø 23 – 290C. Toång tích oân haèng naêm caàn cho cam laø 2600 – 34000C, cho böôûi laø 60000C. Toång tích oân aûnh höôûng ñeán thôøi gian chín cuûa traùi. - Nhieät ñoä coøn aûnh höôûng quan troïng ñeán phaåm chaát vaø söï phaùt trieån cuûa traùi. Thöôøng ôû nhieät ñoä cao traùi chín sôùm, ít sô vaø ngoït, nhöng khaõ naêng caát giöû keùm vaø maøu saéc traùi chín khoâng ñeïp ( ôû nhieät ñoä thaáp caùc saéc toá hình thaønh nhieàu hôn ). SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 11 1.4.3.2 Aùnh saùng -Theo Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam (2004), cöôøng ñoä aùnh saùng thích hôïp laø 10.000 – 15.000 lux (töông ñöông naéng saùng luùc 8 giôø vaø naéng chieàu luùc 16 giôø). Muøa heø cöôøng ñoä aùnh saùng leân ñeán 100.000 lux, ñieàu naøy deã laøm traùi bò naùm naéng, aûnh höôûng ñeán phaåm chaát vaø giaù trò traùi. Vì vaäy khi thaønh laäp vöôøn troàng caây coù muùi neân boá trí maät ñoä troàng vaø khoaõng caùch troâng thích hôïp ñeå haïn cheá traùi bò naùm naéng. 1.4.3.3 Nöôùc - Theo Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam (2004), caây coù muùi caàn nhieàu nöôùc, nhaát laø trong thôøi kyø ra hoa vaø keát quaû nhöng cuõng raát sôï ngaäp uùng. Aåm ñoä thích hôïp nhaát laø 70- 80%. Löôïng möa caàn khoaûng 1000 – 2000mm/naêm. Trong muøa naéng, caàn phaûi töôùi nöôùc vaø löôïng muoái NaCl trong nöôùc töôùi khoâng quaù 3g/lít nöôùc. 1.4.3.4 Gioù Theo GS. Traàn thöôïng tuaán (1992), gioù nheï vôùi vaän toác 5-10 km/giôø coù taùc duïng haï thaáp nhieät ñoä cuûa vöôøn caây trong muøa heø, laøm caây ñöôïc thoaùng maùt giaûm saâu beänh, khi laäp vöôøn cuõng caàn löu yù höôùng gioù (nhö höôùng taây nam ôû ÑBSCL) ñeå boá trí troàng caây chaén gioù giuùp vöôøn ñieàu hoøa ñöôïc khoâng khí, giaûm ñoå ngaõ, caây thuï phaán toát trong muøa hoa nôû. 1.4.3.5 Ñaát ñai Theo GS. Traàn thöôïng tuaán (1992), cam quyùt coù boä reã aên caïn gaàn lôùp ñaát maët, caùc voøi moïc ra yeáu neân khaõ naêng haáp thuï dinh döôõng thaáp. Caây cam, quyùt noùi chung khoâng keùn ñaát laém, nhöng toát nhaát laø ñaát thòt pha, maøu môû thoaùt nöôùc toát thoaùng khí vì löôïng O2 trong ñaát cao, taàng canh taùc phaûi daøy ít nhaát 0,5m. ñoä pH 5,5- 6,5 laø toát nhaát. Khoâng neân troàng cam, quyùt treân ñaát seùt thòt naëng, pheøn, ñaát caùt, taàng canh taùc moûng vaø coù möïc nöôùc ngaàm cao. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 12 1.4.4 Kyõ thuaät troàng 1.4.4.1 Thôøi vuï Ôû ÑBSCL, coù theå troàng vaøo ñaàu hay cuoái muøa möa. Troàng ôû cuoái möa vaø cung caáp ñaày ñuû nöôùc ôû muøa naéng tieáp theo seõ giuùp caây phaùt trieån toát hôn. 1.4.4.2 Chuaån bò moâ - Duøng caùc loaïi ñaát vöôøn cuõ, ñaát maët ruoäng (0-15cm) hay ñaát baõi soâng phôi khoâ… ñeå ñaép moâ. Moâ ñaáp hình troøn, ñöôøng kính khoaûng 0,6 - 0,8m, cao töø 0,3 - 0,5m tuøy ñòa hình. Ñaát ñaép moâ coù theå troän vôùi tro traáu vaø phaân chuoàng hoai muïc. 1.4.4.3 Chuaån bò caây con 1.4.4.3.1 Caây troàng baèng haït, caây thaùp - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), Caây con phaûi coù boä reã phaùt trieån toát, khoûe vaø phaân boá ñeàu. Thaân caønh phaân boá ñeàu, laù xanh boùng laùng, khoâng saâu beänh. Caây con ñöôïc nhaân gioáng baèng chieát, thaùp khoâng coù mang maàm beänh nguy hieåm töø caây meï nhö beänh greening, tristeza… - Khi böùng caây con ñem troàng caàn traùnh luùc caây ra ñoït non. Coù 2 caùch böùng caây con: • Caùch thöù nhaát: böùng caây con coù mang theo 1 baàu ñaát, ñöôøng kính khoaûng 15- 20 cm, cao 20-30 cm, caùch laøm naøy cho tyû leä caây soáng cao sau khi troàng. • Caùch thöù hai: coù theå böùng caây reã traàn, tröôùc khi nhoå caây neân cho nöôùc töôùi ñaåm vöôøn öôm 1 ngaøy ñeå ñaát meàm deã nhoå. Caùch laøm nay caàn phaûi tieán haønh nhanh vì caây con bò thieáu nöôùc, deã heùo, chæ tieän lôïi khi phaûi di chuyeån xa vôùi soá löôïng caây gioáng nhieàu töø vöôøn öôm ra nôi troàng. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 13 1.4.4.3.2 Troàng caây chieát - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), sau khi chieát xong, coù theå troàng ngay hoaëc giaâm 1-2 thaùng ñeå caây con quen vôùi moâi tröôøng ñaát roài troàng. Ñaát duøng ñeå giaâm caønh phaûi tôi xoáp, ñeå deã nhoå caây sau naøy, cuõng coù theå giaâm treân neàn caùt coàn. 1.4.4.4 Khoaûng caùch vaø kieåu troàng - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), tuøy thuoäc vaøo gioáng, ñaát ñai, kyõ thuaät canh taùc, phöông phaùp nhaân gioáng…Caùc loaïi khoaõng caùch troàng thích hôïp ñöôïc ñöôïc ñeà nghò nhö sau: Cam maät, cam giaây, caùc loaïi quyùt, chanh: 4 m x 4 m Cam saønh :3mx3m Böôûi : 6 m x 6m Neáu maät ñoä troàng quaù daøy, aûnh höôûng nhieàu ñeán sinh tröôûng cuûa caây. ÔÛ giai ñoaïn cho traùi oån ñònh (töø naêm thö 5 trôû ñi) caùc taùn caây giao nhau, caïnh tranh aùnh saùng laøm caønh mang traùi khoâng phaùt trieån ñöôïc ôû nôi giao taùn ngoaøi ra vieäc troàng daày coøn giuùp cho saâu beänh phaùt sinh nhieàu. Caàn keát hôïp khoaûng caùch troàng vôùi kieåu troàng thích hôïp. Hình vuoâng vaø hình chöõ nhaät: laø kieåu troàng phoå bieán, kieåu troàng naøy aùp duïng cô giôùi hoùa chaêm soùc. Nanh saáu: líp ñöôïc troàng hai haøng so le, kieåu troàng naøy thích hôïp cho troàng daày. Chöõ nguõ: líp troàng 3 haøng. Hai haøng bìa troàng theo kieåu hình vuoâng, theâm 1 haøng ôû giöõa. Kieåu troàng naøy taêng ñöôïc 15% soá caây, nhieàu hôn so vôùi kieåu troàng hình vuoâng. Tam giaùc: líp troàng 3 haøng. Hai haøng bìa troàng theo kieåu hình chuõ nhaät, theâm 1 haøng ôû giöõa. Kieåu troàng naøy taêng 50% soá caây so vôùi kieåu troàng chöû nhaät. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 14 1.4.4.5 Chaêm soùc 1.4.4.5.1. Ñaép moâ, boài líp - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), sau khi ñaët baàu cam quyùt ñöôïc khoaõng 6 thaùng thì tieán haønh ñaép ñaát theâm vaøo chaân moâ ñeå reã moïc lan ra, caïn. Vieâc boài moâ tieán haønh trong khoaõng 2 naêm ñaàu tieân sau khi troàng, moãi naêm laøm 1-2 laàn. Töø naêm thöù 3 trôû ñi thì tieán haønh boài toaøn líp, moãi naêm 1 laàn vôùi ñoä cao boài töø 2-3 cm, caàn traùnh boài quaù daày gaây ngheït reã. 1.4.4.5.2 Troàng xen - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), khi caây cam, quyùt coøn nhoû chöa giao taùn, neân troàng xen ñeå taän duïng ñaát, taêng thu nhaäp, che phuû ñaát, haïn cheá coû daïi… Xaùc baû caây troàng xen sau khi thu hoaïch ñöôïc duøng laøm phaân xanh ñeå caûi taïo ñaát. 1.4.4.5.3 Laøm coû, che phuû líp, xôùi ñaát - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), ôû caùc vöôøn cam quyùt chöa giao taùn, caàn laøm coû thöôøng xuyeân nhaát laø trong muøa möa, ñeå traùnh caïnh tranh veà nöôùc vaø dinh döôõng… trong muøa naéng, coû laøm xong neân phôi khoâ ñeå ñaäy líp. Tuy nhieân, theo nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam thì trong caây coù muùi neân ñeå coû trong vöôøn vôùi möùc ñoä vöøa phaûi, vì coû giuùp che maùt cho ñaát trong muøa naéng, reå coû coøn giuùp caây huùt nöôùc töø taàng ñaát thaáp leân cao, laù vaø thaân coû hoai muïc seõ cung caáp dinh döôõng cho caây veà sau, trong muøa möa reã coû cuõng coù theå giuùp ñaát thoùat nöôùc theo heä thoáng reã. - Do reå loâng cuûa cam quyùt moïc yeáu vaø caïn gaàn lôùp ñaát maët neân deã bò toån thöông do nhieät ñoä cao trong muøa naéng, vì vaäy vieäc tuû goác laø moät bieän phaùp quan troïng giuùp giöõ aåm cho ñaát vaø baûo veä reã. - Vieäc xôùi ñaát caàn thöïc hieän haøng naêm ñeå giuùp ñaát thoâng thoaùng cung caáp theâm O2 cho reã. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 15 1.4.4.5.4 Töôùi tieâu nöôùc - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), khi caây cam quyùt coøn nhoû neân töôùi nöôùc thöôøng xuyeân, nhaát laø trong muøa naéng. - Cam quyùt laø loaïi caây raát sôï uùng nöôùc do ñoù phaûi thoaùt nöôùc kòp thôøi trong muøa möa luõ, giöõ maët líp luoân cao hôn möïc nöôùc cao nhaát trong naêm khoaõng töø 30 cm trôû leân. 1.4.5 Saâu, beänh haïi cam quyùt 1.4.5.1 Beänh do virus Tristeza Tristeza laø moät beänh quan troïng treân caây coù muùi nhaát laø nhöõng caây ñöôïc gheùp treân goác cam chua (sour orange), vôùi goác gheùp naøy beânh Tristeza ñaõ tieâu huûy haøng trieäu caây coù muùi ôû Brazil, Nam Phi. Tuy nhieân ôû ÑBSCL, beänh Tristeza chæ hieän dieän vôùi doøng virus gaây gaân trong treân laù caây chanh giaáy, trieäu chöùng thöôøng xuaát hieän treân laù non. Trieäu chöùng Trieäu chöùng beänh xuaát hieän treân caây coù muùi tuyø theo gioáng, doøng virus nhieãm, chuùng ñöôïc phaân loaïi nhö sau: + Doøng nheï: khoâng gaây aûnh höôûng maáy ñeán naêng suaát caây, chæ gaây gaân trong hoaêc loõm thaân nheï treân chanh giaáy (Citrus aurantifolia). + Vaøng luøn caây con: gaây vaøng vaø luøn treân caây cam chua (sour orange = Citrus .aurantium), chanh giaáy (C. limon), vaø böôûi chuøm (C. paradisi). + Cheát nhanh treân cam chua (sour orange): gheùp cam maät (C. sinensis) treân goác cam chua seõ cho caây bò luøn, vaøng, loom thaân vaø cheùt nhanh. + Loõm thaân treân böôûi: caây bò luøn, caû thaân vaø nhanh caây bò loõm naëng khi boùc voû khoûi thaân. Giaûm naêng suaát vaø kích thöôùc traùi, caønh trôû neân gioøn vaø deã gaûy. Taùc nhaân gaây beänh Virus gaây beänh laø closterovirus co daïng sôïi daøi vôùi kích thöôùc 11× 2000 nm ( Bar-Joseph et al. , 1979). Truyeàn qua chieát gheùp. Troïng löôïng phaân töû cuûa voû SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 16 protein laø 25000 daltons (Bar-Joseph et al. , 1972). Moät soá nghieân cöùu cho thaáy coù hai loaïi voû protein vôùi troïng löôïng phaân töû 23,000 daltons vaø 21,000 dalton (Lee et al. , 1988). Taùc nhaân truyeàn beänh Virus khoâng truyeàn qua cô giôùi nhöng truyeàn qua chieát gheùp. Beänh coøn ñöôïc truyeàn qua raày meàm Toxoptera citricida, Aphis gossypii, A. spiraecola (Meneghini, 1946; Norman and Grant, 1956) vaø T. aurantii (Boyer de Fonscolombe) ( Roistacher vaø Bar-Joseph, 1984). Nhieàu taùc giaû cho raèng raày meàm Myzus persicae chæ truyeàn virus thuoäc doøng nheï, neân ta coù theå döïa vaøo ñoù ñeå xaùc ñònh doøng nheï phuïc vuï chophöông phaùp baûo veä cheùo (Cross-protection). Ky ùchuû Phaàn lôùn caùc caây coù muùi ñeàu nhieãm tristeza, moät soá caây thuoäc cam ba laù (Poncitrus trifoliate), caùc doøng lai vôùi cam ba laù töông ñoái khaùng vôùi beänh naøy (Sutic et al. , 1999). Caây gheùp treân goác cam chualaø nhieãm beänh naëng vaø gaây thieät haïi nhieàu nhaát. Ôû ÑBSCL, beänh tristeza nhieãm treân caây chanh giaáy loä trieäu chöùng gaân trong. Giaùm ñònh beänh Beänh Tristeza gaây ra töø nhòeàu doøng khaùc nhau, vieäc hieåu roõ doøng gaây haïi giuùp cho vieäc quaûn lyù beänh deã daøng hôn, ta coù theå duøng doøng nheï chuûng leân caây tröôùc vaø caây seõ choáng chòu toát khi coù doøng khaùc ñoäc hôn taán coâng. Phöông phaùp giaùm ñònh beänh ñôn giaõn nhaát laø gheùp maét beänh leân caây chanh giaáy, neáu trieäu chöùng gaân trong xuaát hieän treân laù non chöùng toû caây ñaõ nhieãm beänh. Phöông phaùp höõu hieäu nhaát coù theå söû duïng laø söû duïng khaùng theå ñeå giaùm ñònh beänh thoâng qua ELISA, Immuno Sorbent Eletron Microcopy ( ISEM), Dot Immuno Blot Assay (DIBA). Perman et al. , (1990) ñaõ saûn xuaát khaùng theå ñôn doøng MCA-13 vaø söû duïng khaùng theå naøy ñeå tìm doøng virus gaây thieät haïi nheï vaø söõ duïng cho baûo veä cheùo. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 17 Phöông phaùp lai phaân töû vaø RT-PCR cuõng ñöôïc söû duïng roäng raõi trong vieäc giaùm ñònh beänh. Quaûn lyù beänh Nhieàu phöông phaùp ñöôïc aùp duïng quaûn lyù beänh tristeza, chuùng bao goàm vieäc loaïi tröø caây beänh, söû duïng phöông phaùp canh taùc, phoøng tröø sinh hoïc söû duïng doøng nheï ñeå baûo veä cheùo, söû duïng goác gheùp khaùng beänh, söû duïng coâng ngheä sinh hoïc thoâng qua chuyeån gene. Coù theå phun thuoác tröø saâu ñeã tieâu dieät raày meàm seõ giuùp giaûm bôùt söï lan truyeàn cuûa beänh naøy. Bieän phaùp sinh hoïc Söû duïng gioáng khaùng: nhieàu gioáng caây coù muùi toû ra choáng chòu beänh naøy nghóa laø virus vaãn toàn taïi treân caây nhöng khoâng loä trieäu chöùng. Moät soá gioáng khaùc khaùng laïi beänh cuõng coù nghóa la virus khoâng nhaân maät soá treân caây bò nhieãm. Nhöng caây naøy thuoäc nhoùm cam ba laù Poncitrus trifoliate, Swinglea glutinosa vaø Severinia buxifolia. Baûo veä cheùo ( Mild strain cross-protection ): phöông phaùp naøy aùp duïng ôû nhöõng vuøng nhieãm naëng nhö cheat nhanh treân goác cam chua hay nhöõng vuøng nhieãm doøng gaây loom thaân naëng treân böôûi. Perman vaø ctv (1990) ñaõ saûn xuaát khaùng theå ñôn doøng (MCA 13) vaø söû duïng ñeå choïn doøng nheï phuïc vuï cho baûo veä cheùo. Chuyeån gene khaùng ñöôïc thí nghieäm ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñeå choáng laïi beänh naøy, trong ñoù Myõ laø nöôùc ñi ñaàu vaø ñaõ baét ñaàu töø 1996. Ngöôøi ta söû duïng chính gene töø voû Protein cuûa virus hay gene caàn thieát cho söï sao cheùp virus ñeå chuyeån vaøo caây tröôùc khi caây nhieãm beänh vôùi hy voïng mang laïi tính khaùnh cho caây. Tuy nhieân keát quaû chæ coøn trong phaïm vi phoøng thí nghieäm vaø ôû möùc ñoä nhaø löôùi. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 18 1.4.5.2 Beänh vaøng laù thoái reã Beänh vaøng laù thoái reã laø moät trong nhöõng beänh quan troïng treân caây coù muùi, nhaát laø treân cam saønh vaø quyùt tieàu. Beänh thöôøng gaây haïi naëng trong muøa möa luõ hoaëc sau khi sieát nöôùc, gaân laù coù maøu vaøng traéng, phieán laù ngaõ maøu vaøng xanh vaø sau ñoù ruïng ñi, nhaát laø sau caùc côn gioù lôùn. Luùc ñaàu chæ coù moät vaøi caønh bò beänh vaø bieåu hieän söï ruïng laù, sau ñoù toaøn caây bò ruïng (Cuùc vaø Oanh, 2002). Khi ñaøo reã leân ôû phía laù vaøng vaø ruïng thaáy reã bò thoái, voû reã tuoät khoûi phaàn goã, goã bò soïc naâu lan daàn leân phaàn reã chính. Beänh cuõng xuaát hieän treân caây böôûi, tuy nhieân möùc ñoä beänh ôû böôûi ít hôn so vôùi cam saønh vaø quyùt tieàu. Beänh chuû yeáu do naám Fusarium solani taán coâng laøm hö boä reã, tuy nhieân beân caïnh ñoù coøn nhieàu taùc nhaân khaùc nhö Phytophthora, Pythium, Slerotium, Thielaviopsis,.v.v. Trong moät soá tröôøng hôïp do tuyeán truøng gaây haïi vaø taïo veát thöông cho naám beänh taán coâng. Caùc loaøi tuyeán truøng nhö: Pratylenchus, Radopholus, Tylenchulus. Ñeå phoøng trò beänh naøy, ngöôøi ta khuyeán caùo: - Neân troàng caây nôi khoâ raùo, kieãm soaùt nöôùc trong muøa möa luõ. - Neân phaùt hieän sôùm, caét boû reã bò thoái, boâi thuoác vaøo veát caét. - Taêng cöôøng phaân laân, kali ñeå taêng khaõ naêng ñeà khaùng cuûa reã vaø kích thích ra reã môùi. - Caây chôùm beänh töôùi Thiram 85 WP, Benomyl 50 WP, Derosal 60 WP, Ridomyl 72 WP, Nustar lieàu löôïng 30 – 50g/ 10 lit nuôùc / goác 2 laàn/ naêm. - Neáu vuøng coù tuyeán truøng neân keát hôïp raõi Basudin 10H hoaëc Regent 0,3 G (100g/ goác) + Ridomyl 72 WP ( 30g/goác). - Boùn phaän chuoàng hoai muïc keát hôïp cung caáp nguoàn naám Tricoderma hay Ketomium. SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM
Luận văn tốt nghiệp Trang 19 1.4.5.3 Beäïnh heùo vaø cheát caây do naám Clitocybe tabessens Beäïnh heùo vaø cheát caây do naám Clitocybe tabessens thöôøng hieän nay ñang trôû thaønh vaán ñeà lôùn vaø nghieâm troïng trong nhaø vöôøn troàng böôûi naêm roi vaø quyùt tieàu. Trieäu chöùng bieåu hieän qua hieän töôïng laù ñoït heùo nhö thieáu nöôùc, khi beänh naëng thöôøng heùo toaøn caây, laù khoâ. Beänh naëng trong muøa naéng, böôûi naêm roi laø bò haïi naëng nhaát ( Cuùc vaø Oanh,2002 ). Treân vuøng reã thaáy nhöõng tai naám maøu traéng xaùm moïc leân, ñöôøng kính tai naám 15 – 40 cm. Ñaøo reã leân thaáy reã khoâ, khi reã chöa nhieãm naëng, taùch phaàn voû reã thaáy lôùp tô naám maøu traéng treân vuøng maïch nhöïa cuûa reã, neáu bò haïi naëng coù lôùp naám traéng phuû caû reãlaøm reã bò thoái naâu khoâ. Thænh thoaûng thaáy reäp saùp xuaát hieän nôi vuøng reã vôùi maät soá cao, gaây haïi naëng ôû vuøng reã gaàn maët ñaát. Khi ñoù möùc thieät haïi caøng naëng hôn, thöôøng khi thaáy trieäu chöùng nhö vaäy thì caây khoâng coøn khaõ naêng hoài phuïc. Höôùng phoøng trò - Troàng caây coù muùi nôi ñaát cao, thoaùt nöôùc toát, töôùi nöôùc ñaày ñuû trong muøa khoâ. - Neáu phaùt hieän sôùm, caét boû phaàn reã hö, boâi thuoác vaøo veát caét, töôùi thuoác leân ñaát nôi reã bò hö baèng caùc loaïi thuoác Benomyl 50 WP, Derosal 60 WP, Ridomyl, Nustar lieàu löôïng 40 – 50g/ 10 lit nöôùc/ goác. - Neáu coù reäp saùp neân keát hôïp raõi Basudin 10H HOAËC Regent 0,3 G (100g) + Ridomyl (30g) hoaëc Nustar 15 – 20 cc/ goác. - Boùn phaân chuoàng hoai cuõng haïnï cheá ñöôïc beänh naøy. 1.4.5.4 Beänh vaøng laù Greening (Huanglongbing) - Beänh vaøng laù Greening laø moat beänh gaây thieät haïi naëng ñeán neàn saûn xuaát caây coù muùi theá giôùi nhaát laø Chau Phi vaø Chaâu AÙ. Bean trung Quoác ngöôøi ta goïi la Huanglongbing, Nam Phi goïi laø Greening vaø trong laàn hoäi nghò laàn thöù 13 , naêm SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM