Định Giá Cổ Phiếu – Phương Pháp Chiết Khấu
Dòng Cổ Tức
Bài trước chúng ta đã bàn về thị giá của cổ phiếu ABC – được biểu diễn
bằng đường màu xanh trên thị trường, bài này chúng ta sẽ bàn về giá trị nội
tại của một cổ phần ABC – được biểu diễn bằng đường đen trên đồ thị. Một
điều cần lưu ý là giá trị nội tại phải là một con số tuyệt đối chính xác. Với
cùng những dữ kiện, những con số tài chính của một công ty, cùng những
phương pháp tính toán giống nhau, hai chuyên viên định giá sẽ cho 2 con số
có thể rất gần bằng nhau nhưng hầu như không thể như nhau. Đó là vì mỗi
một chuyên gia có quan điểm khác nhau về tiềm năng trong tương lai của
công ty, có độ “tiếp nhận” rủi ro khác nhau…
Chiết Khấu Dòng Tiền: Nguyên tắc cơ bản nhất để xác định giá trị nội
tại của bất cứ tài sản nào.
Phương pháp cơ bản nhất để định giá trị một cổ phiếu hay bất kỳ tài sản nào
đó là chúng ta phải định giá tất cả những dòng tiền mà chúng ta nhận được
từ cổ phiếu hay tài sản đó trong tương lai. Ở đây có hai việc chúng ta phải
làm, thứ nhất là dự báo được những dòng tiền trong tương lai, thứ hai là đưa
giá trị của những dòng tiền đó về hiện tại bằng cách chiết khấu chúng theo
một tỷ lệ lãi suất xác định.
Chúng ta chọn tỷ lệ lãi suất để chiết khấu là 15%/năm. Xin lưu ý, việc chọn
tỷ lệ lãi suất chiết khấu, hay trong trường hợp này cũng chính là chi phí vốn
chủ sỡ hữu rất quan trọng trong việc định giá, chúng tôi sẽ giới thiệu vấn đề
này trong một bài khác. Giả sử rằng toàn bộ dòng tiền này xảy ra vào thời
điểm cuối năm, công thức tính giá trị hiện tại như sau:
Giá trị hiện tại = Giá trị tương lai/ (1+ lãi suất)^số năm.
Sau đây là bảng tính giá trị hiện tại của cổ phiếu ABC:
49.875 sẽ là giá trị của đường đen tại thời điểm lúc này trên đồ thị. Nếu lúc
này đường thị giá – màu xanh nằm trên điểm này: cổ phiếu ABC đã được thị
trường định giá cao hơn so với giá trị nội tại (overpriced). Nếu đường thị giá
– màu xanh nằm dưới điểm này: cổ phiếu ABC đã được thị trường định giá
thấp hơn so với giá trị nội tại (underpriced). Sự khác biệt này, nếu xảy ra
đúng như vậy chính là lợi nhuận đầu tư. Ở thời điểm lúc này khi nó chưa xảy
ra nó được gọi là biên độ an toàn. Nhà đầu tư giá trị sẽ mua khi biên độ an
toàn này đạt đến độ lớn chấp nhận được. Tuy nhiên, nếu thận trọng quá, thị
giá có thể đổi chiều và từ cổ phiếu ABC đang ở dạng underpriced có thể trở
thành overpriced.
Việc xác định chính xác cổ tức và giá bán một cách chính xác theo ví dụ
trên là rất khó. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu đã phát triển hai mô hình
đơn giản hơn để tính giá trị nội tại của cổ phiếu. Bài này xin giới thiệu
những ý cơ bản của mô hình chiết khấu cổ tức – một trong những mô hình
khá phổ biến trong việc định giá cổ phiếu.
Mô Hình Chiết Khấu Dòng Cổ Tức (Dividend Discount Model)
Khi một nhà đầu tư mua cổ phiếu, họ kỳ vọng nhận được hai loại dòng tiền:
dòng tiền cổ tức trong thời gian họ nắm giữ cổ phiếu và dòng tiền bằng với
giá bán khi họ quyết định bán ra cổ phiếu. Thế nhưng giá bán của cổ phiếu
lại cũng lại được dự đoán dựa vào những cổ tức mà cổ phiếu đó đem lại
trong tương lai. Do đó, giá trị nội tại của cổ phiếu chính là giá trị hiện tại
của toàn bộ cổ tức mà cổ phiếu đó mang lại trong thời gian vô thời hạn. Hay
nói một cách khác, chúng ta có thể giả sử chúng ta nắm giữ cổ phiếu và
hưởng cổ tức vô thời hạn. Giá trị hiện tại của toàn bộ cổ tức này chính là giá
trị nội tại của cổ phiếu.
Mô Hình Cổ Tức Tăng Trưởng Một Giai Đoạn – Mô Hình Tăng
Trưởng Gordon.
Mô hình này áp dụng cho cổ phiếu đang trong giai đoạn ổn định với tốc độ
tăng trưởng cổ tức không đổi và bền vững. Thay vì tính giá trị hiện tại của
từng dòng cổ tức và cộng lại, Giáo Sư Myrin Gordon đã phát triển công thức
tính giá trị nội tại hết sức đơn giản như sau:
Khi dự đoán tỷ lệ tăng trưởng, chúng ta phải lưu ý rằng, không chỉ một
mình cổ tức tăng trưởng với tốc độ đó, mà các chỉ số tài chánh quan trọng
khác, quan trọng nhất là lợi nhuận cũng phải phải tăng trưởng với cùng tốc
độc. Khi đó tỷ lệ tăng trưởng của cổ tức sẽ được lợi nhuận và các chỉ số khác
hỗ trợ, và vì thế được duy trì bền vững. Ngoài ra chúng ta phải lưu ý rằng tỷ
lệ tăng trưởng bền vững này chỉ có thể nhỏ hơn hay cao nhất là bằng tỷ lệ
tăng trưởng của nền kinh tế. Không có doanh nghiệp nào có thể tăng trưởng
mãi mãi với tốc độ cao hơn tỷ lệ tăng trưởng chung của nền kinh tế.
Trường hợp đặc biệt: Khi tỷ lệ tăng trưởng bằng 0, tức là công ty chia cổ tức
đều đặn, giá trị nội tại của cổ tức sẽ bằng:
Giá trị nội tại của cổ tức = Cổ tức kỳ vọng năm tới / (Tỷ lệ lợi nhuận kỳ
vọng- Tỷ lệ tăng trưởng cổ tức)
Mô Hình Tăng Trưởng Cổ Tức Hai Giai Đoạn:
Mô hình này áp dụng cho cổ phiếu có tốc độ tăng trưởng cao trong một số
năm sau đó trở về tốc độ tăng trưởng ổn định và bền vững.
Giá trị nội tại của cổ phiếu = Giá trị hiện tại của cổ tức trong thời gian tăng
trưởng nóng (giai đoạn 1) + Giá trị hiện tại của cổ tức trong thời gian tăng
trưởng ổn định (giai đoạn 2)
Ví dụ : Cổ phiếu Y có hai giai đoạn tăng trưởng, giai đoạn 1 gồm 5 năm với
tỷ lệ tăng trưởng 20%/năm, và giai đoạn hai, từ năm thứ sáu trở đi, tăng
trưởng bền vững với tỷ lệ 7%/năm. Để đơn giản ta giả sử tỷ lệ lợi nhuận
mong đợi hay chi phí vốn chủ sỡ hữu trong cả hai giai đoạn đều là 15%.