Định lượng sulfamethoxazol bằng phương pháp chuẩn độ điện thế

ÑÒNH LÖÔÏNG SULFAMETHOXAZOL<br /> BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP CHUAÅN ÑOÄ ÑIEÄN THEÁ<br /> Nguyeãn Vaên Phöôùc*, Leâ Thò Minh Thaûo*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Trong baøi baùo naøy chuùng toâi trình baøy moät soá ñieàu kieän tieâu chuaån ñeå ñinh löôïng Sunfamethoxazol<br /> nguyeân lieäu & trong cheá phaåm chöùa noù baèng phöông phaùp chuaån ñoä ñieän theá.<br /> <br /> SUMMARY<br /> THE ASSAY OF SUNFAMETHOXASOL BY POTENTHIOMETRY METHOD<br /> Nguyen Van Phuoc, Le Thi Minh Thao<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 6 – 9<br /> <br /> In this study, we have found out the optimal conditions for titration Sunfamethoxasol and products<br /> with the excallent slectivity, accuracy and precision by the Potenthiometry method.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> <br /> - Quy trình cuûa döôïc ñieån Myõ (USP XXIII)<br /> <br /> Theo döôïc ñieån Vieät Nam vaø thöïc teá taïi cô sôû<br /> kieåm nghieäm döôïc phaåm. Caùc Sulfamid vaãn ñöôïc<br /> ñònh löôïng baèng phöông phaùp hoùa hoïc (Oxy hoùa<br /> khöû), ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp naøy coøn nhieàu<br /> haïn cheá. Caàn thieát phaûi thay theá baèng phöông phaùp<br /> duïng cuï coù ñoä chính xaùc vaø ñoä tin caäy cao hôn. Moät<br /> trong caùc phöông phaùp ñoù laø Phöông phaùp chuaån ñoä<br /> ño theá<br /> <br /> - Quy trình cuûa döôïc ñieån Anh (BP 93)<br /> <br /> Vôùi nhöõng maùy chuaån ñoä ño theá hieän ñaïi caàn<br /> thieát phaûi nghieân cöùu caùc ñieàu kieän toái öu ñeå coù theå<br /> laäp trình cho quaù trình chuaån ñoä ñoái vôùi moãi saûn<br /> phaåm cho keát quaû toát nhaát<br /> Goùp phaàn xaây döïng chuyeân luaän döôïc ñieån veà<br /> phöông phaùp chuaån ñoä ño theá ñoái vôùi caùc Sulfamid<br /> <br /> THÖÏC NGHIEÄM<br /> Ñoái töôïng vaø phöông tieän nghieân cöùu<br /> - Sulfamethoxazol<br /> - Cheá phaåm Sulfatrim F<br /> - Maùy chuaån ñoä ñieän theá DL67 cuûa haõng Mettler<br /> Toledo vôùi ñieän cöïc DM140-SC vaø thuoác thöû NaNO2<br /> 0.1N<br /> Theo 3 quy trình sau:<br /> <br /> - Quy trình cuûa döôïc ñieån Anh (BP 93) coù caûi tieán<br /> (khoâng duøng KBr)<br /> Trong moãi phöông phaùp thöïc hieän treân maùy, yeâu<br /> caàu phaûi löïa choïn caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå laïp<br /> chöông trình chuaån ñoä<br /> Thöïc hieän vieäc xöû lyù maãu ñaûm baûo cac ñieàu kieän<br /> cuûa phaûn öùng chuaån ñoä xaûy ra hoaøn toaøn vaø keát quaû<br /> ño ñöôïc phaûi chính xaùc<br /> Caùc böôùc laäp trình<br /> Moät soá thoâng soá caàn caøi ñaët<br /> - Toác ñoä khaáy(speed): 40%<br /> - Giôùi haïn theå tích chaát chuaån theâm vaøo trong<br /> quaù trình chuaån ñoä (ΔV): - ΔVmin: 0,5%V<br /> - ΔVmax: 5.0%V<br /> - Gíôùi haïn bieán ñoåi ñieän theá ΔV: 0,5 mv<br /> - Giôùi haïn thôøi gian nhaän bieát thay ñoåi ñieän theá<br /> Δt=1.0s<br /> - Ngöôõng (Threshold): 300.0<br /> - Giôùi haïn vuøng ñieän theá chöùa ñieåm töông ñöông:<br /> -Toái thieåu: 400 (mv)<br /> -Toái ña : 800 (mv)<br /> <br /> * Khoa Khoa hoïc Cô Baûn – Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP.HCM<br /> <br /> 6<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> So saùnh ñoä chính xaùc cuûa 3 phöông<br /> phaùp<br /> <br /> - Coâng thöùc tính toaùn: R=Q*C/m<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> <br /> BP (1) vaø USP (2)<br /> <br /> Sulfamethoxazol (C10H11N3O3S)<br /> <br /> - Giaû thuyeát:<br /> <br /> Chuaån bò maãu<br /> <br /> Ho: σ12 = σ22 Ù “ Hai phöông phaùp coù ñoä chính<br /> xaùc nhö nhau”.<br /> <br /> Theo USP XXIII:<br /> <br /> Caân chính xaùc khoaûng 250 mg sulfamethoxazol,<br /> hoøa tan trong moät hoãn hôïp goàm 8 ml acid acetic<br /> baêng vaø 16 ml H2O vaø theâm 6 ml HCl ñaäm ñaëc. Laøm<br /> laïnh ôû nhieät ñoä 15oC vaø chuaån ñoä ngay vôùi NaNO2<br /> 0,1N. Xaùc ñònh ñieåm töông ñöông baèng phöông phaùp<br /> chuaån ñoä ñieän theá.<br /> <br /> H1: σ12 > σ22 Ù “Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp<br /> BP cao hôn phöông phaùp USP”.<br /> <br /> 1 ml NaNO2 0,1N töông öùng vôùi 25,33 mg cuûa<br /> C10H11N3O3S<br /> <br /> Vaäy 2 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö nhau.<br /> BP caûi tieán (1) vaø BP (2)<br /> <br /> Theo BP 93:<br /> <br /> - Giaû thuyeát:<br /> <br /> Hoøa tan moät löôïng khoaûng 200 mg<br /> sulfamethoxazol trong 50 ml HCl 2M. Theâm 3 g KBr,<br /> laøm laïnh trong nöôùc ñaù roài chuaån ñoä töø töø vôùi NaNO2<br /> 0,1N. Khuaáy nheï nhaøng trong quaù trình chuaån ñoä vaø xaùc<br /> ñònh ñieåm keát thuùc baèng phöông phaùp ño ñieän theá.<br /> <br /> Ho: σ12 = σ22 Ù “ Hai phöông phaùp coù ñoä chính<br /> xaùc nhö nhau”.<br /> <br /> Theo BP 93 coù caûi tieán:<br /> <br /> Thöïc hieän nhö BP 93 nhöng khoâng cho KBr<br /> ∗ Haøm löôïng sulfamethoxazol phaûi naèm trong<br /> khoaûng töø 98,5% - 101% C10H11N3O3S tính treân<br /> nguyeân lieäu ñaõ saáy khoâ.<br /> Keát quaû ñònh löôïng<br /> Sulfamethoxazol<br /> <br /> lieäu<br /> <br /> Theo BP<br /> khoâng coù KBr<br /> KQû ñònh<br /> KQ ñònh<br /> KQ ñònh<br /> m caân<br /> m caân<br /> m caân<br /> löôïng<br /> löôïng<br /> löôïng<br /> (g)<br /> (g)<br /> (g)<br /> (%)<br /> (%)<br /> (%)<br /> Theo USP<br /> <br /> n<br /> <br /> nguyeân<br /> <br /> Theo BP<br /> <br /> - Keát quaû vaø bieän luaän:<br /> <br /> F = 3,516 < F0.01 = 10,967 => Chaáp nhaän giaû<br /> thuyeát H0.<br /> <br /> H1: σ12 > σ22 Ù “Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp<br /> BP caûi tieán cao hôn phöông phaùp BP”.<br /> - Keát quaû vaø bieän luaän:<br /> <br /> F = 2,418 < F0.01 = 10,967 => Chaáp nhaän giaû<br /> thuyeát H0.<br /> Vaäy 2 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö nhau.<br /> BP caûi tieán (1) vaø USP (2)<br /> - Giaû thuyeát:<br /> <br /> Ho: σ12 = σ22 Ù “ Hai phöông phaùp coù ñoä chính<br /> xaùc nhö nhau”.<br /> H1: σ12 > σ22 Ù “Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp<br /> BP caûi tieán cao hôn phöông phaùp USP”.<br /> - Keát quaû vaø bieän luaän:<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0.2502<br /> <br /> 99.47<br /> <br /> 0.2001<br /> <br /> 98.94<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 100.34<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0.2503<br /> <br /> 99.31<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 98.95<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 100.13<br /> <br /> F = 8,503 < F0.01 = 10,967 => Chaáp nhaän giaû<br /> thuyeát H0.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0.2504<br /> <br /> 99.38<br /> <br /> 0.2004<br /> <br /> 99.20<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 100.06<br /> <br /> Vaäy 2 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö nhau.<br /> <br /> 4<br /> <br /> 0.2504<br /> <br /> 99.42<br /> <br /> 0.2007<br /> <br /> 98.96<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 99.94<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0.2507<br /> <br /> 99.36<br /> <br /> 0.2007<br /> <br /> 99.08<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 100.06<br /> <br /> 6<br /> <br /> 0.2509<br /> <br /> 99.38<br /> <br /> 0.2007<br /> <br /> 98.99<br /> <br /> 0.2002<br /> <br /> 100.32<br /> <br /> Haøm löôïng<br /> trung bình<br /> <br /> 99.39<br /> <br /> 99.02<br /> <br /> Nhaän xeùt: caû 3 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö<br /> nhau.<br /> <br /> 100.14<br /> <br /> 7<br /> <br /> Sulfatrim F (C10H11N3O3S)<br /> Thaønh phaàn hoaït chaát trong 1 vieân<br /> Sulfatrim F<br /> <br /> Trimethoprim<br /> <br /> 0,160 g<br /> <br /> Sulfamethoxazol<br /> <br /> 0,800 g<br /> <br /> Theo USP XXIII<br /> <br /> Caân chính xaùc moät löôïng boät Sulfatrim F coù chöùa<br /> khoaûng 200 mg sulfamethoxazol, hoøa tan trong moät<br /> hoãn hôïp goàm 6,5 ml acid acetic baêng vaø 13 ml H2O<br /> cho theâm 5 ml HCl ñaäm ñaëc. Laøm laïnh ôû nhieät ñoä<br /> 15oC vaø chuaån ñoä ngay vôùi NaNO2 0,1N. Xaùc ñònh<br /> ñieåm töông ñöông baèng phöông phaùp chuaån ñoä ñieän<br /> theá. 1 ml NaNO2 0,1N töông öùng vôùi 25,33 mg cuûa<br /> C10H11N3O3S<br /> Theo BP 93<br /> <br /> Hoøa tan moät löôïng boät Sulfatrim F coù chöùa<br /> khoaûng 200 mg sulfamethoxazol trong 25 ml H2O vaø<br /> 4,5 ml HCl ñaäm ñaëc. Theâm 1,3 g KBr, laøm laïnh trong<br /> nöôùc ñaù roài chuaån ñoä töø töø vôùi NaNO2 0,1N. Khuaáy<br /> nheï nhaøng trong quaù trình chuaån ñoä vaø xaùc ñònh<br /> ñieåm keát thuùc baèng phöông phaùp ño ñieän theá<br /> Theo BP 93 coù caûi tieán<br /> <br /> Thöïc hieän nhö BP 93 nhöng khoâng cho KBr<br /> ∗ Haøm löôïng sulfamethoxazol phaûi naèm trong<br /> khoaûng töø 95% - 105% C10H11N3O3S ghi treân nhaõn<br /> tính theo khoái löôïng trung bình cuûa vieân.<br /> Keát quaû ñònh löôïng Sulfamethoxazol trong Sulfatrim<br /> F:<br /> <br /> m caân<br /> (g)<br /> <br /> 1 0.2140<br /> 2 0.2008<br /> 3 0.2030<br /> 4 0.2081<br /> 5 0.2063<br /> 6 0.2030<br /> Haøm löôïng<br /> trung bình<br /> <br /> 8<br /> <br /> Keát quaû<br /> ñònh löôïng<br /> (%)<br /> 97.37<br /> 97.36<br /> 97.39<br /> 97.41<br /> 97.36<br /> 97.48<br /> 97.40<br /> <br /> Ho: σ12 = σ22 Ù “ Hai phöông phaùp coù ñoä chính<br /> xaùc nhö nhau”.<br /> H1: σ12 > σ22 Ù “Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp<br /> USP cao hôn phöông phaùp BP”.<br /> <br /> Chuaån bò maãu<br /> <br /> n<br /> <br /> BP (2) vaø USP (1)<br /> - Giaû thuyeát:<br /> <br /> Khoái löôïng trung bình 1 vieân : 1,1265 g<br /> <br /> Theo USP<br /> <br /> * So saùnh ñoä chính xaùc cuûa 3 phöông<br /> phaùp<br /> <br /> Theo BP khoâng coù<br /> KBr<br /> Keát quaû<br /> Keát quaû<br /> m caân<br /> ñònh löôïng<br /> ñònh löôïng<br /> (g)<br /> (%)<br /> (%)<br /> 97.90 0.2137<br /> 97.69<br /> 97.88 0.2009<br /> 97.78<br /> 97.92 0.2168<br /> 97.64<br /> 97.86 0.2204<br /> 97.82<br /> 97.99 0.2109<br /> 97.63<br /> 97.91 0.2123<br /> 97.70<br /> <br /> Theo BP<br /> m caân<br /> (g)<br /> 0.2130<br /> 0.2140<br /> 0.2097<br /> 0.2153<br /> 0.2109<br /> 0.2009<br /> <br /> 97.91<br /> <br /> 97.71<br /> <br /> Keát quaû vaø bieän luaän<br /> <br /> F = 1,055 < F0.01 = 10,967 => Chaáp nhaän giaû<br /> thuyeát H0.<br /> Vaäy 2 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö nhau.<br /> BP caûi tieán (1) vaø BP (2)<br /> Giaû thuyeát<br /> <br /> Ho: σ12 = σ22 Ù “ Hai phöông phaùp coù ñoä chính<br /> xaùc nhö nhau”.<br /> H1: σ12 > σ22 Ù “Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp<br /> BP caûi tieán cao hôn phöông phaùp BP”.<br /> Keát quaû vaø bieän luaän<br /> <br /> F = 2,88 < F0.01 = 10,967 => Chaáp nhaän giaû<br /> thuyeát H0.<br /> Vaäy 2 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö nhau.<br /> BP caûi tieán (1) vaø USP (2)<br /> Giaû thuyeát<br /> <br /> Ho: σ12 = σ22 Ù “ Hai phöông phaùp coù ñoä chính<br /> xaùc nhö nhau”.<br /> H1: σ12 > σ22 Ù “Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp<br /> BP caûi tieán cao hôn phöông phaùp USP”.<br /> Keát quaû vaø bieän luaän<br /> <br /> F = 2,729 < F0.01 = 10,967 => Chaáp nhaän giaû<br /> thuyeát H0.<br /> Vaäy 2 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö nhau.<br /> Nhaän xeùt: caû 3 phöông phaùp coù ñoä chính xaùc nhö<br /> nhau.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> 1. Caùc ñieàu kieän löïc choïn cho tieán trình chuaån ñoä<br /> caùc cheá phaåm khaù phuø hôïp cho pheùp thöïc hieän caùc<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> pheùp chuaån ñoä ñaït keát quaû phuø hôïp veà: ñoä ñuùng, ñoä<br /> laäp laïi vaø yeâu caàu tieâu chuaån cheá phaåm ñeà ra.<br /> 2. Caùc phöông phaùp chuaån ñoä theo USP, BP vaø<br /> BP caûi tieán ñeàu cho keát quaû töông töï nhau. Ñieàu ñoù<br /> cho pheùp chuùng ta tuøy hoaøn caûnh thöïc teá cuûa cô sôû coù<br /> theå choïn löïa phöông phaùp ñôn giaûn nhaát, deã thöïc<br /> hieän nhaát vaø reû tieàn maø vaãn ñaûm baûo keát quaû tin caäy.<br /> <br /> seõ caøi ñaët<br /> Ñoái vôùi caùc maùy chuaån ñoä ñieän theá hieän ñaïi, thì<br /> vieäc ñònh löôïng nguyeân lieäu vaø cheá phaåm baèng caùch<br /> xaùc ñònh ñieåm töông ñöông, laø raát thuaän tieän nhôø vaøo<br /> caùc phaàn meàm chuyeân duïng vaø cho keát quaû nhanh,<br /> chính xaùc.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> <br /> 3. Treân cô sôû quy trình ñaõ laäp ra coù theå aùp duïng<br /> ñeå caây döïng quy trình chuaån ñoä ñieän theá cho caùc cheá<br /> phaåm sulfamid khaùc.<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Nhö vaäy ñeå aùp duïng phöông phaùp chuaån ñoä ñieän<br /> theá trong vieäc ñònh löôïng ta caàn:<br /> <br /> 3.<br /> <br /> - Tính toaùn khoái löôïng, theå tích caàn ñònh löôïng<br /> ñeå chuaån bò maãu sao cho theå tích chaát chuaån ñoä<br /> khoâng quaù dö nhaèm tieát kieäm dung moâi<br /> - Laäp chöông trình chuaån ñoä vôùi caùc thoâng soá<br /> aûnh höôûng thích hôïp<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> 6.<br /> 7.<br /> 8.<br /> <br /> Hoaøng Baù Long, Leâ quang Toaøn, Hoaù döôïc I NXB Y hoïc<br /> Haø noäi 1968<br /> Leâ xuaân Mai, Nguyeãn baïch Tuyeát, Giaùo trình phaân tích<br /> ñònh löôïng,ÑHBK HCM 1996<br /> Daniel C.Harras,Quantitative chemical Analysis, WH<br /> Freeman and Company 1987<br /> Douglas A.Skoog,Donald M.West...,Fundamentals of<br /> Analytical chemistry,Sounders college Publishing 1992<br /> Döôïc ñieån Vieät nam I&II, nxb Y hoïc Haø noäi 1977<br /> Bristish Pharmacopoeia I & II. London-HMSO 1993<br /> US<br /> Pharmacopoeia<br /> XXIII,2.<br /> United<br /> States<br /> Pharmacopoeial convention 1995<br /> Operating Instruction Mettler-Toledo DL77 DL 70ES<br /> Titration.<br /> <br /> - Kieåm tra laïi keát quaû vaø chöông trình chính xaùc<br /> <br /> 9<br /> <br />