616
ĐIMỚITHIẾTKẾBAOBÌSẢNPHẨMVIỆTNAM
HƯỚNGTITRẢINGHIỆMUNBOXINGTRONG
THỜIĐIMẠNGXÃHI:CƠHỘIVÀTHÁCHTHỨC
LêXuânTrung
Email:lxtrung@ntt.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:24/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.915
Tómtắt:Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàsựbùngnổcủatruyềnthôngmạngxãhội,
hànhvitiêudùngđangthayđổi,đặtrayêucầuđổimớithiếtkếbaobìsảnphẩmtheohướng
tạotrảinghiệmcảmxúc.Bàiviếtnhằmphântíchvaitròcủaxuớngunboxing(mởhộpvà
chiasẻtrảinghiệm)trongthiếtkếbaobìhiệnnay,đánhgiáthựctrạng,hộivàtháchthức
đốivớingànhbaobìsảnphẩmViệtNam,đồngthờiđềxuấtcácgiảiphápđổimớiphùhợp
vớixuhướngthờiđạisố.Nghiêncứusửdụngphươngphápphântích-tổnghợptàiliệukhoa
học,khảosátđiểnhìnhvàsosánh-đốichiếuquốctế,đồngthờivậndụngkhungtiếpcận
“4E”(Emotion-Experience-Engagement-Ecology)đểphântíchsựchuyểnđổichứcnăng
củabaobìtừcôngcụbảovệsangphươngtiệntruyềnthôngvàtrảinghiệmngườidùng.Kết
quảchothấy,xuhướngunboxingđangđịnhhìnhlạichiếnlượcthiếtkếbaobìtoàncầu,biến
baobìtừlớpvỏbảovệthànhphươngtiệntruyềnthôngcảmxúcvàlantỏathươnghiệu.Ở
ViệtNam,mộtsốthươnghiệunhưBiti’s,Marou,Vinamilk,AnEcođãcđầungdụnghiệu
quả,songvẫnthiếuchiềusâuvềtrảinghiệm,côngnghệtươngtácvàpháttriểnbềnvững.
Bàiviếtkhẳngđịnhđổimớithiếtkếbaobìsảnphẩmngđếntrảinghiệmngườidùngvà
pháttriểnxanhlàchiếnlượctấtyếuđểnângcaonănglựccạnhtranh,lantỏavănhóaViệt
vàkhẳngđịnhvịthếthươnghiệutrongkỷnguyêntoàncầuhóa.
Từkhóa:pháttriểnbềnvững,thiếtkếbaobìsảnphẩmViệtNam,truyềnthôngmạngxãhội,
unboxing
1
TrườngĐạihọcNguyễnTấtThành
I.Đặtvấnđề
Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàsự
bùngnổcủatruyềnthôngmạngxãhội,
nh vi tiêu dùngđã có nhiềuthayđổi,
trong đó xu ớng unboxing - mở hộp
chia sẻ trải nghiệm trên nền tảng số,
ngày càng trở thành yếu tố quan trọng
trong việc định hình thương hiệu. Tuy
nhiên, phần lớn doanh nghiệpViệtNam
vẫnxembaobìnhưcôngcụchứađựng,
chưanhậnthứcđầyđủvaitròchiếnlược
củanótrongtruyềnthôngthươnghiệuvà
617
tương táccảm xúc với người tiêu dùng.
TheoHiệphộiBaobìViệtNam(Vinpas,
2024),cảnướchiệncóhơn14.000doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bao bì,
nhưng chỉ khoảng 10% trong số đó đầu
tư chuyên sâu vào thiết kế trải nghiệm.
Điunàychothấykhoảngcáchrõrệtgiữa
nglựcsảnxuấtvàtưduythiếtkếbaobì
hướngđếncảmxúcngườidùng.Nghiên
cứu này được thựchiện nhằm phântích
vaitròcủaxuhướngunboxingtrongthiết
kế bao bì, đánhgiá thựctrạng và chỉra
nhữngcơhộicũngnhưtháchthứcđốivới
baobìsảnphẩmViệtNam,đồngthờiđề
xuấtmộtsốgiảiphápđổimớithiếtkếbao
bì.Khácvớiccôngtrìnhtrướcchủyếu
môtảxuhướng,bàiviếtnàytậptrungvào
việcphântíchmốiơngtácgiữabaobì
-cảmxúc-truyềnthôngtrongkỷnguyên
số,quađókhẳngđịnhvaitròcủabaobì
như một công cụ marketing tự thân và
biểutượngvănhóathươnghiệu,đồngthời
nhấn mạnh yêu cầu phát triển xanh như
mộttuchíthiếtkếbaobìbắtbuộc.Bài
thamluậnđượccấu trúc thànhcác phần
chính:phânchvaitròcủaunboxingvàsự
chuyểnđổichứcnăngcủabaobìtrongkỷ
nguyênsố;đánhgiáthựctrạng,cơhộivà
tháchthứccủabaobìsảnphẩmViệtNam;
đềxuấtmộtsốgiảiphápđổimớithiếtkế
baobìhướngtớitrảinghiệmngườidùng,
ứngdụngcôngnghệsốvàpháttriểnbền
vững.
II.Phươngphápnghiêncứu
Phương pháp nghiên cứu chủ đạo
được ápdụng là phươngpháp phântích
-tổnghợptàiliệukhoahọc.Tácgiảtiến
nhthuthậpvàtổnghợpcáccôngtrình
khoahọc,báocáochuyênngànhvàsách
chuyênkhảoliênquanđếnMỹthuậtứng
dụng,thiếtkếbaobìsảnphẩm,xuhướng
tiêudùng sốvà chiến lược truyềnthông
thươnghiệu.Quátrìnhnàygiúpxâydựng
một khung lý thuyết vững chắc, làm rõ
mối quan hệ ơng tác gia hiện ợng
truyền thông unboxing và các tiêu chí
thiếtkếbaobìhiệnđại.
n cạnh đó, nghiên cứu bổ sung
phươngphápsosánh-đốichiếuquốctế,
lấycácthươnghiệutiêubiểunhưApple,
Biti’s,Marou…,làmtrườnghợpđiểnhình
đểlàmrõsựkhácbiệttrongtưduythiếtkế
mứcđộứngdụngcôngnghệ.Đặcbiệt,
i viết xây dựng khung tiếp cận “4E”
(Emotion - Experience - Engagement -
Ecology) như một định hướng mới cho
thiếtkếbaobìtrongkỷnguyênunboxing.
III. Kết quả nghiên cứu thảo
luận
3.1. Một số khái niệm liên quan
đếnđềtài
Unboxing:Xuớngunboxingbắt
nguồntừcácvideoquaylạiquátrìnhmở
hộpsảnphẩmđượcchiasẻkinhnghiệm
muahàngtrênYouTube,nhanhchóngtrở
n phổ biến từ khoảng thập niên 2000
vớisựpháttriểncủainternetvàmạngxã
hội.Đếnnay,unboxingđãtrởthànhmột
hiện tượng truyền thông toàn cầu, nơi
ngườitiêudùngcóthểchiasẻtoànbộtrải
nghiệmkhimởhộpsảnphẩm,từthaotác
đầu tiên đến cảm nhận cuối cùng, giúp
người xem hiểu sản phẩm trước khi
muavàtăngsựtinởngvàothươnghiệu,
trthànhmộttrongnhữngcôngcụtruyền
thôngrấthiệuquả.
Thiếtkếbaobìsảnphẩm:làskết
hợp giữa màu sắc, phông chữ, chất liệu
hìnhảnhnhằmtạonêngiátrịthẩmmỹ
chiếnlượcmarketingchothươnghiệu.
Bao bì không chỉ đáp ứng yêu cầu bảo
quản, vận chuyển mà còn là “ngôn ngữ
cảmxúc”củasảnphẩm,truyềntảibảnsắc
618
nhóavàcâuchuyệnthươnghiệu.Trong
kỷnguyên số,bao bìđượcxemlàđiểm
chạmđầutiêncủatrảinghiệmngườitiêu
dùng,nơi cảm xúc, nhận thứcvà giá trị
thươnghiệuđượckếtnối.
3.2. Vai trò của unboxing và sự
chuyểnđổichứcnăngcủabaobìtrong
kỷnguyênsố
Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàsự
bùngnổcủatruyềnthôngmạngxãhội,xu
hướngunboxingtrởthànhdạngnộidung
phổbiến.Nhữngvideoquaycảnhmởhộp
thường gợi tò mò, mang tính lan truyền
cao,vàcósứcthuyếtphụcđốivớinhững
kháchhàngtiềmnăng.Dođó,vaitròcủa
unboxingkhôngchỉdừngtrảinghiệmcá
nhânmàcònlàkênhtruyềnthôngxãhội
mangtínhcộngđồng.Khácvớihànhđộng
mởhộpthôngtờng,unboxingđượccoi
mộttrảinghiệmtiêudùngđặcthù,trong
đó bao bì không chỉ giữ chức năng bảo
vệvậtlýđơnthuầnmàcòngiúpgiatăng
giátrịcảmcchongườitiêudùng,mỗi
yếutốtrongthiếtkếbaobìnhưmàusắc,
chấtliệu,cấutrúcđếncáchmởhộp,đều
cókhảnăngkhơigợisựhứngthú,bấtngờ
tạodấuấnsâusắcvềthươnghiệu.Theo
dữliệutổnghợpcủaThinkwithGoogle
2
,
ợtxemvideounboxingđãtăngkhoảng
57%trongmộtnămvàsốlượttảilêntăng
hơn50%,chothấyđâykhôngcònlàhiện
ợngnhỏlẻmàlàdạngnộidungcóđà
ngtrưởngbềnvững,tácđộngtrựctiếp
đếncáchthươnghiệuthiếtkếbaobìđểtối
ưutrảinghiệmcảmxúcvàkhảnăngđược
chiasẻ.ĐinhìnhnhưthươnghiệuApple
(H.1) đã chứng minh sức mạnh củaquy
trìnhmởhộpcóchủđích,nơiđộvừavặn
cáchsắpxếptạoracảmgiácsangtrọng
tinh tế, khiến người tiêu dùng muốn
2
ThinkwithGoogle(2014),ThemagicbehindunboxingonYouTube
quaylại.Trườnghợpnàychothấybaobì
cóthểtrởthành“giaodiệncảmxúc”:tỷ
lệhìnhkhối,chấtliệubềmặtvàâmthanh
khimởnắpđưctínhtoáncóchủý,qua
đónângtrảinghiệmunboxingtừthaotác
kỹthuậtthànhkhoảnhkhắcthươnghiệu.
nh1.BaobìMacbook-minhchứng
chonguyêntắc“thiếtkếcảmxúc”trong
trảinghiệmunboxingcủathươnghiệu
Apple
Nguồn:reads.alibaba.com
nnữa,unboxingđóngvaitrònhư
mộtkênh truyềnthông lan tỏa tự nhiên,
cácvideo,hìnhảnhchiasẻtrênFacebook,
YouTube, Instagram hay Tiktok thường
đạtlượttươngtácrấtcao,cóthểthuhút
ngtriệungườixem,quađóbiếnkhách
ng thành“đại sứtruyềnthông”không
chínhthứccủadoanhnghiệp.Cuốicùng,
unboxing là phương tiện khẳng định
bảnsắcvàsựkhácbiệtcủathươnghiệu
trongbốicảnhcạnhtranhngàycànggay
gắt, một trải nghiệm unboxing độc đáo
có thể giúp thương hiệu Việt Nam tạo
dựng lợi thế trước các đối thủ quốc tế,
đặcbiệtkhibiếtkếthợpyếutốvănhóa
truyềnthốngvớicôngnghệhiệnđại.Như
vậy, unboxing không chỉ góp phần mở
rộnghiệuquảmarketingmàcònđịnhvị
thươnghiệutrongtâmtríngườitiêudùng,
trthànhmộtchiếnlượcdàihạncầnđược
doanhnghiệpchútrọngvàđầutư.Vềmặt
họcthuật,cóthểxemunboxingnhưmột
chếtruyềnthônglantỏatựnhiênđược
619
tạoratừthiếtkế:khibaobìđượcthiếtkế
tốtsẽkíchhoạtnhucầughilạivàchiasẻ
củanờidùng,giúpthươnghiệutạohiệu
ứng truyềnthôngkhông trảphí ngaytại
thờiđiểmmởhộp.
Vìvậy,sựchuyểnđổichứcnăngcủa
baosảnphẩmtừcáchhiểutruyềnthống
sang một vai trò mở rộng hơn, gắn liền
với trảinghiệmvàtruyềnthôngtrongkỷ
nguyênsốhếtsứccầnthiết.Nếutrước
đâybaochủyếuđảmnhiệmchứcnăng
bảovệsảnphẩm,cungcấpthôngtincơbản
vàthuậntiệnchouthông,vậnchuyểnthì
ngàynaynóđãtrởthànhmộtcôngcụchiến
lượctrongmarketingxâydựngthương
hiệu.Sthayđổithểhiệnởbốnnguyêntắc
nền tảng chính: thứ nhấtlàtừchứcnăng
bảovệsangtrảinghiệm:khibaobìđược
thiếtkếđểkhơigợicảmxúcquamàusắc,
chấtliệu,cấutrúcvàcáchmởhộp;thứhai
làtừcungcấpthôngtinsangtruyềnthông:
nếu trước đây bao chỉ hiển thị thành
phần,hướngdẫnsửdụng,naynótrởthành
côngcụkểchuyệnthươnghiệutruyền
tảigiátrịnhóa;thứbalàtừbaobìtĩnh
sangbaotươngtác:vớicôngnghệsố,
baobìcóthểtíchhợpmãQR,AR,VRđể
kết nối người tiêudùngvới thế giới trc
tuyến,chophéphọtruyxuấtnguồngốcvà
cánhânhóatrảinghiệm;thứlàtừbao
bìdùngmộtlầnsangbaobềnvững:khi
xuhướngpháttriểnxanhnyngđược
người tiêu ng chú trọng, đã thúc đẩy
baosửdụngvậtliệutáichế,thânthiện
môitrườngnhưngvẫngiđượctínhthẩm
mỹ.Nhìntừkhungtiếpcận4E(Emotion
-Experience-Engagement-Ecology)đã
nêuởphầnphươngpháp,bốnnguyêntắc
trên tương ứng với: (i)thiếtkế cảm c
làmlõi;(ii)tổchứchànhtrìnhmởhộpnhư
mộttrảinghiệmcókịchbản;(iii)kíchhoạt
tươngtácvàlantỏaxãhộingaytạiđiểm
chạmbaobì;(iv)bảođảmkhíacạnhsinh
thái-bềnvữngnhưmộttiêuchíbắtbuộc
trong địnhvị thương hiu đương đại.Sự
thayđổinàykhôngchỉlàxuhướngthiếtkế
mànlàchiếnlượckinhdoanh,khibao
bìtrởthànhđiểmgiaothoagiữacảmc
ngườitiêudùngvàmụctiêupháttriểnbền
vữngcủadoanhnghiệp.
Bảng1.Bốnnguyêntcnềntảngtrongchuyểnđổichứcnăngbaobìsảnphẩm(khungtiếp
cận4E)
Nguyêntắc
(4E)
Đặctrưnghọcthuật Biểuhiệntrongthiếtkế
baobì
Ýnghĩatruyềnthông-
thẩmmỹ
1.Emotion
(Cmxúc)
Thiếtkếhướngđếnkhơi
gợiphảnứngcảmxúc
tíchcựccủangưitiêu
dùng.
usắc,chấtliệu,cấutrúc,
âmthanhkhimởhộpđược
tínhtoántạoấntượngsang
trọng,tòmò,hứngkhởi.
Baobìtrthành“điểm
chạmcảmxúc”,gp
ngườidùngghinhớvà
đngcmvớithươnghiệu.
2.Experience
(Trảinghiệm)
Tổchứchànhtrìnhmở
hộpnhưmộttrảinghiệm
đagiácquan,cókịchbản
rõràng.
Cấutrúcđalớp,trìnhtựmở
hộpcóchủđích;bốtrísản
phẩmvàphụkiệntheohiệu
ứngthịgiác-xúcgiác.
Tăngtínhtươngtác,
khiếnhànhđộngmởhộp
trthànhtrảinghiệm
thươnghiệu.
3.Engagement
(Tươngtác)
chhoạthànhvichiasẻ
lantỏanộidungcủa
ngườitiêudùngtrêncác
nềntảngmạngxãhội.
chhợpmãQR,AR,
hashtag,thôngđiệpkhuyến
khíchchiasẻ;kếthợpyếutố
kểchuyện.
Tạotruyềnthôngkhông
trảphí,biếnkháchhàng
thànhđạisứthươnghiệu.
4.Ecology(Sinh
thái-bềnvững)
Thiếtkếdựatrêntiêuchí
thânthiệnmôitrườngvà
vòngđờisảnphẩm.
Sửdụngvậtliệutáichế,
tựhủy;tốigiảncấutrúc,
khuyếnkhíchtáisửdụng.
Gópphầnxâydựnghình
ảnhthươnghiệuxanh,
cótráchnhiệmxãhộivà
thẩmmỹbềnvững.
620
IV. Thực trạng, cơ hội và thách
thứccủabaobìsảnphẩmViệtNam
4.1. Thực trạng bao bì sản phẩm
ViệtNam
ConsốthốngkêmớinhấtcủaHiệp
hội Bao bìViệt Nam (Vinpas)
3
, hiện tại
ViệtNamcókhoảng14.000doanhnghiệp
baobì,trongđóbaobìgiấyvớihơn4.500
doanhnghiệp,baobìnhựachiếmkhoảng
9.200doanh nghiệpđang sản xuất, kinh
doanhvớicácđốitáctrongvàngoàinước.
Mức độ tăng trưởng của ngành công
nghiệpbaobìViệtNamtrướcnăm2020
khácaovàổnđịnhbìnhquân13,4%/năm.
Tuynhiêntừnăm 2021trởlạiđây,diễn
biếnsauđạidịchCovid19đãbiếnđộng
kinhtếtoàncầuđãtácđộngsâurộngđến
toànbộngànhcôngnghiệpbaobì.Theo
mộtbáocáotừMarketResearchFuture,
dựbáotốcđộtăngtrưởngképhằngnăm
(CAGR)chothịtrườngtoàncầucủabao
bìnhựaướctínhlà3,6%,vớibaobìgiấy
sẽ là 4,7% trong giai đoạn 2023-2030.
CòntheoMordorIntelligence,thịtrường
baobìnhựavàbaobìgiấyViệtNamcó
CAGR lần ợt lên tới 8,39%và 9,73%
tronggiaiđoạntừnăm2023-2028.
ThiếtkếbaobìsảnphẩmViệtNam
trong những năm gần đây đã có những
bước tiến đáng kể, đặc biệt trong các
ngànhhàngxuấtkhẩuvàtiêudùngnhanh.
Nhiềudoanhnghiệpđãchútrọnghơnđến
hìnhthức,thẩmmỹvàtínhtiệndụngcủa
baobì,thayvìchỉquantâmđếncôngnăng
bản.Đặcbiệt,mộtsốngànhnhưthực
phẩm,mỹphẩm,thờitrang,hàngthủcông
mỹnghệđãbắtđầukhaitháccácyếutố
bảnsắcn hóaViệtNamnhư hoasen,
trống đồng, tranh Đông Hồ, kiến trúc
3
VietnamReport(2023),NgànhbaobìViệtNam2023vàdựbáonăm2024
truyềnthống…,đểtạođiểmnhấnchobao
bì,gópphầnkhácbiệthóasảnphẩmsovới
ng ngoại nhập. Điển hìnhnhư thương
hiệuBiti’svớidòngsảnphẩmgiàyBiti’s
HunterStreet(H.2)khaitháchìnhảnh36
phốphườngHàNội,họatiếtgạchbông,
chăn con Công, kết hợp gam màu vàng
cổkínhvàphongcáchtrẻtrung.Thiếtkế
baobìtạohiệungcảmxúc,khiếnngười
dùngmuốnghilạivàchiasẻtrảinghiệm.
nh2.ThiếtkếbaobìBiti’sHunter
Street-vídụtiêubiểuchohướngtiếp
cậnyếutốvănhóatrongthiếtkếbaobì
củathươnghiệuViệt.
Nguồn:brademar.com
Hay thươnghiệuMarouChocolate
(H.3)đãsửdụnggiấythủcôngvớicáchoa
nhìnhhọcđơngiảnlấycảmhứngtừcác
họatiếttruyềnthốngViệtNamnhưtrống
đồngĐôngSơn,cáchìnhảnhgắnliềnvới
thiênnhiênvàđấtnước.Typographytinh
tếkếthợpvớimàusắcđadạnggiúpphân
biệttừngloạisocola,bốcụcthiếtkếtrong
từngloại sảnphẩm gần nhưkhông thay
đổithểhiệnsựnhấtquánvàthuhútngười
tiêudùng. Nhìn tổng thểthiết kếbao bì
sảnphẩmcủaMarouthấyđượcsựkếthợp
giữa tối giản, tinh tế hiện đại và yếu tố
truyềnthống,tạonênmộtsảnphẩmđộc
đáo,mangđậmbảnsắcViệtNam.