
616
ĐỔIMỚITHIẾTKẾBAOBÌSẢNPHẨMVIỆTNAM
HƯỚNGTỚITRẢINGHIỆMUNBOXINGTRONG
THỜIĐẠIMẠNGXÃHỘI:CƠHỘIVÀTHÁCHTHỨC
LêXuânTrung
Email:lxtrung@ntt.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:24/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.915
Tómtắt:Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàsựbùngnổcủatruyềnthôngmạngxãhội,
hànhvitiêudùngđangthayđổi,đặtrayêucầuđổimớithiếtkếbaobìsảnphẩmtheohướng
tạotrảinghiệmcảmxúc.Bàiviếtnhằmphântíchvaitròcủaxuhướngunboxing(mởhộpvà
chiasẻtrảinghiệm)trongthiếtkếbaobìhiệnnay,đánhgiáthựctrạng,cơhộivàtháchthức
đốivớingànhbaobìsảnphẩmViệtNam,đồngthờiđềxuấtcácgiảiphápđổimớiphùhợp
vớixuhướngthờiđạisố.Nghiêncứusửdụngphươngphápphântích-tổnghợptàiliệukhoa
học,khảosátđiểnhìnhvàsosánh-đốichiếuquốctế,đồngthờivậndụngkhungtiếpcận
“4E”(Emotion-Experience-Engagement-Ecology)đểphântíchsựchuyểnđổichứcnăng
củabaobìtừcôngcụbảovệsangphươngtiệntruyềnthôngvàtrảinghiệmngườidùng.Kết
quảchothấy,xuhướngunboxingđangđịnhhìnhlạichiếnlượcthiếtkếbaobìtoàncầu,biến
baobìtừlớpvỏbảovệthànhphươngtiệntruyềnthôngcảmxúcvàlantỏathươnghiệu.Ở
ViệtNam,mộtsốthươnghiệunhưBiti’s,Marou,Vinamilk,AnEcođãbướcđầuứngdụnghiệu
quả,songvẫnthiếuchiềusâuvềtrảinghiệm,côngnghệtươngtácvàpháttriểnbềnvững.
Bàiviếtkhẳngđịnhđổimớithiếtkếbaobìsảnphẩmhướngđếntrảinghiệmngườidùngvà
pháttriểnxanhlàchiếnlượctấtyếuđểnângcaonănglựccạnhtranh,lantỏavănhóaViệt
vàkhẳngđịnhvịthếthươnghiệutrongkỷnguyêntoàncầuhóa.
Từkhóa:pháttriểnbềnvững,thiếtkếbaobìsảnphẩmViệtNam,truyềnthôngmạngxãhội,
unboxing
1
TrườngĐạihọcNguyễnTấtThành
I.Đặtvấnđề
Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàsự
bùngnổcủatruyềnthôngmạngxãhội,
hành vi tiêu dùngđã có nhiềuthayđổi,
trong đó xu hướng unboxing - mở hộp
và chia sẻ trải nghiệm trên nền tảng số,
ngày càng trở thành yếu tố quan trọng
trong việc định hình thương hiệu. Tuy
nhiên, phần lớn doanh nghiệpViệtNam
vẫnxembaobìnhưcôngcụchứađựng,
chưanhậnthứcđầyđủvaitròchiếnlược
củanótrongtruyềnthôngthươnghiệuvà

617
tương táccảm xúc với người tiêu dùng.
TheoHiệphộiBaobìViệtNam(Vinpas,
2024),cảnướchiệncóhơn14.000doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bao bì,
nhưng chỉ khoảng 10% trong số đó đầu
tư chuyên sâu vào thiết kế trải nghiệm.
Điềunàychothấykhoảngcáchrõrệtgiữa
nănglựcsảnxuấtvàtưduythiếtkếbaobì
hướngđếncảmxúcngườidùng.Nghiên
cứu này được thựchiện nhằm phântích
vaitròcủaxuhướngunboxingtrongthiết
kế bao bì, đánhgiá thựctrạng và chỉra
nhữngcơhộicũngnhưtháchthứcđốivới
baobìsảnphẩmViệtNam,đồngthờiđề
xuấtmộtsốgiảiphápđổimớithiếtkếbao
bì.Khácvớicáccôngtrìnhtrướcchủyếu
môtảxuhướng,bàiviếtnàytậptrungvào
việcphântíchmốitươngtácgiữabaobì
-cảmxúc-truyềnthôngtrongkỷnguyên
số,quađókhẳngđịnhvaitròcủabaobì
như một công cụ marketing tự thân và
biểutượngvănhóathươnghiệu,đồngthời
nhấn mạnh yêu cầu phát triển xanh như
mộttiêuchíthiếtkếbaobìbắtbuộc.Bài
thamluậnđượccấu trúc thànhcác phần
chính:phântíchvaitròcủaunboxingvàsự
chuyểnđổichứcnăngcủabaobìtrongkỷ
nguyênsố;đánhgiáthựctrạng,cơhộivà
tháchthứccủabaobìsảnphẩmViệtNam;
đềxuấtmộtsốgiảiphápđổimớithiếtkế
baobìhướngtớitrảinghiệmngườidùng,
ứngdụngcôngnghệsốvàpháttriểnbền
vững.
II.Phươngphápnghiêncứu
Phương pháp nghiên cứu chủ đạo
được ápdụng là phươngpháp phântích
-tổnghợptàiliệukhoahọc.Tácgiảtiến
hànhthuthậpvàtổnghợpcáccôngtrình
khoahọc,báocáochuyênngànhvàsách
chuyênkhảoliênquanđếnMỹthuậtứng
dụng,thiếtkếbaobìsảnphẩm,xuhướng
tiêudùng sốvà chiến lược truyềnthông
thươnghiệu.Quátrìnhnàygiúpxâydựng
một khung lý thuyết vững chắc, làm rõ
mối quan hệ tương tác giữa hiện tượng
truyền thông unboxing và các tiêu chí
thiếtkếbaobìhiệnđại.
Bên cạnh đó, nghiên cứu bổ sung
phươngphápsosánh-đốichiếuquốctế,
lấycácthươnghiệutiêubiểunhưApple,
Biti’s,Marou…,làmtrườnghợpđiểnhình
đểlàmrõsựkhácbiệttrongtưduythiếtkế
vàmứcđộứngdụngcôngnghệ.Đặcbiệt,
bài viết xây dựng khung tiếp cận “4E”
(Emotion - Experience - Engagement -
Ecology) như một định hướng mới cho
thiếtkếbaobìtrongkỷnguyênunboxing.
III. Kết quả nghiên cứu và thảo
luận
3.1. Một số khái niệm liên quan
đếnđềtài
Unboxing:Xuhướngunboxingbắt
nguồntừcácvideoquaylạiquátrìnhmở
hộpsảnphẩmvàđượcchiasẻkinhnghiệm
muahàngtrênYouTube,nhanhchóngtrở
nên phổ biến từ khoảng thập niên 2000
vớisựpháttriểncủainternetvàmạngxã
hội.Đếnnay,unboxingđãtrởthànhmột
hiện tượng truyền thông toàn cầu, nơi
ngườitiêudùngcóthểchiasẻtoànbộtrải
nghiệmkhimởhộpsảnphẩm,từthaotác
đầu tiên đến cảm nhận cuối cùng, giúp
người xem hiểu rõ sản phẩm trước khi
muavàtăngsựtintưởngvàothươnghiệu,
trởthànhmộttrongnhữngcôngcụtruyền
thôngrấthiệuquả.
Thiếtkếbaobìsảnphẩm:làsựkết
hợp giữa màu sắc, phông chữ, chất liệu
vàhìnhảnhnhằmtạonêngiátrịthẩmmỹ
vàchiếnlượcmarketingchothươnghiệu.
Bao bì không chỉ đáp ứng yêu cầu bảo
quản, vận chuyển mà còn là “ngôn ngữ
cảmxúc”củasảnphẩm,truyềntảibảnsắc

618
vănhóavàcâuchuyệnthươnghiệu.Trong
kỷnguyên số,bao bìđượcxemlàđiểm
chạmđầutiêncủatrảinghiệmngườitiêu
dùng,nơi cảm xúc, nhận thứcvà giá trị
thươnghiệuđượckếtnối.
3.2. Vai trò của unboxing và sự
chuyểnđổichứcnăngcủabaobìtrong
kỷnguyênsố
Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàsự
bùngnổcủatruyềnthôngmạngxãhội,xu
hướngunboxingtrởthànhdạngnộidung
phổbiến.Nhữngvideoquaycảnhmởhộp
thường gợi tò mò, mang tính lan truyền
cao,vàcósứcthuyếtphụcđốivớinhững
kháchhàngtiềmnăng.Dođó,vaitròcủa
unboxingkhôngchỉdừngởtrảinghiệmcá
nhânmàcònlàkênhtruyềnthôngxãhội
mangtínhcộngđồng.Khácvớihànhđộng
mởhộpthôngthường,unboxingđượccoi
làmộttrảinghiệmtiêudùngđặcthù,trong
đó bao bì không chỉ giữ chức năng bảo
vệvậtlýđơnthuầnmàcòngiúpgiatăng
giátrịcảmxúcchongườitiêudùng,mỗi
yếutốtrongthiếtkếbaobìnhưmàusắc,
chấtliệu,cấutrúcđếncáchmởhộp,đều
cókhảnăngkhơigợisựhứngthú,bấtngờ
vàtạodấuấnsâusắcvềthươnghiệu.Theo
dữliệutổnghợpcủaThinkwithGoogle
2
,
lượtxemvideounboxingđãtăngkhoảng
57%trongmộtnămvàsốlượttảilêntăng
hơn50%,chothấyđâykhôngcònlàhiện
tượngnhỏlẻmàlàdạngnộidungcóđà
tăngtrưởngbềnvững,tácđộngtrựctiếp
đếncáchthươnghiệuthiếtkếbaobìđểtối
ưutrảinghiệmcảmxúcvàkhảnăngđược
chiasẻ.ĐiểnhìnhnhưthươnghiệuApple
(H.1) đã chứng minh sức mạnh củaquy
trìnhmởhộpcóchủđích,nơiđộvừavặn
vàcáchsắpxếptạoracảmgiácsangtrọng
và tinh tế, khiến người tiêu dùng muốn
2
ThinkwithGoogle(2014),ThemagicbehindunboxingonYouTube
quaylại.Trườnghợpnàychothấybaobì
cóthểtrởthành“giaodiệncảmxúc”:tỷ
lệhìnhkhối,chấtliệubềmặtvàâmthanh
khimởnắpđượctínhtoáncóchủý,qua
đónângtrảinghiệmunboxingtừthaotác
kỹthuậtthànhkhoảnhkhắcthươnghiệu.
Hình1.BaobìMacbook-minhchứng
chonguyêntắc“thiếtkếcảmxúc”trong
trảinghiệmunboxingcủathươnghiệu
Apple
Nguồn:reads.alibaba.com
Hơnnữa,unboxingđóngvaitrònhư
mộtkênh truyềnthông lan tỏa tự nhiên,
cácvideo,hìnhảnhchiasẻtrênFacebook,
YouTube, Instagram hay Tiktok thường
đạtlượttươngtácrấtcao,cóthểthuhút
hàngtriệungườixem,quađóbiếnkhách
hàng thành“đại sứtruyềnthông”không
chínhthứccủadoanhnghiệp.Cuốicùng,
unboxing là phương tiện khẳng định
bảnsắcvàsựkhácbiệtcủathươnghiệu
trongbốicảnhcạnhtranhngàycànggay
gắt, một trải nghiệm unboxing độc đáo
có thể giúp thương hiệu Việt Nam tạo
dựng lợi thế trước các đối thủ quốc tế,
đặcbiệtkhibiếtkếthợpyếutốvănhóa
truyềnthốngvớicôngnghệhiệnđại.Như
vậy, unboxing không chỉ góp phần mở
rộnghiệuquảmarketingmàcònđịnhvị
thươnghiệutrongtâmtríngườitiêudùng,
trởthànhmộtchiếnlượcdàihạncầnđược
doanhnghiệpchútrọngvàđầutư.Vềmặt
họcthuật,cóthểxemunboxingnhưmột
cơchếtruyềnthônglantỏatựnhiênđược

619
tạoratừthiếtkế:khibaobìđượcthiếtkế
tốtsẽkíchhoạtnhucầughilạivàchiasẻ
củangườidùng,giúpthươnghiệutạohiệu
ứng truyềnthôngkhông trảphí ngaytại
thờiđiểmmởhộp.
Vìvậy,sựchuyểnđổichứcnăngcủa
baobìsảnphẩmtừcáchhiểutruyềnthống
sang một vai trò mở rộng hơn, gắn liền
với trảinghiệmvàtruyềnthôngtrongkỷ
nguyênsốlàhếtsứccầnthiết.Nếutrước
đâybaobìchủyếuđảmnhiệmchứcnăng
bảovệsảnphẩm,cungcấpthôngtincơbản
vàthuậntiệncholưuthông,vậnchuyểnthì
ngàynaynóđãtrởthànhmộtcôngcụchiến
lượctrongmarketingvàxâydựngthương
hiệu.Sựthayđổithểhiệnởbốnnguyêntắc
nền tảng chính: thứ nhấtlàtừchứcnăng
bảovệsangtrảinghiệm:khibaobìđược
thiếtkếđểkhơigợicảmxúcquamàusắc,
chấtliệu,cấutrúcvàcáchmởhộp;thứhai
làtừcungcấpthôngtinsangtruyềnthông:
nếu trước đây bao bì chỉ hiển thị thành
phần,hướngdẫnsửdụng,naynótrởthành
côngcụkểchuyệnthươnghiệuvàtruyền
tảigiátrịvănhóa;thứbalàtừbaobìtĩnh
sangbaobìtươngtác:vớicôngnghệsố,
baobìcóthểtíchhợpmãQR,AR,VRđể
kết nối người tiêudùngvới thế giới trực
tuyến,chophéphọtruyxuấtnguồngốcvà
cánhânhóatrảinghiệm;thứtưlàtừbao
bìdùngmộtlầnsangbaobìbềnvững:khi
xuhướngpháttriểnxanhngàycàngđược
người tiêu dùng chú trọng, đã thúc đẩy
baobìsửdụngvậtliệutáichế,thânthiện
môitrườngnhưngvẫngiữđượctínhthẩm
mỹ.Nhìntừkhungtiếpcận4E(Emotion
-Experience-Engagement-Ecology)đã
nêuởphầnphươngpháp,bốnnguyêntắc
trên tương ứng với: (i)thiếtkế cảm xúc
làmlõi;(ii)tổchứchànhtrìnhmởhộpnhư
mộttrảinghiệmcókịchbản;(iii)kíchhoạt
tươngtácvàlantỏaxãhộingaytạiđiểm
chạmbaobì;(iv)bảođảmkhíacạnhsinh
thái-bềnvữngnhưmộttiêuchíbắtbuộc
trong địnhvị thương hiệu đương đại.Sự
thayđổinàykhôngchỉlàxuhướngthiếtkế
màcònlàchiếnlượckinhdoanh,khibao
bìtrởthànhđiểmgiaothoagiữacảmxúc
ngườitiêudùngvàmụctiêupháttriểnbền
vữngcủadoanhnghiệp.
Bảng1.Bốnnguyêntắcnềntảngtrongchuyểnđổichứcnăngbaobìsảnphẩm(khungtiếp
cận4E)
Nguyêntắc
(4E)
Đặctrưnghọcthuật Biểuhiệntrongthiếtkế
baobì
Ýnghĩatruyềnthông-
thẩmmỹ
1.Emotion
(Cảmxúc)
Thiếtkếhướngđếnkhơi
gợiphảnứngcảmxúc
tíchcựccủangườitiêu
dùng.
Màusắc,chấtliệu,cấutrúc,
âmthanhkhimởhộpđược
tínhtoántạoấntượngsang
trọng,tòmò,hứngkhởi.
Baobìtrởthành“điểm
chạmcảmxúc”,giúp
ngườidùngghinhớvà
đồngcảmvớithươnghiệu.
2.Experience
(Trảinghiệm)
Tổchứchànhtrìnhmở
hộpnhưmộttrảinghiệm
đagiácquan,cókịchbản
rõràng.
Cấutrúcđalớp,trìnhtựmở
hộpcóchủđích;bốtrísản
phẩmvàphụkiệntheohiệu
ứngthịgiác-xúcgiác.
Tăngtínhtươngtác,
khiếnhànhđộngmởhộp
trởthànhtrảinghiệm
thươnghiệu.
3.Engagement
(Tươngtác)
Kíchhoạthànhvichiasẻ
vàlantỏanộidungcủa
ngườitiêudùngtrêncác
nềntảngmạngxãhội.
TíchhợpmãQR,AR,
hashtag,thôngđiệpkhuyến
khíchchiasẻ;kếthợpyếutố
kểchuyện.
Tạotruyềnthôngkhông
trảphí,biếnkháchhàng
thànhđạisứthươnghiệu.
4.Ecology(Sinh
thái-bềnvững)
Thiếtkếdựatrêntiêuchí
thânthiệnmôitrườngvà
vòngđờisảnphẩm.
Sửdụngvậtliệutáichế,
tựhủy;tốigiảncấutrúc,
khuyếnkhíchtáisửdụng.
Gópphầnxâydựnghình
ảnhthươnghiệuxanh,
cótráchnhiệmxãhộivà
thẩmmỹbềnvững.

620
IV. Thực trạng, cơ hội và thách
thứccủabaobìsảnphẩmViệtNam
4.1. Thực trạng bao bì sản phẩm
ViệtNam
ConsốthốngkêmớinhấtcủaHiệp
hội Bao bìViệt Nam (Vinpas)
3
, hiện tại
ViệtNamcókhoảng14.000doanhnghiệp
baobì,trongđóbaobìgiấyvớihơn4.500
doanhnghiệp,baobìnhựachiếmkhoảng
9.200doanh nghiệpđang sản xuất, kinh
doanhvớicácđốitáctrongvàngoàinước.
Mức độ tăng trưởng của ngành công
nghiệpbaobìViệtNamtrướcnăm2020
khácaovàổnđịnhbìnhquân13,4%/năm.
Tuynhiêntừnăm 2021trởlạiđây,diễn
biếnsauđạidịchCovid19đãbiếnđộng
kinhtếtoàncầuđãtácđộngsâurộngđến
toànbộngànhcôngnghiệpbaobì.Theo
mộtbáocáotừMarketResearchFuture,
dựbáotốcđộtăngtrưởngképhằngnăm
(CAGR)chothịtrườngtoàncầucủabao
bìnhựaướctínhlà3,6%,vớibaobìgiấy
sẽ là 4,7% trong giai đoạn 2023-2030.
CòntheoMordorIntelligence,thịtrường
baobìnhựavàbaobìgiấyViệtNamcó
CAGR lần lượt lên tới 8,39%và 9,73%
tronggiaiđoạntừnăm2023-2028.
ThiếtkếbaobìsảnphẩmViệtNam
trong những năm gần đây đã có những
bước tiến đáng kể, đặc biệt trong các
ngànhhàngxuấtkhẩuvàtiêudùngnhanh.
Nhiềudoanhnghiệpđãchútrọnghơnđến
hìnhthức,thẩmmỹvàtínhtiệndụngcủa
baobì,thayvìchỉquantâmđếncôngnăng
cơbản.Đặcbiệt,mộtsốngànhnhưthực
phẩm,mỹphẩm,thờitrang,hàngthủcông
mỹnghệđãbắtđầukhaitháccácyếutố
bảnsắcvăn hóaViệtNamnhư hoasen,
trống đồng, tranh Đông Hồ, kiến trúc
3
VietnamReport(2023),NgànhbaobìViệtNam2023vàdựbáonăm2024
truyềnthống…,đểtạođiểmnhấnchobao
bì,gópphầnkhácbiệthóasảnphẩmsovới
hàng ngoại nhập. Điển hìnhnhư thương
hiệuBiti’svớidòngsảnphẩmgiàyBiti’s
HunterStreet(H.2)khaitháchìnhảnh36
phốphườngHàNội,họatiếtgạchbông,
chăn con Công, kết hợp gam màu vàng
cổkínhvàphongcáchtrẻtrung.Thiếtkế
baobìtạohiệuứngcảmxúc,khiếnngười
dùngmuốnghilạivàchiasẻtrảinghiệm.
Hình2.ThiếtkếbaobìBiti’sHunter
Street-vídụtiêubiểuchohướngtiếp
cậnyếutốvănhóatrongthiếtkếbaobì
củathươnghiệuViệt.
Nguồn:brademar.com
Hay thươnghiệuMarouChocolate
(H.3)đãsửdụnggiấythủcôngvớicáchoa
vănhìnhhọcđơngiảnlấycảmhứngtừcác
họatiếttruyềnthốngViệtNamnhưtrống
đồngĐôngSơn,cáchìnhảnhgắnliềnvới
thiênnhiênvàđấtnước.Typographytinh
tếkếthợpvớimàusắcđadạnggiúpphân
biệttừngloạisocola,bốcụcthiếtkếtrong
từngloại sảnphẩm gần nhưkhông thay
đổithểhiệnsựnhấtquánvàthuhútngười
tiêudùng. Nhìn tổng thểthiết kếbao bì
sảnphẩmcủaMarouthấyđượcsựkếthợp
giữa tối giản, tinh tế hiện đại và yếu tố
truyềnthống,tạonênmộtsảnphẩmđộc
đáo,mangđậmbảnsắcViệtNam.

