Gia tăng MEK-MAPK trong ung thư tế bào gan: Vai trò trong diễn tiến của khối u và apoptosis

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> 11 GIA TAÊNG MEK-MAPK TRONG UNG THÖ TEÁ BAØO GAN:<br /> VAI TROØ TRONG DIEÃN TIEÁN CUÛA KHOÁI U VAØ APOPTOSIS<br /> Nguyeãn Thanh Huøng1, Nguyeãn Thò Thanh Tuyeàn1, Chow Pierce2,5, Tan Puay Hoon3, Soo<br /> Khee Chee4,2, Tran Evelyne1, Quaùch Thanh Höng1, Vaên Taàn6 and Huyønh Huøng1<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ung thö teá baøo gan laø moät trong nhöõng beänh lyù aùc tính thöôøng gaëp. Maëc duø hoaït hoùa heä thoáng tín hieäu qua<br /> MEK-MAPK daãn ñeán taêng tröôûng teá baøo, vai troø cuûa MEK-MAPK trong ung thö gan chöa ñöôïc hieåu roõ.<br /> Trong nghieân cöùu naøy chuùng toâi phaùt hieän protein MEK1/2 ñöôïc hoïat hoùa trong 100% tröôøng hôïp ung thö<br /> gan. MAPK vaø daïng hoïat tính cuûa noù (pMAPK) gia taêng trong 91% vaø 69% tröôøng hôïp. Ñòeàu trò caùc doøng teá baøo<br /> ung thö gan vôùi chaát öùc cheá MEK1/2 (UO-126) daãn ñeán söï giaûm taêng sinh vaø cheát teá baøo theo chöông trình<br /> (apoptosis). Chuyeån naïp gen MEK1 vaøo caùc teá baøo naøy gaây ra hieän töôïng khaùng thuoác UO-126 vaø taêng tröôûng<br /> khoái u nhanh hôn trong in vivo.<br /> Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi cho thaáy MEK-MAPK ñoùng vai troø quan troïng trong söï soáng vaø taêng tröôûng cuûa<br /> teá baøo ung thö gan, öùc cheá hoïat tính MEK-MAPK coù theå laø höôùng ñieàu trò môùi cho ung thö gan.<br /> <br /> SUMMARY<br /> OVER –EXPRESSION OF MEK-MAPK IN HCC: ITS ROLE IN TUMOR PROGRESSION<br /> AND APOPTOSIS<br /> Nguyen Thanh Hung, Nguyen Thi Thanh Tuyen, Chow Pierce, Tan Puay Hoon, Soo Khee Chee, Tran<br /> Evelyne, Quach Thanh Höng, Van Tan and Huynh Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 *<br /> Supplement of No 1 * 2004: 81 – 88<br /> <br /> Background: Hepatocellular carcinoma (HCC) is one of the most common malignancies in South East<br /> Asia. Although activation of the mitogen-activated protein kinase (MAPK) kinase (MEK)-MAPK is often<br /> associated with cellular growth, the role of MEK-MAPK in growth and survival of hepatocarcinoma cells has not<br /> been established.<br /> Methods: Immuno-histochemistry was used to localize phosphorylated MAPK and MEK1/2 in the tissues. 3(4, 5-Dimethylthiazol-2-y1)-2, 5-diphenyltetrazolium bromide (MTT) assay and ELISA were used to determine<br /> cell viability and cell proliferation. Deoxynucleotidyl transferase-mediated dUTP nick-end labelling (TUNEL)<br /> assay was used to detect apoptotic cells. Western blots analysis was performed to determine the levels of<br /> proteins involved in the MEK-MAPK and apoptotic pathways. Transfection study was performed to assess the<br /> role of MEK-MAPK pathway in growth and survival of liver cancer cells.<br /> Conclusion: In conclusion, our results demonstrate that MEK-MAPK plays an important role in the growth<br /> and survival of liver cancer cells and suggest that blocking MEK-MAPK activity may represent an alternative<br /> approach for the treatment of liver cancer.<br /> <br /> 1Laboratory of Molecular Endocrinology, 1Division of Cellular and Molecular Research, 2National Cancer<br /> Centre of Singapore, 4Department of General Surgery, 3Department of Pathology, 5Department of<br /> Experimental Surgery, Singapore General Hospital, Singapore 169610, 6Binh Dan Hospital, HoChiMinh City,<br /> Vietnam.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 81<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Ung thö teá baøo gan laø moät trong nhöõng beänh lyù<br /> aùc tính thöôøng gaëp nhaát ôû Ñoâng Nam AÙ. Taàn xuaát<br /> môùi phaùt hieän haøng naêm khoaûng 250 ngaøn ñeán 1, 2<br /> trieäu tröôøng hôïp. Beänh thöôøng phoái hôïp vôùi nhieãm<br /> virus gaây vieâm gan sieâu vi B, C vaø Aflatoxin B11, 2.<br /> Ñieàu trò chuû yeáu laø phaãu thuaät, tuy nhieân phaàn lôùn<br /> beänh nhaân ñöôïc chaån ñoùan ôû giai ñoïaïn treå, khoâng theå<br /> phaãu thuaät ñöôïc. Keát quaû ñieàu trò thöôøng raát haïn cheá,<br /> tæ leä soáng 5 naêm sau phaãu thuaät 15-39%3-5. Hieän chöa<br /> coù ñieàu trò hoå trôï naøo cho thaáy keùo daøi thôøi gian soáng<br /> cuûa beänh nhaân ung thö gan6.<br /> Nhieàu nghieân cöùu cho thaáy ung thö gan coù theå laø<br /> haäu quaû cuûa söï baát hoïat caùc gen öùc cheá khoái u ( nhö<br /> p53, retinoblastoma, p21WAF1/CÍP, p16INK4A,<br /> p27Kip1, IGFBP-3, …), söï hoïat hoùa caùc gen gaây ung<br /> thö (nhö Ras, c-myc, c-fos, c-jun, MDM-2, …) vaø söï<br /> gia taêng quaù möùc caùc yeáu toá gaây taêng sinh khoái u<br /> (nhö TGF-α, HGF, IGF-2, FGF, …) 7. Cô cheá phaân töû<br /> ñoùng vai troø trung gian cho taùc ñoäng cuûa caùc chaát gaây<br /> ung thö vaø caùc yeáu toá gaây taêng sinh khoái u laø ñöôøng<br /> truyeàn tín hieäu qua MEK-MAPK 8, 9. MEK-1 ñaõ ñöôïc<br /> phaùt hieän gia taêng trong caùc doøng teá baøo ung thö vaø<br /> söï hoïat hoùa cuûa noù caàn thieát cho söï soáng coøn vaø di<br /> caên cuûa caùc teá baøo naøy 9. Cho ñeán nay MAPK ñöôïc coi<br /> laø ñích taùc duïng duy nhaát cuûa MEK vaø söï hoïat hoùa<br /> cuûa noù aûnh höôûng ñeán söï soáng soùt, taêng sinh vaø bieät<br /> hoùa cuûa teá baøo ung thö (5537}. MAPK ñieàu hoøa hoïat<br /> tính cuûa nhieàu chaát neàn khaùc nhau, trong ñoù coù caùc<br /> yeáu toá sao maõ (nhö Elk-1, c-myc, ATF2, c-jun, c-fos,<br /> ...) vaø lieân quan trong caùc quaù trình vaän chuyeån qua<br /> nhaân teá baøo, saép xeáp boä nhieãm saéc theå vaø boä xöông teá<br /> baøo10. Tính choïn loïc cuøng vôùi khaû naêng duy nhaát gaây<br /> hoïat hoùa MAPK cho thaáy MEK laø ñích taùc duïng quan<br /> troïng cho hoùa trò caùc beänh ung thö 11, 12(4083}. ÔÛ ñaây<br /> chuùng toâi phaùt hieän söï gia taêng MEK1/2 vaø MAPK<br /> trong caùc maåu moâ ung thö gan. Do ñoù caàn thieát xem<br /> xeùt vai troø cuûa cô cheá phaân töû naøy cuõng nhö nhöõng<br /> öùng duïng coù theå cho ñieàu ung thö gan.<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP VAØ KEÁT QUAÛ NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Maåu beänh<br /> Phaân tích hoùa mieãn dòch moâ hoïc vaø Western blot<br /> Maåu beänh ung thö gan vaø moâ laønh keá caän ñöôïc<br /> thu thaäptrong luùc phaãu thuaät töø 46 beänh nhaân ung<br /> thö gan ñöôïc ñieàu trò taïi Singapore General Hospital.<br /> Chaån ñoùan ung thö gan ñöôïc khaúng ñònh baèng giaûi<br /> phaãu beänh. Phaân loïai giai ñoïan khoái u döïa theo heä<br /> thoáng TNM. Ñaùnh giaù möùc ñoä MEK1/2, MAPK vaø<br /> daïng hoïat tính cuûa noù pMEK1/2, pMAPK baèng<br /> Western Blot vaø phöông phaùp hoùa mieãn dòch moâ.<br /> Keát quaû<br /> Hình 1 cho thaáy MAPK vaø pMAPK ñöôïc phaùt<br /> hieän trong khoái u laãn moâ lanh keá caän. Tuy nhieân, qua<br /> phaân tích ñònh löôïng MAPK gia taêng 1, 6 laàn trong<br /> khoái u hôn ôû moâ laønh trong 91% tröôøng hôïp (42/46).<br /> 69% (32/46) bieåu hieän gia taêng pMAPK vaø tæ leä<br /> pMAPK/MAPK cao hôn ñaùng keå (p