GIẢ THIẾT của Lý Trực Sơn
Cách đặt vấn đề của Lý Trực Sơn phần nào có sự tương đồng với Mark
Rothko, đó là phân mảng không gian tranh thành những khoang hình
chữ nhật đơn giản và dùng sự chuyển giao về hòa sắc giữa các khoang
chữ nhật này, có khi dịu dàng, có khi gay gắt, để phản ánh những dòng
cảm xúc tự sự sâu lắng.
Tuy nhiên, nếu như nghệ thuật trừu tượng của Rothko trên sơn dầu
nồng nàn một cách chủ động thì nghệ thuật trừu tượng của Lý Trực Sơn
trên giấy lại cố tình lơ đãng và tự tiết chế một cách rời rạc, và hình như
có lúc pha trộn cả những ý niệm nghi vấn.
Cái tên của triển lãm – Giả thiết – đã thể hiện rõ tính chất tự ngờ vực,
sự suy nghiệm trăn trở tìm tòi: đâu là cái thực, đâu là cái khách quan.
Những trăn trở mang tính ý niệm ấy có khi được bộc lộ qua những
dòng chữ chi chít, có khi lại thông qua những đường cong vừa tiết chế
một cách đầy tính kiểm soát, vừa mong manh tìm kiếm hướng về một
bản chất, một quy luật nào đó trong thế giới.
Giữa một thế giới đầy ắp thông tin và những biến động mà chúng ta
đang sống, chính những đường nét thô sơ giản dị ấy lại đem đến cảm
xúc da diết về sự hữu hạn của con người trong không gian.
Xúc cảm mang tính không gian ấy càng được cộng hưởng với những ấn
tượng về thời gian, qua những vết ố loang lổ, dấu tích của thăng trầm.
Đó kết quả từ cách dùng màu độc đáo của Lý Trực Sơn. Đa số màu vẽ
là do họa sĩ tự bào chế từ cây cỏ, củ, vv. Những nguyên liệu mộc mạc
của tự nhiên tạo ấn tượng thời gian phôi pha trên bề mặt các bức tranh
dù chúng được vẽ từ cách đây chưa lâu.
Việc chủ động tạo ra được ấn tượng tự nhiên về thời gian phôi pha là
một lợi thế lớn cho Lý Trực Sơn, đem lại một chiều biểu cảm đầy hiệu
quả khi vận dụng vào nghệ thuật trừu tượng, tạo thành bản sắc nghệ
thuật trừu tượng trên giấy của riêng ông.
Cân đối với những mảng màu trầm mặc đầy tính phó thác cho thời gian
là các đường cong bay bổng một cách nhất thời. Bay bổng nhưng vẫn
tiết chế một cách vừa độ theo tinh thần phương Đông. Tính khoan nhặt
ấy làm nên chất thơ nhẹ nhõm của tác phẩm.