Giá trị của axít hyaluronic trong chẩn đoán không xâm lấn xơ gan còn bù

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> GIÁ TRỊ CỦA AXÍT HYALURONIC<br /> TRONG CHẨN ĐOÁN KHÔNG XÂM LẤN XƠ GAN CÒN BÙ<br /> Lâm Hoàng Cát Tiên*, Bùi Hữu Hoàng*, Phan Thị Danh**, Đặng Vạn Phước*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Do những hạn chế của sinh thiết gan, phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, sử dụng các triệu<br /> chứng lâm sàng và cận lâm sàng không xâm lấn, ngày càng được chú ý và phát triển trong chẩn đoán xơ gan.<br /> Axit Hyaluronic (AH), một polysaccharide cao phân tử quan trọng trong cơ chế bệnh sinh xơ gan, cho thấy có<br /> giá trị trong chẩn đoán xơ gan và làm tăng giá trị của một mô hình chẩn đoán không xâm lấn trong chẩn đoán<br /> xơ gan giai đoạn còn bù.<br /> Mục tiêu: Đánh giá giá trị của Axit Hyaluronic, từ đó xây dựng một mô hình chẩn đoán không xâm lấn để<br /> chẩn đoán xơ gan giai đoạn còn bù.<br /> Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: 48 bệnh nhân được chẩn đoán bệnh gan mạn tính nhập viện tại<br /> khoa Tiêu hóa – Gan mật, bệnh viện Chợ Rẫy được đưa vào nghiên cứu. Tất cả bệnh nhân được sinh thiết gan,<br /> khảo sát các đặc điểm dịch tễ học, triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng thường làm trong chẩn đoán xơ gan và<br /> định lượng Axit Hyaluronic trong máu.<br /> Kết quả: Các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng có ý nghĩa trong chẩn đoán xơ gan còn bù là: sao mạch,<br /> lòng bàn tay son, thời gian Prothrombin kéo dài, bờ gan không đều và lách to trên siêu âm. Nồng độ Axit<br /> Hyaluronic (AH) trong máu khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa nhóm xơ gan và không xơ gan (349,93±447,47<br /> ng/ml so với 73,37±76,85 ng/ml, p=0,00). Tại giá trị cắt 60 ng/ml, AH có độ nhạy 89,7%, độ đặc hiệu là 63,2%,<br /> giá trị tiên đoán dương 78,8%, giá trị tiên đoán âm 80%. AH có mối tương quan thuận mức độ mạnh với mức<br /> độ xơ hóa gan. Khi kết hợp AH và các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng có ý nghĩa trong chẩn đoán xơ gan<br /> tìm được trong nghiên cứu thì mô hình chẩn đoán xơ gan không xâm lấn này có độ nhạy là 89,7%, độ đặc hiệu<br /> 84,2%, giá trị tiên đoán dương 89,7%, giá trị tiên đoán âm 84,2%.<br /> Kết luận: Axit Hyaluronic là dấu ấn sinh hóa có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán xơ gan. Mô<br /> hình không xâm lấn có sử dụng Axit Hyaluronic cho thấy có giá trị trong chẩn đoán xơ gan giai đoạn còn bù.<br /> Từ khóa: axit hyaluronic, chẩn đoán không xâm lấn, xơ gan<br /> <br /> ABSTRACT<br /> VALUE OF HYALURONIC ACID IN NON-INVASIVE DIAGNOSIS OF COMPENSATED CIRRHOSIS<br /> Lam Hoang Cat Tien, Bui Huu Hoang, Phan Thi Danh, Dang Van Phuoc<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 296 - 302<br /> Background: Because of limitations in biopsy procedure, non-invasive method had been developed to<br /> diagnose cirrhosis. Hyaluronic Acid, an important polysaccharide in the pathophysiology of the cirrhotic liver,<br /> had been evaluated as a valuable biomarker and could elevate the diagnostic value of a non-invasive assessment<br /> model in diagnosis of compensated cirrhosis.<br /> Objectives: We evaluated the diagnostic value of serum Hyaluronic acid itself and then constructed a noninvasive assessment model to diagnose compensated cirrhosis.<br /> Method: A total of 48 patients with chronic liver diseases who underwent percutaneous liver biopsy were<br /> *: Bộ môn Nội Tổng Quát – Đại học Y Dược TPHCM<br /> **: Khoa Sinh Hóa bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS Lâm Hoàng Cát Tiên<br /> ĐT: 0937 360 960<br /> Email: tienlamdr@yahoo.com<br /> <br /> 296<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> prospectively analyzed. All the epidemic characteristics, clinical signs and symptoms, laboratory and imaging<br /> findings including serum Hyaluronic Acid were assessed at the time of liver biopsy.<br /> Results: Clinical and laboratory findings which were significantly different in cirrhotic group included:<br /> spider angiomata, palmar erythema, prolonged Prothrombin time, uneven liver border and splenomegaly on<br /> ultrasound and elevated serum hyaluronic acid. Serum Hyaluronic Acid levels were statistically higher in<br /> patients with liver cirrhosis compared to non-cirrhotic group (Mean 349.93±447.47 ng/ml compared to<br /> 73.37±76.85 ng/ml, p=0.00). At the cut-off value of 60 ng/ml, Hyaluronic acid had the sensitivity, specificity,<br /> PPV and NPV of 89.7%, 63.2%, 78.8%, and 80% respectively. There was a significant correlation between<br /> Hyaluronic Acid and fibrosis stage (p=0.00). Combining to other clinical and laboratory findings, the noninvasive diagnostic model had a 84.2% specificity, 89.7% sensitivity, 89.7% PPV and 84.2% NPV.<br /> Conclusion: Hyaluronic acid is a good biomarker to diagnose liver cirrhosis with high sensitivity and<br /> specificity. The non-invasive diagnostic model we found using Hyaluronic acid is valuable in diagnosis<br /> compensated liver cirrhosis.<br /> Keywords: hyaluronic acid, non-invasive diagnosis, cirrhosis<br /> apolipoprotein<br /> A1,<br /> TIMP-1,<br /> axit<br /> MỞ ĐẦU<br /> hyaluronic…đang là khuynh hướng được chú ý<br /> Xơ gan thuộc nhóm các nguyên nhân bệnh<br /> và nghiên cứu sâu rộng hiện nay(9,11,13,16). Trong<br /> lý gây tử vong hàng đầu trên thế giới(17,19). Tại<br /> đó, axit hyaluronic được đánh giá là biến số<br /> Việt Nam, xơ gan đang có tỉ lệ mắc bệnh và tỉ lệ<br /> chính xác nhất cho độ nặng của quá trình xơ hoá<br /> tử vong ngày càng tăng(1,2,18). Đa số bệnh nhân xơ<br /> gan vì có liên quan mạnh với giai đoạn mô học<br /> gan không được phát hiện bệnh đúng lúc. Có<br /> của nhu mô gan(5,10,13,14). Chúng tôi tiến hành<br /> những bệnh nhân khi phát hiện bệnh đã có<br /> nghiên cứu này nhằm tìm ra các biến số không<br /> những biến chứng nặng nề, thậm chí tử vong<br /> xâm lấn có ý nghĩa, đặc biệt, đánh giá giá trị của<br /> ngay trong lần đầu nhập viện. Việc điều trị xơ<br /> axit hyaluronic trong chẩn đoán xơ gan, từ đó<br /> gan đã có biến chứng rất tốn kém và không hiệu<br /> xây dựng một mô hình chẩn đoán không xâm<br /> quả. Nếu phát hiện sớm, loại bỏ nguyên nhân,<br /> lấn để chẩn đoán xơ gan giai đoạn còn bù.<br /> điều trị tích cực, có thể đưa đến sự hồi phục của<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> gan(9,15). Điều đó cho thấy vấn đề chẩn đoán sớm<br /> xơ gan là rất quan trọng trong quá trình theo dõi<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> bệnh nhân bệnh gan mạn tính.<br /> Cắt ngang phân tích, tiền cứu<br /> Tiêu chuẩn vàng chẩn đoán xơ gan là mô<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> học, thông qua sinh thiết gan. Thế nhưng, sinh<br /> Bệnh nhân nội và ngoại trú của khoa Nội<br /> thiết gan là một thủ thuật xâm lấn, có nhiều hạn<br /> Tiêu hóa – Gan mật, bệnh viện Chợ Rẫy được<br /> chế như: cách tính điểm mô học chưa được<br /> chẩn<br /> đoán có bệnh lý chủ mô gan mạn (thể hiện<br /> thống nhất và áp dụng rộng rãi tại Việt Nam, chi<br /> qua kết quả xét nghiệm men gan tăng hoặc các<br /> phí còn cao, bệnh nhân không dễ chấp nhận,<br /> dấu ấn nhiễm vi rút viêm gan B, C dương tính<br /> biến chứng có thể từ nhẹ như đau, đến nặng hơn<br /> từ<br /> 6 tháng trở lên và / hoặc siêu âm bụng 2 chiều<br /> như nhiễm trùng, máu tụ trong gan, xuất huyết<br /> thông thường mới thực hiện kết luận có bệnh lý<br /> nội, thậm chí tử vong(1,4).<br /> chủ mô gan mạn) chưa có báng bụng và các biến<br /> Chẩn đoán xơ gan không xâm lấn là phương<br /> chứng nhiễm trùng dịch báng, hôn mê gan, hội<br /> pháp sử dụng các yếu tố lâm sàng, xét nghiệm<br /> chứng gan thận, không có tình trạng bệnh lý cấp<br /> máu, hình ảnh học và đặc biệt là các chất đánh<br /> tính nặng kèm theo và không có chống chỉ định<br /> dấu xơ hóa gan trong máu như PIIINP, α2sinh thiết gan.<br /> macroglobulin,<br /> haptoglobin,<br /> γ-globulin,<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> 297<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> rượu và VRVG B có tần số cao nhất (27,1%). Có 9<br /> trường hợp không xác định được nguyên nhân.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân xơ gan mất bù, xơ gan có biến<br /> chứng, đang có tình trạng bệnh cấp tính nặng<br /> kèm theo, không đồng ý sinh thiết gan hay được<br /> sinh thiết gan mà mẫu bệnh phẩm thu được<br /> không đạt yêu cầu.<br /> <br /> Thực hiện sinh thiết gan, số khoảng cửa<br /> của mẫu bệnh phẩm thu được tối thiểu là 3, tối<br /> đa là 11 khoảng cửa. Số khoảng cửa trung bình<br /> là 5,79 ± 2,41.<br /> <br /> Bệnh nhân được khảo sát các đặc điểm dịch tễ<br /> học, xét nghiệm huyết học và sinh hóa máu đánh<br /> giá chức năng gan, các dấu ấn virút viêm gan, nội<br /> soi thực quản- dạ dày, siêu âm bụng hai chiều,<br /> định lượng axit hyaluronic trong máu và sinh<br /> thiết gan dưới hướng dẫn siêu âm hai chiều.<br /> <br /> Với kết quả giải phẫu bệnh có được sau sinh<br /> thiết gan, bệnh nhân trong nghiên cứu được phân<br /> thành hai nhóm:nhóm không xơ gan có điểm<br /> phân giai đoạn xơ hóa từ 0 đến 4 điểm gồm 19<br /> bệnh nhân; nhóm xơ gan có điểm phân giai đoạn<br /> xơ hóa là 5 và 6 điểm gồm 29 bệnh nhân.<br /> <br /> Dựa trên kết quả giải phẫu bệnh, bệnh nhân<br /> được phân 2 nhóm: không xơ gan hoặc xơ gan.<br /> Tất cả các đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng đã<br /> thu thập được phân tích, so sánh giữa hai nhóm<br /> bệnh nhân. Các dữ liệu thu được được xử lý<br /> bằng phần mềm thống kê SPSS 11.5 chạy trên hệ<br /> điều hành Windows.<br /> <br /> Bảng 1. So sánh đặc điểm dịch tễ học<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> Đặc điểm<br /> Tuổi<br /> Giới<br /> Uống rượu<br /> VGVR B<br /> VGVR C<br /> <br /> NC<br /> 46<br /> 2,4:1<br /> 28<br /> 23<br /> 10<br /> <br /> Không xơ gan Xơ gan<br /> 43,74<br /> 47,28<br /> 11:8<br /> 23:6<br /> 9<br /> 19<br /> 9<br /> 14<br /> 2<br /> 8<br /> <br /> Bảng 2. So sánh đặc điểm lâm sàng<br /> Dữ kiện<br /> <br /> Trong thời gian từ 20/10/2005 đến 7/6/2006 có<br /> 48 bệnh nhân được chọn vào nghiên cứu. Tuổi<br /> trung bình của bệnh nhân là 46 ± 13 tuổi, trong<br /> đó, 34 bệnh nhân nam, 14 bệnh nhân nữ, tỉ lệ<br /> nam:nữ = 2,4: 1. Nguyên nhân xơ gan do rượu<br /> (58,3%), VGVR B (33,3%), VGVR C (8,3%).<br /> Nguyên nhân phối hợp gặp nhiều hơn, trong đó,<br /> <br /> p<br /> 0,69<br /> 0,11<br /> 0,21<br /> 0,95<br /> 0,15<br /> <br /> Số bệnh Không xơ<br /> nhân<br /> gan<br /> Lú lẩn nhẹ, rối loạn<br /> 2<br /> 0<br /> giấc ngủ<br /> Sạm da<br /> 12<br /> 6<br /> Vàng kết mạc<br /> 12<br /> 2<br /> Sao mạch<br /> 16<br /> 3<br /> Lòng bàn tay son<br /> 10<br /> 0<br /> Tuần hoàn bàng hệ<br /> 2<br /> 0<br /> Gan to<br /> 1<br /> 1<br /> Lách to<br /> 1<br /> 0<br /> <br /> Xơ<br /> gan<br /> 2<br /> <br /> p<br /> 0,24<br /> <br /> 6<br /> 10<br /> 13<br /> 10<br /> 2<br /> 0<br /> 1<br /> <br /> 0,39<br /> 0,06<br /> 0,03<br /> 0,004<br /> 0,24<br /> 0,21<br /> 0,41<br /> <br /> Bảng 3. So sánh đặc điểm cận lâm sàng<br /> Đặc điểm cận lâm sàng<br /> Tiểu cầu giảm<br /> Thời gian Prothrombine kéo dài<br /> Tăng Bilirubine<br /> Tăng AST<br /> Tăng ALT<br /> Tỉ lệ AST/ALT > 1<br /> Giảm Albumine máu<br /> Tỉ lệ A/G < 1<br /> Bờ gan không đều<br /> Độ phản âm nhu mô gan thô<br /> Lách to trên siêu âm<br /> Bờ gan không đều và độ phản âm gan thô<br /> Có 3 triệu chứng siêu âm về gan và lách<br /> Dãn tĩnh mạch thực quản<br /> Dãn tĩnh mạch tâm phình vị<br /> Dãn tĩnh mạch thực quản và tâm phình vị<br /> <br /> 298<br /> <br /> Số bệnh nhân<br /> 26<br /> 17<br /> 20<br /> 36<br /> 18<br /> 17<br /> 8<br /> 13<br /> 26<br /> 44<br /> 10<br /> 24<br /> 7<br /> 27<br /> 8<br /> 5<br /> <br /> Không xơ gan<br /> 8<br /> 2<br /> 5<br /> 11<br /> 5<br /> 12<br /> 2<br /> 4<br /> 7<br /> 17<br /> 1<br /> 7<br /> 1<br /> 8<br /> 2<br /> 2<br /> <br /> Xơ gan<br /> 18<br /> 15<br /> 15<br /> 25<br /> 13<br /> 5<br /> 6<br /> 9<br /> 19<br /> 27<br /> 9<br /> 17<br /> 6<br /> 19<br /> 6<br /> 3<br /> <br /> p<br /> 0,17<br /> 0,004<br /> 0,08<br /> 0,2<br /> 0,3<br /> 0.1<br /> 0,36<br /> 0,45<br /> 0,049<br /> 0,66<br /> 0,03<br /> 0,06<br /> 0,14<br /> 0,11<br /> 0.36<br /> 0,98<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Bảng 4. Hệ số tương quan giữa các triệu chứng lâm<br /> sàng và cận lâm sàng với mức độ tổn thương mô học<br /> Triệu chứng<br /> Sao mạch<br /> Lòng bàn tay son<br /> Thời gian Prothrombine kéo dài<br /> Bờ gan không đều<br /> Lách to trên siêu âm<br /> <br /> Spearman rho<br /> 0,32<br /> 0,47<br /> 0,50<br /> 0,43<br /> 0,22<br /> <br /> p<br /> 0,025<br /> 0,001<br /> 0,000<br /> 0,002<br /> 0,128<br /> <br /> Bảng 5. Nồng độ Axit Hyaluronic trung bình<br /> NC<br /> <br /> Không xơ gan<br /> <br /> Xơ gan<br /> <br /> 240,46±374,47 73,37±76,85 349,93±447,47<br /> <br /> p<br /> 0,00<br /> <br /> Bảng 6.Điểm cắt Axit Hyaluronic và giá trị chẩn<br /> đoán<br /> Điểm chặn Độ nhạy<br /> 55<br /> 60<br /> 75<br /> 80<br /> 90<br /> 100<br /> <br /> 0,897<br /> 0,897<br /> 0,897<br /> 0,862<br /> 0,79<br /> 0,69<br /> <br /> Độ đặc<br /> hiệu<br /> 0,526<br /> 0,632<br /> 0,79<br /> 0,79<br /> 0,79<br /> 0,79<br /> <br /> 1- Độ đặc<br /> hiệu<br /> 0,474<br /> 0,368<br /> 0,21<br /> 0,21<br /> 0,21<br /> 0,21<br /> <br /> Chỉ số<br /> Youden<br /> 0,423<br /> 0,529<br /> 0,687<br /> 0,652<br /> 0,58<br /> 0,48<br /> <br /> Tại điểm cắt Axit Hyaluronic = 60 ng/ml, độ<br /> nhạy 89,7%, độ đặc hiệu 63,2%. Giá trị tiên đoán<br /> dương 78,8%. Giá trị tiên đoán âm 80%, diện tích<br /> dưới đường cong AUROC = 0,819<br /> Với hệ số Spearman rho r = 0,63 Axit<br /> Hyaluronic có tương quan thuận mức độ<br /> mạnh với độ tổn thương mô học của gan (p =<br /> 0,00 < 0,01 ).<br /> Sử dụng các yếu tố khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê giữa 2 nhóm xơ gan và không xô gan,<br /> lập thành hai mô hình chẩn đoán có và không có<br /> biến số Axit Hyaluronic:<br /> Bảng 7.Hai mô hình chẩn đoán<br /> Mô hình A<br /> - Sao mạch<br /> - Lòng bàn tay son<br /> - Prothrombine kéo dài<br /> - Bờ gan không đều<br /> - Lách to<br /> <br /> Mô hình B<br /> - Sao mạch<br /> - Lòng bàn tay son<br /> - Prothrombine kéo dài<br /> - Bờ gan không đều<br /> - Lách to<br /> -Tăng axit hyaluronic trong máu<br /> <br /> - Mô hình A: có sự khác nhau giữa hai nhóm<br /> với p = 0,006 < 0,01.<br /> - Mô hình B: có sự khác nhau giữa hai nhóm<br /> với p = 0,001 < 0,01.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 8. Giá trị chẩn đoán của hai mô hình A và B<br /> Mô<br /> hình<br /> A<br /> B<br /> <br /> Độ Độ đặc<br /> nhạy hiệu<br /> 75,9<br /> 84,2<br /> 89,7<br /> 84,2<br /> <br /> Giá trị tiên Giá trị tiên đoán<br /> đoán dương<br /> âm<br /> 88<br /> 69,6<br /> 89,7<br /> 84,2<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Triệu chứng LS, CLS<br /> NC của chúng tôi cho thấy giá trị không<br /> cao của các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng<br /> thông thường đánh giá chức năng gan khi<br /> dùng đơn độc trong chẩn đoán xơ gan. Các<br /> triệu chứng sao mạch, lòng bàn tay son, thời<br /> gian Prothrombin kéo dài, bờ gan không đều,<br /> lách to trên siêu âm tuy có khác biệt có ý nghĩa<br /> thông kê giữa 2 nhóm nhưng sự tương quan<br /> với mức độ xơ hóa gan chỉ ở mức yếu đến<br /> trung bình. Điều này tương tự kết quả nghiên<br /> cứu của Oberti(13), Gordon(6), Lu(9) và cộng sự<br /> khi họ kết luận rằng không có mô hình tiên<br /> đoán xơ gan nào chỉ sử dụng những triệu<br /> chứng lâm sàng. Các nghiên cứu khác về<br /> phương pháp chẩn đoán xơ gan không xâm<br /> lấn của Nezam(11) và Scott(16) cũng cho rằng<br /> triệu chứng lâm sàng đơn độc không có ý<br /> nghĩa trong chẩn đoán xơ gan.<br /> <br /> Axit Hyaluronic<br /> Axit hyaluronic, còn gọi là hyaluronate hay<br /> hyaluronan, là một glycosaminoglycan,<br /> polysaccharide cao phân tử được xếp vào<br /> nhóm chất đánh dấu xơ hóa gan trực tiếp, liên<br /> quan đến cả sự lắng đọng và đào thải chất nền<br /> ngoại bào, hai hiện tượng quan trọng trong<br /> quá trình xơ hóa.<br /> Mc Hutchinson(10) và cộng sự trong nghiên<br /> cứu năm 2000 đã cho rằng axit hyaluronic > 60<br /> ng/ml là yếu tố tiên đoán xơ gan với độ chính<br /> xác trung bình và axit hyaluronic < 60 ng/ml là<br /> yếu tố tiên đoán âm của xơ gan với độ chính xác<br /> cao. Tương tự, Plevris(14) và cộng sự cũng kết<br /> luận nồng độ axit hyaluronic cao hơn có ý nghĩa<br /> trong nhóm bệnh nhân xơ gan, không có sự<br /> khác biệt có ý nghĩa về nồng độ axit hyaluronic<br /> giữa các nhóm nguyên nhân xơ gan với nhau và<br /> nồng độ axit hyaluronic tăng tỉ lệ với độ nặng<br /> <br /> 299<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> của xơ gan. Tuy nhiên, Plevris chọn giá trị cắt là<br /> 100 ng/ml. Với giá trị này, axit hyaluronic có độ<br /> nhạy 83%, độ đặc hiệu 78%. Khi giá trị cắt là 300<br /> ng/ml, axit hyaluronic đạt độ đặc hiệu khá cao,<br /> đến 96%(14).<br /> Adam Gordon(6) cũng kết luận nồng độ axit<br /> hyaluronic cao một cách rõ rệt trong nhóm bệnh<br /> nhân xơ gan. Ông cho rằng 60 ng/ml là điểm cắt<br /> tốt nhất với độ nhạy 78%, độ đặc hiệu 86%, giá<br /> tri tiên đoán dương 62%. Và việc kết hợp các dữ<br /> kiện lâm sàng, cận lâm sàng không xâm lấn và<br /> axit hyaluronic làm tăng giá trị tiên đoán dương<br /> lên 75% mà không làm giảm độ nhạy hay độ đặc<br /> hiệu. Lu(9) và cộng sự cũng cho rằng nồng độ axit<br /> hyaluronic có sự khác biệt có ý nghĩa giữa 2<br /> nhóm xơ gan và không xơ gan (p < 0,01) với độ<br /> nhạy 60%, độ đặc hiệu 90%. Nghiên cứu này<br /> nhận định axit hyaluronic là một xét nghiệm<br /> nhạy và chính xác để xác định độ nặng tổn<br /> thương gan cả khi đánh giá sự viêm và xơ hóa.<br /> Khi phối hợp axit hyaluronic và các chất đánh<br /> dấu sự xơ hóa khác như tiền peptide đầu tận N<br /> của tiền collagen type III (PIIINP), chất ức chế<br /> mô của metalloproteinase type 1 (TIMP), PGA<br /> (chỉ số Prothrombine - gamma glutamyl<br /> transferase - apolipoprotein A1), PGAA (chỉ số<br /> PGA và α2- macroglobuline) làm tăng mức độ<br /> chính xác của chẩn đoán. Ngoài ra axit<br /> hyaluronic còn là thông số chính xác để chẩn<br /> đoán xơ gan giai đoạn sớm với độ đặc hiệu và<br /> mức chính xác lần lượt là 90% và 85%(9).<br /> Oberti(13) so sánh PIIINP, axit hyaluronic,<br /> Laminin, và TGF- ở 243 bệnh nhân có bệnh gan<br /> do rượu và do virút. Tác giả kết luận, axit<br /> hyaluronic có độ chẩn đoán chính xác tốt nhất<br /> (86%). Trị số axit hyaluronic < 60 mg/L được<br /> dùng để làm tiêu chuẩn loại trừ những bệnh<br /> nhân xơ gan hoặc xơ hóa gan nặng với giá trị<br /> tiên đoán lần lượt là 99% và 93%. Trị số axit<br /> hyaluronic thấp có vai trò quan trọng trong xác<br /> định những bệnh nhân xơ hóa giai đoạn đầu và<br /> do đó, giảm nhu cầu sinh thiết gan ở nhóm bệnh<br /> nhân này. Tác giả cho rằng axit hyaluronic là<br /> biến số nhạy nhất trong tầm soát xơ gan(13).<br /> <br /> 300<br /> <br /> Kaneda(7) và cộng sự nghiên cứu trên những<br /> bệnh nhân gan thoái hóa mỡ nhẹ cho đến xơ<br /> gan, cho thấy, tại giá trị cắt 42 ng/ml, axit<br /> hyaluronic có giá trị chẩn đoán bệnh nhân<br /> không có xơ hoá gan nặng với độ nhạy 100%, độ<br /> đặc hiệu 89%, giá trị tiên đoán âm tính xơ gan là<br /> 100%. So với Oberti(13) với giá trị cắt thấp hơn,<br /> Kaneda đạt độ nhạy và độ đặc hiệu tốt hơn<br /> trong chẩn đoán loại trừ xơ hóa gan nặng, đó là<br /> điều có thể giải thích được.<br /> Yilmaz(20) và cộng sự thực hiện nghiên cứu<br /> trên những bệnh nhân viêm gan virút mạn tính,<br /> với giá trị cắt mới là 154 ng/ml, axit hyaluronic<br /> đạt độ đặc hiệu 100%, giá trị tiên đoán dương<br /> 100%, giá trị tiên đoán âm 90% cho chẩn đoán xơ<br /> gan. Đó thực sự là những đặc điểm lý tưởng, có<br /> thể nói gần như tuyệt đối, cho một xét nghiệm<br /> chẩn đoán xác định. Như vậy, thiết lập 2 giá trị<br /> cắt, axit hyaluronic cho thấy vai trò đáng chú ý<br /> trong cả tầm soát và chẩn đoán xác định xơ gan.<br /> Khan JA và cộng sự cũng thực hiện một<br /> nghiên cứu trên 100 bệnh nhân viêm gan mạn<br /> năm 2007(8) cùng thời gian với nghiên cứu của<br /> Yilmaz. Tương tự nghiên cứu của chúng tôi,<br /> nghiên cứu của Khan vẫn chọn giá trị cắt của<br /> axit hyaluronic là 60 ng/ml và đối tượng nghiên<br /> cứu là bệnh gan mạn tính, bao gồm nhiều<br /> nguyên nhân. Điểm mạnh trong nghiên cứu của<br /> Khan là có nhóm 50 đối tượng nghiên cứu khoẻ<br /> mạnh, bình thường làm nhóm chứng. Kết quả,<br /> axit hyaluronic khác biệt có ý nghĩa giữa 2 nhóm<br /> bệnh nhân, độ nhạy và độ đặc hiệu của xét<br /> nghiệm này lần lượt là 78,4% và 80,9% và có sự<br /> tương quan thuận mức độ mạnh giữa nồng độ<br /> axit hyaluronic trong máu và mức độ xơ hóa gan<br /> theo mô học(8).<br /> Nghiên cứu của Zhang(21) và cộng sự năm<br /> 2008 đánh giá vai trò của axit hyaluronic trên<br /> nhóm bệnh nhân viêm gan virút B mạn tính và<br /> kết luận axit hyaluronic, cùng với chỉ số APRI,<br /> có thể chẩn đoán xơ hóa mức độ trung bình<br /> đến nặng, tương ứng điểm giai đoạn xơ hóa từ<br /> 2 đến 4.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br />