Giá trị của cây xanh và không gian tự nhiên trong môi trường đô thị

GIÁ TRỊ CỦA CÂY XANH VÀ KHÔNG GIAN TỰ NHIÊN<br /> TRONG MÔI TRƯỜNG ĐÔ THỊ<br /> Chiến lược phát triển đô thị và không gian tự nhiên:<br /> - Thế kỷ19: Việc đưa cây xanh, không gian tự nhiên (KGTN) vào đô thị<br /> nhằm mục đích vừa môi trường vừa trang trí cảnh quan.<br /> - Thế kỷ 20: Mô hình đô thị là thuận lợi cho giao thông, đặc biệt là giao<br /> thông xe hơi, không dành chỗ cho không gian xanh và cây xanh.<br /> - Ngày nay, quan niệm đô thị là môi trường sống thật sự thuận lợi, hữu ích<br /> cho con người. Đô thị gắn liền với tự nhiên, KGTN không còn là yếu tố trang trí mà<br /> trở thành không gian sống thật sự ở đô thị, góp phần vào sự vận hành và là thành<br /> phần không thể thiếu của đô thị.<br /> Quy hoạch vùng đô thị Paris (thành phố Paris và vùng phụ cận) trong tương<br /> lai là mô hình đô thị gắn với tự nhiên (tầm nhìn 40-50 năm tới).<br /> <br /> Triển lãm về mô hình đô thị trong tương lai tại Lyon<br /> <br /> Ý tưởng quy hoạch, thiết kế là dựa trên những chức năng và lợi ích mà tự<br /> nhiên mang lại cho con người.<br /> Các chức năng và lợi ích của cây xanh<br /> <br /> Chức năng xã hội<br /> Trên toàn thế giới, bình quân 50% dân số sống ở đô thị, riêng châu Âu là<br /> 80%. Việc tiếp xúc với KGTN có nhiều hạn chế do KGTN thường nằm ngoài đô<br /> thị. Do đó, vấn đề là làm thế nào phải đưa KGTN vào trong đô thị để đáp ứng nhu<br /> cầu của người dân, mặc dù sống ở đô thị nhưng vẫn có mối liên hệ gần gũi với thiên<br /> nhiên. Mối liên hệ này thể hiện bằng nhiều hình thức: thông qua các tác phẩm nghệ<br /> thuật làm từ cây xanh, các hoạt động lễ hội trang trí trên cây xanh,…<br /> <br /> Việc đưa KGTN vào đô thị và tuyên truyền, giáo dục cho người dân, đặc biệt<br /> là trẻ em về vai trò tích cực của KGTN và cây xanh được thực hiện ngay trong đô<br /> thị, không chỉ đơn thuần nói về mặt kỹ thuật mà phải tìm nhiều hình thức truyền đạt<br /> khác nhau.<br /> <br /> Sử dụng<br /> cây xanh<br /> để trang trí<br /> trong lễ hội<br /> ánh sáng ở<br /> Lyon<br /> <br /> Bộ rễ cây mọc gần tòa tháp đôi ở ở Mỹ<br /> <br /> Trang trí trên cây xanh trong lễ hội ở Singapore<br /> <br /> Cây xanh, không gian tự nhiên chính là nơi tạo mối liên hệ xã hội trong đô thị<br /> Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh cây xanh có tác động rất lớn đến<br /> sức khỏe, tinh thần của con người:<br /> - Tùy theo mức độ ô nhiễm môi trường sẽ ảnh hưởng khác nhau đến mức độ<br /> stress của người dân sống trong môi trường đó.<br /> - Thời gian điều trị bệnh của bệnh nhân ở bệnh viện dài hay ngắn tùy thuộc<br /> vào không gian xung quanh của bệnh viện: nếu có nhiều KGTN thì thời gian điều trị<br /> sẽ ngắn hơn và ngược lại.<br /> - Nghiên cứu ở Mỹ cho thấy: cây xanh, KGTN cũng ảnh hưởng đến tính<br /> hung hăng của người dân ở đô thị, những người ở khu vực có nhiều KGTN, cây<br /> xanh bóng mát có thái độ ít hung hăng hơn so với chính những người đó khi sống ở<br /> môi trường không có cây xanh.<br /> <br /> Chức năng môi trường<br /> <br /> Ở châu Âu, đối<br /> với các khu đất trước<br /> đây làm nhà máy, xí<br /> nghiệp có hoạt động<br /> gây ô nhiễm, người<br /> ta thường làm vườn<br /> để khử ô nhiễm trong<br /> đất thông qua các<br /> chức năng của cây<br /> xanh.<br /> Lợi ích về môi trường do cây xanh mang lại rất nhiều nhưng vô hình, ít đo<br /> đếm được nên rất khó thuyết phục được mọi người.<br /> Chức năng kinh tế<br /> <br /> Về vấn đề tiết kiệm:<br /> - Tiết kiệm cho người dân: nếu tuyến đường trồng cây xanh tốt, cho nhiều<br /> bóng mát, nhà 2 bên đường giảm việc dùng máy điều hòa nên sẽ hạn chế điện năng<br /> tiêu thụ.<br /> - Tiết kiệm cho ngân sách: trong công tác duy tu, bảo dưỡng, nếu chọn đúng<br /> cây cho đúng vị trí trồng sẽ tiết kiệm chi phí chăm sóc, cắt tỉa cây.<br /> Ví dụ về phát huy giá trị của cây xanh ở Mỹ: Nghiên cứu của USDA Forest<br /> Service, Center of Urban Forest Research đưa ra kết luận khi đầu tư 1$ cho cây<br /> xanh sẽ mang lại 1,31$.<br /> <br /> Số cây<br /> <br /> Chi phí<br /> <br /> Năng lượng tiết<br /> kiệm được, trong<br /> đó :<br /> - Máy lạnh<br /> - Khí thải<br /> <br /> 21 519<br /> <br /> Giảm CO2<br /> <br /> Tiết kiệm<br /> được<br /> <br /> Tiết kiệm tiền<br /> <br /> 170 426 $<br /> - 1 482 MWh<br /> - 48 708J<br /> <br /> (-116 847 $<br /> - 53 579 $)<br /> 8$<br /> <br /> 21 519<br /> 1<br /> <br /> 2 332T<br /> <br /> 15 576 $<br /> 8$<br /> <br /> Ô nhiễm không<br /> khí nói chung<br /> <br /> 21 519<br /> 1<br /> <br /> 1.04lb<br /> <br /> 23 862 $<br /> 1.11 $<br /> <br /> Mưa bão<br /> <br /> 21 519<br /> 1<br /> <br /> 11.1 M<br /> Gallons<br /> 518 Gallons<br /> <br /> 55 833 $<br /> 2.59 $<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> 21 519<br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 428 500 $<br /> 20 $<br /> <br /> 561 000 $<br /> 26.07 $<br /> <br /> Quan niệm thông thường cho rằng trồng cây xanh là tốn kém, tuy nhiên, nếu<br /> quy đổi tất cả các lợi ích của cây xanh ra thành tiền sẽ cho thấy việc đầu tư trồng<br /> cây xanh mang lại nhiều lợi nhuận.<br /> Nhìn chung, cây xanh và KGTN mang lại rất nhiều lợi ích cho con người<br /> nhưng vô hình. Do đó, điều quan trọng là làm thế nào đo lường hết những lợi ích<br /> của cây xanh để có thể dễ dàng thuyết phục được mọi người, nhất là các nhà lãnh<br /> đạo nhằm giúp họ đưa ra các quyết sách cho việc phát triển cây xanh.<br /> Ở CĐĐT Lyon, không phải tất cả các nhà lãnh đạo chính trị hay các sở ngành khác đều hiểu biết đầy đủ những lợi ích do cây xanh mang lại, cho nên, việc<br /> trình bày, thuyết phục về những lợi ích này cần nhiều thời gian. Tuy nhiên, xu<br /> hướng chung hiện nay là hướng đến việc phát triển rất mạnh về cây xanh và KGX ở<br /> đô thị. (Ví dụ ở thành phố Hồ Chí Minh có thể phát động chương trình trồng 1<br /> triệu cây xanh).<br /> <br /> Truyền thông và giáo dục<br /> Mục tiêu của truyền thông:<br /> Thông tin:<br /> • Người dân được thông báo về những gì diễn ra trong môi trường sống của<br /> mình.<br /> Giáo dục:<br /> • Các bất cập và không hiểu bắt nguồn từ việc chưa có kiến thức đầy đủ.<br /> Văn hóa:<br /> • Không phải chỉ những người trong ngành thực vật học mới quan tâm đến<br /> cây xanh.<br /> • Thay đổi quan niệm và hành vi.<br /> Các phương tiện có thể huy động được:<br /> Nội bộ:<br /> • Ấn phẩm (thư gửi người dân sống xung quanh nơi thi công, tài liệu thông<br /> tin, bài báo, trang web …).<br /> • Bảng thông tin thi công.<br /> Bên ngoài:<br /> • Thông cáo báo chí phát trên các phương tiện thông tin đại chúng ở địa<br /> phương (báo, phát thanh, truyền hình…).<br /> Hoạt động tương tác:<br /> • Tổ chức sự kiện.<br /> • Diễn đàn trên internet.<br /> • Họp với người dân.<br /> Ví dụ về trường hợp<br /> cần thay thế cây già cỗi, bảng<br /> thông báo được gắn trên thân<br /> cây trước khi thi công để<br /> người dân biết và nếu cần<br /> biết thêm thông tin chi tiết có<br /> thể liên hệ theo số điện thoại<br /> đường dây nóng để trao đổi.<br /> Điều quan trọng là nên gắn<br /> bảng thông tin trước nhiều<br /> ngày nhằm có đủ thời gian<br /> cho người dân biết, trao đổi<br /> và phản hồi ý kiến; trường<br /> hợp có quá nhiều ý kiến đối<br /> với việc chặt cây sẽ tạm dãn<br /> tiến độ thi công để tổ chức<br /> họp dân nhằm giải thích thêm…<br /> <br /> Gắn bảng thông báo thi công<br /> trước khi chặt hạ, thay thế cây già cỗi<br /> <br />