Kiến thức: - Chứng minh được sự tiến hoá về bộ xương và hệ cơ của người so với động vật - Nêu được các biện pháp bảo vệ cơ xương 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kỹ năng quan sát - Rèn luyện tư duy trừu tượng.
Nội dung Text: Giáo án sinh học 8 - Sự tiến hoá của hệ vận động vệ sinh hệ vận động
Sự tiến hoá của hệ vận động
vệ sinh hệ vận động
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Chứng minh được sự tiến hoá về bộ xương và hệ cơ của người so với
động vật
- Nêu được các biện pháp bảo vệ cơ xương
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng quan sát
- Rèn luyện tư duy trừu tượng
II. PHƯƠNG PHÁP:
- Quan sát - tìm tòi
- Hỏi đáp - tìm tòi
III. CHUẨN BỊ:
- Tranh vẽ H11.1, 11.2, 11.3, 11.4, 11.5
- Bảng phụ, phiếu học tập
IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
ĐVĐ:
Hoạt động 1: sự tiến hoá của người so với thú
Mục tiêu:
Chứng minh được sự tiến hoá của bộ xương người so với bộ xương thú
Tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Yêu cầu HS quan sát H 1, 2, 3
sách giáo khoa. Giới thiệu: tranh
thể hiện sự khác nhau giữa một số
xương cơ bản của người và thú:
xương sọ, xương cột sống, xương
bàn chân.
- Chiếu hoặc treo bảng phụ: bảng - Quan sát độc lập: tìm được sự
11 khác biệt đó.
- Treo tranh H1 và yêu cầu các - thảo luận nhóm và làm bài tập
nhóm cho biết kết quả so sánh. vào phiếu ở bảng 11 (kẻ sẵn ở nhà)
- Nhận xét và ghi đáp án đúng vào - Đại diện 1 nhóm trình bày
bảng phụ (phần: xương sọ) - Một số nhóm khác nhận xét.
- Treo tranh H2 và yêu cầu các - Ghi kết quả đúng vào bảng kẻ sẵn
nhóm cho biết kết quả so sánh. trong vở.
- Nhận xét và ghhi đáp án đúng vào - Đại diện 1 nhóm trình bày
bảng phụ (phần: xương cột sống). - Một số nhóm khác nhận xét.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Treo tranh H3 và yêu cầu các Ghi kết quả đúng vào bảng kẻ sẵn
nhóm cho biết kết quả so sánh. trong vở.
- Nhận xét và ghi đáp án đúng vào - Đại diện 1 nhóm trình bày
bảng phụ (phần: xương bàn chân). - Một số nhóm khác nhận xét.
- Ghi kết quả đúng vào bảng kẻ sẵn
trong vở.
Lưu ý: với 3 phần so sánh trên, tất
cả các nhóm trong lớp phải hoạt
động, có thể mỗi nhóm chỉ báo cáo
và nhận xét kết quả 1-2 phần.
? Trong những đặc điểm trên, - Quan sát kết quả trên bảng phụ
những đặc điểm nào của bộ xương hoặc vở ghi để trả lời độc lập.
thích nghi với dáng đứng thẳng và - HS trả lời độc lập, các HS khác
đi bằng hai chân? nhận xét:
? Phân tích những đặc điểm đó? + Xương cột sống: hình cong 4 chỗ
giảm tốc độ khi di chuyển, trọng
tâm rơi đúng gót chân.
+Xương lồng ngực: dẹp hướng
lưng bụng do không bị kẹp bởi hai
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
chi trước.
+ Xương chậu nở rộng: nâng đỡ
nội quan.
+ Xương đùi: khoẻ, khớp, vững
chắc với hông di chuyển và
nâng đỡ.
+ Xương bàn chânông nghiệp hình
vòm tăng tính chịu lực tác động
bởi trọng lượng của cơ thể.
? Tìm những đặc điểm thích nghi + Xương tay (đặc biệt là độ cử
với hoạt động lao động? động linh hoạt của các khớp): khớp
linh hoạt cử động phức tạp.
? đặc điểm nào chứng tỏ nguồn gốc + Hộp sọ lớn: Giữ tư thế đầu
của sự phát triển tư duy ở người? thẳng đứng, chứa bộ não phát triển.
Kết luận 1:
CÁC PHẦN SO BỘ XƯƠNG THÚ BỘ XƯƠNG NGƯỜI
SÁNH
CÁC PHẦN SO BỘ XƯƠNG THÚ BỘ XƯƠNG NGƯỜI
SÁNH
Tỉ lệ sọ/mặt Nhỏ Lớn
Lồi cằm xương mặt Phát triển Không có
Cột sống Cong hình cung, nằm Cong 4 chỗ, thẳng
Lồng ngực ngang đứng
Nở theo chiều lưng - Nở sang hai bên
bụng
Xương chậu Hẹp Nở rộng
Xương đùi Bình thường Phát triển
Xương bàn chân Ngón dài, bàn chân Ngón ngắn, bàn chân
Xương gót phẳng hình vòm
Nhỏ Lớn, phát triển về phía
sau.
Kết luận 2: Những đặc điểm thích nghi với dáng đứng thẳng, đi bằng
hai chân, hoạt động lao động, trạng thái tình cảm và tư duy phức tạp:
+ Cơ mông, đùi, bắp chân phát triển
+ Cơ vận động cánh tay, cẳng tay, bàn tay, ngón tay (đặc biệt là ngón
cái) phát triển
+ Cơ lưỡi, cơ nét mặt phân hoá.
Hoạt động 3: Vệ sinh hệ vận động
Mục tiêu:
HS Biết cách vệ sinh cơ và xương
Tiến hành
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Hướng dẫn HS thảo luận lớp - Thảo luận cả lớp sách giáo khoa.
? Để xương phát triển cân đối cẩn - Các HS trình bày và phân tích ý
phải làm gì? kiến của mình. Các HS khác nhận
? Để chống cong vẹo cột sống xét, phản bác hoặc tranh luận.
trong học tập và lao động cần chú ý
đến vấn đề gì?
- Hướng dẫn hss giải quyết từng - Các HS phân tích để chọn đáp án
vấn đề, hướng vào nội dung trọng đúng
tâm.
Ghi những ý kiến của HS lên góc
bảng
- Kết luận
Kết luận 3
Để cơ phát triển cân đối, xương chắc khoẻ cần:
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lý (tuỳ thuộc độ tuổi, sức khoẻ, công
việc, lao động...)
- Tắm nắng: chuyển hoá tiền vitamin D vitamin D tăng quá trình
chuyển hoá Ca tạo xương.
- Rèn luyện thân thể bằng thể dục thể thao.
- Lao động vừa sức, lao động khoa học
- Ngồi học đúng tư thế
IV. Kiểm tra - Đánh giá - Củng cố
- HS ghi nhớ.
- Hướng dẫn HS củng cố bằng hệ thống sơ đồ, qua đó giáo viên kiểm tra
khả năng hiểu bài của HS.
- Chiếu phếiu hoặc treo bảng phụ bài tập sau - HS làm việc cá nhân
Điều phát biểu nào dưới đây là đúng? (Hãy dùng dẫu x đánh dấu
vào ô ở đầu câu trả lời đúng).
Sự tiến hoá của hệ cơ so với hệ cơ thú:
a- Cơ chi trên và chi dưới ở người phân hoá khác với động
vật. Cơ chân lớn, khoẻ, cử động chủ yếu là gấp duỗi.
b- Chân có nhiều cơ phân hoá thành nhóm nhỏ phụ trách các
phần khác nhau giúp chân cử động linh hoạt hơn tay.
c- Tay có nhiều cơ phân hoá thành nhóm nhỏ phụ trách các
phần khác nhau giúp tay cử động linh hoạt hơn chân. Ngón cái có
8 cơ phụ trách trong tổng số 18 cơ vận động bàn tay.
d- cả a và c đúng
e- cả a,b,c đúng
Đáp án: d
V. Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài tập 1, 2, 3. Hướng dẫn bài 2: Tiến hoá: Phát triển theo chiều
hướng thích nghi.
- Chuẩn bị thực hành: Mỗi nhóm:
+ 2 thanh nẹp dài 30-40 cm, rộng 4-5 cm, dày 0,6 -1 cm (tre hoặc
gỗ bào nhẵn)
+ 4 cuộn băng y tế, mỗi cuộn dài 2 m (hoặc vải sạch).
+ 4 miếng gạc y tế ( hoặc vải sạch 20x40)