Giáo án sinh học lớp 12 chương trình nâng cao -
Tiết: 17
Bài: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG
LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN
I. Mục tiêu bài dạy.
Học xong bài này hs có khả năng
- Hình thành khái niệm về mức phản ứng, sự mềm
dẻo về kiểu hình và ý nghĩa của chúng
- Thấy được vai trò của kiểu gen và vai trò cua môi
trường đối với kiểu hình
- Nêu được mối qua hệ giữa kiểu gen , môi trường
trong sự hình thành tính trạng cỉa cơ thể sinh vật và ý
nghĩa của mối quan hệ đó trong sản xuất và đời sống
- Hình thành năng lực khái quát hoá
II. Phương tiện dạy học.
- Hình 17 trong SGK phóng to
III. Tiến trình tổ chức dạy học.
1. Ổn định lớp.
Kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ.
- Đặc điểm di truyền của gen liên kết với giới tính
- Tại sao có hiện tượng con sinh ra luôn giống mẹ
3. Giảng bài mới.
Nội dung Hoạt động thầy & trò
GV : Tính trạng trên cơ I.Con đường từ gen tới
thể sinh vật là do gen tính trạng
quy định có hoàn toàn Gen ( ADN) → mARN
đúng hay ko? →Prôtêin → tính trạng
Hs đọc mục I và thảo - Qúa trình biểu hiện của
luận nhóm gen qua nhiều bước nên
có thể bị nhiều yếu tố GV: Thực tế con đườn từ
môi trường bên trong gen tới tính trạng rất
cũng như bên ngoài chi phức tạp
phối
II.Sự tương tác giữa
KG và MT * Hoạt động 1: tìm hiểu
* Hiện tượng: về sự tương tác gữa KG
- Ở thỏ: + Tại vị trí đầu và MT
mút cở thể ( tai, bàn - HS đọc mục II , thảo
chân, đuôi, mõm) có luận và nhận xét về sự
lông màu đen hình thành tính trạng
+Ở những vị trí màu lông thỏ
khác lông trắng muốt ? Biểu hiện màu lông thỏ
* Giải thích: ở các vị trí khác nhau
trên cơ thể phụ thuộc vào - Tại các tế bào ở đầu
những yếu tố nào mút cơ thể có nhiệt độ
thấp hơn nên có khả ( Chú ý vai trò của KG
năng tổng hợp được sắc và MT )
tố mêlanin làm cho lông ? Nhiệt độ cao có ảnh
màu đen hưởng đến sự biểu hiện
của gen tổng hợp - Các vùng khác có nhiệt
melanin như thế nào độ cao hơn không tổng
hợp mêlanin nên lông
màu trắng
→ làm giảm nhiệt độ thì
vùng lông trắng sẽ *? Từ những nhận xét
chuyển sang màu đen trên hãy kết luận về vai
Kết luận : trò của KG và ảnh hưởng
của môi trường đến sự - Môi trường có thể
hình thành tính trạng ảnh hưởng đến sự biểu
hiện của KG GV : như vậy bố mẹ
không truyền đạt cho con
tính trạng có sẵn mà
truyền một KG III. Mức phản ứng của
*? Hãy tìm thêm các ví KG
dụ về mức độ biểu hiện 1. Khái niệm
Tập hợp các kiểu hình của KG phụ thuộc vào
của cùng 1 KG tương môi trường
ứng với các môi * Hoạt động 2: Tìm
trườnghác nhau gọi là hiểu về mức phản ứng
mức phản ứng cua 1 KG của kiểu gen
VD: Con tắc kè hoa HS đọc mục III thảo luận
- Trên lá cây: da có về sơ đồ hình vẽ mối qua
hoa văn màu xanh hệ giữa 1 KG với các
của lá cây MT khác nhau trong sự
hình thành các KH khác - Trên đá: màu hoa
nhau rêu của đá
? Vậy mức phản ứng là - Trên thân cây: da
gì màu hoa nâu
? Tìm 1 hiện tượng thực 2. Đặc điểm:
tế trong tự nhiên để minh - Mức phản ứng do gen
hoạ quy định, trong cùng 1
( VD: KH của con tắc kè KG mỗi gen có mức
phản ứng riêng hoa thay đổi theo mt)
- Có 2 loại mức phản Gv : mỗi KG có mức
ứng: mức phản ứng rộng phản ứng khác nhau
và mức phản ứng hẹp, *? Mức phản ứng được
mức phản ứng càng rộng chia làm mấy loại
sinh vật càng dễ thích ? đặc điểm của từng loại
nghi
**? Giữa tính trạng số
- Di truyền được vì do lượng và tính trạng chất
KG quy định lượng thì loại nào có
- Thay đổi theo từng loại mức phản ứng rộng hơn?
tính trạng hãy chứng minh
( hs lấy vd: ở gà
- Nuôi bình thường:
2kg, lông vàng 3.PP xác định mức
phản ứng - Nuôi tốt : 2.5kg,
( * Để xác định mức lông vàng
phản ứng của 1KG cần - Nuôi rất tôt : 3kg,
phải tạo ra các cá thể lông vàng
svcó cùng 1 KG , với - Nuôi không tốt: 1kg
cây sinh sản sinh dưỡng → chế độ dinh dưỡng
có thể xác đinh MPU ảnh hưởng lớn đến P
bằng cách cắt đồng loạt nhưng ít ảnh hưởng đến
cành của cùng 1 cây đem màu lông )
trồng và theo dõi đặc
*?Có thể dễ dàng xác
điểm của chúng )
định mức phản ứng của
một KG hay ko
4. Sự mềm dẻo về kiểu ? Hãy đề xuất 1 phương
hình pháp để xác định mức
* Hiện tượng một KG có phản ứng của một KG
thể thay đổi KH trước
những điều kiện MT
Gv: Trong sản xuất chăn
khác nhau gọi là sự mềm
nuôi muốn nâng cao
dẻo về KH
năng suất cần phải làm
- Do sự tự điều chỉnh về gì ?
sinh lí giúp sv thích nghi
với những thay đổi của ( mối quan hệ giữa các
yếu tố giống, kĩ thuật MT
canh tác và năng suất thu - Mức độ mềm dẻo về
được) kiểu hình phụ thuộc vào
KG *GV : Thế nào là mền
dẻo về kiểu hình - Mỗi KG chỉ có thể điều
chỉnh kiểu hình của Gv hướn dẫn hs quan sát
mình trong 1 phạm vi tranh hình 13 sgk thảo
nhất định luận
- Hình vẽ thể hiện
điều gì/
( thể hiện mức phản
ứng của 2 KG khác
nhau trong cùng 1 điều
kiện MT)
- Nhận xét về chiều
cao cây của 2 KG
trong mỗi độ cao
nước biển?
*? Vậy mức độ mềm dẻo
phụ thuộc vào yếu tố nào
( KG)
? Sự mềm dẻo về kiểu
hình của mỗi KG có ý
nghĩa gì đối với chính
bản thân sinh vật
- Con người có thể lợi
dụng khả năng mềm
dẻo về KH của vật
nuôi, cây trồng trong
sản xuất chăn nuôi
như thế nào ?
* Từ những phân tích
trên hãy nêu những tính
chất và đặc điểm của sự
mềm dẻo KH của sinh
vật
4. Củng cố.
- Nói : cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng má
lúm đồng tiền có chính xác ko? tại sao / nếu cần
thì phải sửa lại câu nói đó như thế nào/
- Tại sao các nhà khoa học khuyên nông dân
không n ên trồng 1 giống lúa duy nhất trên một
diện tích rộng trong 1 vụ ( cho dù đó là giống có
năng suất cao )
- Tại sao cần đặc biệt quan tâm đế bà mẹ khi mang
thai
5. Dặn dò – bài tập về nhà.
Làm các bài tập SGK, chuẩn bị cho tiết bài tập
chương II
6.Rút kinh nghiệm.
