Giáo trình Chế tạo phôi hàn (Nghề: Công nghệ hàn - Trình độ: Cao đẳng) - CĐ Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình "Chế tạo phôi hàn (Nghề: Công nghệ hàn - Trình độ: Cao đẳng)" biên soạn với mục tiêu giúp người học hiểu được bố cục nội dung chương trình và chựa chọn các tài liệu tham khảo; trình bày được phạm vi ứng dụng của phương pháp hàn; nắm được các yếu tố nguy hiểm và có hại đến sức khoẻ và nguyên nhân gây ra tai nạn trong quá trình hàn;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Chế tạo phôi hàn (Nghề: Công nghệ hàn - Trình độ: Cao đẳng) - CĐ Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn

UBND TỈNH BÌNH ĐỊNH TRƯỜNG CAO ĐẲNG KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ QUY NHƠN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: CHẾ TẠO PHÔI HÀN NGHỀ: CÔNG NGHỆ HÀN TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG Ban hành kèm theo Quyết định số: 99/QĐ-CĐKTCNQN ngày 14 tháng 3 năm 2018 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn Bình Định, năm 2018
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU Trong những năm qua, dạy nghề đã có những bước tiến vượt bậc cả về số lượng và chất lượng, nhằm thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật trực tiếp đáp ứng nhu cầu xã hội. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ trên thế giới, lĩnh vực cơ khí chế tạo nói chung và ngành Hàn ở Việt Nam nói riêng đã có những bước phát triển đáng kể. Chương trình khung quốc gia nghề hàn đã được xây dựng trên cơ sở phân tích nghề, phần kỹ thuật nghề được kết cấu theo các môđun. Để tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở dạy nghề trong quá trình thực hiện, việc biên soạn giáo trình kỹ thuật nghề theo các môđun đào tạo nghề là cấp thiết hiện nay. Mô đun: CHẾ TẠO PHÔI HÀN là mô đun đào tạo nghề được biên soạn theo hình thức tích hợp lý thuyết và thực hành. Trong quá trình thực hiện, nhóm biên soạn đã tham khảo nhiều tài liệu công nghệ hàn trong và ngoài nước, kết hợp với kinh nghiệm trong thực tế tại địa phương. Mặc dầu có rất nhiều cố gắng, nhưng không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của độc giả để giáo trình được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! 1
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU......................................................................................................... 1 BÀI MỞ ĐẦU: GIỚI THIỆU MÔ ĐUN, AN TOÀN LAO ĐỘNG........................... 5 1. Giới thiệu chương trình và các tài liệu tham khảo.................................................. 5 1.2. Tài liệu tham khảo................................................................................................ 5 2. Phạm vi ứng dụng....................................................................................................6 3. An toàn khi sử dụng máy.........................................................................................6 BÀI 1: CHẾ TẠO PHÔI HÀN BẰNG MÁY CẮT-ĐỘT THỦY LỰC......................8 1.1 Lý thuyết liên quan................................................................................................ 8 1.2. Trình tự thực hiện................................................................................................. 9 1.3. Bai tập thực hành và câu hỏi ôn tập.....................................................................9 BÀI 2: CHẾ TẠO PHÔI HÀN BẰNG MÁY CẮT LƯỠI THẲNG THỦY LỰC.... 10 2.1. Lý thuyết liên quan............................................................................................. 10 2.2. Trình tự thực hiện............................................................................................... 10 2.3. Bai tập thực hành và câu hỏi ôn tập...................................................................11 BÀI 3 : CHẾ TẠO PHÔI BẰNG MÁY CẮT CẦM TAY......................................... 12 3.1.Máy cắt gặm........................................................................................................ 12 3.1.1. Lý thuyết liên quan.......................................................................................... 12 3.1.2. Trình tự thực hiện cắt phôi.............................................................................. 13 3.1.3. Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập................................................................ 13 3.2 Máy mài - cắt cầm tay......................................................................................... 13 3.2.1. Lý thuyết liên quan.......................................................................................... 13 3.2.2. Trình tự vận hành, sử dụng máy mài cầm tay................................................. 14 3.3. Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập....................................................................17 BÀI 4: CHẾ TẠO PHÔI HÀN BẰNG MỎ CẮT KHÍ CẦM TAY.......................... 19 4.1. Lý thuyết liên quan............................................................................................. 19 4.1.1. Nguyên lý, cấu tạo thiết bị cắt khí cầm tay..................................................... 19 4.1.2. Trình tự vận hành thiết bị................................................................................ 26 4.1.3. Chế đô cắt khí.................................................................................................. 28 4.1.4. Kỹ thuật cắt phôi bằng mỏ cắt cầm tay........................................................... 30 4.1.5. Sai hỏng thường gặp........................................................................................31 4.1.6. An toàn lao động và vệ sinh công nghiệp........................................................31 4.2. Trình tự thực hiện cắt phôi bằng mỏ cắt khí cầm tay......................................... 31 4.3. Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập....................................................................33 BÀI 5: CHẾ TẠO PHÔI HÀN TỪ VẬT LIỆU THÉP TẤM BẰNG MÁY CẮT KHÍ CON RÙA......................................................................................................... 34 5.1 Lý thuyết liên quan.............................................................................................. 34 5.2. Trình tự thực hiện cắt kim loại bằng máy cắt bán tự động................................. 37 5.3 .Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập....................................................................38 BÀI 6: CHẾ TẠO PHÔI HÀN TỪ VẬT LIỆU THÉP ỐNG BẰNG MÁY CẮT KHÍ CHUYÊN DÙNG...................................................................................................... 39 6.1. Lý thuyết liên quan............................................................................................. 39 6.2. Trình tự thực hiện cắt kim loại ống bằng máy cắt khí chuyên dùng.................. 41 6.3. Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập....................................................................42 BÀI 7: CHẾ TẠO PHÔI HÀN TỪ VẬT LIỆU THÉP TẤM BẰNG MÁY CẮT 2
PLASMA................................................................................................................... 43 7.1. Lý thuyết liên quan............................................................................................. 43 7.2. Trình tự thực hiện cắt plasma............................................................................. 47 7.3. Bài tập áp dụng và câu hỏi ôn tập...................................................................... 47 BÀI 8: CHẾ TẠO PHÔI HÀN TỪ VẬT LIỆU THÉP TẤM BẰNG MÁY CẮT CNC........................................................................................................................... 48 8.1 Cắt kim loại bằng Plasma trên máy cắt Plasma CNC.........................................48 8.1.1 Lý thuyết...........................................................................................................48 8.1.2 Trình tự thực hiện............................................................................................. 56 8.1.3 Bài tập thực hành..............................................................................................56 8.2 Cắt kim loại bằng oxy - gas trên máy cắt Plasma CNC..................................... 56 8.2.1 Lý thuyết...........................................................................................................56 8.2.2 Trình tự thực hiện............................................................................................. 57 8.2.3 Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập................................................................. 58 3
MÔĐUN: CHẾ TẠO PHÔI HÀN Mã số môđun: MĐ14 Vị trí, ý nghĩa, vai trò của mô đun: - Môđun Chế tạo phôi hàn là mô đun chuyên môn nghề, được bố trí sau khi học xong các môn học kỹ thuật cơ sở và trước khi học các mô đun chuyên môn nghề. Là môđun có vai trò rất quan trọng, người học được trang bị những kiến thức, kỹ năng chuẩn bị, chế tạo phôi liệu trước khi hàn. Mục tiêu của mô đun: - Xác định được phương pháp chế tạo phôi hàn đảm bảo tính kinh tế và kỹ thuật với từng loại kết cấu. - Nêu được thực chất, đặc điểm và phạm vi ứng dụng của một số loại máy cắt thông dụng. - Nêu được các phương pháp khai triển hình học đơn giản - Tính toán khai triển phôi chính xác, đúng kích thước bản vẽ. - Vận hành sử dụng thành thạo các loại dụng cụ, thiết bị chế tạo phôi hàn. - Cắt, vát mép, làm sạch phôi hàn đúng yêu cầu kỹ thuật - Thực hiện tốt công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp. 4
BÀI MỞ ĐẦU: GIỚI THIỆU MÔ ĐUN, AN TOÀN LAO ĐỘNG Mục tiêu: - Hiểu được bố cục nội dung chương trình và chựa chọn các tài liệu tham khảo - Trình bày được phạm vi ứng dụng của phương pháp hàn - Hiểu được các yếu tố nguy hiểm và có hại đến sức khoẻ và nguyên nhân gây ra tai nạn trong quá trình hàn. - Thực hiện được các phương pháp phòng chống, những kỹ thuật an toàn trong quá trình hàn. - Sử dụng các phương tiện bảo hộ lao động trong quá trình hàn. Nội dung: 1. Giới thiệu chương trình và các tài liệu tham khảo 1.1. Chương trình đào tạo: Số Thời gian (giờ) TT Tên các bài trong mô đun Tổng Lý Thực Kiểm số thuyết hành tra 1 Bài mở đầu: Giới thiệu mô đun, an toàn lao 1 1 0 0 động 2 Bài 1: Chế tạo phôi hàn bằng máy cắt-đột thủy 11 4 7 0 lực. 3 Bài 2: Chế tạo phôi hàn bằng máy cắt lưỡi 12 4 8 0 thẳng thủy lực. 4 Bài 3: Chế tạo phôi hàn bằng máy cắt cầm tay 12 4 8 0 5 Bài 4: Chế tạo phôi hàn bằng mỏ cắt khí cầm 24 8 15 1 tay 6 Bài 5: Chế tạo phôi hàn từ thép tấm bằng máy 24 8 16 0 cắt khí con rùa 7 Bài 6: Chế tạo phôi hàn từ thép ống bằng bằng 12 4 7 1 máy cắt khí chuyên dùng 8 Bài 7: Chế tạo phôi hàn từ vật liệu thép tấm 18 6 12 0 bằng máy cắt plasma 9 Bài 8: Chế tạo phôi hàn từ thép tấm bằng máy 21 6 14 1 cắt CNC Tổng cộng 135 45 87 3 1.2. Tài liệu tham khảo [1]. Nguyễn Tiến Đào- Công nghệ chế tạo phôi-NXBKHKT- 2016. [2]. Trần Văn Giản- Khai triển hình gò-NXBKHKT- 2015. [3]. I.Ixô-Cô-Lốp- Hàn cắt kim loại– NXBCNKT- 1984. [4]. V.A.Xcacun- Hướng dẫn dạy nghề nguội- NXBKHKT- 1977. [5]. Hoàng Tùng- Sổ tay hàn-NXBKHKT-2006. [6]. Trung tâm đào tạo và chuyển giao công nghệ Việt – Đức, “Chương trình đào tạo Chuyên gia hàn quốc tế”, 2006. [7]. Metal and How to weld them - the James F.Lincoln Arc Welding Foundation 5
(USA) – 1990. [8]. Welding science & Technology – Volume 1 – American Welding Society (AWS) by 2006. [9]. ASME Section IX, “Welding and Brazing Qualifications”, American Societyt mechanical Engineer”, 2016. [10]. AWS D1.1, “Welding Structure Steel”, American Welding Society, 2014. [11].The Welding Institute (TWI), “Welding Inspection”, Training and Examination Services. [12]. Các trang web: www.aws.org; www.asme.org; www.lincolnelectric.com 2. Phạm vi ứng dụng Trong công nghệ Hàn công việc chế tạo phôi, chuẩn bị phôi hàn rất quan trọng. Nó quyết định đến chất lượng của mối hàn. Hiện nay có rất nhiều phương pháp chế tạo phôi hàn nh 3. An toàn khi sử dụng máy Vấn đề an toàn luôn cần phải quan tâm trong quá trình hàn, cả ở ngoài công trường và trong phân xưởng. Bảo đảm an toàn là trách nhiệm của từng cá nhân, không chỉ cho riêng mình mà cho cả những người khác. Giám sát hàn có chức năng đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo quá trình hàn diễn ra đúng theo các quy định(luật) về an toàn trong phạm vi giám sát. Người giám sát hàn được phép yêu cầu kiểm tra trang thiết bị trước khi hàn, chấp nhận hay không chấp nhận theo các yêu cầu công việc. Người giám sát hàn có trách nhiệm giám sát quá trình hàn tại từng công đoạn cụ thể trong suốt quá trình hàn. Các văn bản yêu cầu người giám sát hàn phải tham khảo và tuân thủ: Luật nhà nướcvề Sức khỏe và An toàn trong sản xuất. Các quy định về Sức khỏe và An toàn có liên quan. Các chỉ dẫn liên quan đến công việc tại nơi sản xuất các công việc được phép thực hiện, văn bản cảnh báo nguy cơ có thể gây mất an toàn,… Các quy định riêng tại nơi tiến hành sản xuất. Nắm vấn đề cần phải quan tâm khi thực hiện công việc giám sát quá trình chế tạo phôi: + Điện giật. + Nguồn nhiệt + Khói và bụi. + Tiếng ồn. a. Điện giật. Điện giật ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn tính mạng của con người. Do đó trong quá trình thực hiện cần chú ý sự rò điền của thiết bị cũng như sự cách điện của hệ thống dây dẫn. b. Nguồn nhiệt. Trong quá trình cắt nguồn nhiệt sinh ra đều có thể gây nguy hiểm hay ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Các hạt lửa bắn tóe từ tia hạt mài có thể gây cháy các vật liệu dễ bắt lửa nằm trong khu vực mài cắt. Khu vực cắt cần phải làm sạch hay cách ly khỏi các vật liệu dễ cháy nổ như xăng, dầu c. Khí và bụi. Khí độc sinh ra trong quá trình cắt và mang trong nó các thành phần có từ điện 6
cực hàn, kim loại cơ bản, các chất bám trên bề mặt kim loại cơ bản và các thành phần khác có trong không khí. Nguy hiểm gây ra bởi khí độc trong quá trình cắt ( các phương pháp cắt bằng nhiệt) được đánh giá theo các quy định chung về khói công nghiệp đó là xem xét dựa trên tác động của từng thành phần hóa học có trong nó. Khói độc. Ví dụ: khói kẽm có thể gây cúm, tiếp xúc với khói, bụi trong thời gian dài có thể gây nhiễm sắt (bụi sắt có trong phổi) ảnh hưởng xấu tới chức năng của phổi. d. Tiếng ồn. Tiếp xúc với tiếng ồn lớn có thể gây nguy hiểm đến khả năng nghe. Tiếng ồn gây “stress” và tăng huyết áp. Làm việc trong môi trường ồn trong thời gian dài có thể gây điếc, bồn chồn Nếu tiếp xúc với tiếng ồn có cường độ trung bình lớ nhơn 85 dB trong hơn 8 giờ sẽ làm giảm khả năng nghe và cần phải đi kiểm tra thính giác hàng năm. Tóm lại: Cách tốt nhất để bảo đảm an toàn trong hàn là tuân thủ một cách chặt chẽ các yêu cầu về an toàn. 7
BÀI 1: CHẾ TẠO PHÔI HÀN BẰNG MÁY CẮT-ĐỘT THỦY LỰC Mã bài 14.1 Mục tiêu: - Trình bày được cấu tạo và nguyên lý làm việc của máy cắt-đột thủy lực. - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, bảo hộ lao động. - Vận hành máy cắt-đột thủy lực thành thạo. - Chế tạo được phôi hàn có hình dáng, kích thước đảm bảo yêu cầu kỹ thuật theo bản vẽ. - Thực hiện tốt công tác an toàn lao động và vệ sinh phân xưởng. Nội dung: 1.1 Lý thuyết liên quan 1.1.1. Nguyên lý, cấu tạo máy cắt-đột thủy lực 1.1.1.1. Cấu tạo Hình 1.1: Cấu tạo máy cắt thủy lực PS 45 Chú thích: 1. Công tắt nguồn 8. Nút điều khiển chế độ làm 2. Nút Start việc 3. Công tắt điều chỉnh chế độ căt hoặc đột 9. Bàn cắt thép tấm 4. Bàn đập điều khiển 10. Bàn đột lỗ tròn 5. Nút dừng khẩn cấp 11. Bàn đột rãnh U 6. Nút Stop 12. Bàn cắt thép thanh Ø và  7. Nút dừng khẩn cấp 13. Tay khóa định vị 14. Tay khóa định vị 1.1.1.2. Nguyên lý hoạt động Để thực hiện thao tác cắt, đột trên máy PS45 đầu tiên bật công tắt nguồn (1), sau đó nhấn nút start (2). Tùy vào yêu cầu cắt hoặc đột ta điều chỉnh công tắt (3). a) Chế độ cắt: Máy có khả năng cắt được thép tấm dày từ 3-10 mm và có bề rộng 300 mm, thép V, thép thanh vuông và tròn. Đưa phôi vào bàn cắt xác định kích thước cần cắt ( vạch dấu hoặc canh theo cử) sau đó kẹp chặt phôi bằng tay khóa (13 hoặc 14). Tác động vào bàn đạp điều khiển (4) khi đó cơ cấu thủy lực đẩy lưỡi cắt trên đi xuống thực hiện quá 8
trình cắt. b) Chế độ đột: Đưa chi tiết cần đột vào bàn đột (tùy vào yêu cầu mà ta chọn bàn độ 10 hay 11), xác định vị trí tương quan giữa phôi và chày, cối sau đó tác động vào bàn đạp điều khiển (4) thực hiện quá trình đột chi tiết. 1.1.2. An toàn lao động khi sử dụng máy. An toàn về điện An toàn cơ khí trong quá trình cắt, đột: Trong quá trình thực hiện tuyệt đối không đưa tay vào lưỡi cắt cũng như bàn đột. Khi cắt và đột không được quá giới hạn chiều dày cho phép của máy 1.1.3. Vận hành máy. Bước 1: Bật công tắt nguồn Bướ 2: Khởi động máy Bước 3: Chọn chế độ cắt hoặc đột Bước 4: Thực hiện công việc cắt, đột 1.2. Trình tự thực hiện. Bước 1: Đọc bản vẽ Bước 2: Vạch dấu Bước 3: Gá phôi chắc chắn lên bàn cắt Bước 4: Tiến hành cắt Bước 5: Kiểm tra. - Kiểm tra hình dạng - Kiểm tra kích thước phôi theo yêu cầu bản vẽ 1.3. Bai tập thực hành và câu hỏi ôn tập 1.3.1. Bài tập thực hành Thực hiện chế tạo phôi hàn cho bản vẽ BV01(Phụ lục) 1.3.2. Câu hỏi ôn tập Câu 1: Trình bày kỹ thuật chế tạo phôi trên máy cắt lưỡi thẳng thủy lực Câu 2: Trình bày an toàn khi sử dụng máy 9
BÀI 2: CHẾ TẠO PHÔI HÀN BẰNG MÁY CẮT LƯỠI THẲNG THỦY LỰC Mã bài 14.2 Mục tiêu: - Trình bày được cấu tạo và nguyên lý làm việc của máy cắt lưỡi thẳng bằng thủy lực. - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, bảo hộ lao động. - Vận hành máy cắt lưỡi thẳng thủy lực thành thạo. - Chế tạo được phôi hàn có hình dáng, kích thước đảm bảo yêu cầu kỹ thuật theo bản vẽ. - Thực hiện tốt công tác an toàn lao động và vệ sinh phân xưởng. Nội dung: 2.1. Lý thuyết liên quan 2.1.1. Nguyên lý, cấu tạo máy cắt thủy lực a. Cấu tạo Hình 2.1: Máy cắt lưỡi thẳng thủy lực b. Nguyên lý hoạt động Nguyên lý hoạt động của máy cắt lưỡi thẳng bằng thủy lực cũng tương tự như máy cắt thủy lực đa năng nhưng máy có khả năng cắt được thép tấm dày đến 6 mm và có chiều dài cắt đến 3200 mm 2.1.2. An toàn lao động khi sử dụng máy. - An toàn về điện - An toàn cơ khí trong quá trình cắt: Trong quá trình thực hiện tuyệt đối không đưa tay vào lưỡi cắt - Không được cắt quá giới hạn chiều dày cho phép của máy 2.1.3. Vận hành máy. - Bật công tắt nguồn - Khởi động máy - Chọn chế độ căt hoặc đột - Thực hiện công việc cắt, đột 2.2. Trình tự thực hiện. Bước 1: Đọc bản vẽ Bước 2: Vạch dấu Bước 3: Gá phôi chắc chắn lên bàn cắt 10
Bước 4: Tiến hành cắt Bước 5: Kiểm tra. Kiểm tra hình dạng Kiểm tra kích thước phôi theo yêu cầu bản vẽ 2.3. Bai tập thực hành và câu hỏi ôn tập 2.3.1. Bài tập thực hành Thực hiện chế tạo phôi hàn cho bản vẽ BV02 (Phụ lục) 2.3.2. Câu hỏi ôn tập Câu 1: Trình bày kỹ thuật chế tạo phôi trên máy cắt lưỡi thẳng thủy lực Câu 2: Trình bày an toàn khi sử dụng máy 11
BÀI 3 : CHẾ TẠO PHÔI BẰNG MÁY CẮT CẦM TAY Mã bài: 14.3 Mục tiêu: - Trình bày cấu tạo và nguyên lý làm việc của các loại máy cắt cầm tay. - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, bảo hộ lao động như: kính bảo vệ, kính bảo hộ, thùng nước làm mát, khóa mở đá, cờ lê, mỏ lết đầy đủ. - Mô tả đúng các bước kiểm tra an toàn trước khi sử dụng thiết bị. - Vận hành sử dụng các loại dụng cụ cầm tay thành thạo. - Chế tạo được phôi hàn có hình dáng, kích thước đảm bảo yêu cầu kỹ thuật theo bản vẽ. - Thực hiện tốt công tác an toàn lao động và vệ sinh phân xưởng. Nội dung: 3.1.Máy cắt gặm 3.1.1. Lý thuyết liên quan 3.1.1.1 Cấu tạo và nguyên lý hoạt động a. Cấu tạo máy cắt gặm 1. Tay cầm 2. Công tắc 3. Nút khóa công tắc 4. Bệ đỡ 5. Lưỡi cắt trên ( lưỡi cắt động) 6. Lưỡi cắt dưới (lưỡi cắt tỉnh) Hình 3.1 Cấu tạo máy cắt gặm b. Nguyên lý hoạt động Khi thực hiện cắt phôi ( tấm < 2mm), tác động vào công tắc (2) thì lưỡi cắt trên sẽ chuyển động lên xuống liên tục thực hiện quá trình cắt. Dùng tay đưa máy đi về trước theo biện dạng cần cắt. Nếu đường cắt dài ta nên nhấn nút khóa công tắc (3) giữ công tắc (2) luôn ở trạng thái đóng để tránh mõi tay. 3.1.1.2. An toàn kỹ thuật khi sử dụng máy An toàn về điện: Thực hiện nơi khô ráo, dây dẫn và phít cắm phải đảm bảo cách điện An toàn cơ khí: Trong quá trình cắt tuyệt đối không đưa tay vào lưỡi cắt, và phải sử dụng găng tay bảo hộ tránh tôn cắt vào tay. 3.1.1.3. Vận hành máy Kiểm tra sự rò điện của dây dẫn điện Kiểm tra khe hở giữa hai lưỡi cắt Ngắm nguồn điện vào máy Nhấn công tắt 2 thực hiện cắt 12
3.1.2. Trình tự thực hiện cắt phôi Bước 1: Đọc bản vẽ Xác định thước thước phôi cần cắt theo bản vẽ Bước 2: Vạch dấu, khai triển phôi Dùng thước, compa vạch dấu theo kích thước bản vẽ Bước 5: Thực hiện cắt theo biên dạng đã vạch Bước 4: Kiểm tra - Kiểm tra ngoại dạng - Kiểm tra kích thước theo yêu cầu bản vẽ 3.1.3. Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập 3.1.3.1. Bài tập thực hành Thực hiện chế tạo phôi cho bản vẽ hàn BV03 (Phụ lục) 3.1.3.2. Câu hỏi ôn tập Câu 1: Trình bày nguyên tắc an toàn khi sử dụng máy cắt ngặm Câu 2: Trình bày nguyên lý hoạt động của máy cắt ngặm 3.2 Máy mài - cắt cầm tay 3.2.1. Lý thuyết liên quan 3.2.1.1. Cấu tạo và nguyên lý làm việc a. Cấu tạo Hình 3.4. Hình dạng máy mài cầm tay - Sơ đồ nguyên lý cấu tạo: Hình 3.5. Nguyên lý cấu tạo máy mài cầm tay 1) Động cơ điện; 2) Bộ bánh răng côn; 3) Đá mài; 4) Đai ốc hãm. Ngoài các chi tiết chính như trên máy còn các chi tiết khác như: Thân máy, tay cầm, chắn phoi, cơ cấu hãm để thay đá mài hoặc cắt, công tắc điều khiển, chổi than. b. Nguyên lý hoạt động: Động cơ (1) làm việc, bộ bánh răng côn (2) hoạt động truyền chuyển động quay vuông góc trong không gian làm lưỡi cắt (3) quay theo. Để mài, cắt được kim loại ta 0 0 đưa máy vào vị trí mài cắt sao cho mặt phẳng của đá nghiêng một góc từ 15 - 30 so với bề mặt kim loại cần mài cắt. - Ưu, nhược điểm: + Động cơ của máy có kết cấu gọn, nhẹ, cơ động, mô men khởi động lớn, dễ sử dụng. + Nhanh hỏng chổi than, tiếng ồn lớn. 3.2.1.2. An toàn khi sử dung máy An toàn về điện 13
An toàn về cơ khí : Trong quá trình mài - cắt tia lửa mài sẽ bắn ra theo phương tiếp tuyến của đá mài-cắt rất mạnh nên tuyệt đối phải mang kính bảo hộ, găng tay, nút chống ồn và hướng tia lửa mài về hướng không có người khi sử dụng máy. 3.2.2. Trình tự vận hành, sử dụng máy mài cầm tay TT Nội dung Hình vẽ minh họa Hướng dẫn sử dụng công việc Kiểm tra tình trạng chung của máy: Độ chặt của tay nắm, độ rơ của gối đỡ và bộ truyền bánh Kiểm tra máy răng côn, chổi than, dây, công 1 trước khi sử tắc điện. dụng Cho máy chạy không tải: nghe tiếng máy chạy chuẩn đoán hư hỏng và sử lý nếu có. - Đưa chắn phoi (1) vào vị trí, vặn vít (3) rồi xoay theo hai Tháo lắp chắn 2 chiều mà không bị xê dịch là phoi được, cuối cùng vặn chặt đai ốc hãm. 14
- Lắp tay cầm: Tùy theo người 3 Lắp tay cầm sử dụng thuận tay nào mà lắp tay cầm đúng vị trí phù hợp. Đưa định tâm (6) vào trục (7), lắp đá (5) qua trục (7) vào định tâm (6) và vặn đai ốc (4) vào. Lắp đá, kẹp Xiết chặt đai ốc (4) bằng cách 4 chặt đá mài, tay trái hãm chốt (9) tay phải cắt vặn dụng cụ chuyên dùng (8) vừa đủ lực tránh làm vỡ đá, sau khi máy chạy đá sẽ được tự hãm. Giữ máy bằng tay trái, tác dụng lực F vào công tắc (10) thông qua ngón tay cái của bàn tay phải theo hướng (I) máy hoạt động. Nếu muốn tắt máy ta đưa công tắc (10) về vị trí (0). Với máy có công tắc điều khiển 5 Mở tắt máy ở phía sau. Để mở máy giữ chắc máy, ngón tay trỏ bàn tay phải bóp cò điều khiển (14) máy sẽ hoạt động, nếu muốn tắt máy thả cò (14). - Muốn máy chạy liên tục không bị mỏi ngón tay trỏ thì sau khi bóp cò điều khiển (14) ta ấn chốt (15) vào. 15
Mài cắt kim loại Cầm máy mài sao cho đá mài nghiêng so với mặt phẳng kim 0 0 loại một góc từ 15 - 30 . 6 Tác dụng một lực F ấn xuống đồng thời di chuyển theo hướng A-B và ngược lại. Thay chổi - Sau một thời gian làm việc than chổi than bị mòn, cần thiết phải thay thế ngay trước khi phần còn lại của chổi than cuốn vào trong làm hỏng cổ góp. 7 3.2.3. Kỹ thuật mài-cắt trên máy mài cầm tay 3.2.3.1. Kỹ thuật cắt Đặt máy vuông góc với mặt phẳng cần cắt và kéo theo hướng từ ngoài vào đi hết biên dạng cần cắt. Hình 3.6. Thao tác sử dụng máy mài để cắt 3.2.3.2. Kỹ thuật mài 0 0 Đặt máy nghiêng góc 30 - 35 so với mặt phẳng cần mài, chuyển động tới, lui liên tục để thực hiện quá trình mài 16
Hình 3.7. Thao tác sử dụng đúng cách để mài CHÚ Ý: Để đảm bảo an toàn tối đa hãy luôn sử dụng vành chắn bảo vệ để tránh các mảnh vật liệu bắn ra, lắp hướng vành chắn quay về phía trong lòng người sử dụng. Hình 3.8 Cách lắp vành chắn bảo vệ Để có được hiệu suất làm việc tốt nhất, hãy lắp theo hướng dẫn sau: Hình 3.9 Cách sử dụng tay cầm phụ 3.3. Bài tập thực hành và câu hỏi ôn tập 3.3.1. Bài tập thực hành Dùng máy mài cầm tay mài vát mép tấm thép kích thước như hình vẽ thành phôi 0+1 hàn vát mép chữ X, góc vát 30 . 17
3.3.2. Câu hỏi ôn tập Câu 1:Trình bày trình tự vận hành máy mài cầm tay Câu 2: Trình bày một số lưu ý trong quá trình sử dụng máy mài cầm tay để tránh tai nạn lao động 18