Giáo trình công nghệ lọc dầu

Chia sẻ: 986753421 986753421 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

278
lượt xem 108
download

Giáo trình công nghệ lọc dầu

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo sách 'giáo trình công nghệ lọc dầu', kỹ thuật - công nghệ, hoá học - dầu khí phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình công nghệ lọc dầu

Giáo trình Công nghệ lọc dầu
M CL C N i dung Trang Chương 1. T NG QUAN V NHÀ MÁY L C D U ............................................. 3 Chương 2. CÁC QUÁ TRÌNH X LÝ BAN ð U .................................................. 8 Chương 3. QUÁ TRÌNH CHƯNG C T D U THÔ............................................... 17 Chương 4. QUÁ TRÌNH CRACKING NHI T ....................................................... 38 Chương 5. QUÁ TRÌNH CRACKING XÚC TÁC.................................................. 50 Chương 6. QUÁ TRÌNH HYDROCRACKING XÚC TÁC.................................... 71 Chương 7. QUÁ TRÌNH REFORMING XÚC TÁC ............................................... 83 Chương 8. QUÁ TRÌNH ALKYL HÓA ................................................................ 119 Chương 9. QUÁ TRÌNH ISOMER HÓA .............................................................. 132 Chương 10. CÁC QUÁ TRÌNH X LÝ B NG HYDRO .................................... 140 Chương 11. CÁC QUÁ TRÌNH LÀM S CH ....................................................... 152 Chương 12. S PHÁT TRI N C A CÔNG NGH L C D U.......................... 186 2
Chương 1 T NG QUAN V NHÀ MÁY L C D U 1. M c ñích c a nhà máy l c d u. Nhà máy l c d u là nơi th c hi n các quá trình ch bi n d u thô thành các s n ph m d u m . Cơ c u v các s n ph m d u m ph i ñáp ng ñư c nhu c u tiêu th c a th trư ng theo t ng khu v c và s phân chia s n xu t trên ph m vi th gi i. Ngoài ra, nhà máy l c d u ph i ñ m b o ch t lư ng cho các s n ph m s n xu t t nhà máy theo các tiêu chu n ch t lư ng ñã qui ñ nh. M c ñích c a nhà máy l c d u có th phát h a theo sơ ñ sau: Ngoài ra, nhà máy l c d u còn cung c p m t lư ng nguyên li u r t l n cho ngành công nghi p hóa d u như: dung môi, s i nhân t o, nh a, hóa ch t cơ b n, phân bón, ... Qui trình ch bi n c a nhà máy l c d u ñư c minh h a trong sơ ñ sau: 3
2. Nhi m v c a nhà máy 2.1 Ti p nh n và v n chuy n d u thô Có th ti p nh n m t lư ng l n d u thô v c s lư ng l n ch ng lo i, nh m tránh s tác ñ ng c a s bi n ñ ng r ng l n v ngu n nguyên li u và có th c u thành nguyên li u phù h p v i ch ñ công ngh c a nhà máy nh m ñáp ng ñư c yêu c u v cơ c u s n ph m d u m c a th trư ng. Có th ti p nh n b ng c u c ng ho c ñư ng ng. 2.2 Ch bi n d u thô Th c hi n các quá trình ch bi n d u thô thành các s n ph m d u m hay ch t n n. 2.3 Ki m tra ch t lư ng Th c hi n vi c ki m tra ch t lư ng các nguyên li u và s n ph m c a nhà máy nh m theo dõi các quá trình ch bi n và ñ m ch t lư ng cho các s n ph m t o thành. 3. Các quá trình ch bi n trong nhà máy l c d u Tùy vào nguyên li u d u thô và m c ñích c a nhà máy l c d u mà qui trình công ngh ch bi n r t khác nhau. Nhưng nhìn chung, quá trình ch bi n t ng th c a nhà máy l c d u có th mô t như sơ ñ sau: 4
Sơ ñ ch bi n d u thô Tuy nhiên, các quá trình ch bi n trong các nhà máy l c d u luôn bao g m các b ph n sau: 3.1 Quá trình phân tách T o ra các phân ño n cơ s nh m ñáp ng m c ñích s d ng cho các quá trình ch bi n ti p theo (chưng c t, trích ly…). 3.2 Quá trình chuy n hoá Nh m t o ra các phân t m i có tính ch t phù h p v i s n ph m s d ng (alkyl hóa, isomer hóa, reforming, cracking,…). 3.3 Quá trình x lý Nh m lo i b các t p ch t không mong mu n có m t trong thành ph n các phân ño n và s n ph m, nh m ñáp ng yêu c u làm nguyên li u cho quá trình ch bi n ti p theo hay ñ t ch t lư ng s n ph m thương ph m. 5
Sơ ñ phân tách d u thô 3.4 Các quá trình b o v môi trư ng Bao g m các quá trình x lí môi trư ng nh m b o ñ m an toàn môi trư ng làm vi c và môi trư ng t nhiên xung quanh nhà máy (bao g m các quá trình x lý khí, nư c th i, ch t th i, khí chua …). Thang quy ñ i gi a các d ng năng lư ng 1 t n d u thô = 1 TOE (tons oil eguivalent) 1 t n than ñá = 0,66 TOE 1000 m3 N.Gas = 0,99 TOE 1000 Kw ñi n = 0,222 TOE 6
Nhà máy l c d u t i Iraq 7
Chương 2 CÁC QUÁ TRÌNH X LÝ BAN ð U 1. n ñ nh d u nguyên khai Sau khi ñư c khai thác t các gi ng áp su t cao, trung bình và th p d u chưa n ñ nh, nghĩa là chưa tách các h p ph n nh (etan, propan, butan và m t ph n pentan), v n chuy n khó và không kinh t vì trong quá trình v n chuy n có th th t thoát các hydrocarbon nh là các nguyên li u có giá tr . Khí thu h i có th ñư c s d ng làm nguyên li u b sung cho các nhà máy ch bi n d u, do ñó c n ñư c thu h i tri t ñ . D u sau khi khai thác ñư c lo i khí nh gi m áp su t, ñưa vào b ch a ñ l ng và tách kh i nư c, sau ñó ñư c ñưa ñi n ñ nh hóa, nghĩa là tách các hydrocarbon nh (etan, propan, butan và m t ph n pentan). D u n ñ nh ñư c ñưa ñi x lý nhi t – hóa, sau ñó ñ n c m công ngh lo i mu i b ng ñi n (EDS). Trong d u có ch a khí hòa tan, nư c và mu i. Hàm lư ng khí trong d u khai thác t 1÷2 ñ n 4%. S dao ñ ng c a hàm lư ng khí ph thu c vào d ng d u, ñi u ki n n ñ nh hóa, hình th c v n chuy n, d ng b n ch a d u trong nhà máy và ñi u ki n khí quy n… Trong quá trình n ñ nh hóa nh n ñư c nguyên li u cho công nghi p hóa d u; các phân ño n d u n ñ nh t t khi ñư c chưng c t khi n cho ch ñ công ngh trong tháp s ít dao ñ ng hơn, t o ñi u ki n ngưng t xăng trong thi t b làm l nh t t hơn; lo i b kh năng m t mát phân ño n xăng nh do cu n theo khí. Lo i butan ñư c coi là m c n ñ nh hóa t i ưu c a d u. Tuy nhiên trong m t s trư ng h p c n ph i lo i m t ph n phân ño n pentan (lo i 40 ÷ 80% hàm lư ng c a nó trong d u). 2. Tách mu i - nư c N u trong d u có hàm lư ng nư c và mu i cao ch ñ công ngh c a các quá trình b phá h y, làm tăng áp su t trong thi t b và gi m công su t. Mu i còn có tác h i l n hơn. Mu i ñóng trên b m t các thi t b trao ñ i nhi t, làm gi m h s truy n nhi t, d n t i tăng chi phí nhiên li u, gi m công su t thi t b. 8
Nư c trong d u thư ng t o thành d ng nhũ tương khó phá h y. Nư c trong d u ch a nhi u mu i khoáng khác nhau và m t s kim lo i hòa tan. Các cation thư ng g p trong nư c là Na+, Ca2+, Mg2+ và m t lư ng Fe2+ và K+ ít hơn. Các anion thư ng g p là Cl- và HCO3-, còn SO42- và SO32- v i m t lư ng ít hơn. Ngoài ra, trong d u còn có m t s oxit không phân ly như Al2O3, Fe2O3, SiO2. Hàm lư ng t ng c a mu i khoáng (ñ khoáng) c a nư c có th t dư i 1% ñ n 20 ÷ 26%. M t s mu i khoáng d b th y phân (xem trong ph n ti p theo), do ñó nư c ñi kèm theo d u m là v n ñ ñư c quan tâm. Mu i trong d u t n t i d ng hòa tan trong nư c ho c tinh th có tính ch t khác nhau. Clorua natri h u như không hòa tan. Clorua canxi trong ñi u ki n tương ng có th th y phân ñ n 10% và t o HCl. Clorua maghê th y phân 90% và quá trình này di n ra c nhi t ñ th p. Do ñó nư c có th là nguyên nhân ăn mòn thi t b . Th y phân clorua maghe: MgCl2 + H2O MgOHCl + HCl Di n ra dư i tác d ng c a nư c ch a trong d u và do nư c k t tinh clorua maghê. Ăn mòn dư i tác d ng c a s n ph m th y phân di n ra trong vùng nhi t ñ cao (các ng c a lò nung, thi t b bay hơi, tháp c t) và trong các thi t b nhi t ñ th p (thi t b ngưng t và thi t b làm l nh). Trong ch bi n d u do phân h y h p ch t lưu huỳnh t o H2S là nguyên nhân ăn mòn m nh, ñ c bi t khi k t h p v i HCl. H2S khi có nư c ho c dư i nhi t ñ cao tác d ng v i kim lo i c a thi t b t o sulfur s t: Fe + H2S FeS + H2 Màng FeS che ph b m t kim lo i, b o v nó không b ăn mòn ti p, nhưng khi có có HCl màng b o v b phá h y do sulfur s t tham gia vào ph n ng sau: FeS + 2 HCl FeCl2 + H2S Clorua s t chuy n thành dung d ch nư c, còn hydro sulfur ñư c gi i phóng l i tác d ng v i s t. B i và mu i gây ăn mòn ng d n, tích lũy l i trong s n ph m d u làm gi m ch t lư ng c a chúng. Trong quá trình lo i mu i bên c nh clorua cũng lo i 50 ÷ 70% các h p ch t vanadium và niken, ph n l n h p ch t angtimon 9
và các t p ch t khác có kh năng ñ u ñ c xúc tác và ăn mòn thi t b trong các quá trình ch bi n ti p. Do nư c t n t i trong d u d ng nhũ tương b n v ng nên các phương pháp lo i nư c t p trung vào vi c phá nhũ tương trong d u. Có 3 phương pháp phá nhũ: cơ h c, hóa h c và ñi n. 2.1 Phương pháp cơ h c L ng: L ng ñư c ng d ng cho nhũ tương m i, không b n, có kh năng tách l p d u và nư c do chúng có tr ng lư ng riêng khác nhau. Nung nóng làm tăng nhanh quá trình phá nhũ do s hòa tan c a màng b o v nhũ tương vào d u tăng, gi m ñ nh t môi trư ng và gi m s chênh l ch kh i lư ng riêng. Trong các xí nghi p lo i nư c b ng phương pháp l ng ñư c th c hi n trong thi t b nung nóng-lo i nư c d ng hình tr ñ ng có ñư ng kính 1,5 ÷ 2 m và chi u cao 4 ÷ 5 m (hình 7). Trong ñó d u ñư c hâm nóng ñ n 60oC b ng ñèn ñ t khí l p dư i ñáy thi t b . Trong nhà máy ch bi n d u nư c ñư c lo i ti p b ng cách gia nhi t ñ n 120 ÷ 160oC và ñ l ng áp su t 8 ÷ 15 atm (ñ nư c không sôi) trong 2 ÷ 3 gi . Sơ ñ thi t b nung nóng - l ng nư c I - Nhũ tương. II - D u thô. III - Nư c. IV - Khí nhiên li u 10
L c: L c ñ tách nư c ra kh i d u d a trên tính th m ư t l a ch n các ch t l ng khác nhau c a các v t li u. Cát th ch anh d th m ư t nư c hơn, còn pirit (FeS2) th m ư t d u t t hơn. ð làm khan d u b ng phương pháp l c s d ng bông th y tinh, mùn cưa. Các h t nư c nh li ti bám vào các c nh nh n c a mùn cưa ho c s i bông th y tinh, liên k t v i nhau thành gi t l n d ch y xu ng dư i. L c ng d ng trong trư ng h p khi nhũ tương ñã b phá nhưng nh ng gi t nư c còn gi tr ng tháp lơ l ng và không l ng xu ng ñáy. Hi u qu c a tháp l c cao. Thí d trong tháp l c v i 3 l p bông th y tinh ñã gi m hàm lư ng mu i t 582 xu ng ñ n 20 mg/l. Như c ñi m cơ b n c a phương pháp l c là màng l c nhanh b mu i và b i ñóng bít và ph i thay th . 2.2 Phương pháp hóa h c Phá h y nhũ tương trong trư ng h p này ñư c th c hi n b ng cách s d ng các ch t ho t ñ ng b m t (CHðBM) có tác d ng như ch t phá nhũ. Phá nhũ b ng phương pháp hóa h c ñư c ng d ng r ng rãi. Phương pháp này có ñ c ñi m là m m d o và ñơn gi n. Các ch t phá nhũ t t là các ch t phá nhũ hi u qu cao, li u lư ng th p, s n có, không ăn mòn thi t b , không làm thay ñ i tính ch t c a d u, không ñ c ho c d tách ra kh i nư c. ð tăng nhanh phá nhũ c n hâm nóng d u. Sơ ñ công ngh phá nhũ nhi t hóa trình bày trong hình 8. Sơ ñ công ngh phá nhũ nhi t hóa trong d u 1- B trao ñ i nhi t; 2- thi t b nung nóng b ng hơi; 3- b l ng I- D u nguyên li u; II- ch t phá nhũ; III- nư c m i; IV- d u lo i nư c; V- hơi nư c; VI- nư c tách ra. 11
2.3 Phương pháp phá nhũ tương d u b ng ñi n trư ng S d ng ñi n trư ng ñ làm khan nư c ñư c ng d ng r ng rãi trong các xí nghi p và nhà máy ch bi n d u t ñ u năm 1990. Khi ñưa nhũ tương d u vào ñi n trư ng xoay chi u các h t nư c tích ñi n âm b t ñ u di chuy n bên trong gi t nư c, t o cho nó d ng hình trái lê, ñ u nh n c a qu lê hư ng v ñi n c c. Khi thay ñ i c c c a ñi n c c, gi t nư c hư ng ñ u nh n v hư ng ngư c l i. T n s ñ i hư ng c a gi t d u b ng v i t n s thay ñ i c a ñi n trư ng. Dư i tác d ng c a l c kéo các h t nư c riêng l hư ng v c c dương, chúng va ch m v i nhau và trong ñi n trư ng ñ m nh t o thành các ñám mây ñi n môi, nh ñó các gi t nư c nh s l n lên, khi n cho chúng d l ng xu ng trong thùng ñi n trư ng. Sơ ñ c m làm khan b ng ñi n 1- Thi t b gia nhi t b ng hơi; 2- thi t b tr n; 3- thi t b làm khan b ng ñi n. I- D u nguyên li u; II- hơi nư c; III- ch t phá nhũ; IV-d u khan và ñã lo i mu i; V- nư c tách ra . 12
Sơ ñ lo i nư c- mu i b ng ñi n v i thi t b lo i nư c n m ngang 1- Thi t b lo i nư c n m ngang; 2- Thi t b gia nhi t b ng hơi; 3- B trao ñ i nhi t. I- D u nguyên li u; II- ch t phá nhũ; III- nư c m i; IV- ki m; V- nư c l ng; VI- d u lo i nư c. Sơ ñ công ngh lo i nư c ñi n trư ng (EDW) d n ra trong hình, thi t b có công su t 6.000 t n/ngày. Nhũ tương d u sau khi ñư c nung nóng s ti p xúc v i nư c m i. Thêm ch t phá nhũ vào h n h p này, sau ñó nó ñư c chia vào hai thi t b lo i nư c ñi n. Trong ñó nhũ tương b phá h y, nư c rút ra t phía dư i ñ vào kênh thoát nư c, còn d u l y ra t phía trên và ñưa vào b l ng. D u lo i mu i và nư c bơm vào b ch a, sau ñó vào ng d n. ð phá nhũ không b n quá trình lo i nư c ti n hành hai b c: I- ch bi n nhi t–hóa; II - x lý ñi n. ð phá nhũ b n v ng quá trình lo i nư c ti n hành 3 b c: I- nhi t hóa; II và III- ñi n. Trong quá trình làm khan hai b c k t h p nhi t hóa và ñi n m c lo i nư c ñ t 98% ho c cao hơn. Ngày nay thi t b lo i nư c b ng ñi n d ng n m ngang, làm vi c nhi t ñ 160oC và 18 atm ñư c ng d ng r ng rãi. Trong hình 10 gi i thi u sơ ñ lo i nư c b ng ñi n d ng n m ngang v i b n thi t b , m t thi t b ñ lo i nư c, ba thi t b còn l i ñ lo i mu i. Sơ ñ có công su t 7 tri u t n d u/năm. 13
Lo i mu i ñư c th c hi n b ng cách thêm nư c và ch t phá nhũ. D u t b n ch a ñư c bơm b ng máy bơm qua h trao ñ i nhi t vào các thi t b lo i nư c l p ñ t n i ti p nhau. ð ng th i n p nư c nóng và ch t phá nhũ vào d u. Lo i mu i di n ra trong ñi n trư ng ñi n th 32 ÷ 33 kW nhi t ñ 120 ÷ 130oC và áp su t 8 ÷ 10 atm. D u sau khi x lý ch a 5 ÷ 10 mg mu i/l, cho phép c m chưng c t d u làm vi c liên t c trong ít nh t hai năm. Trư c ñây trong công nghi p ch bi n d u l c d u ch g m c m chưng c t khí quy n (AR) v i công su t kho ng 3 tri u t n d u/năm. V i k t qu hoàn thi n công ngh ch bi n sơ c p m t m t ngư i ta ti n hành t ñ ng hóa các c m AR và AVR, m t khác ñưa vào ng d ng c m lo i mu i b ng ñi n (EDS), n ñ nh phân ño n xăng... Các c m riêng l này ñư c k t h p trong liên h p EDS-AVR. K t h p các c m trong khu liên h p tăng s th ng nh t, gi m nhân công, gi m thi t b ch a. Dư i ñây xét sơ ñ công ngh lo i mu i, nư c b ng ñi n EDS. Sơ ñ công ngh c m lo i mu i, nư c b ng ñi n ñư c trình bày trong hình 11. D u thô t ng d n ñưa tr c ti p vào máy bơm H-1 và bơm qua hai ñư ng song song vào trao ñ i nhi t, trong ñó nó ñư c nung nóng ñ n 140 ÷ 150oC nh nhi t t các dòng s n ph m l y ra ho c dòng h i lưu. Dòng d u thô th nh t ch y trong không gian c a ng trao ñ i nhi t T-2, trong ñó nó ñư c nung nóng nh nhi t c a dòng tu n hoàn th nh t c a tháp K-2 (tháp chưng c t khí quy n, hình 13), sau ñó qua trao ñ i nhi t T-17, trong ñó nó ñư c nung nóng nh dòng tu n hoàn th hai c a tháp K-2, và ñi vào b ph n thu gom ñ ñưa vào c m lo i mu i nư c b c nh t, r i sau ñó vào thi t b lo i nư c b ng ñi n A1÷A5. Dòng d u thô th hai ch y trong không gian c a ng trao ñ i nhi t T-1, sau ñó T-16, trong ñó nó ñư c nung nóng b ng nhi t c a mazut và ñi vào b ph n thu gom trư c khi ñưa vào c m lo i mu i nư c th nh t. Máy bơm H-41 bơm dung d ch ki m-soda ñ trung hòa clorua và tránh ăn mòn thi t b . T máy bơm H-37 bơm 1/3 lư ng dung d ch ch t phá nhũ vào dòng c p c a máy bơm d u H-1 (2/3 ch t phá nhũ bơm vào thi t b lo i nư c b c hai). 14
Sơ ñ công ngh lo i mu i, nư c b ng ñi n. A1-A5- thi t b lo i nư c, mu i n m ngang c a b c nh t; B1-B5- - thi t b lo i nư c, mu i n m ngang c a b c hai; T- b trao ñ i nhi t; E- b ch a; H- máy bơm 15
ð san b ng nhi t ñ và áp su t c hai dòng d u thô trư c khi ñi vào thi t b lo i nư c b ng ñi n ñư c k t h p và tr n trong b ph n thu gom, nư c nóng t thi t b lo i nư c b ng ñi n b c hai cũng ñư c bơm vào nh máy bơm H-36 và sau ñó dòng nguyên li u ñư c chia thành năm dòng song song ñi vào 5 thi t b lo i nư c b ng ñi n b c nh t. ð phân b ñ u d u thô trong thi t b lo i nư c, trong m i dòng trang b m t thi t b chuyên d ng và m t lưu lư ng. D u ñã lo i mu i và nư c m t ph n t phía trên thi t b lo i nư c b c nh t A1 ÷ A5 nh p chung và sau ñó chia thành 5 dòng song song ñi vào 5 thi t b lo i nư c b c hai B1 ÷ B5. Trong thi t b thu gom trư c khi ñưa d u vào thi t b lo i nư c b c hai cũng trang b máy tr n, trong ñó tr n ch t phá nhũ, d u thô và nư c ñư c bơm t máy bơm H-31 (10% so v i d u thô). Sau thi t b lo i nư c b c hai d u ñư c chia thành hai dòng song song ñưa vào không gian gi a các ng c a b trao ñ i nhi t T-3, T-4, T-18, trong ñó nó ñư c nung nóng ñ n 220÷240oC, sau ñó ñưa vào tháp K-1 (tháp bay hơi trư c). Dung d ch mu i t thi t b lo i nư c b c nh t ñư c ñưa vào b l ng E-18, là b hình tr n m ngang có dung tích 160 m3 và làm vi c 150oC và 10 atm. Trên b l ng có thi t b b y d u, t ñó d u qua thi t b làm l nh T-32 và ñư c ñưa vào b tiêu nư c E-19. Dư i b E-18 dung d ch mu i sau khi làm ngu i trong máy làm l nh không khí ñư c ñưa vào b ph n làm s ch. ði u ki n t i ưu ñ lo i mu i c a c m lo i mu i - nư c ph thu c vào ch t lư ng d u. Thí d , ch n nhi t ñ sao cho ñ nh t c a d u thô th p hơn 4 cSt; trong ñi u ki n ñó l ng nư c ti n hành thu n l i và không c n tăng nhi t ñ d u thô. Ch t lư ng ch t phá nhũ quy t ñ nh lư ng nhũ c n s d ng. Hi u qu c a ch t phá nhũ ñư c xác ñ nh b i ch t lư ng d u sau x lý - hàm lư ng mu i và nư c ph i th p nh t. 16
Chương 3 QUÁ TRÌNH CHƯNG C T D U THÔ 1. Cơ s lý thuy t c a quá trình chưng c t 1.1 S sôi c a dung d ch S sôi c a ch t nguyên ch t: M t ch t l ng s sôi nhi t ñ mà t i ñó áp su t hơi bão hoà c a nó b ng áp su t môi trư ng ñè lên m t thoáng. Ví d như nư c s sôi 1000C t i P = 1 atm (760mmHg). Nhi t ñ sôi c a Butan Nhi t ñ ,oC Áp su t, atm 1 0 3.41 36 4.80 50 Ta g i ch t có áp su t hơi bão hoà l n, có nh êt ñ sôi th p là ch t d sôi. Ch t khó sôi có áp su t hơi bão hoà bé, có nhi t ñ sôi cao. Thành ph n pha hơi sinh ra khi ñun sôi m t dung d ch: Pha hơi sinh ra khi ch t l ng nguyên ch t sôi là pha hơi ñơn ch t. Pha hơi sinh ra khi m t dung d ch sôi là m t h n h p c a t t c các h p ph n c a dung d ch và có thành ph n ph thu c vào thành ph n c a dung d ch l ng theo ñ nh lu t Konovalov. 0 PA = PA .x lA = P.x A : áp su t hơi bão hoà riêng ph n c a A. h PB = PB0 .x B = P.x B l h PB0 G i α = 0 là ñ bay hơi tương ñ i c a B so v i A. PA Nu α > 1 : B d sôi hơn A α < 1 : B khó sôi hơn A 17
ð nh lu t Konovalov: Khi sôi m t dung d ch l ng cho ra m t pha hơi giàu ch t d sôi hơn so v i dung d ch l ng. 1.2 Nguyên lý c a quá trình chưng c t Chưng c t là quá trình tách m t dung d ch b ng cách ñun sôi nó, r i ngưng t hơi bay ra ñ ñư c 2 ph n: Ph n nh là distillat có nhi t ñ sôi th p, ch a nhi u ch t d sôi, còn ph n n ng còn l i là c n chưng c t (redue). Như v y, phép chưng c t có th thu ñư c Distillat có thành ph n mong mu n b ng cách chưng c t nhi u l n. 18
Nhưng chưng c t nhi u l n như v y r t phi n ph c, t n th i gian mà không kinh t . ð kh c ph c như c ñi m này ta dùng h th ng chưng c t có c t chưng c t. C t chưng c t có s ñĩa lý thuy t càng l n, thì có kh năng cho m t distillat có thành ph n khác càng nhi u so v i dung d ch trong bình ñun, t c là distillat r t giàu ch t d bay hơi. Dùng c t chưng c t có nhi u ñĩa lý thuy t có th thu ñư c distillat là ch t d bay hơi g n như tinh khi t. 2. Cơ s lý thuy t chưng c t d u m Nh m phân tách d u thô thành các phân ño n thích h p d a vào nh êt ñ sôi c a các c u t và không làm phân hu chúng. 2.1 Chưng c t ñơn gi n Chưng c t bay hơi d n d n: Ch y u dùng trong phòng thí nghi m ñ xác ñ nh ñư ng cong chưng c t Enghen. Chưng c t bay hơi m t l n: Cho phép nh n ñư c ph n chưng c t l n hơn so v i bay hơi m t l n. Chưng c t bay hơi nhi u l n: Cho phép quá trình tách các phân ño n theo mong mu n. 19
2.2 Chưng c t ph c t p Chưng c t có h i lưu: ð nâng cao kh năng phân chia h n h p l ng, ngư i ta ti n hành cho h i lưu m t ph n s n ph m ñ nh. Nh s ti p xúc thêm m y l n gi a pha l ng (h i lưu) và pha hơi trong tháp ñư c làm giàu thêm c u t nh nh ñó mà ñ phân chia cao hơn. Chưng c t có tinh luy n: D a vào quá trình trao ñ i ch t nhi u l n gi a pha l ng và hơi nh vào các ñĩa hay ñ m. Chưng c t s có ñ phân chia cao hơn n u k t h p v i h i lưu Sơ ñ ti p xúc gi a dòng l ng và hơi trong tháp chưng c t 20