intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình hướng dẫn thăm dò chức năng nguyên tử và ghi hình đồng vị nguyên tử bằng phóng xạ p4

Chia sẻ: Vsdgfdsa AdsfdsG | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

78
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đánh giá kết quả xạ hình n o trong một số tr−ờng hợp bệnh lý: Để ghi hình ảnh xạ hình n o có thể sử dụng các máy xạ hình vạch thẳng, Gamma Camera ghi hình phẳng (planar), ng−ời ta còn dùng các máy SPECT v PET để ghi hình theo kiểu cắt lớp giống nh− máy CT v MRI. Đối với kiểu cắt lớp n y, chúng ta cần cần phân biệt các mặt cắt sau đây: cắt bổ dọc (sagittal), cắt theo chiều tr−ớc sau (coronal), cắt ngang hoặc cắt xuyên trục (horizontal, transaxial)....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình hướng dẫn thăm dò chức năng nguyên tử và ghi hình đồng vị nguyên tử bằng phóng xạ p4

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k b. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ x¹ h×nh n o trong mét sè tr−êng hîp bÖnh lý: §Ó ghi h×nh ¶nh x¹ h×nh n o cã thÓ sö dông c¸c m¸y x¹ h×nh v¹ch th¼ng, Gamma Camera ghi h×nh ph¼ng (planar), ng−êi ta cßn dïng c¸c m¸y SPECT v PET ®Ó ghi h×nh theo kiÓu c¾t líp gièng nh− m¸y CT v MRI. §èi víi kiÓu c¾t líp n y, chóng ta cÇn cÇn ph©n biÖt c¸c mÆt c¾t sau ®©y: c¾t bæ däc (sagittal), c¾t theo chiÒu tr−íc sau (coronal), c¾t ngang hoÆc c¾t xuyªn trôc (horizontal, transaxial). H×nh 4.36: C¸c ®−êng chiÕu c¾t ngang , däc v c¾t bªn - U n o: + U m ng n o: U m ng n o (meningioma) ph¸t triÓn theo bÒ mÆt cña m ng n o v cã thÓ x©m lÊn v o bªn trong nhu m« n o. NÕu l u m ng n o th× phãng x¹ th©m nhËp v o khèi u t¨ng theo thêi gian cßn nÕu l u m¸u th× ghi h×nh tÜnh sÏ thÊy mét h×nh ¶nh b×nh th−êng. Víi u m ng n o, x¹ h×nh d−¬ng tÝnh trong h¬n 90% tr−êng hîp. Ghi h×nh n o gióp ta x¸c ®Þnh ®−îc vÞ trÝ tæn th−¬ng, møc ®é tËp trung H§PX. H×nh d¹ng tæn th−¬ng u m ng n o ®iÓn h×nh th−êng l vïng b¾t H§PX rÊt cao (rÊt nãng) ®ång ®Òu, trßn, ®−êng viÒn Ýt gå ghÒ, th−êng ë vïng vßm hoÆc mÆt nÒn cña n o v th−êng liªn quan tíi hÖ tÜnh m¹ch ë ®ã. + C¸c u ¸c tÝnh: ë bªn trong n o th−êng cã nhiÒu ®iÓm, nhiÒu vïng tËp trung H§PX v ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, ®−êng viÒn kh«ng ®Òu, kh«ng râ, låi lâm. Nguyªn nh©n l do khèi u ph¸t triÓn s©u v o m« n o, trong khèi u cã vïng ho¹i tö v c¸c khoang rçng... c¸c u n o ¸c tÝnh th−êng n»m s©u trong n o... H×nh 4.37: Khèi u nguyªn b o xèp (Glioblastoma). Ghi h×nh víi m¸y gamma camera: Khèi u t−¬ng øng víi vïng t¨ng H§PX bÊt th−êng trong tæ chøc n o (vïng tèi)
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k H×nh 4.38: Khèi u n o, ghi h×nh b»ng Gamma Camera (víi Tc-99m) - H×nh ¶nh x¹ h×nh (bªn tr¸i): cã vïng tËp trung H§PX (vïng tèi) - H×nh ¶nh chôp CT (¶nh gi÷a v bªn ph¶i), trªn cïng mét bÖnh nh©n: vïng tæn th−¬ng t−¬ng øng víi vïng tr¾ng. - X¹ h×nh t−íi m¸u n o b»ng m¸y SPECT v PET: X¹ h×nh n o b»ng SPECT v PET cung cÊp nh÷ng h×nh ¶nh ®éng häc vÒ qu¸ tr×nh t−íi m¸u n o, c¸c tæn th−¬ng m¹ch m¸u n o. Ngo i ra chóng cßn gióp chÈn ®o¸n sím, chÝnh x¸c c¸c tæn th−¬ng m¹ch n o, bæ sung thªm c¸c th«ng tin vÒ h×nh ¶nh gi¶i phÉu v h×nh th¸i cña CT v MRI. Thªm v o ®ã chóng cßn gióp theo dâi ®−îc sù thay ®æi cña c¸c tæn th−¬ng do tai biÕn m¹ch m¸u n o theo thêi gian. C¸c h×nh ¶nh thu ®−îc qua x¹ h×nh víi m¸y PET cßn cung cÊp thªm cho chóng ta h×nh ¶nh chuyÓn ho¸ ®éng häc (ghi h×nh chuyÓn ho¸) bªn trong tÕ b o mét sè c¬ quan nh− n o, tim ... SPECT v PET cã thÓ ph¸t hiÖn tèt h¬n CT v MRI c¸c thiÕu m¸u côc bé trong nh÷ng giê ®Çu sau khi bÞ ®ét quþ. 8 giê sau bÞ nhåi m¸u chØ cã 20% d−¬ng tÝnh trªn CT trong khi ®ã tØ lÖ n y l 90% trªn SPECT. NhiÒu nghiªn cøu cho thÊy c¸c kÝch th−íc tæn th−¬ng trªn SPECT th«ng th−êng lín h¬n so víi CT v MRI. H×nh 4.39: H×nh ¶nh t−íi m¸u n o b×nh th−êng (ghi h×nh b»ng SPECT víi Tc-99m ECD: Ho¹t ®é phãng x¹ ph©n bè ®ång ®Òu c¶ 2 b¸n cÇu n o) H×nh 4.40: H×nh ¶nh t−íi m¸u n o, ghi h×nh b»ng m¸y SPECT: ng−êi b×nh th−êng (¶nh tr¸i), bÖnh nh©n bÞ tai biÕn m¹ch m¸u n o (¶nh gi÷a v ph¶i) thÓ hiÖn b»ng nhiÒu vïng gi¶m H§PX..
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k A B H×nh 4.41: - ¶nh bªn tr¸i (A): H×nh ¶nh x¹ h×nh tai biÕn m¹ch m¸u n o giai ®o¹n cÊp ghi h×nh víi 99m-Tc-Leucocyte (ghi h×nh víi m¸y SPECT) thÓ hiÖn b»ng nh÷ng vïng gi¶m t−íi m¸u râ rÖt ë b¸n cÇu ph¶i (¶nh tr¸i). Trong khi ®ã h×nh ¶nh trªn CT l¹i b×nh th−êng (¶nh ph¶i). - ¶nh bªn ph¶i (B): H×nh ¶nh x¹ h×nh t−íi m¸u n o ghi h×nh b»ng m¸y SPECT, 9h sau tai biÕn m¹ch m¸u n o: H×nh ¶nh trªn CT b×nh th−êng (h ng ¶nh trªn), nh−ng trªn SPECT h×nh ¶nh tæn th−¬ng râ thÓ hiÖn b»ng nh÷ng vïng gi¶m H§PX (vïng tr¾ng), (h ng ¶nh d−íi). H×nh 4.42: H×nh ¶nh t−íi m¸u v chuyÓn ho¸ (glucose) ë n o ng−êi b×nh th−êng (ghi h×nh b»ng m¸y PET víi 18F - FDG ) - Ghi h×nh n o trong bÖnh ®éng kinh v sa sót trÝ tuÖ (dementia) b»ng SPECT v PET: Nguyªn t¾c c¬ b¶n l ghi l¹i sù t−íi m¸u n o v møc ®é chuyÓn ho¸ cña mét sè chÊt trong tÕ b o n o (nh− glucose...) hoÆc mét sè receptor dÉn truyÒn thÇn kinh... Muèn l m ®−îc ®iÒu n y, ng−êi ta ph¶i sö dông c¸c ®ång vÞ phãng x¹ hoÆc d−îc chÊt phãng x¹ thÝch hîp ®¸nh dÊu v o mét sè chÊt chuyÓn ho¸ v th©m nhËp (hoÆc kh«ng th©m nhËp) ®−îc qua h ng r o m u n o. Sö dông kü thuËt ghi h×nh b»ng m¸y SPECT hoÆc PET sÏ gióp chóng ta ph¸t hiÖn nh÷ng vÞ trÝ tæn th−¬ng thÓ hiÖn ë nh÷ng vïng t¨ng hoÆc gi¶m t−íi m¸u hay nh÷ng vïng t¨ng hoÆc gi¶m chuyÓn ho¸. Nh− vËy h×nh ¶nh cña x¹ h×nh n o trong c¸c bÖnh ®éng kinh v sa sót trÝ tuÖ (bÖnh Alzheimer, bÖnh Parkinson) vÒ c¬ b¶n l h×nh ¶nh chøc n¨ng (h×nh ¶nh chuyÓn ho¸) nhiÒu h¬n l h×nh ¶nh cÊu tróc khi ghi h×nh b»ng SPECT, PET... Trong thùc tÕ, nh÷ng thay ®æi vÒ chuyÓn ho¸ v chøc n¨ng cña tÕ b o v tæ chøc thÇn kinh th−êng x¶y ra sím h¬n rÊt nhiÒu tr−íc khi cã nh÷ng thay ®æi vÒ cÊu tróc gi¶i phÉu. §iÒu n y gi¶i thÝch t¹i sao trong nhiÒu tr−êng hîp nh÷ng tæn th−¬ng trªn x¹ h×nh n o th−êng ®−îc ph¸t hiÖn sím trªn SPECT v PET. Nh−ng trªn CT v MRI l¹i cho h×nh ¶nh b×nh th−êng, hoÆc ë thêi gian muén h¬n míi ph¸t hiÖn thÊy.
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Trong bÖnh ®éng kinh cã sù gi¶m t−íi m¸u v gi¶m chuyÓn ho¸ ë thuú th¸i d−¬ng khi ghi h×nh (gÆp trong 70 - 80% c¸c bÖnh nh©n ®éng kinh). Vïng gi¶m chuyÓn ho¸ th−êng liªn quan tíi c¸c æ ®éng kinh. Ghi h×nh chuyÓn ho¸ glucose b»ng m¸y PET l ®Ó ®Þnh khu c¸c æ g©y ®éng kinh. Gi¸ trÞ l©m s ng cña PET v SPECT ®èi víi bÖnh ®éng kinh l ®Þnh khu tæn th−¬ng cña æ ®éng kinh v gióp cho qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ (b»ng thuèc hoÆc b»ng phÉu thuËt) ®−îc chÝnh x¸c v hiÖu qu¶. H×nh 4.43: H×nh ¶nh gi¶m t−íi m¸u ë thuú th¸i d−¬ng ph¶i bÖnh nh©n ®éng kinh (ghi h×nh b»ng SPECT) H×nh 4.44: Ghi h×nh n o b»ng m¸y PET víi 18F - FDG: - H×nh ¶nh gi¶m chuyÓn ho¸ (gi¶m ho¹t ®é phãng x¹) ë thuú th¸i d−¬ng tr¸i ë bÖnh nh©n ®éng kinh dai d¼ng (h×nh bªn tr¸i). - H×nh ¶nh gi¶m chuyÓn ho¸ ë vïng thuú ®Ønh ph¶i phÝa sau (h×nh bªn ph¶i). §èi víi bÖnh Alzheimer v Parkinson th× x¹ h×nh hai lo¹i bÖnh n y vÒ c¬ b¶n t−¬ng t− nh− nhau: gi¶m t−íi m¸u (hypoperfusion) vïng th¸i d−¬ng v vïng ®Ønh, th−êng l c¶ hai b¸n cÇu ®¹i n o, cã khi kh«ng c©n ®èi. Khi bÖnh tiÕn triÓn nÆng míi cã hiÖn t−îng gi¶m t−íi m¸u thuú tr¸n. H×nh 4.45: H×nh ¶nh gi¶m t−íi m¸u v gi¶m chuyÓn ho¸ glucose ®a æ ë bÖnh nh©n sa sót trÝ tuÖ (ghi h×nh b»ng m¸y PET víi 18F - FDG)
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k H×nh 4.46: H×nh ¶nh t−íi m¸u n o ë bÖnh nh©n sa sót trÝ tuÖ. Ghi h×nh b»ng m¸y SPECT víi Tc- 99m ECD. - X¹ h×nh x¸c ®Þnh chÕt n o (brain death): Môc ®Ých l x¸c ®Þnh xem m¸u cã v o n o ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña n o hay tuÇn ho n n o ® ho n to n ngõng trÖ hay ch−a b»ng viÖc ghi h×nh qu¸ tr×nh t−íi m¸u n o. Ph−¬ng ph¸p x¹ h×nh n o cã thÓ gióp ta x¸c ®Þnh n o chÕt, nhÊt l khi bÖnh nh©n bÞ h¹ th©n nhiÖt hoÆc bÞ nhiÔm ®éc thuèc ngñ khã x¸c ®Þnh b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c kÓ c¶ ®iÖn n o ®å. NÕu DCPX kh«ng v o n o v kh«ng v o c¸c xoang tÜnh m¹ch chøng tá n o kh«ng ®−îc cung cÊp m¸u, n o chÕt thùc sù. HiÖn nay xu h−íng hay dïng c¸c chÊt qua ®−îc h ng r o m¸u n o nh− HMPAO ®Ó nghiªn cøu n o chÕt. H×nh 4.47: H×nh ¶nh x¹ h×nh n o ë bÖnh nh©n bÞ chÕt n o (brain death): Kh«ng cßn H§PX tËp trung ë hai b¸n cÇu ®¹i n o.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0