Giáo trình kỹ thuật chăn nuôi heo - Chương 5

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

235
lượt xem 79
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

CHƯƠNG V QUẢN LÝ SẢN XUẤT TRONG TRẠI HEO I. CHỈ TIÊU KINH TẾ KỸ THUẬT 1. Về đực giống Một đực sinh sản có thể dùng phối giống với 25 nái, nếu có áp dụng gieo tinh nhân tạo thì tỷ lệ có thể là 1 đực cho hơn 50 nái, tuỳ theo sự pha chế bào quản tinh. Tuy nhiên trong một trại giống cần có nhiều nhóm giống, cần nhiều đực đầu dòng thì tỷ lệ này khác đi. Nói chung sử dụng nhiều nọc thì tốn kém hơn nhưng ít bị hiện tượng đồng huyết trong quần thể heo...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình kỹ thuật chăn nuôi heo - Chương 5

CHÖÔNG V QUAÛN LYÙ SAÛN XUAÁT TRONG TRAÏI HEO I. CHÆ TIEÂU KINH TEÁ KYÕ THUAÄT 1. Veà ñöïc gioáng Moät ñöïc sinh saûn coù theå duøng phoái gioáng vôùi 25 naùi, neáu coù aùp duïng gieo tinh nhaân taïo thì tyû leä coù theå laø 1 ñöïc cho hôn 50 naùi, tuyø theo söï pha cheá baøo quaûn tinh. Tuy nhieân trong moät traïi gioáng caàn coù nhieàu nhoùm gioáng, caàn nhieàu ñöïc ñaàu doøng thì tyû leä naøy khaùc ñi. Noùi chung söû duïng nhieàu noïc thì toán keùm hôn nhöng ít bò hieän töôïng ñoàng huyeát trong quaàn theå heo nuoâi, hoaëc vuøng maø traïi heo xuaát baùn con gioáng. Thôøi gian söû duïng ñöïc gioáng laø 3 naêm, moät soá ñöïc toát coù theå keùo daøi thôøi gian söû duïng, nhöng luùc ñoù theå troïng ñöïc raát to, naëng, chaäm chaïp, khoù phoái tröïc tieáp vôùi naùi, nhaát laø nhöõng naùi nhoû voùc, vieäc laáy tinh gieo cho naùi thì thuaän tieän hôn. Nhö vaäy moãi naêm caàn coù bieän phaùp thay theá 1/3 ñaøn ñöïc sinh saûn (hoaëc 30%). Ñöïc gioáng phaûi baûo ñaûm phoái gioáng ñaäu thai cho ít nhaát laø 75% soá naùi ñöôïc phoái. Keùm hôn tæ leä naøy thì phaûi kieåm tra phaåm chaát tinh dòch ñöïc gioáng vaø phaåm chaát heo naùi ñaõ phoái. Tæ leä choïn loïc heo ñöïc haäu bò laø 30% (thaûi loaïi 70%), ñöïc haäu bò tuyeån khi coøn nhoû thì tæ leä thaûi loaïi caøng lôùn vì coù nhieàu tính traïng xaáu seõ xuaát hieän khi ñöïc lôùn leân. Thöôøng ñöïc haäu bò bò thaûi loaïi nhieàu vì kíchthöôùc dòch hoaøn khi lôùn phaùt trieån khoâng ñeàu nhau, hoaëc kích thöôùc nhoû beù, khoâng coù tính naêng phuû naùi. 2. Veà heo naùi Naùi sinh saûn phaûi ñaûm baûo ñaït töø 1,8 löùa/naêm trôû leân, moät soá traïi ñaõ ñaït thaønh tích naùi sinh saûn töø 2,0 ñeán 2,2 löùa ñeû/naêm, hoaëc cao hôn laø 2 naêm ñaït 5 löùa. Moãi löùa ñeû phaûi ñaït trung bình 8 con, nhöõng traïi coù kyõ thuaät cao ñaït treân 9 con. Naùi sinh saûn thöôøng söû duïng trong 3 naêm, ñaït töø 5-6 löùa ñeû thì thaûi loaïi, nhö vaäy haèng naêm phaûi thay theá 1/3 ñaøn (hay 30%). Moät soá caù theå naùi coù theå ñeû toát ñeán löùa thöù 8, thöù 10. Heo naùi noäi coù theå ñeû nuoâi con toát treân 10 löùa . Tæ leä naùi haäu bò thaûi loaïi laø 30%, nghóa laø choïn loïc ñeå trôû thaønh naùi sinh saûn laø 70%. 3. Veà heo con Troïng löôïng bình quaân cuûa heo con sô sinh ñoái vôùi heo ngoaïi, lai ngoaïi laø 1,0kg trôû leân, vôùi heo noäi laø 0,5kg trôû leân. Heo con gioáng ngoaïi coù theå ñaït treân 2,0kg/con neáu meï sinh ít con, troïng löôïng quaù lôùn nhö vaäy thöôøng laøm cho naùi meï sinh khoù, hay bò toån thöông ñöôøng sinh duïc, deã bò vieâm nhieãm truøng sau ñoù, cho neân giai ñoaïn chöûa kyø 2 ngöôøi ta thöôøng haïn cheá khaåu phaàn naùi chöûa, hoaëc haïn cheá trong 15 ngaøy cuoái cuøng cuûa thai kyø ñeå theå troïng heo con sô sinh khoâng quaù to. Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn
Tæ leä nuoâi soáng heo con trong thaùng ñaàu laø 90%, hao huït 10%, nguyeân nhaân chuû yeáu laø do bò meï ñeø vaø do tieâu chaûy caáp tính. Sau cai söõa, ngöôøi ta coù theå nuoâi heo con cho ñeán 60-70 ngaøy tuoåi thì tuyeån haäu bò hoaëc taùch ñeå nuoâi thòt hoaëc baùn cho nhaø chaên nuoâi thòt. Nhaø chaên nuoâi thöôøng choïn cai söõa heo con luùc 21 ngaøy hoaëc 28 ngaøy tuoåi, giai ñoaïn naøy heo con coù theå bò hao huït khoaûng 1%. Theå troïng bình quaân heo con 1 thaùng tuoåi vaøo khoaûng 6-8 kg/con (heo ngoaïi) vaø ñeán thaùng tuoåi thöù hai coù theå ñaït 15-20kg/con tuyø gioáng vaø ñieàn kieän chaêm soùc nuoâi döôõng, ôû thaùng tuoåi thöù hai naøy nhaø chaên nuoâi gia ñình deã nuoâi heo con hôn. 4. Veà heo thòt Ngöôøi ta nuoâi heo thòt töø luùc 2 thaùng tuoåi ñeán 6 thaùng tuoåi thì xuaát baùn thòt, luùc naøy coù theå ñaït theå troïng töø 80-90kg/con, tuyø theo gioáng, thöùc aên, chaêm soùc… tyû leä hao huït trong suoát 4 thaùng nuoâi laø 3-5%. Chæ soá bieán chuyeån thöùc aên laø 3/1 neáu duøng thöùc aên coù phaåm chaát toát, neáu duøng thöùc aên taïp coù theå laø 4/1 hoaëc 5/1. ngöôøi ta ñang coá gaéng haï tieâu toán thöùc aên xuoáng coøn 2,7-2,8kg thöùc aên ñeå ñaït 1kg taêng troïng. Muoán ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, phaûi caûi tieán chaát löôïng thöùc aên, giaù thaønh thöùc aên seõ cao, giaù thaønh 1kg taêng troïng seõ cao hôn. 5. Veà phaân chuoàng Trung bình moãi heo ñöïc gioáng hoaëc moät naùi sinh saûn moãi naêm cho moät taán phaân töôi, moãi heo haäu bò hoaëc heo thòt cho 500kg phaân töôi. II. CHU CHUYEÅN ÑAØN VAØ KEÁ HOAÏCH DÖÏ THU SAÛN PHAÅM ÔÛ MOÄT TRAÏI HEO 1. Chu chuyeån ñaøn Neáu coù moät traïi nuoâi 100 naùi sinh saûn, haèng naêm phaûi bieát ñöôïc khaû naêng saûn xuaát bao nhieâu heo con, cô caáu ñaøn hieän dieän thöôøng xuyeân, phaûi chuaån bò bao nhieâu haäu bò thay theá vaø ñieàu quan troïng laø coù bao nhieâu saûn phaåm coù theå mang laïi nguoàn thu cho traïi chuû. Ñeå bieát nhöõng trò soá naøy chuùng ta caên cöù vaøo caùc chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät neâu treân ñeå tính toaùn. Caùc chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät thöôøng bieán ñoåi theo söï tieán boä kyõ thuaät, söï chaêm soùc quaûn lyù ôû caùc thôøi ñieåm, chöù khoâng maõi coá ñònh. Xaùc ñònh cô caáu ñaøn: laø soá heo caùc löùa tuoåi hieän dieän thöôøng xuyeân trong chuoàng, caùc trò soá naøy coù tính chaát trung bình qua caùc thaùng trong naêm, trong thöïc teá coù theå taêng giaûm xoay quanh caùc trò soá tính toaùn sau ñaây: - Veà ñöïc sinh saûn: Neáu coù 100 naùi sinh saûn thì nhu caàu ñöïc gioáng ñeå phoái tröïc tieáp laø: 100 : 25 = 4 ñöïc sinh saûn (tæ leä 1 ñöïc/25 naùi) - Veà ñöïc haäu bò: Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn
Vôùi 4 ñöïc sinh saûn, moãi naêm thay 30% töùc laø: 4 x 30% # 1 con (tính troøn) ñöïc sinh saûn Ñeå coù 1 ñöïc sinh saûn thay ñaøn caàn coù soá ñöïc haäu bò laø: 1x100 / 30 = 3 ñöïc haäu bò (tính troøn) - Veà naùi sinh saûn: Trong soá 100 naùi sinh saûn coù 3 nhoùm (vì moãi naêm thay ñaøn 30%) tuoåi, nhöng coù theå noùi nhoùm naùi naêm tuoåi thöù ba laø naùi giaø, naêng suaát thaáp trung bình chæ cho moät löùa vaø soá löùa cuûa chuùng laø: 100 con x 30% x 1 löùa = 30 löùa ñeû Nhoùm naùi coøn laïi thuoäc naêm tuoåi thöù nhaát vaø thöù hai, naêng suaát cao söùc khoeû toát coù theå ñaït töø 1,8 – 2,0 löùa trong naêm, neân toång soá löùa ñeû cuûa hai nhoùm naøy laø: 100 con x 70 % x 1,8 löùa/naêm = 126 löùa ñeû - Veà naùi haäu bò: Nhö ñaõ neâu ôû phaàn treân, moãi naêm caàn thay 30% naùi giaø töùc 30 con, ñeå coù 30 con naùi sinh saûn môùi caàn phaûi coù saün soá naùi haäu bò töø naêm tröôùc chuyeån qua laø: 100 x 30 / 70 = 43 con naùi haäu bò (tính troøn) Ñoù laø 43 naùi haäu bò töø naêm tröôùc coù theå cung caáp 30 naùi sinh saûn trong naêm keá hoaïch, caùc naùi sinh saûn naøy thöôøng traûi qua trung bình moät löùa neân chæ cung caáp cho traïi theâm 30 löùa ñeû. Ngoaøi ra ñeå ñaûm baûo cho keá hoaïch saûn xuaát naêm tôùi, caàn phaûi tuyeån theâm cuõng 43 naùi haäu bò môùi töø ñaøn heo cai söõa hoaëc mua môùi. Nhö vaäy trong suoát naêm soá naùi haäu bò hieän dieän thöôøng xuyeân xoay quanh trò soá 43, cöù chuyeån caáp thaønh naùi sinh saûn hoaëc heo thòt thì phaûi tuyeån môùi hoaëc mua môùi heo naùi haäu bò thay theá vaøo cho ñuû. - Veà soá löùa ñeû: Qua tính toaùn nhö treân, haèng naêm traïi coù soá löùa ñeû toång coäng laø: Naùi giaø cung caáp 30 löùa ñeû Naùi toát cung caáp 126 löùa ñeû Naùi haäu bò chuyeån thaønh sinh saûn 30 löùa ñeû Toång coäng 186 löùa ñeû - Veà soá heo con sô sinh: (heo con theo meï: HCTM): Naùi giaø cung 30 löùa ñeû x 7 con/löùa: 210HCTM Naùi toát cung 126 löùa ñeû x 8 con/löùa: 1.008 HCTM Naùi SS môùi 30 löùa ñeû x 7 con/löùa: 210 HCTM Toång coäng trong naêm: 1.428 HCTM Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn
Soá heo con bình quaân ñeû ra moãi thaùng: 1.428 con : 12 = 119 con HCTM Toång soá heo con hao huït ñeán khi cai söõa 28-30 ngaøy tuoåi: 1.428 con x 10% = 143 con Soá heo con cai söõa caû naêm: 1.428 – 143 = 1.285 con Soá heo con cai söõa moãi thaùng: 1.285 : 12 = 107 con - Veà soá löùa ñeû moãi thaùng: 186 löùa : 12 = 16 löùa/thaùng (tính troøn) Nhö vaäy soá naùi cai söõa haèng thaùng laø 16 con, neáu sau khi cai söõa 7-15 ngaøy phoái gioáng laïi thì soá naùi khoâ söõa laø 16 : 2 = 8 con Qua caùc pheùp tính treân ñaây, chuùng ta coù theå bieát cô caâuù ñaøn heo hieän dieän thöôøng xuyeân cuûa traïi heo 100 naùi sinh saûn laø: ñöïc sinh saûn 4 con ñöïc haäu bò 3 con naùi sinh saûn 100 con naùi haäu bò 43 con heo con theo meï 119 con heo con cai söõa 107 con Toång ñaøn 376 con BAÛNG CHU CHUYEÅN ÑAØN CUÛA TRAÏI HEO 100 NAÙI SINH SAÛN (Khoâng taêng ñaøn, oån ñònh saûn xuaát) Cô caáu ñaøn ñaàu naêm keá hoaïch Taêng trong naêm Giaûm trong naêm Cô caáu ñaøn cuoái naêm keá hoaïch Mua Ñeû theâm C.caáp Toång Baùn Cheát C.caáp Toång - Ñöïc sinh saûn 4 - - 1 1 1 - - 1 4 - Ñöïc haäu bò 3 - - 3 3 2 - 1 3 3 - Naùi sinh saûn 100 - - 30 20 30 - - 30 100 Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn
- Naùi haäu bò 43 - - 43 43 13 - 30 43 43 - Heo con theo meï 119 - 1428 - 1428 - 143 1285 1428 119 - Heo con cai söõa 107 - - 1285 1285 1226 13 46 1285 107 Toång ñaøn hieän dieän 376 con 376 2. Döï thu Töø baûng chu chuyeàn ñaøn treân ñaây ta coù theå tính ra phaàn döï thu saûn phaåm nhö sau: - Ñöïc sinh saûn: 1 con x 200kg x giaù heo ñöïc thaûi = T1 - Ñöïc haäu bò thaûi loaïi: 2 con x 100kg/con x giaù heo loaïi 1 = T2 - Naùi sinh saûn thaûi loaïi: 30 con x 180kg/con x giaù heo naùi thaûi = T3 - Naùi haäu bò thaûi loaïi: 13 con x 100kg/con x giaù heo loaïi 1 = T4 - Heo con cai söõa: 1226 con x 18kg/con x giaù heo con nuoâi thòt = T5 - Tuyeån heo haäu bò ñöïc, caùi laøm gioáng: 46 con (43+3) x 100kg/con x giaù heo haäu bò gioáng = T6 - Phaân chuoàng: (104 con x 1000kg/con) + (46con x 500kg/con) x giaù baùn phaân = T7 - Heo thòt: khoâng nuoâi Toång döï thu = T1 + T2 + T3 + T4 + T5 + T6 + T7 III. CÔ CAÁU GIAÙ THAØNH SAÛN XUAÁT TRONG TRAÏI HEO Ñeå saûn xuaát heo thòt hay heo gioáng, moät traïi heo phaûi söû duïng caùc chi phí saûn xuaát nhö sau: Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn
Cô caáu lyù töôûng Cô caáu hieän taïi 1. Thöùc aên nuoâi heo 70% 80 – 85% 2. Khaáu hao cô baûn 10% 3. Löông vaø caùc khoaûng phuï caáp 10% 4. Thuoác vaø duïng cuï thuù y 5. Nhieân lieäu ñieän naêng 6. Vaät reû mau hoûng 7. Nghieân cöùu, aùp duïng TBKHKT 10% 15 – 20% 8. Quaûn lyù phí 9. Quaûng caùo tieáp thò 10. Linh tinh Toång 100% 100% Moãi traïi heo, haøng naêm vaãn thöôøng toång keát caùc khoaûn chi phí treân ñaây ñeå coù caùi nhình toång quaùt tình hình saûn xuaát trong naêm qua vaø töø ñoù döï tính ñöôïc khoaûng döï chi trong naêm tôùi. Thoâng thöôøng ngöôøi ta tính döï chi thöùc aên trong naêm vaø töø ñoù öôùc tính toång chi phí neáu bieát tæ troïng chi phí thöùc aên trong toång chi phí naêm qua laø bao nhieâu (cô caáu hieän taïi chieám 80-85% cuûa toång chi phí). IV. DÖÏ TRUØ CHI PHÍ THÖÙC AÊN TRONG MOÄT TRAÏI HEO Giaû söû moät rraïi heo coù 100 naùi sinh saûn nhö treân, öôùc tính nhu caàu thöùc aên caùc loaïi vaø döï chi thöùc aên trong moät naêm: 1. Thöùc aên cho heo ñöïc sinh saûn 4 con x 365 (366) ngaøy x 2,5kg/TAÊHH 9044 2. Thöùc aên cuûa haäu bò ñöïc vaø caùi: Möùc aên vaø taêng tröôûng cuûa heo haäu bò vaø heo thòt coù theå döï toaùn nhö sau: (tieâu chuaån cho moät con) Thaùng nuoâi Taêng troïng Theå troïng Möùc aên/ 15kg /1 thaùng - Thöù nhaát 15kg 30kg 45kg soá 1 Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn
- Thöù hai 20kg 50kg 60kg soá 2 - Thöù ba 25kg 75kg 75kg soá 3 - Thöù tö 25kg 100kg 90kg soá 3 85kg 270kg TAÊHH Nhö vaäy moãi haäu bò caàn 45kg thöùc aên hoãn hôïp soá 1, 60 kg thöùc aên hoãn hôïp soá 2, vaø 165kg thöùc aên hoãn hôïp soá 3. Neáu moãi naêm traïi caàn tuyeån 46 heo haäu bò ñöïc vaø caùi thì nhu caàu thöùc aên nhö sau: 46 con HB x 45kg: X1 46 con HB x 60kg : X2 46 con HB x 165kg: X3 3. Thöùc aên cho naùi ñeû 186 löùa ñeû x 28(30) ngaøy x 4,5kg/con/ngaøy: X5 4. Thöùc aên cho naùi khoâ vaø naùi chöûa [(100naùi ss x 365) – (186 x 28)] x 2,5kg/con: X4 Ôû ñaây chuùng ta chöa tröø moät ngaøy nhòn aên cuûa naùi cai söõa nghóa laø 186 löùa x 1 ngaøy x 2,5kg 5. Thöùc aên cho heo con theo meï 1428 HCTM x (28 – 10) x 0,3-0,5kg/con/ngaøy: X5 6. Thöùc aên cho heo con cai söõa: (nuoâi ñeán 15kg theå troïng thöôøng maát khoaûng 30 ngaøy) 1285 HCCS x 30 ngaøy x 0,5-1,0kg/con/ngaøy: X02 7. Thöùc aên cho heo thòt Khoâng coù nuoâi heo thòt, neáu coù nuoâi heo thòt thì tính nhö thöùc aên döï truø cho heo haäu bò. Ñeán ñaây chuùng ta coù theå tính toång coäng moãi loaïi thöùc aên hoãn hôïp töø soá 1, 2, 3, 4,5 vaø chæ caàn coù ñôn giaù moãi loaïi thì coù ñöôïc döï truø chi phí thöùc aên cho ñaøn heo trong traïi suoát naêm: Toång chi phí thöùc aên/naêm = X02 x giaù TAÊHH02 + X1 x giaù TAÊHH1 + X2 x giaù TAÊHH2 + X3 x giaù TAÊHH3 + X104x giaù TAÊHH4 + X5 x giaù TAÊHH5 Neáu thöùc aên chieám tæ troïng 80% toång chi phí thì ta coù theå öôùc tính toång chi phí cho traïi heo caû naêm nhö sau: Toång chi phí saûn xuaát cho traïi heo caû naêm = toång chi phí thöùc aên x 80% Neáu ñaõ coù toång döï thu, toång chi phí saûn xuùat, hieäu soá cuûa hai trò soá naøy seõ cho bieát chieàu höôùng kinh doanh traïi trong naêm tôùi loã hay laõi. Kỹ thuật chăn nuôi lợn http://www.ebook.edu.vn