Giáo trình mô đun Mã nguồn mở (Nghề: Tin học ứng dụng - Trình độ: Trung cấp) - Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Giáo trình mô đun Mã nguồn mở (Nghề: Tin học ứng dụng - Trình độ: Trung cấp) - Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu" được biên soạn nhằm giúp học viên trình bày được một số kiến thức cơ bản về mã nguồn mở; Nêu được cấu trúc của một lệnh trong hệ điều hành mã nguồn mở; Trình bày tên và tác dụng của các thư mục đặc biệt trong Ubuntu; Mô tả được cấu trúc thông tin lưu trữ về tài khoản người dùng. Mời các bạn cùng tham khảo giáo trình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình mô đun Mã nguồn mở (Nghề: Tin học ứng dụng - Trình độ: Trung cấp) - Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu

UBND TỈNH BẠC LIÊU TRƯỜNG CĐ KINH TẾ - KỸ THUẬT BẠC LIÊU GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: MÃ NGUỒN MỠ NGÀNH: TIN HỌC ỨNG DỤNG TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ- … ngày … tháng … năm …… của Hiệu trưởng trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Bạc Liêu Bạc Liêu, năm 2021
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. LỜI GIỚI THIỆU Giới thiệu xuất xứ của giáo trình, quá trình biên soạn, mối quan hệ của giáo trình với chương trình đào tạo và cấu trúc chung của giáo trình. Lời cảm ơn của các cơ quan liên quan, các đơn vị và cá nhân đã tham gia. Bạc Liêu, ngày 30 tháng 4 năm 2021 Biên soạn Trần Văn Út Chính
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU..........................................................................................................2 BÀI 1: CÀI ĐẶT HỆ ĐIỀU HÀNH UBUNTU ...........................................................1 1. Cài đặt Ubuntu bằng USB ....................................................................................1 2. Cài đặt Ubuntu bằng máy ảo VirtualBox ...........................................................2 2.1. Tải và cài đặt máy ảo VirtualBox ....................................................................2 2.2. Tạo máy ảo VirtualBox để cài đặt Ubuntu ......................................................3 2.3. Chạy máy ảo VirtualBox để cài đặt Ubuntu ....................................................5 3. Các bước cài đặt Ubuntu ......................................................................................6 4. Bài tập thực hành ................................................................................................ 12 BÀI 2: CẤU TRÚC CỦA HỆ THỐNG .....................................................................13 1. Thủ tục đăng nhập và thoát khỏi hệ thống .......................................................13 2.1. Đăng nhập ......................................................................................................13 2.2. Thoát khỏi và khởi động lại hệ thống ............................................................ 14 2. Màn hình làm việc Desktop ................................................................................14 3. Sử dụng terminal trong Ubuntu ........................................................................16 3.1. Khởi động Terminal .......................................................................................16 3.2. Các tập lệnh liên quan đến tập tin và thư mục ...............................................17 3.3. Các tập lệnh liên quan thông tin hệ thống .....................................................17 4. Cấu trúc thư mục của Ubuntu ...........................................................................18 5. Một số thao tác liên quan đến hệ thống............................................................. 21 5.1. Thay đổi mật khẩu .........................................................................................21 5.2. Xem, thiết lập ngày giờ ..................................................................................22 6. Bài tập thực hành ................................................................................................ 22 BÀI 3: THAO TÁC VỚI THƯ MỤC VÀ FILE .......................................................23 1. Quyền truy cập thư mục và file .........................................................................23 1.1. Quyền truy cập file ........................................................................................23 1.2. Quyền truy cập thư mục .................................................................................24 2. Thao tác với files, folders & search ...................................................................24 2.1. Tạo mới thư mục ............................................................................................ 24 2.2. Sao chép và di chuyển các file và thư mục ....................................................25 2.3. Xóa file và thư mục........................................................................................25 2.4. Đổi tên file và thư mục ..................................................................................25 2.5. Ẩn thư mục và file .........................................................................................26
2.6. Sắp xếp file và thư mục .................................................................................26 3. Các lệnh làm việc với file ....................................................................................28 3.1. Tùy chọn quản lý file .....................................................................................28 3.2. Tùy chọn cột danh sách file ...........................................................................28 3.3. Khôi phục file từ Trash ..................................................................................29 4. Sao lưu và khôi phục hệ thống (Backup and Restore) .....................................30 4.1. Sao lưu các file quan trọng ............................................................................30 4.2. Khôi phục một bản sao lưu ............................................................................31 5. Bài tập thực hành ................................................................................................ 31 BÀI 4: QUẢN TRỊ NGƯỜI DÙNG VÀ HỆ THỐNG ..............................................33 1. Quản trị người dùng ........................................................................................... 33 1.1. Tài khoản người dùng ....................................................................................33 1.2. Quản lý tài khoản người dùng .......................................................................34 1.3. Thiết lập quyền của người dùng ....................................................................35 2. Quản trị hệ thống ................................................................................................ 36 2.1. Cài đặt chia sẻ ................................................................................................ 36 2.2. Region & Language .......................................................................................37 3. Cài đặt và gỡ bỏ phần mềm ................................................................................38 3.1. Cài đặt các ứng dụng bổ sung. .......................................................................38 3.2. Gỡ bỏ các ứng dụng .......................................................................................39 3.3. Thêm Personal Package Archive (PPA) ........................................................39 3.4. Thêm kho lưu trữ phần mềm .........................................................................40 3.5. Tạo đĩa khởi động .......................................................................................... 40 4. Hardware & drivers (phần cứng và trình điều khiển) ....................................41 4.1. Cài đặt máy in ................................................................................................ 41 4.2. Keyboard ........................................................................................................42 4.3. Disks & storge ............................................................................................... 42 5. Bài tập thực hành ................................................................................................ 43 BÀI 5: CÀI ĐẶT VÀ SỬ DỤNG PHẦN MỀM MÃ NGUỒN MỞ HỮU ÍCH ......44 1. Bộ phần mềm văn phòng OpenOffice ............................................................... 44 1.1. Trình soạn thảo văn bản Writer .....................................................................44 1.1.1. Các thanh công cụ ..................................................................................44 1.1.2. Tạo mới, mở và lưu tài liệu. ...................................................................45 1.1.3. Soạn thảo văn bản ..................................................................................46 1.1.4. Bảng biểu ................................................................................................ 50
1.1.5. Đồ họa ....................................................................................................52 1.1.6. In ấn ........................................................................................................53 1.2. Bảng tính điện tử Calc ...................................................................................55 1.2.1. Các thanh công cụ. .................................................................................55 1.2.2. Tạo mới, mở và lưu tài liệu ....................................................................56 1.2.3. Thao tác trong bảng tính. .......................................................................57 1.2.4. Sắp xếp dữ liệu .......................................................................................59 1.2.5. Lọc dữ liệu. ............................................................................................ 60 1.2.6. Hàm trong bảng tính ..............................................................................61 1.2.7. Trình bày và in ấn ...................................................................................64 1.3. Trình diễn Impress .........................................................................................66 1.3.1. Các thanh công cụ ..................................................................................66 1.3.2. Tạo mới, mở và lưu tài liệu. ...................................................................67 1.3.3. Các thao tác cơ bản với Slide .................................................................68 1.3.4. Làm việc với style ...................................................................................69 1.3.5. Trình diễn ............................................................................................... 70 1.3.6. Định dạng trang in và in ấn: ..................................................................73 2. Phần mềm xử lý hình ảnh gThumb ...................................................................74 2.1. Cài đặt phần mềm gThumb ............................................................................74 2.2. Chỉnh sửa ảnh ................................................................................................ 74 2.3. Sắp xếp hình ảnh ............................................................................................ 74 2.4. Giảm kích thước hình ảnh ..............................................................................75 3. Phần mềm soạn thảo âm thanh Audacity .........................................................75 3.1. Cài đặt phần mềm Audacity...........................................................................75 3.2. Các thanh công cụ của Audacity....................................................................75 3.3. Sửa file âm thanh trong Audacity ..................................................................76 4. Phần mềm ghi hình bằng Kazam .......................................................................78 4.1. Cài đặt phần mềm Kazam ..............................................................................78 4.2. Ghi hình bằng Kazam ....................................................................................79 5. Phần mềm soạn thảo video bằng OpenShot .....................................................80 5.1. Cài đặt phần mềm OpenShot .........................................................................80 5.2. Sửa file video trong OpenShot.......................................................................81 6. Bài tập thực hành ................................................................................................ 83
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN Tên mô đun: Mã nguồn mở Mã số của mô đun: MĐ17 Vị trí, tính chất của mô đun: - Vị trí: Mô đun Mã nguồn mở là mô đun bắt buộc thuộc khối các mô đun chuyên ngành đào tạo chuyên môn nghề. Mô đun Mã nguồn mở được bố trí sau khi học xong các môn học cơ sở trong chương trình đào tạo trung cấp. - Tính chất: Chương trình mô đun bao gồm một số nội dung cơ bản về Hệ điều hành mã nguồn mở, cũng như việc sử dụng phần mềm mã nguồn mở trong đời sống, học tập và hoạt động nghề nghiệp sau này. Mục tiêu mô đun: Sau khi học xong môn học này, người học đạt được một số nội dung, cụ thể: - Kiến thức: + Trình bày được một số kiến thức cơ bản về mã nguồn mở; + Nêu được cấu trúc của một lệnh trong hệ điều hành mã nguồn mở; + Trình bày tên và tác dụng của các thư mục đặc biệt trong Ubuntu; + Mô tả được cấu trúc thông tin lưu trữ về tài khoản người dùng. - Kỹ năng: + Cài đặt và sử dụng được hệ điều hành nguồn mở và một số phần mềm mã nguồn mở hữu ích; + Thực hiện được các thao tác đăng nhập và thoát khỏi hệ thống trên hệ điều hành. + Thực hiện được các thao tác liên quan đến hệ thống và các lệnh liên quan đến hệ thống file; + Thực hành các lệnh liên quan đến quản lý nhóm, quản lý tài khoản người dùng. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: + Nhận thức được tầm quan trọng, có trách nhiệm trong việc sử dụng phần mềm mã nguồn mở trong đời sống, học tập và nghề nghiệp; + Có thể làm việc độc lập hoặc theo nhóm trong việc áp dụng một số nội dung trong mô đun vào học tập, lao động và các hoạt động khác. Nội dung của mô đun:
BÀI 1: CÀI ĐẶT HỆ ĐIỀU HÀNH UBUNTU Giới thiệu: Hệ điều hành Ubuntu là hệ điều hành nguồn mở, an toàn, có thể truy cập và tải xuống miễn phí. Ubuntu desktop dễ sử dụng, dễ cài đặt và bao gồm mọi thứ cần để điều hành tổ chức, trường học, gia đình hoặc doanh nghiệp. Bài này hướng dẫn cách cài đặt hệ điều hành Ubuntu bằng ổ đĩa flash USB hoặc máy ảo chạy trên hệ điều hành Window. Mục tiêu: Sau khi học xong bài học này, người học có khả năng: - Trình bày được các bước cài đặt hệ điều hành Ubuntu - Cài đặt hệ điều hành mã nguồn mở Ubuntu trên USB và máy ảo. - Cài đặt hệ điều hành Ubuntu chạy song song với hệ điều hành Window. Nội dung chính: 1. Cài đặt Ubuntu bằng USB Tương tự như khi cài windows, để cài Ubuntu chúng ta cần có file ISO bộ cài Ubuntu, một chiếc USB dung lượng 4Gb trở lên và phần mềm tạo USB boot. - Link tải ISO Ubuntu: https://ubuntu.com/download/desktop Hình 1: Tải file ISO image Ubuntu - Link tải phần mềm Rufus tạo USB boot: https://rufus.akeo.ie 1
Cách tạo USB boot cài Ubuntu như sau: Cắm USB vào máy tính, sau đó mở phần mềm Rufus lên và làm lần lượt các bước sau: - Bước 1: Chọn USB mà bạn kết nối vào máy tính để tạo Boot. - Bước 2: Chọn file ISO Ubuntu mà bạn đã chuẩn bị. - Bước 3, 4: Tùy chọn để mặc định như hình. - Bước 5: Đặt tên cho USB. - Bước 6: Chọn mặc định là FAT32, nếu file ISO dung lượng lớn hơn 4GB thì bạn hãy chọn NTFS. - Bước 7: Chọn mặc định như hình. - Bước 8: Nhấn Start để bắt đầu tạo USB boot. Sau khi nhấn Start nếu có thông báo hiện lên thì nhấn Yes và OK. Hình 2: Giao diện phần mềm Rufus 2. Cài đặt Ubuntu bằng máy ảo VirtualBox 2.1. Tải và cài đặt máy ảo VirtualBox - Bước 1: Link của VirtualBox: https://www.virtualbox.org/ . Click vào nút Download. Click vào Windows hosts để tải VirtualBox-6.1.18-142142-Win.exe 2
- Bước 2: Mở file VirtualBox-6.1.18-142142-Win.exe. Cửa sổ cài đặt VirtualBox hiện ra. - Bước 3: Điều hướng thông qua các lời nhắc cài đặt. Làm như sau: Click Next theo hình. + Click Next, sau đó click install. Nhấp vào Finish khi cài đặt kết thúc ở phía dưới bên phải cửa sổ. 2.2. Tạo máy ảo VirtualBox để cài đặt Ubuntu Hướng dẫn tạo máy ảo để cài đặt Ubuntu - Bước 1: Click New tại giao diện chính của Virtualbox. 3
- Bước 3: Thiết lập bộ nhớ RAM cho máy ảo. Sau đó nhấn Next. - Bước 2: Đặt tên, chọn đường dẫn lưu máy ảo, chọn: Linux, phiên bản Ubuntu (64 bit). - Bước 5: Chọn mặc định là VDI sau đó - Bước 4: Chọn Create a virtual hard drive nhấn Next. now để tạo riêng cho máy ảo 1 ổ đĩa riêng biệt để sử dụng sau đó nhấn Create. 4
- Bước 7: Thiết lập dung lượng bộ nhớ ổ - Bước 6: Chọn Dynamically expanding cứng. storage: Ổ cứng ảo loại dung lượng mở rộng hoặc Fixed-size storage: Ổ cứng ảo loại dung lượng cố định Quá trình tạo máy ảo. 2.3. Chạy máy ảo VirtualBox để cài đặt Ubuntu - Bước 1: Chọn Start để bắt đầu chạy máy ảo. 5
- Bước 3: Click Add để thêm file iso cài đặt Ubuntu - Bước 2: Chọn đường dẫn lưu file iso cài đặt Ubuntu - Bước 4: Click Choose để thêm file cài đặt Quá trình cài đặt Ubuntu bắt đầu (thực hiện theo mục 3 của bài). 3. Các bước cài đặt Ubuntu Cài đặt Ubuntu 20.04 LTS Desktop [1] - Bước 1: Để bắt đầu cài đặt, click Install Ubuntu. - Bước 2: Chúng ta chọn ngôn ngữ bàn phím cho Ubuntu sau đó nhấn Continue. 6
- Bước 4: Chọn một trong 2 lựa chọn như sau: • Normal installation: Cài đặt thông thường với đầy đủ các phần mềm như: trình duyệt web, tiện ích, office, games, và trình phát đa phương tiện. • Minimal installation: tùy chọn này để tiết kiệm dung lượng ổ đĩa, cài đặt rút gọn chỉ bao gồm trình duyệt và tiện ích. Cần xác nhận thêm một số lựa chọn sau: • Download updates while installing Ubuntum (Tải xuống các bản cập nhật trong khi cài đặt Ubuntu): Thực hiện công việc tải xuống các file gói lớn trong quá trình cài đặt. Sau khi quá trình cài đặt kết thúc, các gói sẽ sẵn sàng để áp dụng dưới dạng bản cập nhật. • Install third-party software for graphics and Wi-Fi hardware and additional media formats (Cài đặt phần mềm của bên thứ ba cho đồ họa và phần cứng Wi- Fi và các định dạng phương tiện bổ sung): Một số phần cứng, như card đồ họa và card wi-fi, không hỗ trợ trình điều khiển nguồn mở. Ngoài ra, một số định dạng phương tiện, chẳng hạn như .wmv, không thuộc giấy phép GPL. Nếu bạn cần hỗ trợ cho những điều này, bạn cần đồng ý với các điều khoản sử dụng bổ sung. 7
- Bước 5: Phân vùng đĩa. Tại giao diện Installation Type, chú ý đến các tùy chọn: Erase disk and install Ubuntu: Tùy chọn này bạn cần chú ý, nó sẽ xóa sạch toàn bộ dữ liệu trong ổ cứng khi cài đặt. Chỉ lựa chọn khi ổ cứng của bạn không còn dữ liệu quan trọng. Nếu máy tính của bạn đã cài đặt Ubuntu, bạn có thẻ chọn tùy chọn này để cài đặt mới Ubuntu. Encrypt the new Ubuntu installation for security: Thao tác này sẽ mã hóa nội dung của ổ đĩa. Cần chọn một khóa bảo mật, khóa này sẽ được yêu cầu để giải mã và sử dụng ổ đĩa. LVM with the new Ubuntu installation (LVM với cài đặt Ubuntu mới): LVM là viết tắt của Logical Volume Management. Đây là một công cụ để quản lý động các ổ đĩa ảo khác nhau trên hệ thống. Something else: Tùy chọn này để tạo phân vùng cài đặt Ubuntu. - Bước 6: Sau khi đã chọn Something else, giao diện tạo phân vùng cài đặt Ubuntu xuất hiện. Bây giờ chúng ta cần phân vùng ổ cứng để cài đặt. Chỉ cần chọn / nhấp vào thiết bị lưu trữ chưa được phân vùng từ danh sách các thiết bị lưu trữ có sẵn. Sau đó nhấp vào New Partition Table. Lưu ý rằng trình cài đặt sẽ tự động chọn thiết bị mà trình nạp khởi động sẽ được cài đặt như thể hiện trong ảnh chụp màn hình sau. 8
Tiếp theo, nhấp vào Continue từ cửa sổ bật lên để tạo một bảng phân vùng trống trên thiết bị. Nhấp đúp vào không gian trống để tạo phân vùng như mô tả tiếp theo. Để tạo phân vùng root (/) (nơi các file hệ thống cơ sở sẽ được cài đặt), hãy nhập kích thước của phân vùng mới trong tổng dung lượng trống. Sau đó, đặt loại hệ thống file thành EXT4 và điểm gắn kết đến / từ danh sách thả xuống. 9
Phân vùng mới sẽ xuất hiện trong danh sách phân vùng như được hiển thị trong ảnh chụp màn hình tiếp theo. Tiếp theo, tạo một phân vùng / khu vực swap. Nhấp đúp vào không gian trống hiện tại để tạo một phân vùng mới được sử dụng làm khu vực hoán đổi. Sau đó, nhập kích thước phân vùng swap và thiết lập vùng swap như thể hiện trong ảnh chụp màn hình sau. Hai phân vùng được tạo, phân vùng root và phân vùng swap. Tiếp theo, nhấp vào Install Now. 10
Tiến trình cài đặt ghi các thay đổi gần đây liên quan đến phân vùng vào đĩa. Nhấp vào Continue để tiếp tục. Chọn vị trí và click Continue. Bước 9: Nhập tên tài khoản và mật khẩu và nhấn Continue. 11
Bây giờ công việc của chúng ta là đợi cho quá trình cài đặt Ubuntu hoàn tất và Reset lại máy tính là xong. 4. Bài tập thực hành Bài tập 1: Tạo đĩa cài đặt Ubuntu bằng USB và cài đặt hệ điều hành Ubuntu chạy song song với hệ điều hành Window. 12
BÀI 2: CẤU TRÚC CỦA HỆ THỐNG Giới thiệu: Không giống như Windows, Ubuntu không có các ổ đĩa được gắn nhãn là C, D, E, v.v. Không có ký tự ổ đĩa nào trên hệ thống tệp Ubuntu. Ubuntu có các thư mục thay vì các ký tự ổ đĩa. Trong Ubuntu, tất cả các thư mục trong thư mục gốc (root). Thư mục gốc hoặc thư mục chỉ là một dấu gạch chéo /. Bài này hướng dẫn cho người học biết cấu trúc của hệ thống tệp Ubuntu và các thao tác lệnh trên Termimal. Mục tiêu: Sau khi học xong bài học này, người học có khả năng: - Trình bày cấu trúc của một lệnh trong hệ điều hành mã nguồn mở. - Thực hiện các thao tác đăng nhập, thoát khỏi hệ thống trên hệ điều hành. - Thực hiện các thao tác liên quan đến hệ thống. Nội dung chính: 1. Thủ tục đăng nhập và thoát khỏi hệ thống 2.1. Đăng nhập Nhập mật khẩu đã cài đặt với tài khoản trong quá trình cài đặt hệ điều hành[2]. 13
2.2. Thoát khỏi và khởi động lại hệ thống - Bước 1: Click chọn mũi tên bên phải mà hình > Power Off/ Log Out - Bước 2: Chọn Power Off để thoát khỏi hệ thống hoặc Restart để khởi động lại. 2. Màn hình làm việc Desktop Đây là không gian làm việc chính sau khi bạn đăng nhập. Từ màn hình này bạn sử dụng để làm việc với các phần mềm, ứng dụng cũng như theo dõi các trạng thái làm việc của hệ thống thông qua các Windows (cửa sổ). Bố cục của màn hình Desktop khá gọn gàng và thuận tiện với 2 bảng điều khiển nằm ở góc trên và góc dưới màn hình. Bạn có thể thay đổi vị trí của các bảng điều khiển này bằng cách nhấn nút bảng điều khiển đó rồi kéo ra các góc màn hình. 14