Giáo trình Mỹ thuật trang phục - Nghề: May thời trang (Trung cấp) - CĐ Kỹ Thuật Công Nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu

Chia sẻ: Ochuong_999 Ochuong_999 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

107
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

(NB) Giáo trình có chất lượng và giá trị, về mặt kiến thức giúp cho sinh viên học sinh làm chủ ý tưởng, kỹ thuật tạo mẫu thiết kế trang phục, tính tương tác với các công đoạn sản xuất (Quy trình công nghệ) sự nhạy bén với cái mới (tính thời đại), phong cách riêng biệt trong tư duy sáng tạo nghệ thuật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Mỹ thuật trang phục - Nghề: May thời trang (Trung cấp) - CĐ Kỹ Thuật Công Nghệ Bà Rịa-Vũng Tàu

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BR – VT TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: MỸ THUẬT TRANG PHỤC NGHỀ: MAY THỜI TRANG TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP NGHỀ Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐCĐN… ngày…….tháng….năm ......... …………........... của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề tỉnh BR VT Bà Rịa – Vũng Tàu, năm 2015
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU Trang phục là một trong những như cầu tất yếu của con người. Trang phục giúp cho con người hoà hợp với môi trường tự nhiên. Trang phục tô điểm cho người mặc, làm đẹp thêm cuộc sống. Vì thế ngành công nghiệp Thời trang ngành sản xuất ra những sản phẩm mặc và làm đẹp cho con người đang ngày một phát triển. Ở Việt Nam, ngành công nghiệp Dệt May Thời trang thu hút ngày càng nhiều lao động. Nhu cầu học nghề may và thiết kế thời trang đang cuốn hút nhiều bạn trẻ. Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về tài liệu học tập và giảng dạy của ngành may mặc và thời trang, chúng tôi đã biên soạn giáo trình mỹ thuật trang phục Giáo trình MỸ THUẬT TRANG PHỤC trình bày những kiến thức cơ bản về lịch sử thời trang và nghệ thuật tạo hình cho trang phục Đây là một giáo trình có chất lượng và giá trị, về mặt kiến thức giúp cho sinh viên học sinh làm chủ ý tưởng, kỹ thuật tạo mẫu thiết kế trang phục, tính tương tác với các công đoạn sản xuất (Quy trình công nghệ) sự nhạy bén với cái mới (tính thời đại), phong cách riêng biệt trong tư duy sáng tạo nghệ thuật. Chúng tôi xin chân thành cám ơn Khoa Cơ Khí đã tạo điều kiện giúp đỡ cho chúng tôi hoàn thành công tác biên soạn giáo trình này. Trong quá trình biên soạn giáo trình này, mặc dù đã cố gắng nhưng khó tránh khỏi những thiếu sót. Nhóm tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn học sinh, sinh viên cùng đông đảo bạn đọc để giáo trình ngày càng hoàn thiện hơn. Xin chân thành cám ơn Bà Rịa – Vũng Tàu, ngày.......tháng...... năm 2015 Tham gia biên soạn 1. Trần Thị Hằng Chủ biên 2. Trần Thị Thúy
MỤC LỤC TRANG 1. Lời giới thiệu 2. …… 3. Phần 1: Lịch sử thời trang 3 Chương 1: Khái quát về trang phục 3 Chương 2: Khảo lược về trang phục Phương Tây qua các thời đại 7 Chương 3: Trang phục Việt Nam 10 Chương 4: Thời trang và mốt 16 4. Phần 2: Nghệ thuật tạo hình cho trang phục 26 Chương 1: Màu sắc 26 Chương 2: hình dáng, họa tiết, chất liệu 40 Chương 3: Bố cục trang phục 44 1
MÔN HỌC : MỸ THUẬT TRANG PHỤC Mã số của môn học: MH11 Thời gian môn học: 30h (Lý thuyết: 10 h ; Thực hành: 20 h) I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔN HỌC: Mỹ thuật trang phục là môn học nằm trong nhóm các môn học bắt buộc, chuyên ngành May & Thiết kế thời trang, môn học mang tính tích hợp giữa ngành Mỹ thuật cơ bản (cơ sở tạo hình) và chuyên ngành Đồ hoạ – Thời trang (đồ hoạ trang phục). Môn học được bố trí học ngay đầu năm học và học song song với các môn học cơ sở khác của chuyên ngành May & Thời trang. 2. MỤC TIÊU CỦA MÔN HỌC: Sau khi học xong, học sinh có khả năng: Trình bày lịch sử phát triển trang phục Việt Nam và Thế giới, các kiến thức cơ bản về cơ sở tạo hình trang phục. Biết được khái niệm, tính chất cơ bản về màu sắc trong lĩnh vực thiết kế thời trang. Biết được khái niệm về mốt và xu hướng phát triển của mốt. Trình bày nghệ thuật tạo hình trên trang phục và cách xây dụng bố cục trang phục. Sử dụng có kỹ thuật, thủ pháp các chất liệu như: Chì, than, phấn màu, màu bột, màu nước... Sử dụng, phối hợp màu sắc, xây dựng bản vẽ thiết kế trang phục đạt hiệu quả thẩm mỹ Làm chủ ý tưởng, kỹ thuật tạo mẫu thiết kế trang phục, tính tương tác với các công đoạn sản xuất (Quy trình công nghệ) sự nhạy bén với cái mới (tính thời đại), phong cách riêng biệt trong tư duy sáng tạo nghệ thuật. 3.NỘI DUNG CỦA MÔN HỌC: Thời gian(giờ) Số Tên chương mục Tổng Lý Thực hành, TT số thuyết bài tập 1 Chương 1: Lịch sử thời trang 15 5 10 Chương 2: Nghệ thuật tạo hình cho trang 2 10 5 5 phục 3 Kiểm tra 5 Cộng 30 10 20 2
PHẦN I: LỊCH SỬ THỜI TRANG Số tiết học:Thời gian: h (LT: 15 h ; TH:5 h ) Mục tiêu học tập: Sau khi học xong bài này,sinh viên có khả năng: Trình bày kiến thức về trang phục, lịch sử phát triển trang phục. Hiểu biết về mốt và xu hướng phát triển của mốt. NỘI DUNG: CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ TRANG PHỤC 1. NGUỒN GỐC CỦA TRANG PHỤC Mặc là nhu cầu không thể thiếu trong đời sông loài người , nhu cầu này ngày càng được đòi hỏi ở mức cao hơn, bởi 1 lẽ đơn giản là nó không chỉ che chắn mà còn làm đẹp cho con người, người ta thường nói : “người đẹp về lụa, lúa tốt về phân, chân tốt về hài” Cau già khéo bổ thì non Nạ dòng trang điểm lại giòn như xưa Thậm chí hiệu quả đạt được còn bất ngờ hơn Gà già kheó ướp thì tơ Nạ dòng trang điểm, gái tơ mất chồng Để thỏa mãn hai mặt của nhu cầu ấy, con người đã mang, khoác trên cơ thể mình vô số những vật dụng gọi là trang phục Quần áo xuất hiện từ thời xa xưa, khi nền văn minh nhân loại còn ở mức sơ khai nhất. xuất phát từ nhu cầu bảo vệ cơ thể, chống lại tác động của thiên nhiên, người xưa thu kiếm những mảnh để che cơ thể. Những kiểu trang phục ban đầu là những mảnh vải che vai, che ngực...sau này phát triển thành các kiểu áo, những mảnh vải che mông, che đùi...sau này thành các kiểu váy và quần. Vật liệu dùng để che cơ thể ở những vùng giàu thực vật là vỏ, lá, sợi cây; Ở các vùng nghèo thực vật là : lông chim, da thú, da cá... Ban đầu động lực phát triển quần áo là điều kiện tự nhiên. Bằng chứng là quần áo phát triển nhanh ở các vùng có khí hậu khắc nghiệt ( thường là các xứ lạnh ) và phát triển chậm ở các vùng có khí hậu ôn hòa Về sau khi kỹ thuật , văn hóa, xã hội phát triển đến trình độ nhất định , bên cạnh chức năng bảo vệ cơ thể, trang phục còn mang ý nghĩa xã hội, tâm lý và thẩm mỹ. Trang phục trở thành đối tượng của nghệ thuật, phản ánh đặc tính dân tộc 2. CHỨC NĂNG CỦA QUẦN ÁO 3
Mặc là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống loài người, nhu cầu này ngày càng được đòi hỏi ở mức cao hơn, bởi 1 lẽ đơn giản, quần áo có chức năng : Giá trị sử dụng : Che chắn, bảo vệ con người khỏi ảnh hưởng của môi trường Giá trị thẩm mỹ : Làm đẹp cho con người Mặc và làm đẹp cái nào đáng quan tâm hơn cái nào? Thực ra cái nọ làm nảy sinh cái kia, cùng hỗ trợ nhau cùng phát triển tạo ra khái niệm “mốt” 3. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ TRANG PHỤC Về đai thể trang phục gồm có : Quần áo Nón, mũ, khăn.. Giày, dép, guốc... Găng, tất... Thắt lưng, túi xách, ví tay...( những vật dụng kèm theo bộ đồ mặc ) Đồ trang sức Trong các loại trang phục này thì quần áo là quan trọng nhất. Quần áo là thuật ngữ để chỉ các sản phẩm dệt được cắt và may thành những vật che cơ thể con người Áo là những sản phẩm để che phần trên cơ thể, kể từ vai trở xuống. tùy theo độ dài của áo mà ta có những thuật ngữ: áo dài, áo lửng, áo ngắn... Quần là những sản phẩm để che phần dưới cơ thể, kể từ bụng trở xuống, có 2 ống che 2 chi dưới Váy là những sản phẩm để che phần dưới cơ thể, kể từ bụng trở xuống, may quây liền không chia thành 2 ống như quần Ngoài ra còn có những loại váy liền áo( loại váy mà phụ nữ Châu Âu hay mặc), quần liền áo ( như quần yếm trẻ em )... Một số trường hợp đặc biệt của quần áo là comlê, comlê là bộ đồ mặc gồm 2 đến 3 sản phẩm, tên gọi comlê bắt nguồn từ tiếng Pháp complet, có nghĩa là “đầy đủ, đủ bộ “. Ví dụ : áo vét và quần âu; áo vét, quần âu và áo gilê; áo vét và váy. Ngày nay đối tượng mặc comlê có thể nói là tất cả, người ta đã tạo ra những kiểu comlê riêng cho nam giới, nữ giới và trẻ em, không dùng lẫn được. Tuy nhiên thông thường người ta chỉ mặc comlê khi cần thể hiện sự long trọng như trong nghi lễ ngoại giao, khi dự lễ hội... 4
Một trường hợp đặc biệt khác của trang phục là bộ đồ. Bộ đồ là khái niệm chỉ một tập hợp thống nhất các sản phẩm mặc, không nhất thiết phải đầy đủ các loại, nhưng cùng có một ý nghĩa sử dụng nào đó. Ví dụ bộ đồ tắm cho phụ nữ theo mốt hiện nay thường có: quần tắm, áo tắm ( bộ bikini), áo khoác ngoài, mũ, bộ đồ tắm cho nam giới thường có : quần tắm, mũ; bộ đồ mặc nhà; bộ đồ chơi thể thao... 4. PHÂN LOẠI TRANG PHỤC 1.4.1. Quần áo theo giới tính và lứa tuổi Quần áo nam Quần áo nữ Quần áo trẻ em Quần aó nam, nữ lại được chia thành quần áo cho thanh niên, quần áo cho người đứng tuổi, quần áo cho người già Quần áo trẻ em cũng được chia theo từng đối tượng như: tuổi nhà trẻ, tuổi mẫu giáo, tuổi học sinh phổ thông cơ sở, tuổi học sinh phổ thông trung học Sở dĩ quần áo được phân loại theo các đối tượng trên vì mỗi nhóm người có những đặc điểm về tỷ lệ cơ thể, tâm sinh lý khác nhau 1.4.2. Quần áo theo mùa khí hậu Do mỗi mùa có đặc điểm riêng về khí hậu, thời tiết nên quần áo phải thích hợp với mỗi mùa khí hậu trong năm. Có thể chia ra: Quần áo mùa hè Quần áo mùa đông Quần áo xuân và thu Việc chọn quần áo phù hợp với khí hậu, thời tiết không chỉ tạo cảm giác dễ chịu thoải mái mà còn chứng tỏ người mặc biết cách bảo vệ sức khỏe, có văn hóa, lịch sự. 1.4.3. Quần áo theo ý nghĩa sử dụng Quần áo mặc lót: những thứ mặc sát cơ thể. Chúng thường được may từ các loại vải mềm mại, có độ co giãn để luôn luôn bó sát cơ thể trong khi vẫn đảm bảo thoáng, vệ sinh Quần áo mặc thường: những thứ mặc ngoài quần áo lót như áo sơ mi, quần âu, quần sóoc... Quần áo mặc ngoài: những thứ khoác ngoài quần áo mặc thường như áo vét... 5
1.4.4. Quần áo theo chức năng xã hội Quần áo mặc thường ngày: bao gồm phần lớn có trong tủ quần áo của mỗi người. Chúng được dùng thường xuyên trong sinh hoạt, lao động và học tập thường ngày. Kiểu cách, vật liệu và màu sắc của quần áo mặc thường ngày phụ thuộc vào điều kiện sống của từng vùng ( thành thị, nông thôn...), đặc điểm nghề nghiệp ( giáo viên, học sinh, công nhân, viên chức ) và mức thu nhập của mỗi người Quần áo mặc trong các dịp lễ hội, tiệc tùng.....so với quần áo mặc thường ngày, loại quần áo này thường được may từ vật liệu đẹp hơn, màu sắc tươi sáng hơn hoặc trang trọng hơn, kiểu may cầu kỳ phức tạp hơn. Kết hợp với các kiểu quần áo lễ hội thường có các trang phục phụ kèm như găng tay, túi, ví , đồ trang sức, nam giới thường thắt cà vạt hoặc đính nơ đen trên cổ Quần áo lao động sản xuất: thường là bộ bảo hộ lao động cho công nhân hoặc quần áo dành riêng cho từng ngành. Ví dụ áo bờ lu trắng dành cho các nhân viên y tế, của nhân viên phòng thí nghiệm. bộ váy áo thêm đồ trang sức giản dị cho các chiêu đãi viên ngành hàng không, du lịch... Quần áo đồng phục: kiểu mặc thống nhất bắt buộc cho mọi thành viên của một tập thể nhất định không trực tiếp lao động sản xuất như đồng phục của quân nhân, đồng phục của học sinh Quần áo thể dục thể thao: tùy thuộc vào môn thể thao mà chọn kiểu quần áo thích hợp, ví dụ như khi chơi quần vợt quần áo không nên bó sát người, áo thường là các kiểu không cổ, có tay hoặc không tay. Nam thường mặc quần sóoc, nữ có thể mặc quần sóoc nếu mông và đùi không quá mập, hoặc váy ngắn ( trên đầu gối ) và xẻ nhiều ly để dễ cử động. quần áo bơi, quần aó chơi thể dục dụng cụ và thể dục nhip điệu nên may bó sát người... Quần áo trong biểu diễn nghệ thuật : là loại quần áo đặc biệt dành cho các nghệ sĩ sân khấu, ca sĩ, diễn viên xiếc và các kiểu quần áo đặc biệt cho đông đảo quần chúng dùng trong các hội hóa trang, vũ hội... 6
CHƯƠNG II: KHẢO LƯỢC VỀ TRANG PHỤC PHƯƠNG TÂY QUA CÁC THỜI ĐẠI 1.2.1. TRANG PHỤC CỔ ĐẠI Thế giới Cổ đại gắn liền với nền văn minh của một số quốc gia sớm phát triển từ thiên niên kỷ thứ IV trước Công nguyên đến thế kỷ thứ V sau Công nguyên. Đó là các quốc gia Cổ đại Ai Cập, Ấn Độ, Trung Quốc, La Mã. Các quốc gia này đều nằm trên lưu vực các con sông lớn, màu mỡ thuận lợi cho phát triển nông nghiepj như sông Nin ( Ai Cập ), sông Hằng ( Ấn Độ ), sông Vị ( Trung Quốc ) Nền văn minh Cổ đại Ai Cập là nền văn minh chiếm hữu nô lệ. Qua bức phù điêu trong lăng tẩm của các Pharaông Ai Cập , ta có thể thấy nô lệ thời Cổ đại thường ở trần, đóng khố. Thỉnh thoảng vào dịp lễ hội( chẳng hạn lễ rước đưa đồ tùy táng vào lăng vua), người cổ mặc váy, đàn ông quây váy dài đến chấm đầu gối, đàn bà quấn vải che từ cổ, kín ngực dài đến chấm gót chân Đến cuối thời Cổ đại, quần áo đã được tạo dáng đẹp hơn, nhưng nhìn chung người Cổ đại cắt may rất đơn giản, váy hoặc áo chỉ là những miếng vải vuông , chữ nhật 7
hoặc hình tròn được khoét lỗ để chui đầu vào rồi được đính ở bên sườn, sau lưng, buộc lại ở vai hoặc giữ các vạt bằng một dải dây lưng buộc ở eo Thế giới quan của người Cổ đại thể hiện qua truyền thuyết về các vị thần những người sinh ra vũ trụ và nắm trong tay quyền lực tối cao đối với muôn loài. Theo người cổ Ai Cập , hình tròn tượng trưng cho mặt trời và sau nó là vũ trụ, hình thang biểu hiện vùng đồng bằng thuộc lưu vực các con sông lớn, hình tam giác gắn liền với quyền lực, vì thế quần áo và các kiểu trang tri trên quần áo thời kỳ này thường có 3 kiểu chính: kiểu ống tròn, kiểu tam giác và kiểu hình thang Theo người cổ Ai Cập quyền lực được chia đôi giữa thần Horus bá chủ xứ Đen và thần Set bá chủ xứ Đỏ. Thần Horus tượng trưng cho việc sắp đặt thế giới vật chất: không khí, ánh sáng, lửa, đất và trời cội nguồn của sự sống. Thần Set với tính hung hãn, tượng trưng cho sự hủy diệt, làm cho sự sống đi vào cõi vĩnh hằng, do vậy quần cáo thời kỳ này thường dùng 2 màu chủ đạo đen và đỏ, ngoài ra còn có các màu da cam, xanh lá cây, vàng Đến cuối thời Cổ đại, quần aó đã được tạo dáng đẹp hơn ( bớt lụng thụng và gần với hình dáng cơ thể người hơn ) song do chiến tranh liên miên giữa các vương triều để tranh giành quyền lực quần áo không chỉ để bảo vệ cơ thể chống lại tác động của thiên nhiên mà còn là phương tiện để ngụy trang ẩn giấu mình. Vậy đặc điểm trang phục thời kỳ này là rộng, thụng, che kín toàn cơ thể ( kể cả phần mặt ) 1.2.2. TRANG PHỤC THỜI TRUNG CỔ ̀ ́ ơi Trung cô (t Quân ao th ̀ ̉ ừ thê ky VI đên thê ky XIV) Th ́ ̉ ́ ́ ̉ ơi Trung cô, chê đô nô lê sup ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ đô, cac quôc gia phong kiên Châu A ra đ ́ ́ ́ ời sớm, sau đo la cac chê đô phong kiên tâp ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ quyên Anh, Phap, Tây Ban Nha. ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̣ Thu công nghiêp phat triên, trong đo co nghê dêt. ̣ ̣ Văn hoa nghê thuât phât triên t ́ ́ ̉ ơi môt trinh đô cao. C ́ ̣ ̀ ̣ ơ thê con ng ̉ ười được tim hiêu ̀ ̉ va nghiên c ̀ ứu đê phat hiên ̉ ́ ̣ ́ ̣ cai đep trong d ương net, ty lê, hinh th ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ức... quân ao ̀ ́ thơi Trung cô căt may ph ̀ ̉ ́ ưc tap h ́ ̣ ơn, tao dang đep h ̣ ́ ̣ ơn, sat c ́ ơ thê con ng ̉ ười nhưng̃ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ơ thê ̉ phân cân thiêt nhăm tôn thêm ve đep vôn co cua c Thơi Trung cô, nha th ̀ ̉ ̀ ờ thông tri ca vê đ ́ ̣ ̉ ̀ ời sông vât chât lân tinh thân. Quan điêm đao ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̉ ̣ đức nghiêm ngăt va khăt khe. Vi thê quân ao th ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ơi ky nay co ve năng nê, kin đao. Cac ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̃ ̉ kiêu quân ao, giây, mu... mô phong theo kiên truc Gôtic, mang phong cach nha th ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ơ.̀ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ Mau săc chu đao la đen va cac mau tôi sâm ̀ ́ ̀ ́ ̃ 1.2.3. TRANG PHỤC THỜI PHỤC HƯNG ( thế kỷ XVXVI ) ̀ ́ ơi Phuc H Quân ao th ̀ ̣ ưng (thê ky XV – XVI) sau th ́ ̉ ơi gian dai d ̀ ̀ ươi chê đô ha ́ ́ ̣ ̀ ́ ơi Phuc H khăc, th ̀ ̣ ưng con ngươi đ̀ ược mở mang vê tri tuê. Nh ̀ ́ ̣ ững tư tưởng xa hôi ̃ ̣ mơi xuât hiên.. Th ́ ́ ̣ ơi ky nay đa nay sinh nhiêu hoc gia va văn nghê s ̀ ̀ ̀ ̃ ̃ ̀ ̣ ̉ ̀ ̣ ự thiên tai nh ̀ ư ̣ ̀ ̣ danh hoa italia Leonardo da Vinci, nha thiên văn hoc Ba Lan Copernic, nha văn Phap ̀ ́ ̀ ̣ ̣ Rabelais, nha soan kich Anh Shakespeare. 8
Thơi ky nay con ng ̀ ̀ ̀ ươi đ ̀ ược tự do vươn tơi cai đep. Ho không nh ́ ́ ̣ ̣ ững không xâu ́ ̉ ̀ ơ thê minh ma con yêu mên va t hô vê c ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ự hao vê no. Quan niêm vê ve đep đan ông la ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ̀ ̉ khoe manh, c ̣ ương trang. Do đo đan ông co hai kiêu măc chinh: hoăc măc quân l ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ửng phông trang tri nhiêu mau, đê chân trân t ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ừ ngang đui tr̀ ở xuông, ́ ở phia trên chiêc ao ́ ́ ́ khoac ngoai (cho thêm phân long trong) chi dai v ́ ̀ ̀ ̣ ̉ ̀ ưa đu che hêt cai quân l ̀ ̉ ́ ́ ̀ ửng; hoăc̣ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̃ ̣ ường net cua đui va mông. Môi ông quân co thê mang chiêc quân bo sat, đê lô ro moi đ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̃ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̣ môt mau, trang tri tao bao băng cach đinh vang ngoc hoăc vai mau săc s ̣ ̀ ̀ ̣ ỡ vao chô bât ̀ ̃ ́ ngơ nhât.̀ ́ Ngươi Phuc H ̀ ̣ ưng đê cao ve đep tâm hôn phu n ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ữ nên trong trang phuc phu n ̣ ̣ ̣ ữ là ̀ ực sat cô. Phu n phân ng ́ ̉ ̣ ữ thơi Phuc h ̀ ̣ ưng măc trong cung chiêc vay thung, rông (nh ̣ ̀ ́ ́ ̣ ư ̉ ́ kiêu ao ng ươi co bâu) nh ̀ ́ ̀ ưng khoet cô rông xuông đên gân ng ́ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ực. Chiêc ao khoac ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ngoai khoet nach hoăc không co tay đê thuân tiên trong s ̀ ́ ́ ́ ̣ ử dung (H.1.5). Th ̣ ơi Phuc ̀ ̣ hưng ngươi ta đa biêt đên ty lê vang ( se gi ̀ ̃ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̃ ơi thiêu ́ ̣ ở chương III ) nhưng chung ch ́ ưa được vân dung nhiêu trong thiêt kê quân ao. Dê trang tri, ng ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ươi Phuc h̀ ̣ ưng hay dung ̀ ́ ́ ̉ nêt gâp cua vai, mau săc phong phu. ̃ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ơi ky nay mang tinh c Nhin chung, quân ao th ̀ ̀ ̀ ́ ương trang khoe manh, phong cach ̀ ́ ̉ ̣ ́ thư thai thê hiên s ́ ̉ ̣ ự điêm tinh, niêm tin vao cuôc sông tôt đep. ̀ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣ 1.2.4. TRANG PHỤC THẾ KỶ XVIIXVIII Thơi ky nay băt đâu băng cuôc cach mang t ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ư san Anh (1660) va kêt thuc băng cuôc ̉ ̀ ́ ́ ̀ ̣ cach mang t ́ ̣ ư san Phap (1789 – 1794). Trong suôt hai thê ky nay san xuât công nghiêp ̉ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ tư ban chu nghia phat triên manh, trong khi cach lanh chua phong kiên cung tâng l ̉ ̉ ̃ ́ ̉ ̣ ́ ̃ ́ ́ ̀ ̀ ớp ́ ̣ qui tôc vân năm gi ̃ ́ ữ quyên hanh... Xa hôi phân hoa nhanh gi ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ữa ngươi giau va ng ̀ ̀ ̀ ươì ̉ ngheo. Quân ao phat triên phong phu, tr ̀ ̀ ́ ́ ́ ở thanh dâu hiêu phân biêt giai câp, tâng l ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ớp, ̣ ́ ̃ ̣ ̉ vi tri xa hôi cua môi ng ̃ ươi. Quân ao gi ̀ ̀ ́ ới qui tôc câu ki ph ́ ̣ ̀ ̀ ức tap, quân ao ng ̣ ̀ ́ ười lao ̣ đông đ ơn gian.̉ ̣ ̉ ̣ ́ ̉ ̣ Quan niêm thâm my, trinh đô căt may thê hiên trên trang phuc cua gi ̃ ̀ ̣ ̉ ơi quy tôc. Thiêt ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ơi ky nay rât chu y t kê quân ao th ̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ ới quan hê ty lê va quan hê đôi lâp. Trang phuc n ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ư ̃ ̉ ́ ̣ cô khoet rông, ng ực sat va nâng cao lên. Eo thăt cang nho cang tôt. Đê tao dang cho ́ ̀ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ̣ ́ phân vay, ng ̀ ́ ươi ta thiêt kê môt cai khung đ ̀ ́ ́ ̣ ́ ỡ vai, lam băng vât liêu c ̉ ̀ ̀ ̣ ̣ ứng va nhe. Th ̀ ̣ ời ky nay, ph ̀ ̀ ương tiên giao thông chu yêu la ng ̣ ̉ ́ ̀ ựa nên đan ông đi ung cao, quân bo, ̀ ̉ ̀ ́ chiêc ao đuôi tôm co khuy cai sau l ́ ́ ́ ̀ ưng đê ven đuôi ao lên khi cân thiêt. ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ Sau cuôc cach mang t ́ ư san Phap, trang phuc co ve đ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ơn gian h ̉ ơn. Nhưng nhin chung, ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ̃ ̣ ương dân đêu rât ph kê ca trang phuc qui tôc lân trang phuc th ̀ ̀ ́ ức tap. ̣ 1.2.5. TRANG PHỤC THẾ KỶ XIX ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ Thê ky XIX, san xuât công nghiêp đat đên trinh đô phat triên cao. Nghê dêt h̀ ̣ ưng ̣ ̣ thinh. Trang phuc th ơi ky nay phat triên r ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ực rơ. Nhiêu kiêu cach trang phuc phong ̃ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ phu, đa dang, ph ́ ưc tap, môt băt đâu xuât hiên lam cho hinh th ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ưc trang phuc biên đôi ́ ̣ ́ ̉ nhanh. 9
̣ ưng trang phuc th Đăc tr ̣ ơi ky nay đôi v ̀ ̀ ̀ ́ ới nữ la vay không ông tron đêu nh ̀ ́ ́ ̀ ̀ ư thê ky ́ ̉ trươc ma phong riêng phia sau va đây cang la trong tâm trang tri đuôi vay phia sau ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ơ ban kiêu cach, hinh dang cang dai cang tôt. Trang phuc nam vê c ̉ ̉ ́ ̀ ́ 1.2.6. TRANG PH ỤC THẾ KỶ XX ̣ ưng cua th Đăc tr ̉ ơi ky nay la cuôc cach mang khoa hoc ky thuât phat triên nh ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̃ ̣ ̉ ư vu bao, ̃ ̃ ́ ̣ ̣ ́ ̣ tac đông sâu săc đên moi khia canh cua đ ́ ́ ̉ ời sông. Cac kiêu quân ao không ng ́ ́ ̉ ̀ ́ ừng thay ̉ ́ ̣ ́ ơi trang xuât hiên. Giao l đôi. Cac tap chi th ̀ ́ ̣ ưu văn hoa va thông th ́ ̀ ương giưa cac ̃ ́ nươc lam cho môt lây lan nhanh trên pham vi toan thê gi ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ới. Trang phuc tḥ ơi ky nay ̀ ̀ ̀ ̉ phat triên theo xu h ́ ương thuân tiên trong s ́ ̣ ̣ ử dung, căt may đ ̣ ́ ơn gian. Xuât hiên cac ̉ ́ ̣ ́ phong cach ḿ ơi, khac v ́ ́ ơi phong cach cô điên truyên thông ́ ́ ̉ ̉ ̀ ́ Sau thơi gian dai v ̀ ̀ ơi nh ́ ưng quân ao nam câu ky va ph ̃ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ức tap, gi ̣ ờ đây trang phuc nam ̣ ̉ ̣ ̣ ư tuy co đ ngay cang gian di. Trang phuc n ̀ ̀ ̃ ́ ơn gian đi rât nhiêu so v ̉ ́ ̀ ới trước đây nhưng ̃ ức tap h vân ph ̣ ơn hăn trang phuc nam gi ̉ ̣ ơi.́ CHƯƠNG III: TRANG PHỤC VIỆT NAM Trải qua 4000 năm lịch sử, trang phục của người Việt biến đổi lúc chậm, lúc nhanh với những nét độc đáo riêng mang đậm phong cách dân tộc. Song nhìn chung, sự biến đổi của trang phục Việt Nam cũng theo dòng phát triển của trang phục thế giới 1.3.1. TRANG PHỤC THỜI HÙNG VƯƠNG 10
Căn cứ vào những hình người trên mặt trống đồng hoặc trên những hiện vật khảo cổ bằng gốm hoặc bằng sứ khác, có thể nhận thấy người Việt cổ trang phục đơn giản : đàn Ông đóng khố, cởi trần, đàn bà mặc váy yếm Khố là một mảnh vải dài, quấn một hoặc nhiều vòng quanh bụng và luồn từ trước ra sau. Khố mặc mát, phù hợp với khí hậu nóng bức vă dễ hoạt động. Yếm là đồ mặc đặc thù của người Việt. Chỉ cần một mảnh vải vuông đặt chéo trên ngực người mặc, Ở góc trên khoét hình tròn làm cổ, hai góc cạnh sườn được buộc ra sau lưng. Váy là trang phục để nữ giới che nửa người dưới. Váy có hai loại : Váy kín (hai mép vải được khâu lại thành hình ống) hoặc váy mở (là một mảnh vải quấn quanh thân). Chiếc váy thuờng rộng, dài đến ngang ống chân. Khi lao động, chi cẩn buộc túm gấu váy ra phía sau `hoặc giắt gấu váy lên cạp (thắt lưng) là thành chiếc váy ngắn, thuận tiện trong lao động sản xuất. Với bộ trang phục đơn giản : phẩn dưới là váy quay, phẩn trên chỉ có chiếc yếm che kín phẩn ngực và bụng, hai cánh tay và lưng để trần khiến cho các cô, các chị vừa thoáng mặt, vừa gợi cảm. Cả đàn ông, đàn bà đểu cắt tóc ngắn. Vào dịp lễ hội, người Việt cổ mặc áo lông chim, hoặc các bộ trang phục bẳng vải dệt từ sợi thô chế từ cây đay, cây gai, cây chuối. Những hoa văn trang trí trên trang phục của người Việt cổ quy về hai loại hình chính : hình Mặt Trời tượng trưng cho quyền lực cao nhất, chi phối toàn bộ cuộc sống con người và hình Con Rồng thể hiện quan niệm của người Việt cổ về nguồn gốc của mình là con lạc cháu rồng. 3 Người Việt Xưa còn có tục xăm mình : Người dân chài lấy mực xăm vào da mình hình cá Sấu hoặc hình con rồng để khi xuống nước không bị thủy tề hãm hại. Có lẽ bởi thế dân nước ta thời Hùng Vương còn được gọi là "văn lang" (nghĩa là người vẽ hình). Tục Xăm mình này vẫn còn tồn tại rất lâu ở những triều đại phong kiến tiếp theo. Không biết tự bao giờ, người Việt đã có chiếc áo tơi lá . Có thể áo đã được tạo ra từ thời Việt cổ, cũng có thể có từ thời triệu đại phong kiến Việt Nam đầu tiên. Áo được tạo ra và đã tồn tại rất lâu trong lịch sử thời trang Việt Nam, để nâng đỡ cho cuộc sống vất vả của người dân nước Việt. Áo vừa để trốn mưa, áo vừa để che nắng, vừa để giữ ấm trong những ngày đông lạnh giá. Áo đã tồn tại mãi cho đến cuối thể kỷ XIX dẩu thể kỷ XX, minh chứng cho sự khéo léo của những người dân Việt Nam biết tạo ra trang phục từ những lá cây, cọng cỏ nhưng rất thực dụng, rất hữu ích cho đời sống con nguời. 1.3.2 TRANG PHỤC THỜI PHONG KIẾN Dưới thời phong kiến, nông nghiệp phát triển. Nghề trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải hình thành. Các vua nhà Lý và sau đó là các triểu đại Trần, Lê, Nguyễn...đểu dạy dân chúng trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải cùng với việc phát triển nghề trồng lúa. Người dân Việt thời đó đã biết nuôi tằm lấy kén, kéo sợi. Từ sợi tơ tằm, nhân dân ta đã dệt nên nhiều loại vải, rất phong phú như : tơ, lụa, lượt, là, gấm, vóc... Nghề 11
dệt phát triển kéo theo sự phát triển của trang phục. Trải qua các triều đại phong kiến, trang phục Việt Nam đã nhiều lần thay đổi, nhưng đểu có nét chung nhất là thể hiện sự phân chia giai cấp rõ rệt. Quần áo của vua quan khác quần áo của thứ dân. Vua mặc áo " long Cổn" (áo thêu rồng uốn khúc) hoặc " hoàng bào" (áo màu vàng), thắt đai lưng to bản, đầu đội mũ " miện", chân đi "hia"(loại giày vải, mũi cong, cổ cao). Các quan trong triều trang phục tương tự như vua nhưng khác màu (nhất là không được mặc màu vàng), hoa văn chủ yếu là hình sóng nước (rất it khi được dùng hoa văn hình con rồng). Cung tần mỹ nữ mặc xiêm y màu sắc rực rỡ, hoa văn trang trí cầu kỳ (chủ yếu là các hoa văn hình hoa sen, hoa cúc, chim phượng...). Nhìn chung quần áo của tầng lớp thống trị thường uy nghi, đường bệ, thành một thứ phô trương đẳng cấp, quyển lực và sự giàu sang. Nguời lao động trang phục giản đơn, mặc lấy chắc, lấy bền làm chính. Kiểu cách đơn giản, thuận tiện, không vướng víu trong lao động. Kiểu càng đơn giản, càng tốn ít vải càng tốt. Màu sắc càng đơn giản càng dễ nhuộm. Màu càng tối càng đỡ lộ bẩn. Những màu được ưa chuộng thời kỳ này thường là các màu đen, vàng đất, nâu sồng V.v... Ðàn ông thời phong kiến để tóc dài, búi cao (gọi là búi tó, hay búi Cú hành). Khi lao động vấn khăn đầu rìu ; lúc sang trọng thì đội khăn xép. Nguời Nam Bộ thường đội khăn rằn. Khi ra đuờng đội mũ lá .Trang phục thường ngày của đàn ông là quần ống què, nửa người trên cởi trần. Quần ống què là một sáng tạo thông minh của người dân Việt. Với nghề dệt thủ công, khổ vải hẹp chỉ rộng có 4 tấc (khoảng 40cm), chỉ cần một nhát kéo và 4 đuờng khâu can, dũi thêm đường gấp cạp và gấp gấu, chiếc quần dài đã hoàn tất. Quần ống què sử dụng được cả mặt trước lẫn mặt sau, rất thuận tiện và tiết kiệm vải. Về sau chiếc quấn Ổng què được cải tiến thành quần lá toạ. Quần này có đường can giữa đũng (chứ không can lệch như truớc), cạp rất to bản. Khi mặc, người ta thắt dây lưng ra ngoài rồi thả phần cạp thừa rủ xuống ra ngoài dây lưng (Vì thế nên có tên gọi là quần lá tọa). Quần lá toạ là một sáng tạo linh hoạt rất phù hợp với lao động nông nghiệp. Ứng phó với ruộng cạn, ruộng nước, nước nông, nước sâu...quần sẽ được điều chỉnh độ dài bằng cách kéo cạp quần rủ nhiều hay ít Do đàn ông để mình trần nên tập tục xăm hình lên trên da thịt khá phổ biến. Thời Lý những người lính xăm hình lên ngực và chân. Sang thời Trần xăm mình không những để con người hoà hợp với thiên nhiên mà còn vì ý nghĩa sâu sa về nguồn gốc giống nòi, để "không bao giờ vong bản". Ðến thời kỳ này từ vua quan đến thứ dân đều thích hình rồng xăm lên trước bụng hoặc sau lưng hoặc hai bên vế đùi. Tục xăm hình về sau còn phát triển thành dấu hiệu để phân biệt gia nô dòng họ này với dòng họ khác Vào dịp lễ hội, đàn ông khoác áo dài đen bằng chất liệu "the", đầu `đội khăn Xếp, tay cầm Ô đen. Phụ nữ thời phong kiến để tóc dài và vấn tóc bằng một mảnh vải dài, rổi cuộn lại xếp trên đẩu. Khăn không vấn hết tóc mà để chừa ra một ít gọi là tóc đuôi gà để làm duyên. Khi ra đường, để ứng phó với tiết trời nóng hoặc lạnh, tóc vấn được phủ khăn vuông, thường là màu đen, chít thành hình "mỏ quạ" vào mùa lạnh (có mỏ nhọn phía trước, hai đầu khăn buộc duới cằm) hoặc hình đồng tiền vào mùa nóng (hai đầu khăn buộc ra sau gáy). Vào những ngày nắng gắt hoặc có mưa, trên khăn còn có nón hình chóp, nhọn đầu, rộng vành (để tránh nắng. Các 12
loại nón của người Việt đều có quai để giữ, gọi là quai thao (quai làm bằng vải thao, loại vải phổ biến trước đây). Hằng ngày, chiếc yếm là trang phục chính của phụ nữ thời phong kiển. Yếm dùng để che ngục nên trở thành biểu tượng của nữ tính, của tình yêu Yếm có nhiều màu sắc phong phú : yếm nâu mặc đi làm ớ nông thôn. Yếm trắng mặc thường ngày Ở thành thị. Những ngày lễ hội, yếm có đủ màu Sẳc : hồng đào, Vàng chanh, vàng thu... Khi phải ra ngoài lao động hoặc giao tiếp, các bà, các mẹ, các cô và cả nam giới đều mặc thêm áo ngắn. áo có hai túi duới vạt, xẻ tà, cổ khoét hình tim hoặc lá trầu, may nẹp viền hoặc viền bọc. Áo này ở phía Bắc gọi là áo cánh, trong Nam gọi là áo bà ba. Tuy kiểu dáng giống nhau nhưng giữa áo nam và áo nữ có đôi chút khác biệt : áo đàn ông ngắn hơn, cổ tròn viền đứng, xẻ vạt thấp hơn, gấp nẹp và gấp gấu to trông cứng cáp. Trong khi đó, áo nữ khoét cổ sâu hơn, cổ áo viền lặt hoặc viển bọc mép thật nhỏ, xẻ tà cao đến ngang eo, gấp nẹp và gấp gấu nhỏ cho thanh và mềm mại. Vẫn bộ trang phục. đó nhưng tầng lớp địa chủ phong kiển thì may bằng lụa, tơ màu sáng (màu trắng hoặc màu mỡ gà). Người lao động thì may bằng vải thô màu đen hoặc nâu. Khi mặc áo, các bà, các chị thường không cài cúc áo trên cùng mà để mở, hở yếm bên trong vừa thoáng mát, vừa làm duyên. Áo cánh vào dịp lễ hội các bà, các chị mặc ngoài cùng chiếc áo dài, may từ bốn mảnh vải nên còn gọi là áo "tứ thân". Hai mảnh sau của áo ghép liền ở giữa sống lưng. Hai mảnh trước của áo thường không cài cúc mà buộc hai vạt với nhau hoặc buông thõng, dùng dây thắt lưng ngang eo, vừa giữ cho vạt áo không bị trễ xuống, vừa để trang điểm, tạo nét duyên dáng cho người nữ " thắt đáy lưng ong" Ngoài chiếc áo dài tứ thân, phụ nữ thời phong kiến còn dùng áo dài năm thân tuy không phổ biến như áo dài tứ thân. Áo năm thân cũng được cắt may như áo tứ thân nhưng thân truớc, phía trái được may ghép từ 2 thân vải nên rộng gấp đôi. Khi mặc, vạt trái lớn để bên ngoài, gọi là vạt cả, đè lên vạt phải nhỏ, để bên trong gọi là vạt con Áo tứ thân đã trở thành trang phục điển hình của phụ nữ Việt Nam thời phong kiến. Dịp hội hè, trong tiết trời lạnh, phụ nữ xưa thường mặc kép nhiều lớp áo ngoài cùng là chiếc áo màu nâu đỏ ( còn gọi là màu gụ), bên trong là áo màu mỡ gà, trong cùng là áo màu vàng chanh. Ba lớp áo ba màu ( còn gọi là áo "mớ ba"). Mùa đông rét đậm các bà các cô mặc đến 7 chiếc áo mỏng, khoác chồng lên nhau nên gọi là mặc "áo mớ bảy", hoà sắc các màu theo nguyên tắc : các lớp bên ngoài là các màu tối, trầm, các lớp mặc khuất bên trong gồm các sắc màu tươi sáng, rực rỡ, kết hợp với màu xanh của chiếc thắt lưng và màu đỏ hoa hiên của yếm trên ngực thành một hòa sắc rất ưa nhìn, vừa rực rỡ sắc màu lại vẫn khiêm nhường, đoan trang. Trải suốt các triều đại phong kiến, phụ nữ Việt Nam từ Nam ra Bắc đều mặc váy. Đến cuối thời phong kiến, trong sự giao tranh giữa Vua Lê, chúa Trịnh Ở đàng ngoài (miển Bắc) với các chúa Nguyễn Ở đàng trong (miển Nam), để phân biệt với phụ nữ miền Bắc, theo lệnh của Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát, phụ nữ miền Nam phải mặc quẩn. Sau này, hầu hết các bà, các chị cả đàng ngoài lẫn đàng trong đã thay thể chiếc váy quây bằng chiếc quần đen rộng thụng, là bởi vì so với váy, 13
quần thuận tiện hơn cho các bà, các chị trong lao động sản xuất. Kể từ đó tập tục mặc quẩn của phụ nữ Việt Nam đã tồn tại mãi đến ngày nay 1.3.3. TRANG PHỤC THỜI PHÁP THUỘC Cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, sự đô hộ của người Pháp Ở Ðông Dương là nguyên cớ du nhập thời trang phương Tây vào Việt Nam. ở thành thị, đàn ông làm công chức "lưu dung" (những người làm việc cho Pháp) mặc sơ mi, quần âu theo kiểu châu Âu. ở nông thôn áo cánh, áo bà ba từ thời phong kiển tiếp tục được sử dụng. Thời kỳ này công nghiệp dệt trên thế giới phát triển, sản xuất được những loại vải lụa chất lượng cao hơn với khổ vải rộng hơn. Với s ự xuất hi ện c ủa v ải kh ổ r ộng (80 90cm), may áo dài không còn căn phải ghép từ bốn khổ vải ; chiếc áo tứ thân được cải biến thành áo dài tân thời. Sự đan xen của những chiếc áo dài tân thời thấp thoáng giữa những tà áo tứ thân. Những bộ quần âu, sơmi lẫn trong các bộ quần lá toạ và áo cánh là sự giao thoa văn hoá, là hiện tượng thời trang phổ biến thời kỳ này. 1.3.4 TRANG PHỤC THỜI KỲ CHỐNG PHÁP Thời kỳ kháng chiến chống Pháp nổi lên áo trấn thủ của anh bộ đội Cụ Hồ và quần đen, áo cánh nâu, khăn "mỏ quạ" của các cô du kích. Áo trấn thủ là một sáng tạo của nhân dân ta cho thích hợp với hoàn cảnh kinh tế khó khăn và chiến đấu chống thực dân Pháp. Áo được làm từ hai lớp vải màu xanh cây, trần chỉ hình quả trám để giữ lớp bông ở giữa. Áo mặc ngoài trang phục khác, dùng để giữ ấm cho bộ đội. Để thuận tiện trong chiến đấu, áo được thiết kế chui đầu, cài cúc cạnh sườn, cổ khoét rộng và không có ve. Áo không có tay, ngắn đến ngang eo, xẻ ngắn hai bên sườn. Các cô gái tham gia kháng chiến vẫn mặc bộ áo cánh như trước đây nhưng có thêm chi tiết thời trang mới: thắt lưng rời, to bản, đeo ngang eo, bên ngoài áo cánh, khăn dù xanh của pháp khoác lên người hoặc quàng cổ làm duyên Áo trấn thủ và khăn mỏ quạ đã ghi dấu “ mốt” Việt nam của một chặng đường chiến tranh du kích lâu dài và gian khổ của dân tộc 1.3.5. TRANG PHỤC GIAI ĐOẠN 1954 1964 Mười năm sau cách mạng thánh tám người dân miền bắc việt nam chăm lo xây dựng đất nước, trong khi ở miền nam cuộc kháng chiến vẫn tiếp tục. trang phục 2 miền có sự khác nhau Ở miền bắc một cuộc sống mới xây dựng đất nước công nghiệp hóa khiến cho trang phục phải thay đổi, phát triển thích nghi với điều kiện mới Trang phục của người dân ở nông thôn miền Bắc : đàn ông, đàn bà đều mặc quần áo may theo kiểu dân tộc : bộ áo cánh, khăn mỏ quạ, quần lá toạ, mũ lá, guốc mộc... Trang phục ở thành thị miển Bắc pha trộn 4 dòng thời trang chính : 14
1. Hầu hết dân chúng vẫn mặc quần áo dân tộc : Các bà, các chị mặc quần lụa đen hoặc phip đen, áo cánh ; tóc để dài, cặp lại hoặc tết thành bím là kiểu chải tóc phổ biến lúc bấy giờ. 2. Đại bộ phận dân chúng chịu ảnh hưởng của trang phục Trung Quốc : nam mặc áo "đại cán" (kiểu áo khoác ngoài, may bằng vải kaki màu be, 4 túi, còn được gọi là áo Tôn Trung Sơn) ; nữ mặc áo bông kép kiểu Trung Quốc (có hai lớp : lớp vỏ ngoài là vải hoa, lớp ruột trong là bông trần. Hai lớp có thể tháo rời hoặc lắp ghép lại với nhau tuỳ theo thời tiết). 3. Một bộ phận dân chúng chịu ảnh hưỏng trang phục châu Âu ; mặc : quần âu, sơmi, có thể khoác áo vetton kiểu Pháp. Một số người mặc juýp và quẩn soóc Liên XÔ (cũ). Nhiều người mặc bộ bảo hộ lao động kiểu Tiệp Khắc (cũ). .. 4. Một bộ phận nhỏ dân chúng mặc theo kiểu Đông Nam Á : sơmi nữ ngắn, dáng thẳng (không eo), cổ hai ve, váy quấn kiểu Thái Lan Trang phục của đồng bào miền Nam thời kỳ này vẫn là bộ bà ba Người dân miển Trung thuờng mặc màu nâu, người dân miền Nam hay dùng màu den, đàn ông cắt tóc ngắn, đàn bà cặp tóc hoặc búi tóc. 1.3.6 TRANG PIIỤC TRONG THỜI KỲ KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ Thời trang điển hình thời kỳ này là kiểu trang phục của các chiến sĩ giải phóng quân : Bộ quần áo kiểu âu, may từ vải kaki màu xanh lá cây, nhiều túi, dáng rộng thoải mái. Mũ "tai bèo" (loại mũ vải có vành tròn nhỏ Xinh Xinh) cùng màu, cùng chất liệu với quần áo, chân đi giày vải hoặc dép cao su (dép chế từ lốp Xe ôtô để làm đế, săm xe ôtô để làm quai). Xét từ góc độ kinh tế chính trị xã hội văn hoá và lịch sử, có thể nói bộ quân phục, võng "Trường Sơn"` (thiết kế từ vải dù, hoặc vải bạt chiến lợi phẩm của người chiến Sĩ ; chỉ là một mảnh vải dù đủ dài rộng, may gấp mép hai đầu để có thể luồn dây, treo võng lên những thân cây trong rừng, mũ "tai bèo", dép cao Su, khăn dù mỏng màu trắng hoặc xanh... đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử của nó, là những Vật chứng ghi lại một thời kỳ chiển tranh trường kỳ gian khổ nhưng rất hào hùng của dân “tộc Việt Nam. 1.3.7 TRANG PHỤC THỜI KỲ THỐNG NI1ẨT ĐẤT NƯỚC (1975 1990) Đến thời kỳ này 2/3 số người vùng đô thị đã mặc theo lối Âu. Chi còn l/3 số chị em thành thị và đại bộ phận chị em vùng nông thôn vẫn mặc quần lụa đen thời trước. Trang phục Việt Nam ở thành thị giai đoạn này đã bắt nhịp cùng xu huớng thời trang trên thế giới. Nam thanh niên mặc quần loe và sơmi bó. Cuốn theo trào lưu mốt đó, trang phục của giới nữ Việt Nam thời kỳ này được thiết kế phỏng theo mốt phương Tây : Quần "ống Xéo”'(phần mông thiết kế theo kiểu "quần âu", phần ống thiết kế theo kiểu "quần ta") tạo dáng hình loa, mặc cũng áo chẽn 4 ly (có chiết ngực dài kéo sang cạnh sườn, xuống tận gấu áo). 15
Áo dài sau một thời vắng bóng do chiến tranh, nay được sử dụng phổ biến trong nhà trường và ngoài xã hội. Thời trang váy xuất hiện ở thành phố rồi nhanh chóng khẳng định vị trí của mình trong các chủng loại trang phục và góp phẩn thúc đẩy thời trang Việt Nam phát triển. 1.3.8 TRANG PHỤC VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI (TỪ 1990 ĐẾN NAY) Từ năm 1990, bắt đầu thời kỳ trang phục Việt Nam biến đổi nhanh. Mốt thế giới xâm nhập vào thị trường hàng may mặc Việt Nam. Những người may mặc Việt Nam chắt lọc cái đẹp trong trang phục thế giới, kết hợp với những tinh hoa Văn hoá dân tộc, đã tạo ra những kiểu quần áo mới vừa hợp thị hiếu Việt Nam, vừa theo sát đuợc những biến đổi của mốt thời trang thế giới. Một cái nhìn lướt qua theo dòng lịch sử, những hiện tượng và sự kiện thời trang cho thấy, thời trang Việt Nam là quá trình duy trì, gìn giữ và phát huy những kiểu cách, những nét đẹp của trang phục truyền thống,. đồng thời tiếp thu những cái hay, nét hiện đại của kiểu cách trang phục thế giới 16
CHƯƠNG IV: THỜI TRANG VÀ MỐT 1.4.1.KHÁI NIỆM MỐT THỜI TRANG 1.4.1.1.Thời trang Thời trang là trang phục đương thời, là tập hợp những thói quen và thị hiếu phổ biến trong cách mặc, thịnh hành trong một môi trường xã hội nhất định,vào một khoảng thời gian, không gian nhất định 1.4.1.2.Mốt Có rất nhiều cách hiểu, cách đinh nghĩa,các khái niệm khác nhau về mốt: Mốt là sự kỳ khôi, kỳ dị Mốt là sự đỏng đảnh, tức thời, dễ thay đổi của thời trang Mốt là những gì xảy ra và tồn tại của thời trang, được lưu truyền rộng rãi và được số đông người biết đến trong một thời gian nhất định Mốt là hiện tượng tự nhiên khi con người hướng tới sự cải tiến, cải thiện, đổi mới dáng vẻ bên ngoài 1.4.1.3.Mốt thời trang Nghiên cứu lịch sử phát triển trang phục cho thấy mốt và thời trang là hai khái niệm rất gần nhau nhưng không phải lúc nào cũng đồng nhất với nhau. Giữa chúng có sự khác nhau: Thứ nhất, thời trang là cách mặc thịnh hành,phản ánh tập quán mặc của cộng đồng người gắn liền với một thời kỳ lịch sử dài. Mốt gắn liền với cái mới, thống trị nhất thời của số đông người nhưng chưa hẳn là thị hiếu của tất cả mọi người trong xã hội. mốt thịnh hành trong khoảng thời gian ngắn Thứ hai, thời trang chỉ liên quan tới lĩnh vực dệt,may, da giày.. trang phục và những thứ khác lien quan đến nhu cầu mặc. trong khi đó,mốt liên quan tới mọi lĩnh vực hoạt động của cuộc sống 17