i
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
ii
LỜI GIỚI THIỆU
Là môn học được bố trí trước khi học xong các môn chuyên ngành và song
song với môn kế toán doanh nghiệp.
Nguyên lý thống kê là môn học cơ sở ngành bắt buộc chính trong chương trình
đào tạo nghề kế toán doanh nghiệp.
Xin gửi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu, các quý doanh nghiệp, công ty; Khoa
Đại cương, các đơn vị và quý thầy cô trong và ngoài trường đã tham gia đóng góp xây
dựng giáo trình này.
Cần Thơ, ngày……tháng……năm………
Tham gia biên soạn
Chủ biên: Ths. Trần Thị Hồng Châu
iii
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỐNG KÊ HỌC .......................... 1
1. SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THỐNG KÊ HỌC ....................................................... 1
2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA THỐNG KÊ HỌC ......................................................... 2
3. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP CỦA THỐNG KÊ HỌC .......................................... 4
4. NHIỆM VỤ CỦA THỐNG KÊ HỌC ................................................................................ 5
5. MỘT SỐ KHÁI NIỆM THƯỜNG DÙNG TRONG THỐNG KÊ HỌC .................................... 5
5.1 Tổng thể thống kê và đơn vị tổng thể ................................................................ 5
5.2 Tiêu thức thống kê ............................................................................................. 6
5.3 Chỉ tiêu thống kê ............................................................................................... 6
6. BẢNG THỐNG KÊ VÀ ĐỒ THỊ THỐNG KÊ .................................................................... 6
6.1 Bảng thống kê .................................................................................................... 6
6.2 Đồ thị thống kê .................................................................................................. 8
CHƯƠNG 2. PHÂN TỔ THỐNG KÊ ....................................................................... 11
1. KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA, NHIỆM VỤ CỦA PHÂN TỔ THỐNG KÊ .................................... 11
1.1 Khái niệm ........................................................................................................ 11
1.2 Ý nghĩa ............................................................................................................ 11
1.3 Nhiệm vụ .......................................................................................................... 11
2. TIÊU THỨC PHÂN TỔ ............................................................................................... 12
3. XÁC ĐỊNH SỐ TỔ CẦN THIẾT ................................................................................... 13
4. CHỈ TIÊU GIẢI THÍCH .............................................................................................. 14
5. PHÂN TỔ LIÊN HỆ ................................................................................................... 14
5.1 Phân tổ để nghiên cứu mối liên hệ giữa một tiêu thức nguyên nhân và một
tiêu thức kết quả .................................................................................................... 14
5.2 Phân tổ để nghiên cứu mối liên hệ giữa nhiều tiêu thức nguyên nhân và tiêu
thức kết quả ........................................................................................................... 14
CHƯƠNG 3. CÁC MỨC ĐỘ CỦA HIỆN TƯỢNG KINH TẾ XÃ HỘI .............. 16
1. SỐ TUYỆT ĐỐI TRONG THỐNG KÊ ........................................................................... 16
1.1 Khái niệm và ý nghĩa số tuyệt đối ................................................................... 16
1.2 Đặc điểm của số tuyệt đối ............................................................................... 16
1.3 Đơn vị đo lường số tuyệt đối ........................................................................... 17
1.4 Các loại số tuyệt đối ........................................................................................ 18
2. SỐ TƯƠNG ĐỐI TRONG THỐNG KÊ .......................................................................... 18
2.1 Khái niệm số tương đối ................................................................................... 18
2.2 Ý nghĩa số tương đối ....................................................................................... 18
2.3 Đặc điểm số tương đối .................................................................................... 18
iv
2.4 Hình thức biểu hiện số tương đối ....................................................................19
2.5 Các loại số tương đối ......................................................................................19
2.6 Điều kiện vận dụng số tương đối, số tuyệt đối ................................................21
3. SỐ BÌNH QUÂN TRONG THỐNG KÊ ...........................................................................21
3.1 Khái niệm và ý nghĩa số bình quân .................................................................21
3.2 Đặc điểm số bình quân ....................................................................................22
3.3 Các loại số bình quân ......................................................................................22
3.4 Điều kiện vận dụng số bình quân ....................................................................24
CHƯƠNG 4. SỰ BIẾN ĐỘNG CỦA HIỆN TƯỢNG KINH TẾ - XÃ HỘI ..........27
1. DÃY SỐ THỜI GIAN ..................................................................................................27
1.1 Khái niệm, ý nghĩa ...........................................................................................27
1.2 Các loại dãy số thời gian .................................................................................27
1.3 Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian ...........................................................27
2. CHỈ SỐ.....................................................................................................................29
2.1 Khái niệm, ý nghĩa ...........................................................................................29
2.2 Phân loại chỉ số ...............................................................................................29
2.3 Ký hiệu thường dùng khi tính chỉ số ................................................................29
2.4 Phương pháp tính chỉ số ..................................................................................29
2.5 Hệ thống chỉ số ................................................................................................29
v
CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC
Tên môn học: NGUYÊN LÝ THỐNG KÊ
Mã môn học: MH 14
Thời gian thực hiện môn học: 45 giờ (Lý thuyết: 15 giờ; Thực hành: 28 giờ; Kiểm
tra: 2 giờ)
I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔN HỌC:
- Vị trí: Nguyên lý thống kê kinh tế nằm trong nhóm kiến thức cơ sở được bố trí giảng
dạy sau khi đã học xong các môn học kinh tế chính trị và kinh tế vi mô.
- Tính chất: Nguyên lý thống kê là môn học bắt buộc, cung cấp những kiến thức cơ
bản về thống kê các hiện tượng kinh tế- xã hội, làm cơ sở cho học sinh nhận thức môn
học và các môn chuyên môn của nghề.
II. MỤC TIÊU MÔN HỌC:
- Kiến thức
+ Trình bày được các vấn đề cơ bản của Thống kê
+ Trình bày được trình tự nghiên cứu thống kê, các phương pháp tính sử dụng trong
thống kê học
+ Trình bày và phân tích được đối tượng nghiên cứu của thống kê
- Kỹ năng:
+ Thu thập được tài liệu về hiện tượng cần nghiên cứu
+ Tổng hợp và dự báo được các hiện tượng kinh tế có thể xảy ra
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm
+ Xác định được đúng mục tiêu của môn học
+ Có thái độ nghiêm túc, cẩn thận và chính xác trong luyện tập
III. NỘI DUNG MÔN HỌC:
Số
TT
Tên chương, mục
Thời gian (giờ)
Tổng
số
Lý
thuyết
Thực
hành
Kiểm
tra
1
Chương 1: Một số vấn đề chung về thống kê
học
1.Sự ra đời và phát triển của thống kê học
2.Đối tượng nghiên cứu của thống kê học
3.Cơ sở lý luận và phương pháp của thống kê
học
4.Nhiệm vụ của thống kê học
5.Một số khái niệm thường dùng trong thống kê học
6. Bảng thống kê và đồ thị thống kê
8
4
4
2
Chương 2: Phân tổ thống kê
1.Khái niệm, ý nghĩa, nhiệm vụ của phân tổ thống
13
4
8
1