Giáo trình trang bị điện - Phần I Khí cụ điện và trang bị điện - Chương 3

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

209
lượt xem 56
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thiết bị đóng cắt bằng tay 3.1.Công tắc 3.1.1.Khái niệm và phân loại a. Khái niệm: Công tắc là loại khí cụ điện đóng cắt dòng điện bằng tay và để đóng ngắt mạch điện có công suất bé, có điện áp một chiều đến 440V và điện áp xoay chiều đến 500V. b. Phân loại - Theo hình dạng bên ngoài có: Loại hở, loại bảo vệ, loai kín - Theo công dụng có: + Công tắc đóng ngắt trực tiếp + Công tắc chuyển mạch(công tắc vạn năng) + Công tắc hành trình ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình trang bị điện - Phần I Khí cụ điện và trang bị điện - Chương 3

nhê c¸c lç nhá mµ chïm tia löa chia thµnh nhiÒu tia nhá sau ®ã tiÕp tôc ®Ëp vµo v¸ch ng¨n .C¸ch thø hai c¸c tia löa bÞ chia mét lÇn n÷a cø nh− thÕ tia löa bÞ chia nhá nhiÒu lÇn nªn dÔ bÞ dËp t¾t 2.3.3.Buång dËp hå quang kiÓu thæi tõ Cuén d©y thæi tõ ®−îc m¾c nèi tiÕp víi cÆp tiÕp ®iÓm. Khi cÆp tiÕp ®iÓm chím më gi÷a hai tÕp ®iÓm ph¸t sinh tia hå quang h×nh thµnh dßng hå quang phãng qua hai tiÕp ®iÓm. §ång thêi trªn cuén d©y thæi tõ xuÊt hiÖn dßng tù c¶m cïng chiÒu víi dßng ®iÖn chÝnh t¹o ra c¶m øng tõ B m¹nh t¸c dông lªn dßng hå quang mét lùc ®iÖn ®éng lµm tia hå quang bÞ kÐo dµi vµ dÔ bÞ dËp t¾t 2.4.Sù ph¸t nãng cña khÝ cô ®iÖn Khi dßng ®iÖn ch¹y trong vËt dÉn cña khÝ cô nã sinh ra mét nhiÖt l−îng Q Q =I Rt (Jun) hay Q= 0,24I2Rt (calo) 2 Trong ®ã: R lµ ®iÖn trë cña phÇn d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua. Mét phÇn nhiÖt l−îng to¶ ra m«i tr−êng xung quanh, phÇn cßn l¹i ®èt nãng c¸c vËt dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua. Khi dßng ®iÖn t¨ng hoÆc to¶ nhiÖt kh«ng tèt c¸c vËt dÉn cµng bÞ ®èt nãng. Thùc tÕ thÊy r»ng khi nhiÖt ®é t¨ng qu¸ møc quy ®Þnh th× ®é bÒ c¬ häc còng nh− tÝnh chÊt c¸ch ®iÖn cña vËt liÖu gi¶m rÊt nhanh, do ®ã dßng ®iÖn ®i qua khÝ cô ®iÖn kh«ng ®−îc lín qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp.( Nãi c¸ch kh¸c mçi khÝ cô ®iÖn chØ ®−îc dïng trong mét giíi h¹n dßng ®iÖn nhÊt ®Þnh) dßng ®iÖn nµy lµ dßng ®iÖn ®Þnh møc cña khÝ cô (I®m). Qu¸ tr×nh ph¸t nãng cña khÝ cô khi cã dßng ®Þnh møc ®i qua lµ: Lóc ch−a cã dßng ®iÖn ®i qua c¸cvËt dÉn cña khÝ cô ®Òu cã nhiÖt ®é cña m«i tr−êng Tõ lóc cã dßng ®iÖn vËt dÉn tiªu thô n¨ng l−îng ®iÖn ®Ó chuyÓn thµnh nhiÖt n¨nglµm nãng vËt dÉn. Lóc ®Çu nhiÖt n¨ng to¶ ra m«i tr−êng xung quanh Ýt mµ chñ yÕu tÝch luüvµo vËt dÉn, nhiÖt ®é vËt dÉ b¾t ®Çu t¨ng vµ sau mét thêi gian ®¹t tíi gi¸ trÞ æn ®Þnh (τ«®) vµ gi÷a ë gi¸ trÞ nµy τ τ«® τ0 t Ch−¬ng III http://www.ebook.edu.vn 6
ThiÕt bÞ ®ãng c¾t b»ng tay 3.1.C«ng t¾c 3.1.1.Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i a. Kh¸i niÖm: C«ng t¾c lµ lo¹i khÝ cô ®iÖn ®ãng c¾t dßng ®iÖn b»ng tay vµ ®Ó ®ãng ng¾t m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt bÐ, cã ®iÖn ¸p mét chiÒu ®Õn 440V vµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®Õn 500V. b. Ph©n lo¹i - Theo h×nh d¹ng bªn ngoµi cã: Lo¹i hë, lo¹i b¶o vÖ, loai kÝn - Theo c«ng dông cã: + C«ng t¾c ®ãng ng¾t trùc tiÕp + C«ng t¾c chuyÓn m¹ch(c«ng t¾c v¹n n¨ng) + C«ng t¾c hµnh tr×nh 3.2. Mét sè c«ng t¾c th«ng dông 3.2.1.C«ng t¾c xoay 3 pha (c«ng t¾c hép) C«ng t¾c nµy th−êng dïng lµm cÇu dao tæng cho c¸c m¸y c«ng cô,dïng ®Ó më m¸y, ®¶o chiÒu quay ®éng c¬ ®iÖn,hoÆc ®æi nèi d©y quÊn stato ®éng c¬ tõ sao sang tam gi¸c a.CÊu t¹o nh− h×nh vÏ Gåm phÇn chÝnh lµ c¸c tiÕp ®iÓm (3) g¾n trªn c¸c vµnh ®iÖn c¸ch ®iÖn (2) cã ®Çu vÆn vÝt ch×a ra khái hép. C¸c tiÕp ®iÓm ®éng( 4) g¾n trªn cïng mét trôc (7 )vµ c¸ch ®iÖn víi trôc, n»m trong c¸c mÆt ph¼ng kh¸c nhau t−¬ng øng víi c¸c vµnh (2).Ngoµi ra cßn cã nóm xoay (5) vµ miÕng ®Öm c¸ch ®iÖn (6) b. Nguyªn lý lµm viÖc + Khi xoay nóm 5 th× quay trôc 7 quay theo ®Õn vÞ trÝ thÝch hîp sÏ cã mét sè tiÕp ®iÓm ®éng ®Õn tiÕp xóc víi tiÕp ®iÓm tÜnh. Lóc ®ã c«ng t¾c ë chÕ ®é ®ãng m¹ch + Khi ta xoay trôc 7 ®Õn vÞ trÝ kh¸c th× tiÕp ®iÓm ®éng rêi khái tiÕp ®iÓm tÜnh. Lóc ®ã c«ng t¾c ë chÕ ®é ng¾t m¹ch. + Chó ý: C«ng t¾c xoay th«ng th−êng ®−îc chÕ t¹o cã 3 cÆp tiÕp ®iÓm dïng ®Ó ®ãng ng¾t nguån ®iÖn ba pha. Khi xoay trôc 7 ®Õn vÞ trÝ thÝch hîp th× 3 tiÕp ®iÓm ®éng sÏ ®ång thêi tiÕp xóc víi 3 cÆp tiÕp ®iÓm tÜnh hoÆc ®ång thêi t¸ch khái 3 cÆp tiÕp ®iÓm tÜnh 3.2.2.C«ng t¾c v¹n n¨ng : Dïng ®Ó ®ãng ng¾t chuyÓn ®æi m¹ch ®iÖn c¸c cuén d©y hót cña c«ng t¾c t¬, khëi ®«ng tõ ®iÒu khiÓn a.CÊu t¹o nh− h×nh vÏ Gåm m¸ tiÕp ®iÓm tÜnh 1 vµ m¸ tiÕp ®iÓm ®éng 2 g¾n trªn gi¸ ®ì di ®éng Gi¸ ®ì di ®éng g¾n víi mét lß xo nh»m ®Ó cho vÊu lu«n tú lªn vµnh nhùa 3. Vµnh c¸ch ®iÖn 3 g¾n trªn trôc 4 . Trªn bÒ mÆt cña vµnh c¸ch ®iÖn cã mét phÇn http://www.ebook.edu.vn 7
khuyÕt. C«ng t¾c v¹n n¨ng ®−îc chÕ t¹o cã c¸c vÞ trÝ cè ®Þnh ®Ó tiÕp ®iÓm ®ãng, më cã lß xo ph¶n håi vÒ vÞ trÝ ban ®Çu b.Nguyªn lý lµm viÖc B×nh th−êng khi vÊu cña gi¸ ®ì tiÕp ®iÓm ®éng tú lªn phÇn cao cña vµnh nhùa 3 th× tiÕp ®iÓm më. Cßn khi ta xoay trôc ®Ó cho vµnh khuyÕt cña vµnh nhùa 3 trïng víi vÊu cña gi¸ ®ì tiÕp ®iÓm di ®éng th× tiÕp ®iÓm ®ãng 3.2.3.C«ng t¾c 3 cùc: dïng ®Ó l¾p ®Æt m¹ch ®iÖn cÇu thang nhµ nhiÒu tÇng. + VÒ cÊu t¹o : cã mét tiÕp ®iÓm ®éng vµ mét tiÕp ®iÓm tÜnh. + VÒ nguyªn lý:B×nh th−êng tiÕp ®iÓm ®éng lu«n tiÕp xóc víi tiÕp ®iÓm tÜnh khi ta t¸c ®éng vµo c«ng t¾c th× tiÕp ®iÓm thay ®æi Ngoµi ra cßn cã c«ng t¾c hµnh tr×nh, c«ng t¾c ®iÓm cuèi, c«ng t¾c mét pha 3.3.Ph−¬ng ph¸p chän U®m c«ngt¾c≥ Ul−íi I®m c«ngt¾c ≥ I tÝnhto¸n 3.4.Ký hiÖu c«ng t¾c trªn b¶n vÏ + C«ng t¾c 2 cùc( 1 pha) + C«ng t¾c 3 cùc + C«ng t¾c 4 cùc + C«ng t¾c xoay 3 pha 3.2.CÇu dao 3.3.1.Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i 1. Kh¸i niÖm: CÇu dao lµ mét lo¹i khÝ cô ®ãng c¾t b»ng tay vµ ®ãng c¾t kh«ng th−êng xuyªn. cã nguån ®iÖn ¸p cung cÊp ®Õn 440V ®èi víi mét chiÒu vµ ®Õn 660V ®èi víi xoay chiÒu Th−êng dïng ®Ó ®ãng c¾t m¹ch ®iÖn c«ng suÊt nhá. Víi c¸c m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt trung b×nh vµ lín th× cÇu dao th−êng chØ dïng ®Ó ®ãng c¾t kh«ng t¶i. 2.Ph©n lo¹i + Theo kÕt cÊu cã c¸c lo¹i nh− sau: Lo¹i mét cùc, hai cùc, ba cùc. Lo¹i cã tay n¾m ë gi÷a, lo¹i cã tay n¾m ë bªn, loai mét ng¶, lo¹i hai ng¶. Lo¹i cã l−ìi dao phô vµ lo¹i kh«ng cã l−ìi dao phô. + Theo c¸ch ®ãng ng¾t cã 2 lo¹i: Lo¹i ®ãng c¾t trùc tiÕp, lo¹i ®ãng c¾t tõ xa + Theo ®iÖn ¸p cã lo¹i 250V, 500V, 1000V + Theo dßng ®iÖn cã lo¹i 10A, 15A, 25A 30A, 300A, 1000A + Theo ®iÒu kiÖn b¶o vÖ cã 2 lo¹i : Lo¹i kh«ng cã hép vµ lo¹i cã hép che ch¾n + Theo kh¶ n¨ng c¾t : Cã lo¹i c¾t kh«ng t¶i, cã lo¹i c¾t cã t¶i( cÇu dao phô t¶i) http://www.ebook.edu.vn 8
+ Theo yªu cÇu sö dông: lo¹i cã cÇu ch× b¶o vÖ vµ lo¹i kh«ng cã cÇu ch× b¶o vÖ 3.2.3 Mét sè cÇu dao th«ng dông 1.CÊu t¹o cña cÇu dao nh− h×nh vÏ TiÕp ®iÓm ®éng (1) hay cßn gäi lµ l−ìi dao chÝnh hay gäi th©n dao chÝnh TiÕp ®iÓm tÜnh(2) hay gäi lµ m¸ tiÕp xóc tÜnh L−ìi dao phô(3) Lß xo(4) vµ §Õ(5) 2. Nguyªn lý lµm viÖc + Khi ®ãng cÇu dao th©n dao chÝnh chÐm vµo m¸ dao nhê lùc ®µn håi cña m¸ dao ®−îc Ðp chÆt vµo th©n dao nªn ®iÖn trë tiÕp xóc bÐ do ®ã dÉn dßng ®iÖn tíi phô t¶i lµm viÖc + Khi c¾t cÇu dao th©n dao t¸ch khái m¸ dao lóc nµy ®iÖn trë tiÕp xóc lín HQ xuÊt hiÖn gi÷a 2 tiÕp ®iÓm vµ nã ®−îc dËp t¾t nhê sù kÐo dµi cña HQ + §Ó t¨ng kh¶ n¨ng ng¾t m¹ch cña cÇu dao ng−êi ta l¾p thªm l−ìi dao phô vµ buång dËp HQ. Khi ®ãng cÇu dao th× l−ìi dao phô tiÕp xóc víi m¸ dao tr−íc sau ®ã míi ®Õn l−ìi dao chÝnh. Cßn khi ng¾t m¹ch th× l−ìi dao chÝnh ng¾t tr−íc l−ìi dao phô sau. Do vËy l−ìi dao chÝnh ®−îc b¶o vÖ 3.2.3.Ph−¬ng ph¸p chän cÇu dao U®m cÇu dao≥ Ul−íi I®m cÇu dao≥ I tÝnhto¸n 3.2.4.Ký hiÖu cÇu dao trªn b¶n vÏ CÇu dao mét cùc CÇu dao 2 cùc 3 cùc (3 pha) 3pha 2 ng¶ 3.3.Nót bÊm (Ên) vμ tay g¹t 3.3.1.Nót bÊm 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i a. Kh¸i niÖm + Nót Ên cßn gäi lµ nót ®iÒu khiÓn.Nã lµ mét khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó ®ãng, ng¾t tõ xa c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tõ kh¸c nhau, c¸c dông cô b¸o hiÖu ®Ó chuyÓn ®æi c¸c m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn … ë m¹ch ®iÖn mét chiÒu ®iÖn ¸p ®Õn 440V vµ m¹ch ®iÖn xoay chiÒu ®Õn 500V. +Trong c¸c m¹ch ®iÖn m¸y c«ng cô nót Ên ®−îc øng dông ®Ó khëi ®éng, dïng vµ http://www.ebook.edu.vn 9
®¶o chiÒu quay ®éng c¬ ®iÖn b»ng c¸ch ®ãng c¾t c¸c m¹ch cuén d©y hót cña c¸c c«ng t¾c t¬ m¾c ë m¹ch ®éng c¬ ®iÖn. b.Ph©n lo¹i - Theo h×nh d¹ng bªn ngoµi ng−êi ta chia nót Ên ra lµm 4 lo¹i: Lo¹i hë, lo¹i b¶o vÖ, lo¹i b¶o vÖ chèng n−íc, chèng bôi, lo¹i b¶o vÖ chèng næ. - Theo yªu cÇu ®iÒu khiÓn ng−êi ta chia nót Ên ra lo¹i 1 nót Ên, 2 nót Ên,3 nót Ên - Theo kÕt c©u bªn trong nót Ên cã lo¹i cã ®Ìn b¸o vµ lo¹i kh«ng cã ®Ìn b¸o c.CÊu t¹o nh− h×nh vÏ Vá (1) lµm b»ng vËt liÖu c¸ch ®iÖn, tiÕp ®iÓm (2) lµm b»ng ®ång hoÆc b¹ch kim hoÆc hîp kim cã d¹ng b¾c cÇu , bé phËn ®Ó tay vµo Ên (3)lµm b»ng vËt liÖu c¸ch ®iÖn, lß xo(4) d. Ký hiÖu Nót Ên th−êng më th−êng ®ãng nót Ên kÐp(hay liªn ®éng e. Ph−¬ng ph¸p chän U®m Nót Ên≥ Ul−íi I®m Nót Êm ≥ I tÝnhto¸n 3.3.2.Tay g¹t ( hay gäi Bé khèng chÕ) 1.Kh¸i niÖm vµ c«ng dông + Bé khèng chÕ lµ lo¹i thiÕt bÞ chuyÓn ®æi m¹ch ®iÖn b»ng tay g¹t hay v« l¨ng quay, nã cã thÓ ®−îc ®iÒu khiÓn trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tõ xa. + Thùc hiÖn ®−îc c¸c chuyÓn ®æi phøc t¹p nh− ®Ó ®iÒu khiÓn khëi ®éng, dõng vµ ®¶o chiÒu quay, ®iÒu chØnh tèc ®é, h·m ®iÖn…vvv c¸c m¸y ®iÖn vµ c¸c thiÕt bÞ + Trong thùc tÕ tån t¹i hai lo¹i bé khèng chÕ lµ: Bé khèng chÕ ®éng lùc cßn gäi lµ tay trang ®−îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn trùc tiÕp c¸c ®éng c¬ ®iÖn c«ng suÊt bÐ vµ trung b×nh ë c¸c chÕ ®é lµm viÖc kh¸c nhau nh¾m ®¬n gi¶n ho¸ cho ng−êi vËn hµnh nh− thî l¸i cÇn trôc ®iÖn, tÇu ®iÖn. Bé khèng chÕ chØ huy dïng ®Ó ®iÒu khiÓn gi¸n tiÕp c¸c ®éng c¬ ®iÖn c«ng suÊt lín b»ng c¸ch chuyÓn ®æi m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn c¸c cuén hót c«ng t¾c t¬. §«i khi cã thÓ ®iÒu khiÓn trùc tiÕp c¸c ®éng c¬ c«ng suÊt bÐ, nam ch©m ®iÖn 2.Ph©n lo¹i + Theo kÕt cÊu ng−êi ta chia Bé khèng chÕ ra lµm hai lo¹i: Bé khèng chÕ h×nh trèng vµ Bé khèng chÕ h×nh cam + Theo nguyªn lý sö dông ta chia BKC lµm hai lo¹i: Bé khèng chÕ ®iÖn xoay http://www.ebook.edu.vn 10
chiÒu vµ Bé khèng chÕ ®iÖn mét chiÒu. 3.CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña bé khèng chÕ h×nh trèng a. CÊu t¹o: H×nh d¹ng Bé khèng chÕ h×nh trèng ®−îc tr×nh bµy trªn h×nh3- a, b Trªn trôc quay 1 ®· bäc c¸ch ®iÖn ng−êi ta b¾t chÆt c¸c ®o¹n vµnh tr−ît b»ng ®ång 2 cã cung dµi lµm viÖc kh¸c nhau. C¸c ®o¹n nµy ®−îc dïng lµm c¸c vµnh tiÕp xóc ®éng x¾p sÕp ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau. Mét vµi ®o¹n ®−îc nèi ®iÖn víi nhau s½n ë bªn trong. C¸c tiÕp xóc tÜnh 3 cã lß xo ®µn håi cßn ®−îc gäi lµ chæi tiÕp xóc kÑp chÆt trªn mét gi¸ cè ®Þnh ®· bäc c¸ch ®iÖn 4, mçi ®iÓm tiÕp xóc t−¬ng øng víi mét tiÕp ®iÓm ®éng ë bé phËn quay. C¸c chæi tiÕp xóc cã vµnh c¸ch ®iÖn víi nhau vµ ®−îc nèi trùc tiÕp víi m¹ch ®iÖn bªn ngoµi b.Nguyªn lý Khi quay trôc 1 c¸c ®o¹n vµnh tr−ît 2 tiÕp xóc mÆt víi c¸c chæi tiÕp xóc 3 vµ do ®ã thùc hiÖn ®−îc chuyÓn ®æi m¹ch ®iÖn cÇn thiÕt trong m¹ch ®iÒu khiÓn. Chó ý: Khi trôc quay cã nh÷ng vµnh tr−ît 2 tiÕp xóc vµo chæi tiÕp xóc 3 nh−ng còng t¹i vÞ trÝ ®ã còng cã nh÷ng vµnh tr−ît 2 kh«ng tiÕp xóc vµo chæi tiÕp xóc 3 4.C¸ch chän U®m békhèngchÕ ≥ Ul−íi I®m békhèngchÕ ≥ I tÝnhto¸n Ngoµi ra ®èi víi bé khèng chÕ ®éng lùc dßng cña bé khèng chÕ cã thÓ thÓ ®−îc chän theo c¸ch tÝnh sau: + §èi víi bé khèng chÕ ®iÖn mét chiÒu P®m . 103 A I = 1,2. U + §èi víi bé khèng chÕ ®iÖn xoay chiÒu. P®m . 103 A I = 1,3. √3.U P®m lµ c«ng suÊt ®Þnh møc cña ®éng c¬ (kW U lµ ®iÖn ¸p nguån cung cÊp(V) 5.Ký hiÖu Ch−¬ng IV http://www.ebook.edu.vn 11