Giữ yên giấc ngủ của Người: Phần 1

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

149
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 Tài liệu Giữ yên giấc ngủ của Người gồm các nội dung: Những ngày tháng cuối cùng của Bác; Đơn vị đặc biệt, nhiệm vụ đặc biệt; Những nơi Bác yên nghỉ; Công tác chuẩn bị. Tài liệu sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời Bác, hoàn cảnh xây lăng Bác Hồ và công tác chuẩn bị, bảo vệ lăng Bác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giữ yên giấc ngủ của Người: Phần 1

NHIỀU TÁC GIẢ Mử ĩ Giữyên gỉâc ngủcủa NGUỦI NHÀ XUẤT BẤN VÀN HỌC
GIỮ YÊN Gấc NGỦ CỦA ‘Hgum {Tái bản lấn thử tư) NHÀ XU Ấ T BẲN VÃN HOC
C h ỉ đ ạ c n ộ i d ung: THƯỜNG VỤ ĐẢNG UỶ VÀ BỘ T ư LÊNH BẢO VỆ LẢNG CHỦ TỊCH Hổ CHÍ MINH Những tìgưởi vìếĩ: NGUYỄN TRÍ HUÂN NGUYỄN BẢO CHU VẢN TẢC DOÃN ĐỨC XUÂN BÙI ĐOÀN CẨM
í Ị T ^ à n tộc ta, nhân dán tữ, non sông đ ất nước ta đ ã sinh ra H ổ Chủ tịch, người an h hừng d ân tộc vĩ đ ạ ỉ y v à chính Người đ ã làm rạng rở dân tộc tùy n kán d á n ta và non sông đ ấ t nước ta. (Trích Điếu vãn cúa B a n Chấp hành T ru ng ương Đáng Lao động Việt Nam tại L c Iruy điệu trọng thể Hồ Chủ tịch n g à y 9 tháng 9 nồm 1969).
M việc riêng ■suốt đời tôi hết lòng hết sức p hụ c uụ T ổ quốc, p h ụ c vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. N ay dù p h ả i từ biệt th ế giới này, tôi kh ôn g có điều g ì p h ả i h ối hận, c h ỉ tiếc là tiếc răng khổn g được p h ụ c vụ láu hơn nữa, nhiều hơn nữa. S au k h i tôi đ ả qu a đời, ch ớ nên t ổ chức điếu p h ú n g linh đinh, đ ể kh ồi lãn g p h í thời g iờ và tiền bạc củ a nhản dân. Citôĩ cùng, tôi đ ể lại m uôn vàn tinh thăn yéu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn th ể bộ đội, cho các cháu than h niên và nhi đồng. Trích Di chúc của Chủ tịch Hồ Chi Minh (B á n cõng bô n ă m 1969). (6 )
L Ờ I G IỚ I THIỆU ^ h i t ấ m lòng kính yêu vô h ạn và đời đời nhó ìl^ ơ n C h ủ tịch Hồ Chí M inh vĩ đại, thể theo ý nguyện r ấ t t h i ế t th a của toàn Đảng, toàn dân, khi Người qua đời, Đ ản g và Nhà nước ra quyết định giữ g ìn láu dài t h i h ài B ác và xây dựng L ã n g của Ngưòi. Để bảo v ệ tu yệt đối an toàn và giữ gìn trọn vẹn th i h à i B á c tro n g điêu kiện ở một đ ất nước k h í hậu n h iệ t đới và c h iế n tran h đang diễn ra gay go, ác liệt, m ột bộ phận cán bộ và chiến sĩ qu ân đội và nhãn dân ta đã t r ả i qua hơn sáu năm tròi vất vả, làm việc quên m ìn h t r ê n m ặt trận thầm ỉặn g n ày và họ đã )ậl) nên n h ữ n g th àn h tích đặc biệt. Cùng với những công việc bảo vệ và giữ gìn thi h ài B ác, việc x â v dựng Lăng của Người trê n Quảng trường B a Đ ìn h lịch sử củng là một th à n h tựu đặc biệt của q u â n và dãn ta. T ừ th iế t k ế đến th i công trong những điểu kiện có nhiều khó k h ăn về vật chi'ít và cuộc c h iế n đấu đang còn tiếp diễn, nhưng cả nUốc đã c h u n g sức, chung lòng, góp công góp của để hoàn th à n h sớ m việc xây dựng L ă n g B á c - một công “ L ò i giớ i t h i ệ u c ủ a T o n g b í t-hư D ỗ M ư ờ i c h o l ẩ n x u ấ t b ả n dẫ u l i p n ( n ă m 1 9 9 0 ) . (7 )
trình vĩnh cửu, vừa hiện đại, tra n g nghiêm , vừa m ang m àu sắc dân tộc. Đó là tâ'm lòng của toàn Đảng, toàn dãn và toàn quân ta kinh dâng lén Bốc. CuôVi ký sự "Giữ y ên g i ấ c n g ủ c ủ a Người" góp phần nói lê n tấm lòng của toàn Đ ảng, toàn dân và toàn quán ta đôi với B ác, đồng thời cũng th ế hiện rõ tình cảm và sự giúp đỡ quý báu của Đảng, Chính phủ và n h â n dân L iên Xô trong việc bảo vệ, giừ gìn mãi mãi th i h à i B á c và xây dựng L án g của Ngưòi. N hân dân ta vô cùng quý trọng và biết ơn sâu sắc sự giúp đỡ to lớn và quý báu đó, N hân dịp k ỷ niệm lần thứ 100 ngàv sinh Chủ tịch Hồ Chí M in h , tôi th ấ y cuôn sách nàv là một m ón quà r ấ t q u ý gứi đ ến đồng bào và chiến S3 cả nước. D ồ \ íư ờ > (8)
I NHỮKG NGÀY THÁNG CUỐI CÙNG CỦA BÁC 1 Hiếm thấv tro n g lịch sử có con người nào mà tên tuổi và sự nghiệp lại gắn bó với vận m ệnh của cả một dân tộc. một đất nước như Chủ tịch Hồ Chí Minh- Có th ể tìm thấy h ình ảnh Người tro n g từng hơi thỏ của mỗi người dân và cũng có thế tìm thấv số phận mỗi người dân trong từng ý nghỉ củ a Người. "B ác Hồ", đó ỉà tên gọi trìu m ến nhất, th iên g liêng n h ấ t m à cả dân tộc đă dành đế gọi vị lã n h tụ kinh yêu củ a m ình. B ác giản dị và g ần gũi. K hông có khoảng cách nào giữa một ngưòi dân bình thường với lãnh tụ lạ i được rút ngắn lại như vậy. Từ lâu B ác dã trỏ th à n h một lẽ sống không th ể thiếu được trong đời sông chính trị và tin h th ầ n của đất nưóc, Ngưòi là một cá n hân , nhưng Ngưòi cũng đã trỏ thành tấ t cá. Đà có biết bao nhiêu người anh hùng trước giò phút hv sinh đã hô lớn "Hồ Chủ tịch muôn năm!", "Bác Hồ muôn năm!". Lòi hô giản dị và th a th iết ấy trước ké thù trên nhiều pháp trường dã vang lên như ( 9]
một lòi thề, thê’ hiện khí phách "tận trung vói nước, tậ n hiếu vái dãn" của người chiến sĩ cách mạng. Đó củng là niềm mong mỏi da diết, là lời cầu chúc của ngưòi chiến sĩ cách m ạng đôl với sức khỏe của Bác. Ngưòi sắp hv sinh cầu chúc cho B á c mãi m ãi m ạnh khỏe, sông lâu, người sống cũng luôn khao k h á t B ác trường sinh cùng với dân tộc, với đất nước- Nhưng sức khỏe của B á c lại hoàn toàn nàm ngoài ý muôVi của toàn Đảng, toàn dân ta. V ào giữa những năm của thập kỷ sáu mươi, cuộc k h á n g chiến chông Mỹ cứu nưóc của n h â n dân t a đang ỏ vào giai đoạn quyết liệt nhất. Nửa triệu qu àn Mỹ đã đổ bộ ổ ạ t vào m iền N am , tiế n h à n h cuộc đấu tra n h cục bộ tà n khôc n h ấ t trong lịch sử. T in tức về những người dân vô tội bị giết hại, những làn g m ạc trù phú ờ m iền Nam bị tà n p h á đã trở th à n h nỗi đau nhức nhôi thường xuyên cùa Bác. Cùng VỚI tuổi tác, sức khỏe của B ác cứ mỗi ngày một suy giảm, Đ ã có một câu chuyện kể lạ i ràng, th ấ y B á c suy giảm sức khỏe vì h ú t thuôc lá nhiều, các bác sĩ đề nghi B á c không được h ú t thuốc nữa, B á c chấp hành.. Nhưng chỉ một thời gian ngán sau, các bác sĩ lại phải đế B á c hút thuôc trở lại vì bỏ thuôc, sức khỏe củ a B á c có phần sa sú t hơn. Đ iếu thuôc là người b ạn duy n h ấ t của B á c trong những giờ p h ú t riêng tư, khi tấ t cả mọi người sau một ngày làm việc vối B á c đều trở về VÓI cuộc sông gia đình êm ấm của m ình. Năm 1962. khi phái đoàn đầu tiên của M ặ t trận D ân tộc giải phóng m iên Nam, V iệt N am ra thăm ( 10]
m iền B ắc, trưởc khi về, thay m ặt cho mười bôn triệu đổng bào m iền Nam lúc đó, đoàn chỉ có một yêu cầu với T ru n g ưdng Đáng và n h â n dân miền Bấc: "Phải cô' gắng giữ gìn sức khỏe của B ác cho th ậ t tôV. để đồng bào m iền Nam có th ể được gặp Người k h i nưốc n h à hoàn toàn thống nhâ't". T h á n g 5 năm 1967. sau lễ mừng thọ n hân ngày sinh th ứ 77 của Bác, Bộ C h í n h trị đã triệu tập một cuộc họp bất thường để bàn việc bảo vệ sức khòe của Người và chuẩn bị giữ gìn thi h à i B ác lâu dài sau k h i Ngưòi qua đời. Cuộc họp đo đồng chí Lê Duấn, B i th ư thứ n h ấ t B a n Chấp h à n h T ru n g ương Đảng chủ trì. Hội nghị đã xác định: V ấn đề quan Lrọng đ ậ t ra lúc n àv phải đám bảo hai yêu cầu; 1. P h ả i tu yệt đối giữ b í m ật, nếu không, nhân d ân sẽ hoang m ang lo lắn g và B á c sẽ phê bình Bộ C hính trị, không cho phép triển khai thực hiện chủ trương này. 2. P h ả i chọn một số cán bộ y t ế giỏi gTÌi sang Liên X ô học tập vể khoa học gìn giữ thi hài. N hân sự cụ th ế giao cho B a n Tổ chức T ru n g ường lựa chọn. H ội nghị cũng n hất trí giao nhiệm vụ đặc biệt này cho Q u ân ủy T ru n g ương vì quân đội sẵn có tru y ề n thống nhận và hoàn th à n h xu ất sắc mọi nhiệm vụ. M ặ t khác, Bộ C hính tr ị cùng chỉ định đồng ch í Nguyễn Lương B à n g th ay m ặt cho Trung ương Đ ả n g trực tiếp theo dõi và chăm sóc sức khỏe của Bác. ( 11)
VôVi là một người sông giẩn dị, B ác luôn luôn lo lắng đến vận mệnh của dân tộc, của đất nưốc. Bác thường kêu gọi toàn Đảng, toàn dân t a thực hành tiế t kiệm . Bỏi vậy, quyết định trê n của Bộ C hính trị là hoàn toàn trá i vối ý nguyện củ a Bác. Sau k h i qua đồi, B ác chi có một nguvện vọng: Hỏa táng th i hài B ác, lấy tro đựng vào b a chiếc bình, đặt trê n ba ngọn đồi thấp ỏ ba miền B ác, Trung, Nam để đồng bào cả nưốc có th ể đến vối B á c và để B ác m ãi mãi được gần gũi với dân, vối nưóc. B ác còn dận thêm rằng, trê n mỗi ngọn đồi phải được trồng th ật nhiều cây có bóng m át và làm nhà để n h â n dân có th ể ngồi nghỉ mỗi khi lên viếng Bác. Nhưng việc gìn giữ thi hài B á c cho đòi đời con cháu m ai sau được chiêm ngưởng lạ i là nguyện vọng thiêng liêng của toàn Đ ản g toàn dân ta. Đó sẽ là phần thưởng vô giá mà Đ ảng ta dành cho các t h ế hệ tương lai của đ ất nước. Để công việc được triển k h ai sóm, Bộ Chính trị quyết định cử đồng ch í Lê T h a n h Nghị thay m ặt Đ ảng và C hính phủ ta san g L iên Xô hội đàm đề nghị b ạn giúp đỡ, từ công tác đào tạo cán bộ đên việc gìn giữ lâu dài th i hài B ác. D ĩ nhiên, chuyến đi này đồng chí Lê T h an h Nghị cũng phải giấu không đê B á c biết. X u ấ t p h át từ lòng kính trọng và n hận rõ vị tr í lỏn lao cúa B ác đôi vối phong trào giải phóng dân tộc và phong trào cộng sản quốc tế, Đ ảng và Chính phủ Liên Xô k h ản g định ủng hộ và giúp đõ V iệ t N am không hoàn lại trong việc giữ gìn lâu [^2)
dài thi hài C h ủ tịch Hồ Chí M inh và xây dựng Làng c ủ a Người. C huyên đi là một thàn h công lớn. Nhưng cũng b ắ t đầu từ đó, trong lòng mỗi ngưòí biết tường tận về sức khỏe của Bác. b á t đầu xu ất hiện một khoảng trống, một khoảng trông còn mơ hồ nhưng không gì có thế bù đắp: Đó là sự thiếu vắng B á c trong tương la i mà mỗi người dân, mỗi ngưòi lính sẽ phải gánh chịu. K hông a i muôn điểu đó, nhưng lại không thể không nghĩ đến nó. 2 T ro n g cuộc đời của Bác có nhiều nỗi đau, n h ư n g nỗi đau lớn n h ấ t ìà nỗi đau miền N am chư a được giải phóng, nưác n h à chưa hoàn toàn được th ô n g nhất. Năm 1966, k h i tiếp một nhà báo C u -B a, B á c đã đặt một bàn ta y lên ngực mình m à nói ràn g : "N hân dân m iền N am , mỗi nhà, mỗi ngưòi đều có m ột nỗi đau, đem cộng tấ t cả những nồi đau đó lạ i th ì đấy là nỗi đau củ a tôi". Cũng tron g năm ấy, Người đã tuyên b ố một ch â n lý bất hủ: "K hông có gì quý hơn độc lập, tự do". Chân lý đó, cho đến bây giờ vẫn vang lên trên khắp hành tinh, trớ th à n h lẽ sông của nhiểu dân tộc còn chưa giành được độc lập, tự do thực sự. M iến N am luôn luôn ở trong trá i tim B ác và B ác cũng luôn có trong trá i tim của mỗi người đàn m iền N am . Còn nhổ nàm 1946, trưóc quôc dân, đồng bào, trước nguy cơ m iền N am bị đe dọa, nước n h à bị c h ia c ắ t, B á c đã k h ẳ n g định: "N am Bộ là (13)
máu của máu V iệt N am . Sóng có th ể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giò th a y đốì". Trong những th á n g năm khôc liệ t n h à t của cuộc kháng chiến chổhg M ỹ cứu nước, có ngày nào Bác không gọi điện hỏi Đ ại tưống Võ Nguyên Giáp về tình hình chiến sự ở miền N am ? ĐưỢc vào m iền Nam là nguyện vọng da diết trong những nảm cuối đòi của B á c . N h i ề u l ầ n , B á c đ ể n g h ị B ộ C h í n h t r ị bô trí để Bác được vào th ă m đồng bào m iền Nam theo đường mòn Trường Sơn, hoặc đường h àn g không Hà Nội - Phnôm Pênh, n hiíng n h ậ n thâ'y sức khỏe cúa B ác không đảm bảo cho chuvến đi, n ên Bộ Chính trị đã tìm mọi cách tr ì h o ã n chuyên đi ấy vì trưổc đâv, sau chuyến đi th àm đồng bào T h á i B ìn h trở về, Bác đã bị bệnh co th ắ t động m ạch não. Vào mùa xu ân n àm 1968, theo lời mời của Đ ảng và Nhà nưóc Trung Quôc, B ác sang B ắc Kinh nghỉ ngơi và chữa bệnh. Đồng chí Lê Đức Thọ trưốc khi vào miền Nam công tác đã sang B ắc Kinh chào Bác. Khi nghe đồng chí L ê Đức Thọ báo cáo về chuyên đi sắp tói, B ác lại tha th iế t đê' nghị Bộ Chính trị bố trí đế B á c đi miển Nam, B á c bảo: "Chú vào trong đó bàn vỏi chú Hùng (Phạm Hùng) bố tr í để B á c vào thăm đồng bào miển Nam". Đồng chí Lê Đức Thọ khéo léo từ chối, nói ràng; B ác chỉ có thê đi đưòng h àn g không qua Phnôm Pênh. Muốn vậy phải làm hộ chiếu và ngưòi ta dễ dàng n hận ra Bác vì B á c có râu. Bác bảo; Thì Bác cạo râu đi. Nhưng cạo râu thì đồng bào miền Nam không còn n hận ra Bác nũa - đồng chí Lê Đức [ M)
Thọ trả lòi. B ác ngồi yên và r ấ t buồn. L á t sau B ác lại bào cho B ác di theo đường biển. Hổi đó tà u chỏ vũ k h í tiếp tê cho chiến trường miền Nam vẫn cập cảng Xi-ha-núc-vin, B ác sẽ cải tran g làm một thủy thủ hoặc đưỢc giấu dưới hầm tàu... Phương án đã được B á c vạch ra tỉ mỉ, chi tiết, khó có thế từ chối được. Nhưng cũng như những lần trưổc, đổng ch í Lê Đức T họ lại khéo léo trì hoãn, và hứa: Tình hình còn rất nhiểu khó khăn, Bộ Chính trị sẽ cô’ gắng thu xếp để đồng bào miền Nam có thể sớm được gặp Bác. Lúc ch ia tav, Bác đã ôm lấy đồng chí Lê Đửc Thọ khóc. Trong lòng người học trò, người đồng ch í của Bác hôm ấy và suôt cả chuyến đi, lúc nào cũng canh cánh một nỗi lo sỢ ràng khi hoàn thành nhiệm vụ trở về có th ế sẽ không còn được gặp B ác nữa. Mồng một T ế t Nguvên đán năm 1969, B á c đến th à m Quân chủng Phòng không - Không quân, sau đó đi theo quô”c lộ 11 lên chúc têt đồng bào huyện B ấ t B ạ t, tỉn h Sơn Tây. Đ ây là chuyên đi xa cuô’i cù n g của Bác. Buổi trư a, ngồi nghỉ ăn cơm dưói một gốc đa ven đồi, n h ìn những bóng người đang cắm cúi làm cỏ dưối cán h đồng ven đường, B á c cưòi quay san g đồng chí K h án g , Cục trướng Cục cản h vệ nói vui: "N hân dân m ình chăm chi th ật, mồng một Tết vẫn đi làm", V à B á c đột ngột hòi: "Này, có phải quân của chú không?", Đồng chí K háng bối rö'i "dạ" khẽ. Những n ám ấv, đất nước còn chiến tra n h nên việc bảo vộ a n toàn cho chuvến đi của B ác luôn là nhiệm vụ h àn g đầu của Cục cản h vệ. ( 15]
Sau chuyến đi đó trỏ về, sức khỏe củ a B á c vẫn bình thường, nhưng kiểm tra kỹ điện tim , các bác sĩ th ấ y sóng tim đều đảo ngược. Hội đồng bác sĩ chấn đoán Bác đang bị nhồi m áu cơ tim bước đầu. Trước những dấu hiệu không là n h ấy, Bộ C hính tr ị quyết định mời các g:áo sư và bác sĩ T ru n g Quốc sa n g điều tr ị cho Bác, T hán g 5 nãm 1969, B á c sửa chửa lầ n CUÔI bản Di chúc nổi tiếng. B ả n Di chúc này, B á c b ắ t đầu viết từ mùa hè năm 1 96 5 m à B ác thường gọi là "T à i liệu tu y ệt đôi bí mật". Nó "tu y ệt đôi b í m ật" khòng phải ở nội dung mà ở chỗ, B á c không muôn cho mọi người b iết B ác đang làm cá i công việc CUÔI cùng của một đời người. Đồng ch í V ũ Kỳ, thư ký riên g củ a B á c kể lại ràng, B ác thưòng viết vào những giờ n h ấ t định tro n g ngày. Có lần, đồng chí Trường C hinh gọi điện x in phép làm việc với B á c đúng vào giò B á c đang v iết bản "Tài ìiệu tu y ệt đôi. bí m ật". B iế t B á c không th ể tiếp khách vào giò đó, để đến chiểu th ì B á c bận. Đ ồng chí Vũ Kỳ đã khéo léo bô' trí để đồng chí Trường Chinh đến ã n cơm trư a với Bác, vừa ăn vừa làm việc. B ấ y giờ B ác đang đọc lại và sửa c h ủ a lầ n cuối cùng bản Di chúc ấy. Đó là những ngày n ắ n g nóng ỏ H à Nội. Khu vườn C hủ tịch phủ đầy bóng cây, nhưng không khí r ấ t oi nồng, ngột ng-ạt. B á c vẫn duy trì nếp sinh h o ạ t như mọi ngày. Buổi sá n g dậy tập th ể dục, tưới cây, ãn sán g và đành phần cho cá ăn. Những bước ch â n của B ác lên xuông cầu than g (ló)
đã ch ậm chạp và khó khàn dần. Tuv vậv, B ác vẫn cô’ gÁng đế những người phục vụ, những đồng chí lãnh đạo đến làm việc với B ác không nhận th ấ y điểu đó. M ột lần, theo B ác đi dạo trong vườn, th ấ y trời niing nóng, đồng chí M ần. bác sĩ trong tổ y t ế đặc b iệ t được cử đên chàm sóc sức khỏe B ác cầm theo m ột chiếc quạt lông chim q u ạ t cho Bác. B á c tỏ vẻ k h ô n g hài lòng; "Các chú làm cứ như đi h ầ u vua!". B i ế t B á c không thích ngưòi khác quạt cho m ình và hờn nữa là cái quạt làm bằng lông chim quý, đồng c h í M ẫ n đã ch ặ t một tàu lá cọ trong vưòn, c ắ t ra là m qu ạt đưa cho Bác. B ác r ấ t thích chiếc qu ạt này. V ừ a có thế che nấng, vừa có th ế quạt m át. T ừ đó, q u ạ t lá cọ trở th à n h loại qu ạt rất phổ biến trong P h ủ C h ủ tịch- Đê khỏi nhầm lẫ n vối những chiếc q u ạ t khác, Bác cẩn thận lấy thuôc lá châm chữ B vào q u ạ t của mình, Củng trong thán g 5 đáng ghi nhố này, các cán b ộ cao cấp toàn quân đã đến thăm và m ừng thọ n h â n dịp Bác bảy mươi ch ín tuổi. Đồng ch í Lê D u ấ n , Phạm V ãn Đồng, vỏ Nguyên Giáp cùng dự tro n g buổi gặp m ặi đầy lưu luyến và xúc động ấv- Đ ồng ch í Võ Nguvên G iáp th a v m ặt Q uân ủv T ru n g ương, Bộ Quốc phòng và toàn quân lên chúc B ác m ạn h khỏe, sông lâu, hứa với B á c quyết tâm đánh th á n g giặc Mỹ dể đón B á c vào thăm miền Nam. Đ ồng ch í Vương Thừa V ũ th a y m ặt anh em ôm một bó hoa lớn lên mừng thọ Bác. B ác ngồi trê n chiếc g h ế tựa, cảm động n hặn hoa và cảm ơn các chú ỏ ( ư)
quân đội luôn quan tâm tài sức khỏe của Bác. B ác bảo các chú đánh th ắ n g giặc là B á c vui, Bác khỏe ra nhiều... Giọng B ác ấm áp, quen thuộc nhưng nhỏ và th ỉn h thoảng B á c đã p h ải dừng lạ i nghỉ- Buổi gặp m ặt hôm ấy, các tưống lĩnh ai củng th ầm nghĩ, có lẽ đây là lần cuô'i cùng họ đưdc gần B ác, được nghe tiếng nói âm van g đầy trìu m ến của Người. Buổi chiểu ngày 12 th á n g 8, trời mưa dông. Gió giật từng cơn ào ào trê n những lùm cây trong vưòn. B á c chợt nảy ra ý định lên n h à nghỉ Hồ T ây th ăm phái đoàn ta mói ở Hội nghị P a -ri v ề đang nghỉ tại đó. Hôm đó xe đưa B á c đến tậ n nơi để B ác th ăm các đồng chí trong phái đoàn. Ngày hôm sau, B á c húng h ắn g ho, Bác bị nhiễm lạn h , p h ế quản bị viêm và k h i kiểm tra th ấ y bạch cầu tăn g so với ngày hôm trước. C ác giáo sư và bác sĩ hội chẩn, quyết định để B á c uốhg kháng sinh nhưng không đỡ. Ngày 23 phải dùng pê-ni-xi-lin tiêm cho Bác. K hoảng 9 giò tối hôm ấy. B á c thấy đau trong lồng ngực. C ác bác sĩ vội đình chỉ tiê m và làm điện tim ngay, th â y rõ rệ t có phản ứng nhồi máu cơ tim th à n h sau tim . S a u k h i hội chẩn, các bác sĩ lạ i quyết định tiêm cho Bác. Đ ến ngày 28 th án g 8, tim B á c b ắ t đầu có dấu h iệu loạn nhịp và rối loạn phần truyền nhĩ thàt. Trong những ngày đêm căng th ẳ n g ấy, ngày nào các đồng chí trong Bộ C hính trị cũng đến thàm B á c và báo cáo vối B ác tình h ình ch iến trường ở hai miền. ( 18 )
M ồi tin chiến thắn g đểu làm gương m ặt B ác rạng rỡ h a n lên. L ần nào B ác cùng nói; ''Hôm nay Bác khỏe h.ơn hôm qua". Nhưng thực t ế th ì ngược lại. Chiểu ngày 30 thán g 8, đồng chí Phạm Vãn Đ ồ n g sang, Bác còn hỏi: "Các chú chuẩn bị lễ kỷ n iệ m Quốc khánh đến đâu rồi". Nghe đồng chí P h ạ m V ăn Đồng báo cáo, B á c dận: "C ác chú nhớ p h ài bán pháo hoa mừng chiến th án g dể động viên t in h thần chiến đấu cúa nhân dân". Nhưng Bác đ an g bệnh, làm sao có th ế bán pháo hoa được. Ngày 31, B á c thèm ăn một b á t cháo. Các đồng ch í phục vụ vội n ấu cho B ác một tô cháo th ậ t ngon. T h ấ y Bác ăn hết, ai cũng mừng. Nhưng tôi hôm đó, lề kỳ niệm Quốc khánh ở Hội trưòng B a Đình diễn ra trong không k h í đầy lo âu trê n n ét m ặt các đồng ch í trong Bộ C hính trị. Nghe tin bộ đội tên lửa Hà Nội bắn rơi một máy bay không người lái của Mỹ ngày 3 0 th á n g 8, nên hôm đó (ngày 31 thán g 8), B ác bảo V ăn phòng gửi tậ n g lẵng hoa cho đơn vị vừa lập công- Đó là lẵng hoa CUÔÎ cùng củ a B ác mà các chiến sĩ tên lửa sư đoàn 361 được đón nhận. 9 giờ 4 7 phút ngày mồng 2 th á n g 9, trá i tim Bác ngừng đập. Cho đến những giâv phút cuôl cùng ấy, đổng bào m iền N am và Tó quôc V iệt Nam thiêng liêng vẫn m ãi mãi còn lại trong tr á i tim vĩ đại của Ngưòi. ( 19)
3 Đối vói cuộc k h án g ch iến chống Mỹ cứu nước và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của n h â n dân ta, sự r a đi đột ngột của B ác là một nổi đau, một tổn th ấ t vô cù n g to lớn không gì bù đắp nổi. Mồng 2 thán g 9, ngày Người đọc bàn Tuvên ngôn độc lập nổi tiếng k h a i sinh r a N hà nước xã hội chủ nghĩa dầu tiên ỏ Đông Nam Á h ai mươi bôn nám trưốc, cũng là ngày Người vĩnh biệt chúng ta! Đ â y là m ộ t s ự t r ù n g hỢp t h ậ t lạ lù n g , k h ô n g sao giải thích được, Để nhân dân có th ể ký niệm lễ Quốc khánh t h ậ t yên tĩnh, Bộ Chính trị quvết định công bó" ngày m ất của B ác lùi lạ i một ngày: Ngày mồng 3 tháng 9. Có lẽ tron g thời đại chúng ta , sa u cái mà't của Lê-mn, chưa có sự ra đi nào lạ i gây ch ấn động lớn đối vối loài người tiến bộ như sự ra đi của Bác. K hi đài phát th a n h vừa đưa tin , đất trời như ngừng lại trong một nỗi đau khôn xiết và cái cảm giác trông váng như bao phủ lên toàn bộ đ ất nưốc. Nãm ây, trong những ngày để ta n g Bác. trời đổ mưa tầm tã. Vòm tròi B a Đình n h ư trĩu nậng một nỗi buồn. T h iên nhiên như cũng đau nồi đau của con ngưòi, T rê n các đường phô’ ở T h ú đô, trên các )àng mạc, những dòng sông và những cánh rừng, người dân để ta n g B á c th ậ t giản dị và tran g nghiêm. Những giọt nước m ắt hòa lẫ n nước mưa chảy m ãi như không bao giờ h ế t tron g m ềm tiếc thương vô h ạn của mỗi con người. (20)