Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hành vi khiếm nhã tại nơi làm việc và những hệ quả: Vai trò của các chiến lược đối phó và sự chánh niệm

Luận án tiến sĩ này giải quyết những khoảng trống quan trọng trong nghiên cứu về hành vi khiếm nhã tại nơi làm việc và các tác động của nó đến sức khỏe tinh thần và hiệu quả công việc của nhân viên. Dù hành vi khiếm nhã rất phổ biến (ước tính 98% người lao động từng trải nghiệm, 50% hàng tuần), nhưng các nghiên cứu về chủ đề này còn hạn chế, đặc biệt là về hậu quả và các chiến lược đối phó hiệu quả do tính chất khó xác định và mức độ gây hấn thấp của nó.

Luận án này hướng đến các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị kinh doanh, hành vi tổ chức và tâm lý học lao động. Ngoài ra, nó cũng cung cấp thông tin giá trị cho các nhà quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp, và các chuyên gia nhân sự, đặc biệt trong các ngành dịch vụ như ngân hàng và hàng không, nhằm xây dựng môi trường làm việc lành mạnh và nâng cao hiệu suất của nhân viên.

Luận án tiến sĩ này tập trung nghiên cứu sâu về hành vi khiếm nhã tại nơi làm việc và những hệ quả của nó, đồng thời khám phá vai trò của các chiến lược đối phó và sự chánh niệm trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực. Nghiên cứu được thực hiện trong bối cảnh ngành ngân hàng và hàng không, với hai nghiên cứu chính. Nghiên cứu 1 điều tra tác động của hành vi khiếm nhã từ đồng nghiệp và cấp trên đến hạnh phúc chủ quan của nhân viên tuyến đầu ngành ngân hàng, thông qua vai trò trung gian của sự làm giàu nguồn lực gia đình qua công việc và vai trò điều tiết của các chiến lược đối phó. Nghiên cứu 2 tập trung vào tác động của hành vi khiếm nhã từ khách hàng và cấp trên đến hiệu quả công việc (hiệu quả công việc theo yêu cầu và tự nguyện) của nhân viên tuyến đầu ngành hàng không, với vai trò trung gian của căng thẳng tâm lý và vai trò điều tiết của sự chánh niệm. Kết quả nghiên cứu 1 cho thấy hành vi khiếm nhã từ đồng nghiệp ảnh hưởng gián tiếp đến hạnh phúc chủ quan của nhân viên thông qua sự làm giàu nguồn lực gia đình qua công việc, và các chiến lược đối phó có vai trò điều tiết mối quan hệ này. Tuy nhiên, hành vi khiếm nhã từ cấp trên không có tác động tương tự. Nghiên cứu 2 chỉ ra rằng hành vi khiếm nhã từ cấp trên ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả công việc theo yêu cầu, trong khi hành vi khiếm nhã từ khách hàng ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả công việc tự nguyện. Căng thẳng tâm lý đóng vai trò trung gian trong mối quan hệ giữa hành vi khiếm nhã từ khách hàng/cấp trên và hiệu quả công việc tự nguyện. Đặc biệt, sự chánh niệm được chứng minh là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của hành vi khiếm nhã từ khách hàng và cấp trên đối với căng thẳng tâm lý. Luận án đóng góp đáng kể vào lý thuyết bằng cách lấp đầy khoảng trống trong nghiên cứu về tác động của hành vi khiếm nhã đến hạnh phúc chủ quan và hiệu quả công việc, khám phá các cơ chế trung gian (làm giàu nguồn lực gia đình qua công việc, căng thẳng tâm lý) và các yếu tố điều tiết (chiến lược đối phó, chánh niệm) từ nhiều nguồn gây ra khiếm nhã khác nhau. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu cung cấp các gợi ý quan trọng cho các tổ chức và nhà quản lý về việc đào tạo kỹ năng đối phó, xây dựng môi trường làm việc văn minh, bảo vệ nhân viên khỏi hành vi khiếm nhã từ khách hàng, và thúc đẩy thực hành chánh niệm để nâng cao hạnh phúc và hiệu suất làm việc của nhân viên.