Hiệp ước Bagdad 1

Chia sẻ: Cao Tt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

60
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiệp ước Bagdad 1 Chính sách Menderès ở Thổ Thổ và Iraq mà dám bao vây Nga thì dĩ nhiên là có Anh-Mỹ giật dây. Chúng ta còn nhớ sau Thế chiến thứ nhất, Lênin tuyên bố bỏ chính sách đế quốc của các Nga hoàng, không xâm chiếm bờ cõi các quốc gia khác, nhận chủ quyền của Thổ ở Constanti-nople, lại còn giúp Thổ khí giới để chống Hy Lạp, Anh, Pháp nữa. Thổ mang ơn Nga, và Mustapha Kémal hấp tấp duy tân Thổ, Âu hóa Thổ triệt để, Thổ thành một quốc gia tương đối tiến bộ, vững vàng. Kémal...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiệp ước Bagdad 1

Hiệp ước Bagdad 1 Chính sách Menderès ở Thổ Thổ và Iraq mà dám bao vây Nga thì dĩ nhiên là có Anh-Mỹ giật dây. Chúng ta còn nhớ sau Thế chiến thứ nhất, Lênin tuyên bố bỏ chính sách đế quốc của các Nga hoàng, không xâm chiếm bờ cõi các quốc gia khác, nhận chủ quyền của Thổ ở Constanti-nople, lại còn giúp Thổ khí giới để chống Hy Lạp, Anh, Pháp nữa. Thổ mang ơn Nga, và Mustapha Kémal hấp tấp duy tân Thổ, Âu hóa Thổ triệt để, Thổ thành một quốc gia tương đối tiến bộ, vững vàng. Kémal mất năm 1938, tướng Ismet Inonu lên thay, chưa được mười tháng thì Thế chiến lại phát nữa. Thổ giữ thái độ hoàn toàn trung lập, bị Berlin, Moscow, London, Washington vuốt ve rồi dọa dẫm mà vẫn khăng khăng không tham chiến. Như vậy khôn, không bị ăn bom của bọn họ; nhưng lại điêu đứng vì bị cả hai phe phong tỏa kinh tế: không xuất cảng được nho, thuốc lá - thuốc lá Thổ Nhĩ Kỳ danh tiếng nhất thế giới, thuốc Camel bán đầy đường Sài Gòn lúc này có hương vị Thổ - mà cũng không nhập cảng được nguyên liệu, thành thử dân hóa nghèo, mà dân nghèo thì dễ sinh loạn. Một đảng mới, đảng Dân Chủ, được thành lập năm 1945, lãnh tụ là Djelal Bayar và Adnan Menderès, vì đảng cũ, đảng Cộng Hòa đã tỏ ra bất lực. Năm 1950, đảng đó chiếm đa số ở Quốc hội. Bayar làm Tổng thống, thay Inonu; Menderès làm Thủ tướng. Menderès rất có tài lấy lòng nông dân, bảo đã tới lúc nông dân phải được hưởng thụ. Và ông ta trích trong ngân quỹ một số tiền mua
42.000 chiếc máy cày cho nông dân. Từ đó nông dân, thành phần cốt cán của Thổ, ủng hộ ông tận tình. Ông ta lại cởi mở cho dân, bao nhiêu luật lệ trói buộc họ, ông thủ tiêu hết: tự do làm ăn, tự do đầu tư. Ông cũng bỏ chính sách trung lập, chính sách tự túc của Kémal, mà nhận viện trợ của Mỹ, vay mượn của Mỹ - để cho dân chúng hưởng thụ chứ. Tự do quá mà lại có tiền thì dĩ nhiên có nạn tham nhũng, nhưng không sao, dân chúng làm ăn phát đạt, nên không phàn nàn. Rồi bỗng nhiên, không hiểu tại sao, Mỹ cúp bớt viện trợ, tình hình lâm nguy, gần như bi đát: đồng tiền Thổ mất giá, trước đáng một đồng nay chỉ còn đáng hai cắc. Phải cấp tốc buộc bụng lại, sống kham khổ. Và Menderès phản ứng kịp thời, đảo ngược lại chính sách, trước kia tự do bao nhiêu, bây giờ bắt vào kỷ luật nghiêm khắc bấy nhiêu: kiểm duyệt báo chí, sửa đổi hiến pháp, cấm hội họp, thanh trừng tham nhũng. Từ tự do nhảy qua độc tài, độc tài y như một quốc vương Thổ. Lạ lùng thay! Dùng chính sách t ự do, ông đã thành công, nghĩa là được dân chúng hoan hô; mà dùng chính sách độc tài ông cũng được dân chúng khen "là người hùng của Thổ". Thật là tài tình! Xưa nay chưa có một chính khách nào có được phép thần ấy. Đám nông dân luôn luôn làm hậu thuẫn cho ông. Không hiểu ông dùng bí quyết nào mà được họ tín nhiệm đến thế! Mỹ giúp Thổ chống Nga Vì mãi tới tháng hai năm 1945, khi ai cũng biết rằng Đức sắp quị theo Ý, Thổ mới tuyên chiến với Đức, nên Staline vẫn căm Thổ.
Từ đầu tháng hai 1945, tại hội nghị Yalta mà Pháp không được dự, Staline đã thuyết phục Roosevelt và Churchill xét lại hiệp ước Montreux ký với Thổ năm 1936 về eo biển Dardanelles, không cho Thổ làm chủ eo biển đó nữa. Roosevelt rất đỗi ngây thơ, có lần tuyên bố: "Có một điều tôi tin chắc là ông Staline không có óc đế quốc?" nên nghe lời Staline, và Churchill cũng không phản đối. Thế là tháng sau (19-3-45) Nga gửi thư cho Thổ buộc Thổ phải bỏ hết quyền kiểm soát eo biển Dardanelles và nhường cho Nga hai tỉnh miền Đông: Kars và Ardahan. Như vậy Nga đã bỏ đường lối của Lênin mà trở về chính sách cổ truyền của các Nga hoàng. Thổ phản kháng. Nga làm dữ hơn, Mỹ ủng hộ Nga. Anh thấy Nga trổ mòi đế quốc đâm hoảng, đổi ý, kéo Pháp về với mình, giảng cho Mỹ thấy cái nguy cơ để Nga làm bá chủ miền Tiểu Á. Mỹ tỉnh ngộ, không tin "bạn Nga" nữa, cùng với Anh chặn Nga lại, vẫn để cho Thổ làm chủ eo biển Dardanelles. Nga rất ức nhưng Mỹ còn đương nắm "độc quyền khủng bố", nghĩa là "độc hữu bom nguyên tử", đành tạm nuốt hận. Thổ thoát chết. Và chiến tranh lạnh mở màn. Mỹ tận lực giúp Thổ. Từ năm 1948, khí giới Mỹ và đô-la tuôn vào Thổ: mỗi năm 400 triệu Mỹ kim, tới năm 1951 Thổ có đội quân mạnh nhất Tây phương, bỏ xa Anh, Pháp, nhất là về không quân. Thổ lúc đó chỉ có độ 21 triệu dân mà hễ có chiến tranh thì có thể gọi nhập ngũ ngay được 1.500.000 người. Thổ lại gửi một đạo quân viễn chinh qua Đại Hàn giúp Mỹ và Mỹ rất hài lòng (1.500 quân Thổ chiến đấu hăng như cọp), mời Thổ vào Tổ chức Bắc Đại Tây Dương tức NATO[34] (tháng 2 năm 1952). Báo chí Paris, London, New York khen ngợi nhiệt liệt thái độ hợp tác của "đạo quân mạnh nhất châu Âu". Thổ móc NATO vào SEATO
Năm sau Ngoại trưởng Mỹ Dulles qua Ankara (Thổ) và nẩy ra cái ý tạo một "chiếc mộc" ở miền Tây Á, Trung Á chống mũi nhọn của Nga, xúi Thổ liên kết các nước chung quanh để móc nối các quốc gia trong NATO với các quốc gia trong Tổ chức Đông Nam Á, tức SEATO. NATO thành lập năm 1949 gồm Mỹ, Anh, Pháp, Bỉ, Hà Lan, Lục Xâm Bảo (Luxembourg), Ý, Bồ Đào Nha, Ireland, Gia Nã Đại (Canada), Na Uy, Đan Mạch, Tây Đức, Hy Lạp và Thổ (vào sau). SEATO (thành lập năm 1954) gồm Mỹ, Pháp, Anh, Úc, Tân Tây Lan (New Zealand), Thái Lan, Phi Luật Tân (Philippines), Pakistan. Thổ mà liên kết được Iraq, Iran, Pakistan thì tức là móc được NATO vào SEATO: cái khoen ở phía Tây là Thổ, cái khoen ở phía Đông là Pakistan; và như vậy Mỹ tạo được một vòng đai "kiểm địch" vậy. Thổ biết Nga sẽ oán mình lắm, nhưng làm sao được, đã nhận cả mấy tỷ đô-la của Mỹ rồi, lấy lẽ gì mà từ chối. Thôi thì đành theo lao vậy và tự an ủi: "Cái thời trung lập đã qua rồi, bây giờ phải dứt khoát đứng về một phe. Nga ăn hiếp mình, mình mới phải nhờ Anh, Mỹ. Dù sao Anh, Mỹ cũng không độc tài bằng Nga". Năm 1954 Thổ thuyết phục được Pakistan. Cái xứ Pakistan này là một sản phẩm kỳ dị của đế quốc Anh. Từ năm 1906, đã có một nhóm trí thức Hồi giáo ở Ấn Độ muốn liên kết các đồng bào Hồi giáo để thành lập một tổ chức tự trị. Người Anh tán thành. Năm 1940, một lãnh tụ tài ba Hồi giáo Mohamed An Jinnah, đưa ra chương trình thành
lập quốc gia Pakistan. Phong trào mỗi ngày một lên, được 90% người Hồi giáo Ấn Độ hưởng ứng. Năm 1947, Thủ tướng Anh là Attlee tuyên bố Anh sẽ rời khỏi Ấn Độ trước tháng sáu 1948. Ông ta còn giúp cho Pakistan thành lập, kinh đô là Karachi. Quốc gia này có hai miền, miền Tây giáp giới Afghanistan và Iran, miền Đông giáp giới Miến Điện, ở giữa là Ấn Độ[35]. Ít nhất 15 triệu người phải di cư và vài chục ngàn người chết trong các cuộc xô xát Ấn, Hồi. Thánh Gandhi vì muốn hòa giải mà bị một kẻ cuồng nhiệt bắn chết, hắn kính cẩn vái ông rồi mới bóp cò. Nhờ Pakistan có hai miền như vậy mà vòng đai của Mỹ gần khép kín Nga chỉ thiếu khoen Ấn Độ và khoen Miến Điện. Tháng 4 năm 1954, Thổ thuyết phục được Pakistan rồi quay lại rủ Iraq. Thủ tướng Iraq, Nouri Said, là con người "tận trung" với Anh (trong một chương sau chúng tôi sẽ giới thiệu thêm ông ta), tới nỗi các chính khách Ả Rập từ năm 1918 đã bảo nhau: "Cứ nhận xét hành động của Nouri Said thì biết được các dự tính của Anh ở Tây Á". Nouri Said tán thành liền và hiệp ước ký ngày 25 tháng 2 năm 1955, ở Bagdad, cho nên gọi là hiệp ước Bagdad. Anh gia nhập liên minh Bagdad liền để củng cố địa vị của mình ở Iraq, nghĩa là bảo vệ các mỏ dầu mà công ty Iraq Petroleum đương khai thác.