Hiệu quả bít kín ống ngà và tính đề kháng axit của kem đánh răng giảm nhạy cảm ngà và laser diode nghiên cứu in vitro

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> HIỆU QUẢ BÍT KÍN ỐNG NGÀ VÀ TÍNH ĐỀ KHÁNG AXIT<br /> CỦA KEM ĐÁNH RĂNG GIẢM NHẠY CẢM NGÀ VÀ LASER DIODE<br /> NGHIÊN CỨU IN VITRO<br /> Huỳnh Thị Mỹ Trang*, Ngô Thị Quỳnh Lan**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả bít kín ống ngà của 2 loại kem đánh răng giảm nhạy cảm ngà (chứa strontium<br /> acetate, Novamin) và laser diode 810 nm sau thử thách trong dung dịch axit citric hoặc ngâm trong dung dịch<br /> nước bọt nhân tạo.<br /> Phương pháp: Mẫu nghiên cứu gồm 80 mẫu ngà răng được cắt từ 20 răng cối nhỏ, chia vào 8 nhóm:<br /> Nhóm 1A và 1B: ngà được ngâm xử lý trong dung dịch EDTA. Nhóm 2A, 2B: chải với kem đánh răng chứa<br /> strontium acetae. Nhóm 3A, 3B: chải với kem đánh răng chứa Novamin. Nhóm 4A, 4B: xử lý bằng chiếu laser<br /> diode 810 nm. Sau thời gian tác động, các mẫu ngà trải qua 2 loại thử thách: ngâm trong dung dich axit citric<br /> 6% hoặc ngâm trong dung dịch nước bọt nhân tạo trong 24 giờ. Mức độ bít kín ống ngà và sự thay đổi hình thái<br /> bề mặt ngà của mỗi mẫu được đánh giá dựa trên quan sát SEM.<br /> Kết quả: Cả 2 loại kem đánh răng và laser diode 810 nm đều biểu hiện hiệu quả bit kín ống ngà bền vững<br /> trong cả hai loại thử thách khi so với nhóm chứng và tạo ra sự thay đổi hình thái khác nhau trên các bề mặt ngà<br /> được xử lý. Kem đánh răng chứa Novamin biểu hiện hiệu quả bít kín và kháng axit mạnh hơn có ý nghĩa so với<br /> kem đánh răng chứa strontium acetate.<br /> Kết luận: Trong nghiên cứu này, việc sử dụng một trong hai loại kem đánh răng thử nghiệm và laser diode<br /> bước sóng 810 nm cho hiệu quả bít kín ống ngà tốt và có thể được sử dụng trong việc điều trị nhạy cảm ngà.<br /> Từ khoá: nhạy cảm ngà, kem đánh răng, thuỷ tinh sinh học, strontium acetate, laser diode, thử thách bằng<br /> axit citric, kính hiển vi điện tử quét.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EFFECT OF DENTINAL TUBULE OCCLUSION AND ACID RESISTANCE OF DESENSITIZING<br /> TOOTHPASTES AND DIODE LASER- IN VITRO STUDY.<br /> Huynh Thi My Trang, Ngo Thi Quynh Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 222 - 228<br /> Objective: The purpose of this study was to evaluate the in vitro effectiveness of two desensitizing<br /> toothpastes on dentinal tubule occlusion (stronstium acetate or Novamin) and 810 nm diode laser after challenge<br /> with citric acid or artificial saliva immersion.<br /> Methods: Eighty dentin discs from twenty human premolars were used in this in vitro study. The samples<br /> were divided into eights groups (n = 10): Group 1A, 1B: EDTA-treated dentin; Group 2A, 2B: brushing with<br /> strontium acetate-based toothpaste; Group 3A, 3B: brushing with Novamin toothpaste; Group 4A, 4B: irradiating<br /> with 810 nm diode laser. After that, samples were then tested with 6% citric acid challenge or immersion in<br /> artificial saliva in 24 hours. Dentinal tubule occlusion and dentine surface morphological change of each sample<br /> were observed with SEM.<br /> <br /> * Học viên Cao học 2011-2013- Khoa RHM, ĐHYD TP.HCM<br /> ** Bộ môn Nha Khoa Cơ Sở- Khoa RHM, Đại học Y dược TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS Huỳnh Thị Mỹ Trang<br /> ĐT: 0919323055 Email: tranghuynh86@gmail.com<br /> <br /> 222<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results: All two desensitizing toothpastes and 810 nm diode laser provided statistically significant dentine<br /> tubular occlusion compared to controls and creating different morphological changes on the treated dentine<br /> surfaces. Moreover, the occluding properties and the acid resistance of the Novamin toothpaste were significantly<br /> more robust than strontium acetate-based tooth paste.<br /> Conclusions: In this study, the application of the two toothpastes and 810 nm diode laser resulted in effective<br /> dentinal tubule occlusion and may be used in the treatment of dentinal hypersensitivity.<br /> Keywords: dentin hypersensitivity, toothpaste, bioactive glass, strontium acetate, diode laser, citric acid<br /> challenge, scanning electron microscope (SEM).<br /> ống ngà, tuy nhiên, hiện có rất ít những nghiên<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> cứu quan tâm đến khả năng tồn tại lâu dài và bền<br /> Nhạy cảm ngà (hay quá cảm ngà) là một vấn<br /> vững của sự bít kín vi ống ngà được tạo ra từ các<br /> đề phổ biến trong nha khoa, gây nhiều khó chịu<br /> tác nhân này trong môi trường miệng được kích<br /> và có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của<br /> hoạt giả định như ngâm trong NBNT hoặc trong<br /> bệnh nhân. Việc điều trị nhạy cảm ngà thường đi<br /> dung dịch axit. Do hình thái của ngà răng có thể<br /> theo hai hướng sau: bít kín các vi ống ngà nhằm<br /> bị thay đổi khi tiếp xúc với nước bọt và những<br /> ngăn cản dòng chảy của dịch ngà hoặc giảm đáp<br /> chất có tính axit nên việc chọn lựa các thử nghiệm<br /> ứng của thần kinh với kích thích bằng cơ chế khử<br /> thử thách bằng axit và NBNT sau khi điều trị với<br /> cực thần kinh.<br /> các tác nhân chống ê buốt là rất cần thiết, nhằm<br /> Từ năm 1960, công nghệ Novamin ra đời với<br /> đánh giá hiệu quả bền vững và ổn định lâu dài<br /> vật liệu chính là hạt thủy tinh sinh học và được sử<br /> của các tác nhân này.(2,10,14) Với mong muốn tìm ra<br /> dụng như là một chất giúp tái tạo xương. Qua các<br /> phương thức điều trị nhạy cảm ngà đạt hiệu quả<br /> thử nghiệm, Novamin được chứng minh là có tác<br /> cao và ổn định, chúng tôi tiến hành thực hiện<br /> dụng giảm nhạy cảm ngà bằng cách đóng các vi<br /> nghiên cứu này với mục tiêu nghiên cứu như sau:<br /> ống ngà mở và cung cấp các ion Ca2+ và (PO4)31. So sánh mức độ bít kín vi ống ngà trên bề<br /> trong môi trường thuận lợi nhằm hình thành nên<br /> mặt ngà giữa các nhóm khi tác động bằng một<br /> một lớp hydroxycarbonate apatite phủ lên bề mặt<br /> trong ba loại tác nhân chống ê buốt: KĐR chứa<br /> ngà. Bên cạnh đó, hiệu quả đóng bít vi ống ngà<br /> Strontium acetate- Sensodyne Rapid Relief; KĐR<br /> và làm giảm tính thấm ngà răng của những loại<br /> chứa Novamin®- Sensodyne Repair and Protect;<br /> KĐR có chứa hợp chất strontium acetate cũng đã<br /> laser diode 810 nm và ngâm mẫu ngà trong<br /> được khẳng định thông qua các nghiên cứu in<br /> NBNT.<br /> vitro và in situ. Ngoài ra, cùng với sự phát triển<br /> 2. So sánh mức độ bít kín vi ống ngà trên các<br /> của công nghệ laser trong y sinh học trong hơn<br /> bề mặt ngà giữa các nhóm khi tác động bằng một<br /> hai thập kỉ qua, các nhà khoa học đã tiến hành rất<br /> trong ba loại tác nhân chống ê buốt: KĐR chứa<br /> nhiều nghiên cứu lâm sàng thử nghiệm các loại<br /> Strontium acetate- Sensodyne Rapid Relief; KĐR<br /> tia laser với những bước sóng và cường độ khác<br /> chứa Novamin®- Sensodyne Repair and Protect;<br /> nhau nhằm đánh giá hiệu quả giảm đau trong<br /> laser diode 810 nm và ngâm mẫu ngà trong axit<br /> nhạy cảm ngà. Điều trị bằng laser diode là một<br /> citric 6%.<br /> phương pháp giúp nhanh chóng giảm bớt các<br /> 3. So sánh mức độ bít kín vi ống ngà trên các<br /> triệu chứng khó chịu trong nhạy cảm ngà và có<br /> bề mặt ngà trong từng nhóm sau khi tác động<br /> tác dụng lâu dài. Tuy vậy, hiện có rất ít nghiên<br /> bằng<br /> một trong ba loại tác nhân chống ê buốt nêu<br /> cứu về hiệu quả của laser diode bước sóng 810<br /> trên và thử nghiệm ngâm mẫu ngà trong axit<br /> nm trong lĩnh vực này.<br /> citric 6% với ngâm trong NBNT.<br /> Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu chứng minh<br /> những tác nhân kể trên có hiệu quả đóng bít vi<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> 223<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Thử nghiệm in vitro.<br /> <br /> Mẫu nghiên cứu<br /> Gồm 80 mẫu ngà răng được cắt từ 20 răng cối<br /> nhỏ hàm trên. Những răng này được nhổ theo<br /> yêu cầu của chỉnh hình răng mặt.<br /> <br /> Vật liệu<br /> KĐR chứa strontium acetate 8% (Sensodyne<br /> Rapid Relief- GSK).<br /> KĐR chứa thuỷ tinh sinh học calcium natri<br /> phosphosilicate (NovaminTM- Sensodyne Repair<br /> and Protect- GSK).<br /> Máy Laser Diode bước sóng 810 nm (Picasso<br /> Dental Diode Laser, AMD LASERS, Mỹ).<br /> <br /> Phương pháp<br /> <br /> Nhóm<br /> A3<br /> A4<br /> B1<br /> B2<br /> B3<br /> B4<br /> <br /> Giai đoạn tác động<br /> đóng bít vi ống ngà<br /> Novamin<br /> Laser diode 810 nm<br /> CHỨNG<br /> Strontium acetate<br /> Novamin<br /> Laser diode 810 nm<br /> <br /> Giai đoạn<br /> thử thách<br /> NBNT<br /> NBNT<br /> Axit citric 6%<br /> Axit citric 6%<br /> Axit citric 6%<br /> Axit citric 6%<br /> <br /> Số lượng<br /> mẫu<br /> 10<br /> 10<br /> 10<br /> 10<br /> 10<br /> 10<br /> <br /> Nhóm A1, B1 (nhóm chứng): ngâm mẫu<br /> trong NBNT ở 37oC trong suốt thời gian 7<br /> ngày thử nghiệm. Dung dịch được thay mới<br /> mỗi ngày.<br /> Nhóm A2, B2, A3, B3: sử dụng bàn chải<br /> máy Oral B với lông bàn chải có độ cứng vừa,<br /> máy chạy với tốc độ 7600 vòng/ phút, chạy<br /> trong 2 phút. Sau mỗi lần chải, mẫu được rửa<br /> bằng nước cất và ngâm trong NBNT tạo ở<br /> 37oC. Quy trình chải thực hiện 2 lần trong 1<br /> ngày, lặp lại trong 7 ngày.<br /> <br /> Giai đoạn chuẩn bị và phân bố mẫu thử<br /> nghiệm<br /> Dùng đĩa cắt kim cương với tay khoan chậm<br /> có phun nước cắt bỏ phần thân răng và chân<br /> răng cách đường nối men-xê măng 2 mm về 2<br /> phía. Khối răng còn lại được cắt theo chiều gầnxa và ngoài-trong để được 4 khối ngà răng<br /> (ngoài-gần, ngoài-xa, trong-gần và trong-xa).<br /> Như vậy, 4 khối ngà của mỗi răng được phân bố<br /> ngẫu nhiên vào 4 nhóm, đánh số mã hoá các<br /> mẫu ngà. Mỗi mẫu ngà có kích thước khoảng<br /> 3x4x3mm.<br /> <br /> Nhóm A4, B4: sử dụng tia laser Diode có<br /> bước sóng 810 nm với các thông số tương tự như<br /> trong nghiên cứu của Matsui, 2008(6): dùng sợi<br /> quang có đường kính 320 µm với mức công suất<br /> 1W, chế độ chiếu liên tục trong 60 giây. Đầu dò<br /> đặt vuông góc với mẫu và cách mẫu 1 cm.<br /> <br /> Quét sơn cách ly phủ lên tất cả các mặt của<br /> mẫu, chừa lại mặt thử nghiệm. Ngâm tất cả mẫu<br /> trong dung dịch EDTA 0,5M trong 2 phút, sau<br /> đó rửa bằng nước khử cực trong 5 phút nhằm<br /> loại bỏ lớp mùn ngà và mô phỏng tình trạng lâm<br /> sàng vi ống ngà mở khi bị nhạy cảm ngà(14).<br /> <br /> - Nhóm B1, B2, B3, B4 : ngâm trong axit citric<br /> 6% - 1 phút<br /> <br /> Giai đoạn thử nghiệm 1: tác động tạo sự bít kín<br /> vi ống ngà<br /> Bảng 1: Phân loại tác động lên từng nhóm<br /> <br /> Tiêu chuẩn đánh giá<br /> <br /> Nhóm<br /> A1<br /> A2<br /> <br /> 224<br /> <br /> Giai đoạn tác động<br /> đóng bít vi ống ngà<br /> CHỨNG<br /> Strontium acetate<br /> <br /> Giai đoạn<br /> thử thách<br /> NBNT<br /> NBNT<br /> <br /> Số lượng<br /> mẫu<br /> 10<br /> 10<br /> <br /> Sau mỗi lần tác động, mẫu được ngâm trong<br /> dung dịch NBNT.<br /> <br /> Giai đoạn thử nghiệm 2: thử thách tính bền<br /> vững của sự bít kín vi ống ngà<br /> - Nhóm A1, A2, A3, A4: ngâm trong NBNT –<br /> 37oC, 24 giờ<br /> <br /> 1 đánh giá viên đánh giá dựa trên hình ảnh<br /> SEM thu được ở độ phóng đại x1000, x2000,<br /> x5000 (3 hình/ 1 mẫu). Đánh giá 2 lần (cách nhau<br /> 2 tuần).<br /> <br /> Đánh giá mức độ bít kín vi ống ngà: Sử dụng<br /> thang đánh giá mức độ bít kín vi ống ngà<br /> bằng điểm số theo tiêu chuẩn của Parkinson<br /> (2010) và Olley (2012)(8,9)<br /> 1. Bít kín hoàn toàn (100% các vi ống ngà<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> được bít).<br /> 2. Hầu hết được bít kín (75% các vi ống ngà<br /> được bít).<br /> 3. Cân bằng giữa bít kín và không bít kín<br /> (50% các vi ống ngà được bít).<br /> 4. Hầu hết mở (25% các vi ống ngà được bít).<br /> 5. Mở hoàn toàn (0%: không có vi ống ngà<br /> nào được bít).<br /> Đóng bít hoàn toàn các vi<br /> ống ngà (Điểm 1)<br /> <br /> Hầu hết các vi ống ngà<br /> được đóng bít (Điểm 2)<br /> <br /> Cân bằng giữa bít kín và<br /> mở (Điểm 3)<br /> <br /> Hầu hết các vi ống ngà mở<br /> (Điểm 4)<br /> <br /> Các vi ống ngà mở hoàn<br /> toàn (Điểm 5)<br /> Hình 1: Thang đánh giá mức độ bít kín vi ống ngà<br /> Nguồn: Parkinson CR và cộng sự (2010)(9)<br /> <br /> Đánh giá sự thay đổi bề mặt ngà răng<br /> Quan sát các vi ảnh để tìm ra các thay đổi<br /> nếu có về mặt định tính trên bề mặt ngà được<br /> thử nghiệm: Dạng khối, mảng tái tinh thể hoá;<br /> đường viền miệng lỗ ngà: có / không xác định rõ;<br /> sự hiện diện cuả chất lắng đọng và lớp mùn trên<br /> bề mặt ngà.<br /> <br /> Phương pháp xử lý số liệu<br /> Ghi nhận số liệu tỉ lệ % điểm số về mức độ<br /> bít kín vi ống ngà trên mỗi mẫu. Tính hệ số<br /> Kappa để đánh giá tính thống nhất của đánh giá<br /> viên giữa 2 lần quan sát. Lập bảng, phân tích dữ<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> liệu bằng phần mềm thống kê SPSS 16.0 với<br /> phép kiểm Kruskal-Wallis và Mann-Whitney.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Độ kiên định của đánh giá viên<br /> Tính kiên định của đánh giá viên sau 2 lần<br /> quan sát được đánh giá bằng hệ số Kappa trên 25<br /> vi ảnh được chọn ngẫu nhiên trong số 80 vi ảnh<br /> có độ phóng đại x1000 của 8 phân nhóm. Độ kiên<br /> định của đánh giá viên: 0,9 > 0,6. Như vậy, đánh<br /> giá viên có độ kiên định cao.<br /> <br /> Đánh giá mức độ bít kín vi ống ngà<br /> So sánh mức độ đóng bít vi ống ngà giữa các<br /> nhóm ngâm trong NBNT<br /> Bảng 2: So sánh mức độ bít kít vi ống ngà ở nhóm<br /> thử thách ngâm trong NBNT giữa các phân nhóm<br /> thử nghiệm<br /> Loại tác<br /> động<br /> <br /> Chứng<br /> <br /> Chứng<br /> <br /> X<br /> <br /> Strontium<br /> 0,000*<br /> acetate<br /> Novamin 0,000*<br /> Laser Diode<br /> 0,000*<br /> 810 nm<br /> <br /> Strontium<br /> Novamin<br /> acetate<br /> <br /> Laser Diode<br /> 810 nm<br /> <br /> X<br /> 0,044*<br /> <br /> X<br /> <br /> 0,476<br /> <br /> 0,121<br /> <br /> X<br /> <br /> * p