Hiệu quả của Véc ni shellac F trong ngăn chặn sâu răng ở trẻ 12 tuổi sau 12 tháng

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Summary<br /> THE DIAGNOSTIC VALUE OF SERUM ASCITES ALBUMIN<br /> GRADIENT - (SAAG) IN PATIENTS WITH LIVER CIRRHOSIS<br /> The aim of this study was to investigate the significance of SAAG in differentiating ascite and<br /> determine the correlation between SAAG and the presence of portal hypertension. The result<br /> showed that, the mean SAAG value for patients with malignant tuberculosis was 7.11 ± 7.95,<br /> while the SAAG value was 23.25 ± 7.69 for patients with liver cirrhosis. The SAAG cut off value<br /> from differentiating ascites from cirrhosis and tuberculosis was 15.2g/L (AUROC: 0.812). Using<br /> the ROC curve, a SAAG value of greater than 18.6 and 19.7 were a good predictor of the<br /> presence of varices and bleeding varices. In conclusion, SAAG gradient value was valuable in<br /> differentiating ascites caused by portal hypertension or malignancy. For cirrhosis patients, SAAG<br /> values can be used to predict the presence of varices, but not valuable in predicting bleeding from<br /> esophageal varices.<br /> Keywords: portal hypertension, bleeding varices<br /> <br /> HIỆU QUẢ CỦA VÉC-NI SHELLAC F TRONG NGĂN CHẶN<br /> SÂU RĂNG Ở TRẺ 12 TUỔI SAU 12 THÁNG<br /> Nguyễn Thị Thủy Tiên, Hoàng Trọng Hùng,<br /> Trần Đức Thành, Hoàng Đạo Bảo Trâm<br /> Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Thử nghiệm cộng đồng, ngẫu nhiên, mù đơn, có nhóm chứng được thực hiện trên 207 trẻ 12 tuổi, sống ở<br /> vùng không bổ sung fluor trong nước sinh hoạt tại thành phố Hồ Chí Minh nhằm đánh giá hiệu quả của vécni Shellac F trong ngăn chặn sâu răng ở trẻ. Hai nhóm thử nghiệm được bôi véc-ni fluor (Shellac F,<br /> Duraphat®) ba tháng một lần, nhóm chứng không sử dụng véc-ni. Khám đánh giá sâu răng theo tiêu chí<br /> ICDAS II bởi 3 người khám đã được chuẩn hóa. Sau 12 tháng: hai nhóm sử dụng véc-ni có tỷ lệ giảm sâu<br /> răng cao hơn nhóm chứng, tỷ lệ sâu răng mới, số răng, mặt răng sâu mất trám trung bình, và mức độ gia<br /> tăng số mặt răng sâu mất trám trung bình thấp hơn nhóm chứng khi đánh giá ở mức S1, khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê (p < 0,05), không có khác biệt giữa hai nhóm sử dụng véc-ni (p > 0,05); tỷ lệ giảm sâu răng<br /> đã thành lỗ ở nhóm sử dụng Shellac F là 29% và nhóm sử dụng Duraphat® là 11% so với nhóm chứng,<br /> không có khác biệt có ý nghĩa thống kê (p > 0,05). Véc-ni Shellac F có hiệu quả trong ngăn chặn sâu răng ở<br /> trẻ 12 tuổi và hiệu quả này tương đương véc-ni Duraphat® sau 12 tháng.<br /> Từ khóa: véc-ni fluor, Shellac F, ngăn chặn sâu răng, ICDAS II<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Các số liệu điều tra dịch tễ học cho thấy<br /> tình trạng sâu răng ở trẻ em tại Việt Nam còn<br /> ở mức cao. Theo điều tra quốc gia năm 2000,<br /> TCNCYH 82 (2) - 2013<br /> <br /> tỷ lệ ở trẻ 6 - 8 tuổi sâu răng sữa là 85%, chỉ<br /> số sâu mất trám răng sữa là 5,4, và sâu mất<br /> trám mặt răng sữa là 12,98, phần lớn sâu<br /> răng không được điều trị. Tỷ lệ trẻ sâu răng<br /> 51<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> vĩnh viễn khá cao và gia tăng nhanh theo tuổi,<br /> ở lứa tuổi 9 - 11 là 54,6% và ở lứa tuổi 15 - 17<br /> là 68,6%. Chỉ số sâu mất trám răng vĩnh viễn<br /> và sâu mất trám mặt răng vĩnh viễn ở lứa tuổi<br /> 9 - 11 tương ứng là 1,15 và 1,74, ở lứa tuổi 15<br /> tương ứng là 2,4 và 4,16. Tỷ lệ không được<br /> điều trị cao tương tự ở bộ răng sữa [1]. Tại<br /> các tỉnh thành phía Nam, theo số liệu điều tra<br /> năm 2000, tỷ lệ sâu răng vĩnh viễn ở lứa tuổi<br /> 12 là 66,37%, lứa tuổi 15 là 83,65%, chỉ số<br /> sâu mất trám tương ứng là 1,88 và 2,47 [2].<br /> <br /> nhiều nước trên thế giới. Từ năm 2000, khoa<br /> Răng Hàm Mặt - Đại học Y Dược thành phố<br /> Hồ Chí Minh, với sự hỗ trợ của khoa Nha Đại học Adelaide (Nam Úc) và khoa Hóa - Đại<br /> học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh đã<br /> nghiên cứu chế tạo véc-ni Shellc F, một sản<br /> phẩm phòng ngừa sâu răng có thành phần<br /> nhựa cánh kiến đỏ có bổ sung fluor [4].<br /> Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh<br /> giá hiệu quả của véc-ni Shellac F trong ngăn<br /> chặn sâu răng ở trẻ 12 tuổi sau 12 tháng.<br /> <br /> Tại thành phố Hồ Chí Minh, kết quả điều<br /> tra năm 1999 cho thấy chỉ số sâu mất trám<br /> răng ở trẻ 8 tuổi vùng nội thành là 0,68 (±<br /> 1,37) và ở vùng ngoại thành là 1,19 (± 1,33).<br /> Năm 2003, kết quả điều tra về tỷ lệ và mức độ<br /> trầm trọng của bệnh sâu răng, của Đào Thị<br /> Hồng Quân và cộng sự cho thấy: (1) Ở vùng<br /> fluor hóa nước, tỷ lệ sâu răng là 36,4%, sâu<br /> mất trám răng là 1,22 và SiC là 2,39; (2) Ở<br /> vùng không fluor hóa nước, tỷ lệ sâu răng là<br /> 72,9%, sâu mất trám răng là 2,7 và SiC là<br /> 4,83 [3]. Việc tìm giải pháp hiệu quả và kinh<br /> tế, phù hợp với các đối tượng cộng đồng và<br /> cá thể khác nhau, đặc biệt là trẻ sống tại vùng<br /> không bổ sung fluor trong nước sinh hoạt và<br /> đối tượng trẻ có nguy cơ sâu răng cao là một<br /> câu hỏi đặt ra đối với các nhà nghiên cứu lâm<br /> sàng và dịch tễ học. Bên cạnh con đường<br /> toàn thân, vai trò của việc sử dụng fluor tại<br /> chỗ ngày càng được đánh giá cao, đặc biệt<br /> đối với các đối tượng có nguy cơ sâu răng<br /> cao hoặc không có điều kiện tiếp xúc với<br /> nguồn nước có bổ sung fluor.<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> <br /> Véc-ni fluor là vật liệu đã được sử dụng ở<br /> <br /> 1. Đối tượng<br /> Thử nghiệm cộng đồng, phân nhóm ngẫu<br /> nhiên, mù đơn, có nhóm chứng trên 207 trẻ<br /> 12 tuổi đang học tại trường trung học cơ sở<br /> An Lạc, quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí<br /> Minh, thỏa mãn tiêu chí chọn mẫu và tiêu chí<br /> loại trừ. Các đối tượng được phân ngẫu nhiên<br /> vào 3 nhóm nghiên cứu: (1) sử dụng Shellac<br /> F, (2) sử dụng Duraphat®, (3) nhóm chứng.<br /> 2. Vật liệu và phương tiện<br /> Shellac F (Trung tâm Khoa học Công nghệ<br /> Dược Sài Gòn); Duraphat® (Colgate Oral<br /> Pharmaceuticals); Bộ đồ khám với gương<br /> khám có đèn và thám trâm đầu tròn; máy thổi<br /> hơi; Phiếu đánh giá sâu răng theo tiêu chí<br /> ICDAS II.<br /> 3. Tiến trình<br /> Tất cả các đối tượng nghiên cứu được<br /> hướng dẫn chải răng, cung cấp kem đánh<br /> răng và bàn chải 6 tháng/lần, và được mời điều<br /> trị các vấn đề răng miệng cơ bản bao gồm lấy<br /> <br /> Địa chỉ liên hệ: Hoàng Đạo Bảo Trâm, trường Đại học Y<br /> Dược Thành phố Hồ Chí Minh, 217 Hồng Bàng, Quận 5,<br /> thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Email: hoangdaobaotram@gmail.com<br /> Ngày nhận: 15/01/2013<br /> Ngày được chấp thuận: 26/4/2013<br /> <br /> 52<br /> <br /> vôi răng, trám răng, chữa tủy và nhổ răng.<br /> Khám đánh giá tình trạng sâu răng được<br /> thực hiện vào thời điểm bắt đầu nghiên cứu<br /> và thời điểm 6 tháng và 12 tháng. Học sinh<br /> được yêu cầu chải sạch răng trước khi khám.<br /> TCNCYH 82 (2) - 2013<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> Khám phát hiện và đánh giá mức độ sâu răng<br /> trên tất cả các mặt răng theo tiêu chí ICDAS II<br /> [5], bao gồm cả tổn thương sâu răng sớm và<br /> tổn thương đã thành lỗ, sâu răng nguyên phát<br /> và sâu răng thứ phát lân cận miếng trám. Bôi<br /> véc-ni theo hướng dẫn của Tổ chức sức khỏe<br /> Thế giới theo phác đồ 3 tháng/lần trong 12 tháng.<br /> Kiểm soát sai lệch thông tin: Huấn luyện<br /> khám sâu răng theo tiêu chí ICDAS II và đánh<br /> giá độ tin cậy của ba người khám sâu răng.<br /> Chỉ số Kappa chung của ba người khám so<br /> với người huấn luyện là 0,84 (0,88 - 0,86 0,77). Tỷ lệ kiên định của ba người khám<br /> tương ứng là 97%, 98% và 96%. Người khám<br /> không biết đối tượng được khám thuộc nhóm<br /> thử nghiệm nào.<br /> Phương pháp thu thập dữ liệu: Tình trạng<br /> của tất cả các răng, mặt răng được tổng hợp,<br /> phân tích dựa trên hai mức độ:<br /> S1: các tổn thương sớm và tổn thương<br /> thành lỗ ở men và ngà (mã số 1, 2, 3, 4, 5, 6<br /> theo ICDAS II);<br /> S3: các tổn thương liên quan đến ngà răng<br /> (mã số 4,5,6 theo ICDAS II, tương đương<br /> mức đánh giá tổn thương sâu có lỗ theo tiêu<br /> chí WHO).<br /> Các chỉ số ghi nhận tình trạng sâu răng: tỷ<br /> lệ phần trăm sâu răng, tỷ lệ phần trăm giảm<br /> sâu răng, số trung bình S1MT-R, S1MT-MR,<br /> trung bình S3MT-MR, S3MT-R, trung bình tổn<br /> thương sâu răng mới ở mức S1 và S3.<br /> 4. Phương pháp xử lý số liệu<br /> Phân tích thống kê sử dụng phần mềm<br /> SPSS phiên bản 20.0. Thống kê mô tả (tỷ lệ<br /> phần trăm sâu răng, số trung bình S1MT-R,<br /> S3MT-R, S1MT-MR, S3MT-MR). So sánh tỷ lệ<br /> phần trăm sâu răng và chỉ số sâu mất trám<br /> giữa 3 nhóm bằng kiểm định χ2, kiểm định<br /> Kruskal Wallis, kiểm định Mann-Whitney. Tất<br /> cả các phép kiểm được áp dụng với độ tin<br /> cậy 95%.<br /> TCNCYH 82 (2) - 2013<br /> <br /> 5. Đạo đức nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được sự chấp thuận của Hội<br /> đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học,<br /> Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> (Chứng nhận số 21/HĐĐĐ ngày 5/10/2010).<br /> <br /> III. KẾT QUẢ<br /> Nghiên cứu thực hiện trên 207 học sinh 12<br /> tuổi của trường trung học cơ sở An Lạc gồm<br /> 107 học sinh nam (52%) và 100 học sinh nữ<br /> (48%), với ba nhóm: sử dụng Shellac F (65),<br /> sử dụng Duraphat® (70) và nhóm chứng<br /> không sử dụng véc-ni fluor (72).<br /> Sau 12 tháng đánh giá các biến số nghiên<br /> cứu bao gồm: tỷ lệ sâu răng toàn bộ, tỷ lệ<br /> sâu răng mới, mức độ giảm sâu răng, chỉ số<br /> sâu mất trám răng và sâu mất trám mặt răng,<br /> mức độ gia tăng chỉ số sâu mất trám răng và<br /> mặt răng.<br /> Tỷ lệ sâu răng<br /> Bảng 1 mô tả tỷ lệ trẻ sâu răng ở các nhóm<br /> nghiên cứu tại thời điểm ban đầu và sau 12<br /> tháng. Không có sự khác biệt có ý nghĩa giữa<br /> 3 nhóm ở các thời điểm, kể cả khi xét tình<br /> trạng sâu răng bao gồm cả các tổn thương<br /> sâu răng mới chớm (S1), hoặc chỉ xét các tổn<br /> thương thành lỗ (S3) (p > 0,05; kiểm định χ2).<br /> Khi xét tình trạng sâu răng bao gồm cả các<br /> tổn thương sâu răng mới chớm, tỷ lệ sâu răng<br /> mới sau 12 tháng ở nhóm sử dụng Shellac F<br /> và Durphat® là 60,0% và 64,3%, thấp hơn so<br /> với nhóm chứng không sử dụng véc-ni fluor<br /> (84,7%), khác biệt có ý nghĩa thống kê<br /> (p < 0,01; kiểm định χ2). Khi chỉ xét các tổn<br /> thương thành lỗ, tỷ lệ sâu răng mới sau 12<br /> tháng ở nhóm sử dụng Shellac F và Durphat®<br /> là 50,8% và 47,1%, thấp hơn so với nhóm<br /> chứng không sử dụng véc-ni fluor (52,8%), tuy<br /> nhiên khác biệt không có ý nghĩa thống kê<br /> (p > 0,05; kiểm định χ2). Khi so sánh tỷ lệ sâu<br /> 53<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> răng ở ba nhóm, kết quả cho thấy sau 12<br /> tháng, mức độ giảm sâu răng tương ứng ở<br /> nhóm Shellac F và Duraphat® là 69% là 62%<br /> <br /> (ở mức S1) và 29% và 11% (ở mức S3) so<br /> với nhóm chứng.<br /> <br /> Bảng 1. Phân bố tỷ lệ sâu răng của ba nhóm ở thời điểm ban đầu và sau 12 tháng<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> S1<br /> <br /> S3<br /> <br /> Ban đầu n (%)<br /> <br /> 12 tháng n (%)<br /> <br /> Ban đầu n (%)<br /> <br /> 12 tháng n (%)<br /> <br /> 62 (95,4)<br /> <br /> 63 (96,9)<br /> <br /> 36 (55,4)<br /> <br /> 42 (64,6)<br /> <br /> Duraphat (70)<br /> <br /> 67 (95,7)<br /> <br /> 69 (98,6)<br /> <br /> 37 (52,9)<br /> <br /> 45 (64,3)<br /> <br /> Chứng (72)<br /> <br /> 67 (93,1)<br /> <br /> 72 (100)<br /> <br /> 47 (65,3)<br /> <br /> 55 (76,4)<br /> <br /> Shellac F (65)<br /> ®<br /> <br /> Chỉ số sâu mất trám răng (SMT-R) và sâu mất trám mặt răng (SMT-MR)<br /> Biểu đồ 1 mô tả số trung bình mặt răng sâu mất trám của ba nhóm thử nghiệm tại thời điểm<br /> bắt đầu nghiên cứu, và sau 6 tháng và 12 tháng. Sau 12 tháng, số răng, mặt răng sâu mất trám<br /> trung bình ở nhóm sử dụng Shellac F và Duraphat® thấp hơn so với nhóm chứng, khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê (p < 0,001; kiểm định Mann-Whitney).<br /> <br /> Biểu đồ 1. Trung bình S1MT - MR của ba nhóm thử nghiệm tại các thời điểm<br /> Biểu đồ 2 mô tả số trung bình mặt răng sâu mất trám (S3MT - MR), khi xét ở mức sâu răng<br /> thành lỗ của ba nhóm thử nghiệm tại các thời điểm nghiên cứu. Số mặt răng sâu mất trám trung<br /> bình ở nhóm sử dụng Shellac F và Duraphat® thấp hơn so với nhóm chứng ở cả thời điểm đánh<br /> giá sau 6 tháng và 12 tháng, tuy nhiên khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05; kiểm định<br /> Kruskal Wallis).<br /> Khi xét mức độ gia tăng chỉ số sâu mất trám răng và mặt răng, bao gồm cả các tổn thương<br /> mới chớm, kết quả cho thấy cả hai nhóm Shellac F và Duraphat® có mức độ gia tăng chỉ số sâu<br /> mất trám răng và mặt răng thấp hơn so với nhóm chứng, khác biệt có ý nghĩa ở thời điểm 12<br /> tháng (p < 0,001; kiểm định Mann-Whitney). Không có khác biệt có ý nghĩa về mức độ gia tăng<br /> chỉ số sâu mất trám răng và mặt răng khi chỉ xét tổn thương thành lỗ (p > 0,05; kiểm định<br /> Kruskal Wallis).<br /> 54<br /> <br /> TCNCYH 82 (2) - 2013<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Biểu đồ 2. Trung bình S3MT-MR của ba nhóm thử nghiệm tại các thời điểm<br /> <br /> IV. BÀN LUẬN<br /> Nghiên cứu theo dõi hiệu quả ngăn chặn<br /> sâu răng sau 12 tháng của véc-ni Shellac F và<br /> véc-ni Duraphat®, áp dụng phác đồ bôi véc-ni<br /> ba tháng một lần trên hai nhóm thử nghiệm<br /> can thiệp, so sánh với nhóm chứng không sử<br /> dụng véc-ni.<br /> Tình trạng sâu răng bao gồm cả các tổn<br /> thương sâu răng mới chớm<br /> Khi đánh giá tình trạng sâu răng theo tiêu<br /> chí ICDAS II, sau 12 tháng, nhóm không sử<br /> dụng véc-ni có 100% trẻ bị sâu răng, trong đó<br /> 84,7% học sinh có thêm ít nhất 1 mặt răng sâu<br /> mất trám mới. Tỷ lệ này khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê so với nhóm Shellac F (60%) và<br /> nhóm Duraphat® (64,3%), (p = 0,003). Tỷ lệ<br /> giảm sâu răng ở nhóm Shellac F là 69%<br /> (p = 0,001) và nhóm Duraphat® là 62% (p =<br /> 0,005) so với nhóm chứng.<br /> Chỉ số sâu mất trám răng và sâu mất trám<br /> mặt răng của nhóm Shellac F và nhóm<br /> Duraphat® đều thấp hơn so với nhóm chứng ở<br /> thời điểm 12 tháng (p < 0,01; p < 0,001). Ở<br /> nhóm chứng, mức độ sự gia tăng số răng và<br /> mặt răng sâu mất trám sau 12 tháng đều cao<br /> hơn so với hai nhóm sử dụng véc-ni, khác biệt<br /> có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Đồng thời, tỷ<br /> lệ trẻ có tối thiểu 3, 6 hoặc 9 mặt răng sâu mới<br /> TCNCYH 82 (2) - 2013<br /> <br /> sau 12 tháng ở nhóm không được sử dụng<br /> véc-ni fluor cũng cao hơn so với các nhóm sử<br /> dụng véc-ni fluor (p < 0,001). Kết quả nghiên<br /> cứu ủng hộ cơ chế tác dụng của véc-ni fluor<br /> trong việc ngăn ngừa sự mất khoáng, thúc<br /> đẩy quá trình tái khoáng, làm tăng sức đề<br /> kháng với acid của mô khoáng hóa của răng,<br /> đặc biệt đối với các răng mới mọc và các tổn<br /> thương sâu răng mới chớm.<br /> Khi so sánh tình trạng sâu răng ở hai nhóm<br /> can thiệp, không thấy có khác biệt về mức độ<br /> gia tăng số trung bình sâu mất trám mặt răng<br /> giữa nhóm sử dụng Shellac F và nhóm sử<br /> dụng Duraphat® (p = 0,302).<br /> Khi so sánh với kết quả nghiên cứu<br /> của Arruda, đánh giá tác dụng của véc-ni<br /> Cavity Shield® NaF 5% trên răng vĩnh viễn của<br /> 210 trẻ 6 đến 14 tuổi, sống tại vùng có nguồn<br /> nước sinh hoạt không bổ sung fluor, có nguy<br /> cơ sâu răng cao, áp dụng tiêu chí ICDAS II, tỷ<br /> lệ giảm sâu răng sau 12 tháng của nhóm sử<br /> dụng véc-ni Shellac F đạt 69%, cao hơn so<br /> với tỷ lệ 49% (nhóm được bôi véc-ni 2 lần) và<br /> 31% (nhóm chỉ bôi véc-ni 1 lần) trong nghiên<br /> cứu của Arruda [6]. Bên cạnh yếu tố về đặc<br /> tính của vật liệu, tần suất sử dụng véc-ni có<br /> thể là một yếu tố có ý nghĩa đối với hiệu quả<br /> của việc sử dụng các vật liệu fluor tại chỗ vì<br /> việc lặp lại bôi véc-ni fluor không những gia<br /> 55<br /> <br />