Họ ốc mít (Melampidae: Pulmonata: Gastropoda) vùng cửa Sông Hồng

33(2): 19-29 T¹p chÝ Sinh häc 6-2011<br /> <br /> <br /> <br /> Hä èC MÝT (MELAMPIDAE: PULMONATA: GASTROPODA)<br /> VïNG CöA S¤NG HåNG<br /> <br /> HOµNG NGäC KH¾C<br /> Tr−êng ®¹i häc Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng Hµ Néi<br /> §ç V¡N NH¦îNG<br /> Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi<br /> Hå THANH H¶I<br /> ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi Nguyªn Sinh VËt<br /> <br /> Hä Melampidae (èc mÝt), tªn kh¸c lµ trong ®ã cã 2 loµi ch−a x¸c ®Þnh ®−îc tªn loµi.<br /> Ellobidae, phæ biÕn ë c¸c vïng ven biÓn. §©y lµ Nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn loµi èc ë rõng ngËp<br /> hä gåm nhiÒu loµi cã ®êi sèng g¾n víi rõng mÆn ven biÓn phÝa B¾c ViÖt Nam cña §ç V¨n<br /> ngËp mÆn vµ lµ hä duy nhÊt sèng nöa ë c¹n vµ Nh−îng vµ cs. (2008) [9], tËp trung ë rõng ngËp<br /> n−íc lî, mÆn. C¸c loµi trong hä nµy kh«ng cã mÆn Qu¶ng Ninh ®T x¸c ®Þnh ®−îc 4 loµi:<br /> n¾p miÖng, vá rÊt dµy. Sèng chñ yÕu ë th¶m Cassidula nucleus, Ellobium aurisjudae,<br /> môc, gèc c©y ven bê vµ c©y ngËp mÆn. Còng v× E. chinensis vµ Pythia scarabaeus.<br /> m«i tr−êng sèng vµ ®Æc ®iÓm sinh th¸i cña hä Tõ n¨m 2005 ®Õn nay, chóng t«i cã nhiÒu<br /> nµy trung gian gi÷a c¸c hä èc ë c¹n vµ c¸c hä èc ®ît thu mÉu vµ nghiªn cøu vÒ ®éng vËt ®¸y däc<br /> ë n−íc, do vËy, trong nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn s«ng vµ ven cöa s«ng Hång. Bµi nµy tr×nh bµy<br /> cøu ë ViÖt Nam th−êng Ýt chó ý tíi nhãm nµy. vÒ thµnh phÇn loµi vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c loµi<br /> Khi nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn loµi th©n trong hä Melampidae vïng cöa s«ng Hång.<br /> mÒm ë c¸c vïng ven biÓn, nhiÒu t¸c gi¶ ®T ®Ò<br /> cËp vÒ thµnh phÇn loµi èc thuéc hä Melampidae I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> ë hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn. Qua kiÓm tra vµ MÉu ®−îc thu ë trong vµ ngoµi rõng ngËp<br /> ph©n tÝch l¹i c¸c mÉu thu ®−îc l−u tr÷ ë c¸c mÆn vïng bTi triÒu ven cöa s«ng Hång. C¸c mÉu<br /> phßng thÝ nghiÖm, c¸c b¶o tµng cña mét sè ®−îc l−u tr÷ t¹i bé m«n §éng vËt häc, khoa Sinh<br /> tr−êng ®¹i häc, c¸c viÖn vµ trung t©m nghiªn häc, tr−êng ®¹i häc S− ph¹m Hµ Néi. Khi ph©n<br /> cøu t¹i ViÖt Nam, n¨m 2003 Jorgen Hylleberg tÝch mÉu cã sö dông t− liÖu cña c¸c t¸c gi¶ ®T<br /> (phßng Sinh th¸i häc biÓn, §¹i häc Arthus, ViÖn nghiªn cøu tr−íc: Ph¹m §×nh Träng, 1996;<br /> Khoa häc Sinh häc, §an M¹ch) vµ Richard N. Jorgen Hylleberg, 2003....<br /> Kilburn (b¶o tµng Natal, Nam Phi) ®T tæng kÕt<br /> ®−îc 11 loµi thuéc 5 gièng trong hä §Þnh lo¹i mÉu dùa vµo tµi liÖu: Brandt,<br /> Melampidae [7]. 1974; Deepak Apte, 1998; Capenter Kent, 1998.<br /> Nghiªn cøu vÒ Ch©n bông ë vïng ven biÓn TÊt c¶ mÉu vËt vµ ¶nh chôp do chÝnh t¸c gi¶<br /> miÒn B¾c ViÖt Nam, Ph¹m §×nh Träng (1996) thùc hiÖn, tªn tiÕng viÖt cña c¸c loµi còng do t¸c<br /> [12] ®T x¸c ®Þnh ®−îc 1 loµi Ellobium chinensis gi¶ ®Æt v× nhãm nµy chØ cã tªn chung lµ èc mÝt.<br /> (Pfeffer); Hoµng Ngäc Kh¾c, §oµn V¨n Long II. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> (2004) khi kh¶o s¸t vÒ thµnh phÇn loµi vµ ph©n<br /> bè cña ®éng vËt ®¸y ë rõng ngËp mÆn Giao 1. Thµnh phÇn loµi èc hä Melampidae<br /> Thñy, Nam §Þnh [8], ®T thu thËp vµ x¸c ®Þnh Qua c¸c nguån t− liÖu, ph©n tÝch c¸c mÉu<br /> ®−îc 5 loµi èc mÝt (Melampidae) lµ: Cassidula vËt thu ®−îc, ®T x¸c ®Þnh cã 15 loµi èc mÝt<br /> nucleus, Pythia scarabaeus, Ellobium thuéc 7 gièng ë vïng ven cöa s«ng Hång, ®−îc<br /> aurisjudae, Ellobium sp.1, vµ Ellobium sp.2, thÓ hiÖn qua b¶ng sau:<br /> <br /> 19<br />  B¶ng<br /> Thµnh phÇn loµi Melampidae ë vïng ven cöa s«ng Hång<br /> STT Tªn loµi M«i tr−êng sèng<br /> 1 Melampus fasciatus (Deshayes, 1830) Khu vùc cao ven rõng ngËp mÆn<br /> 2 Melampus parvulus Pfeiffer, 1856 Khu vùc cao ven rõng ngËp mÆn<br /> 3 Melampus graminea Morrison, 1946 BTi cao ven rõng ngËp mÆn<br /> 4 Laemodonta octanfracta (Jonas, 1845) MÆt bïn lÇy ven rõng ngËp mÆn<br /> Ven bê cao, n¬i cã nhiÒu mïn gÇn rõng<br /> 5 Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992<br /> ngËp mÆn<br /> Laemodonta punctatostriata (H & A. Adams, Ven bê cao, n¬i cã nhiÒu mïn gÇn rõng<br /> 6<br /> 1853) ngËp mÆn<br /> B¸m vµo gèc c©y ven rõng ngËp mÆn,<br /> 7 Ellobium aurisjudae (Linnaeus 1758)<br /> n¬i cã nÒn ®¸y cao.<br /> B¸m ë gèc c©y ngËp mÆn, n¬i cã nÒn<br /> 8 Ellobium chinensis (Preiffer, 1856)<br /> ®¸y cao<br /> 9 Cassidula aurisfelis (BruguiÌre, 1792 B¸m ë gèc c©y ven rõng ngËp mÆn<br /> 10 Cassidula mustelina (Deshayes, 1830) B¸m ë gèc c©y ven rõng ngËp mÆn<br /> 11 Cassidula sowerbyana (Pfeiffer, 1853) MÆt bïn lÇy ven rõng ngËp mÆn<br /> 12 Cassidula sp.1 MÆt bïn lÇy ven rõng ngËp mÆn<br /> 13 Pythia scarabaeus Linnaeus, 1758 Gèc c©y ngËp mÆn, n¬i cã nÒn ®¸y cao<br /> 14 Auriculastra subula (Quoy & Gaimard, 1832) MÆt bïn ven rõng ngËp mÆn<br /> 15 Cylindrotis quadrasi Moellendorff, 1895 MÆt bïn ven rõng ngËp mÆn<br /> <br /> Qua b¶ng trªn, cã thÓ thÊy, so víi c¸c vïng (Melampus fasciatus, Melampus parvulus,<br /> kh¸c [5-12], sè l−îng loµi trong hä èc mÝt ë Melampus graminea, Laemodonta octanfracta,<br /> vïng ven cöa s«ng Hång rÊt phong phó. §iÒu Laemodonta exaratoides, Laemodonta<br /> nµy cã lÏ do ®iÒu kiÖn m«i tr−êng cã nhiÒu punctatostriata, Cassidula mustelina, Cassidula<br /> thuËn lîi cho nhãm nµy nh−: cã rõng ngËp mÆn, sowerbyana, Cassidula sp.1, Auriculastra<br /> cã bê cao, bTi båi gÇn cöa s«ng cã nhiÒu mïn, subula, Cylindrotis quadrasi), trong ®ã 1 loµi<br /> n−íc lî.... ch−a x¸c ®Þnh ®−îc tªn khoa häc (Cassidula<br /> Trong thµnh phÇn loµi, sè loµi nhiÒu nhÊt sp.1). MÆc dï phong phó vÒ thµnh phÇn loµi nh−<br /> thuéc gièng Cassidula (4 loµi), gièng Melampus vËy nh−ng vÉn ch−a gÆp 1 loµi cã kÝch th−íc lín<br /> vµ Laemodonta cã 3 loµi, gièng Ellobium 2 loµi - Ellobium aurismidae (Linnaeus, 1758).<br /> vµ gièng Pythia chØ cã 1 loµi. Trong sè nµy cã 9 VÒ ph©n bè, hÇu hÕt c¸c loµi trong hä<br /> loµi míi bæ sung cho khu hÖ ®éng vËt ®¸y trong Melampidae ®Òu ph©n bè ë vïng triÒu cao vµ<br /> khu vùc nghiªn cøu vµ ven biÓn ViÖt Nam trªn triÒu.<br /> <br /> Khãa ®Þnh lo¹i ®Õn gièng vµ loµi trong hä Melampidae vïng cöa s«ng Hång<br /> <br /> 1 (16). M«i ngoµi miÖng vá cã c¸c nÕp gÊp hoÆc cã r¨ng<br /> 2 (3). Vá dÑp theo h−íng l−ng bông.........................................................................Pythia scarabaeus<br /> 3 (2). Vá kh«ng dÑp<br /> 4 (15). Vá dµy, réng víi líp sõng mµu ®en<br /> 5 (10). MÆt vá nh½n hoÆc cã ®−êng xo¾n yÕu; miÖng vá cã c¸c nÕp gÊp..............................Melampus<br /> 6 (7). Th¸p èc cao, vá m¶nh, phÇn gèc cã c¸c ®−êng xo¾n nhá............................Melampus graminea<br /> 7 (6). Th¸p èc thÊp, vá h¬i cã d¹ng h×nh c«n ng−îc, vïng lç rèn nh½n.<br /> 8 (9). M«i trong cã 2 mÊu r¨ng...............................................................................Melampus parvulus<br /> <br /> 20<br /> 9 (8). M«i trong cã 3 mÊu r¨ng..............................................................................Melampus fasciatus<br /> 10 (5). MÆt vá cã ®−êng xo¾n cao, miÖng vá cã r¨ng.......................................................Laemodonta<br /> 11 (14). Cã nhiÒu ®−êng chÊm lâm xo¾n<br /> 12 (13). Cã 2-3 rTnh xo¾n phô, ®Ønh vá nhän, ®ång mµu, c¸c chÊm lâm nhá,<br /> èc nhá........................................................................................................Laemodonta punctatostriata<br /> 13 (12). Kh«ng râ rTnh xo¾n phô, ®Ønh vá cao, th¸p èc h×nh chãp hÑp, c¸c chÊm lâm lín,<br /> èc lín h¬n........................................................................................................Laemodonta exaratoides<br /> 14 (11). Kh«ng cã nhiÒu ®−êng chÊm lâm, chØ cã c¸c rTnh xo¾n vµ c¸c ®−êng xo¾n th«, vµnh miÖng<br /> liªn tôc liÒn víi líp sø bê trô t¹o thµnh bê......................................................Laemodonta octanfracta<br /> 15 (4). Vá nhá vµ máng, h×nh trô, kh«ng cã líp sõng ®en....................................Cylindrotis quadrasi<br /> 16 (1). M«i ngoµi miÖng vá nh½n<br /> 17 (26). Vá ng¾n h¬n 35 mm<br /> 18 (25). Vá réng, cã d¹ng nªm, ®−êng kÝnh 9 mm hoÆc lín h¬n...........................................Cassidula<br /> 19 (22). Trô èc cã nÕp gÊp t¹o thµnh 2-4 mÊu r¨ng<br /> 20 (21). Vá lín h¬n 19 mm....................................................................................Cassidula aurisfelis<br /> 21 (20). Vá nhá h¬n 15 mm...............................................................................Cassidula sowerbyana<br /> 22 (19). Trô èc cã nÕp gÊp t¹o thµnh 1 mÊu r¨ng<br /> 23 (24). Vá lín h¬n 17 mm....................................................................................Cassidula mustelina<br /> 24 (23). Vá nhá h¬n 12 mm............................................................................................Cassidula sp.1<br /> 25 (18). Vá hÑp m¶nh, h×nh thoi, ®−êng kÝnh 13mm hoÆc nhá h¬n.......................Auriculastra subula<br /> 26 (17). Vá cao h¬n 35 mm....................................................................................................Ellobium<br /> 27 (28). ChiÒu dµi vá gÊp gÇn 2 lÇn chiÒu réng.......................................................Ellobium chinensis<br /> 28 (27). ChiÒu dµi vá gÊp h¬n 2 lÇn chiÒu réng.....................................................Ellobium aurisjudae<br /> <br /> 2. M« t¶ c¸c loµi trong hä Melampidae ë nh½n bãng. Kh«ng cã lç rèn.<br /> khu vùc ven cöa s«ng Hång<br /> <br /> a. Melampus fasciatus (Deshayes, 1830) (h. 1)<br /> Synonym: Auricula fasciata Deshayes, G.P.<br /> 1830; Auricula granosa Hombron et Jacquinot,<br /> 1851.<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t cam.<br /> M« t¶: èc cì nhá b»ng h¹t cam, h×nh trøng,<br /> chiÒu dµi vá kho¶ng 10,0 - 13,0 mm. Vá dµy<br /> võa nh−ng ch¾c, cã 5-6 vßng xo¾n, c¸c vßng<br /> xo¾n gÇn ph¼ng, rTnh xo¾n rÊt n«ng, ®Ønh vá cã<br /> nóm nhän. Vßng xo¾n cuèi lín, chiÕm 5/6 chiÒu H×nh 1. Melampus fasciatus (Deshayes, 1830)<br /> cao vá. Trªn vßng xo¾n cuèi cã c¸c ®−êng sinh<br /> tr−ëng th«, cã 2-3 dµi mµu n©u ®á däc theo vßng MÉu vËt nghiªn cøu: 5 mÉu, thu ë khu vùc<br /> xo¾n. MiÖng vá hÑp, dµi, h¬i cong, m«i ngoµi cã cao ven rõng ngËp mÆn cån Lu, cån Ng¹n, cöa<br /> 3 r¨ng ë mÐp trong, m«i trong cã 2 r¨ng vµ 1 s«ng Hång.<br /> mÊu rÊt nhá. PhÝa tr−íc miÖng vá cong trßn h¬i KÝch th−íc (mm): H: 9,2-11,6; L: 6,0-6,8;<br /> hÑp, gãc sau hÑp vµ nhän. MÆt vá cã líp sõng Lo: 7,7-9,0; lo: 2,0-2,8<br /> mµu n©u nh¹t. Trong miÖng vá cã líp xµ cõ mµu<br /> N¬i sèng: Khu vùc cao ven rõng ngËp mÆn.<br /> vµng n©u. Líp sø bê trô kÐm ph¸t triÓn, trô èc<br /> <br /> 21<br />  Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh, NhËn xÐt: §©y lµ loµi lÇn ®Çu tiªn ®−îc ghi<br /> Th¸i B×nh. ThÕ giíi: Ven biÓn Ên §é, Malaysia, nhËn t¹i ViÖt Nam.<br /> Philippin, Papua Niu Ghinª [1]. c. Melampus graminea Morrison, 1946 (h. 3)<br /> NhËn xÐt: §©y lµ loµi lÇn ®Çu tiªn ®−îc ghi<br /> nhËn t¹i ViÖt Nam. Synonym: Detracia graminea Morrison,<br /> 1946.<br /> b. Melampus parvulus Pfeiffer, 1856 (h. 2) Tªn tiÕng ViÖt: èc cá nhá v»n.<br /> Synonym: Melampus parvulus Pfeiffer, M« t¶: èc cì nhá b»ng h¹t chanh, h×nh<br /> 1856 trøng, chiÒu dµi vá kho¶ng 5,5 - 6,5 mm. Cã 6-7<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t quýt. vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n gÇn ph¼ng, rTnh xo¾n<br /> rÊt n«ng, ®Ønh vá nhän. Vßng xo¾n cuèi lín,<br /> M« t¶: èc cì nhá b»ng h¹t quýt, h×nh trøng,<br /> chiÕm 5/6 chiÒu cao vá. Trªn vßng xo¾n th©n, cã<br /> chiÒu dµi vá tõ 5,0-7,0 mm. Vá dµy võa nh−ng<br /> 4 d¶i xo¾n ngang vµ c¸c d¶i däc mµu n©u sÉm<br /> ch¾c, cã 5-6 vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n gÇn<br /> vµ t¹o nªn kiÓu bµn cê, nh×n thÊy b»ng m¾t<br /> ph¼ng, rTnh xo¾n n«ng, ®Ønh vá cã nóm nhän<br /> th−êng. MiÖng vá h×nh d¶i hÑp, m«i ngoµi cã 3<br /> hoÆc tµy. Vßng xo¾n cuèi lín, chiÕm 6/7 chiÒu<br /> mÊu r¨ng nhá ë nöa tr−íc mÐp trong, m«i trong<br /> cao vá. Trªn vßng xo¾n cuèi thÊy râ c¸c ®−êng<br /> miÖng vá còng cã 2-3 mÊu r¨ng. PhÝa tr−íc<br /> sinh tr−ëng. MiÖng vá hÑp, dµi, h¬i cong, m«i<br /> miÖng vá cong trßn, hÑp vµ h¬i nhän, gãc sau<br /> ngoµi kh«ng cã r¨ng ë mÐp trong, m«i trong<br /> d¹ng khe hÑp. MÆt ngoµi vá mµu n©u ®á, c¸c d¶i<br /> miÖng vá cã 1 r¨ng nhá vµ 1 nÕp gÊp lín h¬n<br /> ngang vµ däc mµu n©u sÉm. Bªn trong miÖng vá<br /> gÇn tr−íc miÖng vá. PhÝa tr−íc miÖng vá cong<br /> cã líp xµ cõ mµu vµng nh¹t ®Õn n©u sÉm. Líp sø<br /> trßn h¬i hÑp, gãc sau hÑp vµ nhän. MÆt ngoµi vá<br /> bê trô kÐm ph¸t triÓn. Kh«ng cã lç rèn.<br /> mµu vµng nh¹t ®Õn n©u sÉm. Líp xµ cõ trong<br /> miÖng vá cã mµu vµng nh¹t ®Õn n©u sÉm. Líp<br /> sø bê trô kÐm ph¸t triÓn, trô èc nh½n bãng.<br /> Kh«ng cã lç rèn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 3. Melampus graminea Morrison, 1946<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 9 mÉu, thu ë ven rõng<br /> H×nh 2. Melampus parvulus Pfeiffer, 1856 ngËp mÆn cån Lu, cån Ng¹n.<br /> KÝch th−íc (mm): H: 5,6 - 6,2; L: 3,0 - 3,4;<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 15 mÉu thu ë khu vùc<br /> Lo: 4,0 - 4,2; lo: 1,0 - 1,2.<br /> cao ven rõng ngËp mÆn cån Lu, cån Ng¹n, cöa<br /> s«ng Hång vµ khu RAMSAR Xu©n Thñy. N¬i sèng: BTi cao ven rõng ngËp mÆn cöa<br /> s«ng, tró Èn d−íi gèc c©y cá.<br /> KÝch th−íc: KÝch th−íc (mm): H: 5,1 - 7,0;<br /> L: 3,1 - 4,0; Lo: 4,1 - 5,5; lo: 1,0 - 1,2 Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> Th¸i B×nh. ThÕ giíi: Pa-na-ma, Ecuador vµ ®¶o<br /> N¬i sèng: Khu vùc cao ven rõng ngËp mÆn.<br /> Perlas [3].<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> NhËn xÐt: Loµi nµy cã kÝch th−íc rÊt nhá, bÒ<br /> Th¸i B×nh. ThÕ giíi: Vïng ven biÓn Ên §é, mÆt cã hoa v¨n nh− b¶n ®å. LÇn ®Çu tiªn ghi nhËn<br /> Malaysia, Philippin, Papua Niu Ghinª [1]. sù ph©n bè cña loµi nµy ë ven biÓn ViÖt Nam.<br /> <br /> 22<br /> d. Laemodonta octanfracta (Jonas, 1845) (h. 4) miÖng ë m«i trong kÐo dµi hÕt miÖng vá, cßn ë<br /> Cassidula sowerbyana cã c¸c ®Æc ®iÓm ng−îc<br /> Synonym: Pedipes octanfracta Jonas, 1845;<br /> l¹i. LÇn ®Çu tiªn ghi nhËn sù ph©n bè cña loµi<br /> Plecotrema binneyi Crosse, 1867; Plecotrema nµy ë ven biÓn ViÖt Nam.<br /> ciliata Tate, 1879.<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t chanh. e. Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992 (h. 5)<br /> Synonym: Laemodonta exaratoides<br /> Kawabe, 1992; Laemodonta exaratoides<br /> Kuroda, 1953.<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t d−a 3 r¨ng.<br /> M« t¶: èc cì nhá, h×nh bÇu dôc thu«n 2 ®Çu.<br /> Dµi vá tõ 7,0 - 8,0 mm. Vá dµy võa nh−ng ch¾c,<br /> cã 5-6 vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n gÇn ph¼ng,<br /> rTnh xo¾n n«ng, ®Ønh vá tÇy. Vßng xo¾n cuèi<br /> lín, chiÕm 4/5 chiÒu cao vá. Trªn vßng xo¾n cã<br /> nhiÒu gê xo¾n rÊt nhá, chØ nh×n thÊy ®−îc thÊy<br /> b»ng kÝnh lóp. MiÖng vá h×nh bÇu dôc hÑp, gi÷a<br /> mÐp trong cña m«i ngoµi cã 3 r¨ng, r¨ng gi÷a<br /> nhá; m«i trong miÖng vá cã 3 r¨ng, r¨ng gi÷a<br /> H×nh 4. Laemodonta octanfracta (Jonas, 1845) lín nhÊt vµ h¬i chÎ ®«i. PhÝa tr−íc miÖng vá<br /> M« t¶: èc cì nhá b»ng h¹t chanh, h×nh trøng, cong trßn, h¬i hÑp, gãc sau hÑp vµ nhän. Líp<br /> vá dµi 7,5 - 9,0 mm. Vá dµy võa, nh−ng ch¾c, cã sõng mÆt vá mµu n©u ®Êt. Líp xµ cõ trong<br /> 5-6 vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n gÇn ph¼ng, rTnh miÖng vá mµu h¬i tÝm. Líp sø bê trô kÐm ph¸t<br /> xo¾n n«ng, ®Ønh vá nhän. Vßng xo¾n cuèi lín, triÓn, gê cña vµnh miÖng ë m«i trong kÐo dµi<br /> chiÕm 5/6 chiÒu cao vá. Trªn c¸c vßng xo¾n cã ®Õn mÐp d−íi cña r¨ng gi÷a m«i trong miÖng<br /> nhiÒu gê xo¾n nhá t¹o nªn c¸c rTnh xo¾n nhá, vá. Kh«ng cã lç rèn, kh«ng cã n¾p vá.<br /> nh×n thÊy b»ng m¾t th−êng. MiÖng vá h×nh tai,<br /> gÇn gi÷a mÐp trong cña m«i ngoµi cã 1 mÊu låi,<br /> tiÕp theo vÒ phÝa tr−íc lµ 1 gê song song víi mÐp<br /> cña vµnh miÖng, m«i trong cã 3 r¨ng. Vµnh<br /> miÖng vá cong trßn, gãc sau hÑp vµ nhän. MÆt vá<br /> cã líp sõng mµu n©u ®Êt. Líp xµ cõ trong miÖng<br /> vá mµu vµng n©u. Líp sø bê trô Ýt ph¸t triÓn, gê<br /> cña vµnh miÖng ë m«i trong kÐo dµi hÕt miÖng<br /> vá. Kh«ng cã lç rèn.<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 10 mÉu, thu t¹i ven<br /> rõng ngËp mÆn cån Lu, cån Ng¹n vµ khu<br /> RAMSAR Xu©n Thñy.<br /> H×nh 5. Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992<br /> KÝch th−íc (mm): H: 7,8 - 8,6; L: 4,8 - 5,2 ;<br /> Lo: 5,0 - 5,5; lo: 2,5 - 2,8. MÉu vËt nghiªn cøu: 10, thu ®−îc t¹i rõng<br /> N¬i sèng: MÆt bïn lÇy ven rõng ngËp mÆn. ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu RAMSAR<br /> Xu©n Thñy.<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> KÝch th−íc (mm): H: 8,0; L: 4,54; Lo: 5,5;<br /> Th¸i B×nh. ThÕ giíi: Vïng Ên §é - Th¸i B×nh<br /> lo: 2,47.<br /> D−¬ng: Th¸i Lan, NhËt B¶n, Australia.<br /> N¬i sèng: Ven bê cao, n¬i cã nhiÒu mïn gÇn<br /> NhËn xÐt: VÒ h×nh th¸i, loµi nµy gÇn gièng<br /> rõng ngËp mÆn.<br /> víi loµi Cassidula sowerbyana, nh−ng cã kÝch<br /> th−íc nhá h¬n, ®Ønh th¸p èc nhän, cã c¸c gê vµ Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> rTnh xo¾n nhá trªn c¸c vßng xo¾n râ, gê vµnh Th¸i B×nh. ThÕ giíi: Vïng nhiÖt ®íi T©y Th¸i<br /> <br /> 23<br /> B×nh D−¬ng: NhËt B¶n, Trung Quèc. n«ng, ®Ønh vá tÇy. Vßng xo¾n cuèi lín, chiÕm<br /> NhËn xÐt: §©y lµ loµi míi bæ sung cho khu 5/6 chiÒu cao vá. Trªn c¸c vßng xo¾n cã nhiÒu<br /> hÖ ®éng vËt ®¸y ven biÓn ViÖt Nam. chÊm lâm nhá s¾p xÕp thµnh 4 dTy theo vßng<br /> xo¾n, vßng xo¾n cuèi cã 25-30 dTy xo¾n nh−<br /> f. Laemodonta punctatostriata (H & A. vËy, chØ nh×n thÊy b»ng kÝnh lóp. MiÖng vá h×nh<br /> Adams, 1853) (h. 6a, b) bÇu dôc hÑp, gi÷a mÐp trong cña m«i ngoµi cã 2<br /> Synonym: Plecotrema punctatostriata, H. r¨ng; m«i trong miÖng vá cã 3 r¨ng, r¨ng gi÷a<br /> lín nhÊt vµ h¬i chÎ ®«i. PhÝa tr−íc miÖng vá<br /> and A. Adams, 1853.<br /> cong trßn h¬i hÑp, gãc sau hÑp vµ nhän. MÆt vá<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t d−a 2 r¨ng, èc h¹t d−a mµu n©u ®á, cã c¸c d¶i xo¾n mµu tr¾ng ngµ, t¹o<br /> v»n. thµnh c¸c khoang n©u-tr¾ng ®an xen. Líp sø bê<br /> M« t¶: èc cì nhá, h×nh bÇu dôc thu«n 2 ®Çu. trô kÐm ph¸t triÓn, gê cña vµnh miÖng ë m«i<br /> Dµi vá tõ 6,0 - 7,0mm. Vá dµy ch¾c, cã 5-6 trong kÐo dµi ®Õn r¨ng gi÷a m«i trong miÖng vá.<br /> vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n h¬i låi, rTnh xo¾n Kh«ng cã lç rèn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> a b<br /> <br /> H×nh 6. Laemodonta punctatostriata (H & A. Adams, 1853)<br /> <br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 20 mÉu, thu ë rõng n«ng. §Ønh vá tï vµ th−êng bÞ mßn ë c¸ thÓ<br /> ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n, cöa s«ng Hång vµ tr−ëng thµnh, vßng xo¾n cuèi ph×nh to chiÕm<br /> khu RAMSAR Xu©n Thñy. h¬n 3/4 chiÒu dµi vá. MÆt vá mµu vµng n©u hoÆc<br /> KÝch th−íc (mm): H: 6,6; L: 3,92; Lo: 4,0; n©u ®á. Lç miÖng h×nh bÇu dôc chÐo, mÐp tr−íc<br /> lo: 2,05. trßn, gãc sau miÖng hÑp. M«i ngoµi dµy vµ<br /> nh½n, m«i trong cã 3 r¨ng. Líp xµ cõ ë mÆt<br /> N¬i sèng: Ven bê cao triÒu, n¬i cã nhiÒu trong miÖng vá mµu tr¾ng sø. Kh«ng cã lç rèn.<br /> mïn gÇn rõng ngËp mÆn.<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> Th¸i B×nh. ThÕ giíi: Th¸i Lan [1].<br /> NhËn xÐt: §©y lµ loµi míi bæ sung cho khu<br /> hÖ ®éng vËt ®¸y ven biÓn ViÖt Nam.<br /> g. Ellobium aurisjudae (Linnaeus 1758) (h. 7)<br /> Synonym: Bulla aurisjudae Linnaeus 1758;<br /> Ellobium labrosum Roding, 1798; E. subtile<br /> Roding, 1798.<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc mÝt, èc tai juda.<br /> M« t¶: èc cì trung b×nh, dµi kho¶ng 40 mm,<br /> vá dµy, ch¾c, h×nh bÇu dôc thu«n dµi. Cã 4-5<br /> vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n h¬i låi, rTnh xo¾n H×nh 7. Ellobium aurisjudae (Linnaeus 1758)<br /> <br /> <br /> 24<br />  MÉu vËt nghiªn cøu: 15 mÉu, thu t¹i rõng N¬i sèng: B¸m ë gèc c©y ngËp mÆn, n¬i cã<br /> ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu RAMSAR nÒn ®¸y cao, kh«ng ngËp n−íc th−êng xuyªn.<br /> Xu©n Thñy. Th−êng gÆp ë ven bê, n¬i cã ®é mïn cao.<br /> KÝch th−íc (mm): H: 30,6 - 40; L: 14,0 - Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> 18,0; Lo: 19,5 - 22,3; lo: 7,0 - 9,0. Th¸i B×nh; Qu¶ng Ninh, tp. Hå ChÝ Minh. ThÕ<br /> N¬i sèng: B¸m vµo gèc c©y ven rõng ngËp giíi: NhËt B¶n, Trung Quèc, Hång K«ng [1].<br /> mÆn, n¬i cã nÒn ®¸y cao. i. Cassidula aurisfelis (BruguiÌre, 1792) (h. 9)<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Nam §Þnh, Th¸i B×nh Synonym: Bulimus aurisfelis BruguiÌre,<br /> [8; 9; 11], Nha Trang, tp. Hå ChÝ Minh [7]. ThÕ 1792.<br /> giíi: Vïng ven biÓn Ên §é D−¬ng vµ vïng nhiÖt<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc mÝt ng¾n n©u, èc tai mÌo.<br /> ®íi T©y Th¸i B×nh D−¬ng, tõ Ên §é tíi Papua<br /> Niu Ghinª, Phillipin, Australia.<br /> NhËn xÐt: Loµi nµy chØ sèng ë c¸c khu vùc<br /> cao, mÆc dï èc cã nhiÒu nhít, mét sè ng−êi d©n<br /> trong vïng vÉn hay khai th¸c ®Ó lµm thùc phÈm.<br /> h. Ellobium chinensis (Pfeiffer, 1856) (h. 8)<br /> Synonyms: Auricula chinensis Pfeiffer,<br /> 1856.<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc mÝt Trung Hoa.<br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 9. Cassidula aurisfelis (BruguiÌre, 1792)<br /> <br /> M« t¶: èc cì trung b×nh, vá dµi kho¶ng 23<br /> mm, h×nh bÇu dôc, ch¾c. Cã 5-7 vßng xo¾n,<br /> ®Ønh nhän nh−ng th¸p èc thÊp. Vßng xo¾n th©n<br /> lín, chiÕm gÇn hÕt chiÒu dµi vá. C¸c vßng xo¾n<br /> ph¼ng, rTnh xo¾n n«ng. MÆt vá mµu n©u ®á<br /> hoÆc n©u sÉm. Lç miÖng h×nh tai, dµi h¬n 4/5<br /> chiÒu dµi vá. Vµnh miÖng dµy, mµu tr¾ng ®ôc<br /> H×nh 8. Ellobium chinensis (Pfeiffer, 1856) hay hång nh¹t hoÆc h¬i n©u. MÐp trong cña m«i<br /> ngoµi cã gê däc vµnh m«i. M«i trong cã 3 gê<br /> M« t¶: èc cì trung b×nh, h¬i lín, ch¾c, dµi tõ ngang d¹ng r¨ng. Vµnh m«i tr−íc liÒn, cong<br /> 25-30 mm, vá h×nh trøng thu«n dµi. Cã 4-5 vßng trßn, gãc sau miÖng vá hÑp, líp sø bê trô h¬i<br /> xo¾n, c¸c vßng xo¾n h¬i phång, ®Ønh vá tï. C¸c ph¸t triÓn, kh«ng cã lç rèn.<br /> vßng xo¾n ®Çu nhá, rTnh xo¾n n«ng, vßng xo¾n<br /> cuèi lín, chiÕm ®Õn 3/5 chiÒu dµi vá. MÆt vá MÉu vËt nghiªn cøu: 15 mÉu, thu ë rõng<br /> mµu n©u ®Êt ®Õn mµu n©u c¸nh gi¸n. MiÖng vá ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu RAMSAR<br /> h×nh tai, khe miÖng hÑp, phÝa tr−íc chØ h¬i më Xu©n Thñy.<br /> réng, mÆt trong cã mµu tr¾ng sø, m«i trong cã 2 KÝch th−íc (mm): H: 19,8 - 26,9; L: 13,8 -<br /> r¨ng h¬i n»m ngang, 1 r¨ng h¬i chÐo, m«i ngoµi 16,4; Lo: 17,2 - 21,6 ; lo: 9,0 - 11,5.<br /> dµy. Kh«ng cã lç rèn. N¬i sèng: B¸m ë gèc c©y ven rõng ngËp<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 5 mÉu thu t¹i rõng mÆn, th−êng ë nh÷ng n¬i cã nÒn ®¸y cao.<br /> ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu RAMSAR Ph©n bè: ViÖt Nam: Th¸i B×nh, Nam §Þnh.<br /> Xu©n Thñy. ThÕ giíi: NhËt B¶n, Trung Quèc, Singapore,<br /> KÝch th−íc (mm): H: 26,6 - 41,0; L: 14,0 - Australia, Th¸i Lan, Ên §é, Philippin, Java,<br /> 21,5; Lo: 19,5 - 27,0; lo: 7,3 - 10,0. Borneo [1].<br /> <br /> 25<br /> j. Cassidula mustelina (Deshayes, 1830) (h. 10) Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t c−êm n©u.<br /> Synonym: Auricula mustelina Deshayes, M« t¶: èc cì nhá b»ng h¹t ®Ëu Hµ Lan hay<br /> 1830; Cassidula mustelina Pfeiffer, 1856; h¹t c−êm, dµi vá tõ 10-12 mm. Vá dµy võa<br /> Cassidula nucleus nucleus (Gmelin J. F., 1791). nh−ng ch¾c, cã 5-6 vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n<br /> kh«ng låi, rTnh xo¾n n«ng, th¸p èc thÊp, ®Ønh vá<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc mÝt ng¾n v»n, èc tai mÌo h¬i tÇy. Vßng xo¾n cuèi lín, chiÕm 5/6 chiÒu<br /> v»n. cao vá. Trªn vßng xo¾n cã nhiÒu gê xo¾n rÊt<br /> nhá, mÞn, chØ thÊy d−íi kÝnh lóp. MiÖng vá h×nh<br /> tai, nöa tr−íc mÐp trong vµnh miÖng cã gê song<br /> song víi vµnh miÖng, m«i trong miÖng vá cã 2<br /> r¨ng vµ 1 gê nhá gÇn gãc sau miÖng vá. PhÝa<br /> tr−íc miÖng vá cong trßn, gãc sau hÑp. MÆt vá<br /> mµu n©u ®Êt hay n©u ®á. Trong miÖng vá cã líp<br /> xµ cõ mµu vµng n©u. Líp sø bê trô Ýt ph¸t triÓn,<br /> gê cña vµnh miÖng ë m«i trong kÐo dµi kh«ng<br /> tíi nöa lç miÖng vá. Kh«ng cã lç rèn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 10. Cassidula mustelina (Deshayes, 1830)<br /> M« t¶: èc cì trung b×nh, vá dµi kho¶ng 20<br /> mm, h×nh trøng, ch¾c. Cã 5-7 vßng xo¾n, rTnh<br /> xo¾n n«ng, vßng xo¾n th©n lín, chiÕm gÇn hÕt<br /> chiÒu dµi vá. MÆt vá mµu n©u ®á ®Õn n©u ®en,<br /> cã 4 dµi xo¾n mµu tr¾ng ®ôc ë vßng xo¾n cuèi.<br /> MiÖng vá h×nh tai, kÐo dµi h¬n 3/4 chiÒu dµi vá.<br /> Vµnh miÖng dµy, mµu n©u, m«i ngoµi cã 1 gê H×nh 11. Cassidula sowerbyana (Pfeiffer, 1853)<br /> däc mÐp vµnh miÖng, m«i trong cã 2 r¨ng râ,<br /> vµnh tr−íc miÖng liÒn vµ cong trßn, gãc sau MÉu vËt nghiªn cøu: 20 mÉu, thu ë rõng<br /> miÖng vá hÑp. MÆt trong miÖng vá mµu tr¾ng ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu RAMSA<br /> ®ôc, tr¾ng hång hay tÝm nh¹t. Xu©n Thñy.<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 15 mÉu, thu ë rõng KÝch th−íc (mm): H: 10,0 - 12,0; L: 6,8 -<br /> ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu RAMSA 7,3; Lo: 7,0 - 7,4 ; lo: 2,8 - 3,5.<br /> Xu©n Thñy. N¬i sèng: MÆt bïn lÇy ven rõng ngËp mÆn.<br /> N¬i sèng: B¸m ë gèc c©y ven rõng ngËp Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn Nam §Þnh,<br /> mÆn, th−êng ë nh÷ng n¬i cã nÒn ®¸y cao cïng Th¸i B×nh, Thanh Hãa, NghÖ An. ThÕ giíi:<br /> víi loµi Cassidula aurisfelis (Bruguiere, 1789). Vïng ven biÓn Australia, Indo-<br /> KÝch th−íc (mm): H: 17,5 - 22,0; L: 16,0 - Malaysia, Queensland [1].<br /> 13,6; Lo: 13,3 - 18,9; lo: 7,0 - 9,0. NhËn xÐt: Loµi nµy lÇn ®Çu tiªn ®−îc ghi<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Th¸i B×nh, Nam §Þnh, nhËn ë ven biÓn ViÖt Nam.<br /> tp. Hå ChÝ Minh [8, 10, 11]. ThÕ giíi: Vïng l. Cassidula sp.1 (h. 12)<br /> ven biÓn Ên §é, NhËt B¶n, Trung Quèc,<br /> Singapore, Indonesia, Th¸i Lan [1]. Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t c−êm v»n, èc h¹t<br /> c−êm miÖng ®en.<br /> k. Cassidula sowerbyana (Pfeiffer, 1853) (h. 11)<br /> M« t¶: èc cì nhá gièng h¹t c−êm, chiÒu dµi<br /> Synonym: Auricula sowerbyana Pfeiffer, vá 9-11 mm. Vá dµy ch¾c, cã 5-6 vßng xo¾n,<br /> 1853; Cassidula decussata H. & A. Adams, 1855. c¸c vßng xo¾n kh«ng låi, rTnh xo¾n n«ng, th¸p<br /> <br /> <br /> 26<br /> èc thÊp. Vßng xo¾n cuèi lín, chiÕm 5/6 chiÒu Pfeiffer, 1853.<br /> cao vá. Trªn vßng xo¾n cã nhiÒu gê xo¾n rÊt Tªn tiÕng ViÖt: èc bä hung.<br /> nhá mÞn, chØ thÊy d−íi kÝnh lóp. C¸c ®−êng sinh<br /> tr−ëng th«, thÊy râ b»ng kÝnh lóp. MiÖng vá<br /> h×nh tai, nöa tr−íc mÐp trong vµnh miÖng b¾t<br /> ®Çu b»ng 1 mÊu låi nhá, tiÕp theo lµ gê song<br /> song víi vµnh miÖng, m«i trong miÖng vá cã 2<br /> r¨ng. PhÝa tr−íc miÖng vá cong trßn, gãc sau<br /> hÑp. MÆt vá mµu xanh x¸m hoÆc ghi ®¸, cã 2-3<br /> vÖt xo¾n mµu tr¾ng xanh ë vßng xo¾n cuèi. Líp<br /> xµ cõ mµu xanh ®en hoÆc ®en ë trong miÖng vá.<br /> Líp sø bê trô Ýt ph¸t triÓn, gê cña vµnh miÖng ë<br /> m«i trong kÐo dµi kh«ng tíi nöa lç miÖng vá.<br /> Kh«ng cã lç rèn.<br /> H×nh 13. Pythia scarabaeus Linnaeus, 1758<br /> M« t¶: èc cì trung b×nh, dµi kho¶ng 20 mm,<br /> vá h×nh trøng h¬i dÑp theo h−íng l−ng bông,<br /> ®Ønh nhän. Cã 6-7 vßng xo¾n, rTnh xo¾n n«ng,<br /> vßng xo¾n kh«ng låi, vßng xo¾n th©n lín.<br /> MiÖng vá h×nh tai ng¾n, m«i trong cã 3 r¨ng,<br /> mÐp trong m«i ngoµi cã 4-5 r¨ng. MÆt vá mµu<br /> n©u vµng hoÆc vµng x¸m, nh½n bãng, nöa trªn<br /> vßng xo¾n cã mµu n©u sÉm, nöa d−íi cã mµu<br /> vµng n©u.<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 10 mÉu thu ®−îc ë<br /> rõng ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu<br /> H×nh 12. Cassidula sp.1 RAMSAR Xu©n Thñy.<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 20 mÉu thu ®−îc ë KÝch th−íc (mm): H: 18,0 - 21,8; L: 11,0 -<br /> rõng ngËp mÆn Cån Lu, Cån Ng¹n vµ khu 12,5; Lo: 10,8 - 13,0; lo: 6,0 - 6,4.<br /> RAMSAR Xu©n Thñy.<br /> N¬i sèng: Gèc c©y ngËp mÆn, hoÆc th¶m<br /> KÝch th−íc (mm): H: 9,0 - 11,0; L: 5,5 - 6,3; môc, n¬i cã nÒn ®¸y cao vµ nhiÒu mïn.<br /> Lo: 6,8 - 8,0 ; lo: 2,9 - 3,1.<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Nam §Þnh, Th¸i B×nh.<br /> N¬i sèng: MÆt bïn lÇy ven rõng ngËp mÆn. ThÕ giíi: Vïng nhiÖt ®íi T©y Th¸i B×nh D−¬ng,<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Ven biÓn B¾c Bé. ThÕ tõ phÝa T©y Indonesia tíi Polynesia, phÝa B¾c tíi<br /> giíi: cho tíi nay míi thÊy ë ven biÓn B¾c Bé. Nam NhËt B¶n vµ §µi Loan, phÝa Nam tíi b¾c<br /> NhËn xÐt: Loµi nµy cã m«i tr−êng sèng Australia [1].<br /> gièng víi loµi Cassidula sowerbyana, tuy nhiªn NhËn xÐt: Loµi nµy cã d¹ng ng¾n bÑt gièng<br /> chóng kh«ng sèng chung víi nhau. Quan s¸t con bä hung.<br /> ngoµi thùc ®Þa cho thÊy c¸c quÇn thÓ cña hai loµi n. Auriculastra subula (Quoy & Gaimard,<br /> nµy th−êng sèng t¸ch biÖt víi nhau hoµn toµn. 1832) (h. 14)<br /> §©y lµ loµi mµ tr−íc ®©y ch−a thÊy trong c¸c<br /> c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ®éng vËt ®¸y ven biÓn Synonym: Auricula subula Quoy &<br /> ViÖt Nam vµ trªn thÕ giíi. §©y lµ mét loµi míi Gaimard, 1832. Voy. Astrolabe, Zoo., 2: 171,<br /> ®−îc ghi nhËn khu hÖ ®éng vËt ®¸y ë ven biÓn pl.13, fig. 39-40; Marinula (Auriculastra)<br /> ViÖt Nam. subula Martens, 1880; Auriculastra subula<br /> Marten in Weber, 1897.<br /> m. Pythia scarabaeus Linnaeus, 1758 (h. 13)<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc bóp m¨ng.<br /> Synonym: Pythia helicina Roding, 1798; M« t¶: Vá h×nh thoi kÐo dµi, mÆt nh½n bãng.<br /> P. pantherina A. Adams, 1851; P. Reeveana Th¸p èc cao, nhän vµ gÇn b»ng 1/2 chiÒu cao vá.<br /> <br /> 27<br /> èc cã 8 vßng xo¾n, c¸c vßng xo¾n ph¼ng, rTnh KÝch th−íc (mm): H: 4,5 - 7,0; L: 2,1 - 3,0;<br /> xo¾n n«ng. MiÖng vá dµi, hÑp vµ b»ng 1/2 chiÒu Lo: 3,0 - 4,0; lo: 1,0 - 1,5.<br /> dµi vá. Gãc trªn nhän, phÝa d−íi gÇn trßn. Trô<br /> èc cã nÕp gÊp xo¾n. M«i ngoµi dµy nh−ng<br /> kh«ng cã r¨ng hoÆc nÕp gÊp. MÆt vá mµu tr¾ng<br /> bãng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 15. Cylindrotis quadrasi Moellendorff,<br /> 1895<br /> H×nh 14. Auriculastra subula (Quoy &<br /> Gaimard, 1832) N¬i sèng: NÒn ®¸y bïn ven rõng ngËp mÆn<br /> hoÆc gÇn gèc c©y cá.<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 1 mÉu, thu ë rõng ngËp<br /> mÆn Cån Lu, Xu©n Thñy. Ph©n bè: ViÖt Nam: Nam §Þnh, Th¸i B×nh.<br /> ThÕ giíi: Th¸i Lan, Philippine [1].<br /> N¬i sèng: MÆt bïn ven rõng ngËp mÆn vµ<br /> n¬i cã c©y cá ven bê. NhËn xÐt: Loµi nµy cã kÝch th−íc rÊt nhá,<br /> sè l−îng mÉu Ýt, ®−îc ghi nhËn lÇn ®Çu tiªn ë<br /> KÝch th−íc (mm): H: 13,0; L: 5,0; Lo: 7,0 ; ViÖt Nam.<br /> lo: 2,0.<br /> Ph©n bè: ViÖt Nam: Nam §Þnh. ThÕ giíi: TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> Th¸i Lan, Philippine, Australia, Niu Caledonia<br /> vµ Niu Ireland [1]. 1. Brandt Rolf A. M., 1974: The non-marine<br /> aquatic Mollusca of Thailand. Arch. Moll.,<br /> NhËn xÐt: Loµi nµy míi ®−îc ghi nhËn lÇn 105: 1-423.<br /> ®Çu ë ViÖt Nam. KÝch th−íc nhá, sè l−îng c¸<br /> thÓ còng rÊt Ýt. Loµi nµy còng dÔ nhÇm lÉn víi 2. Capenter Kent E. et al., 1998: The living<br /> loµi Cylindrotis quadrasi. marine resources of the western central<br /> Pacific, 1: 431-436. Food and Argriculture<br /> o. Cylindrotis quadrasi Moellendorff, 1895 Organization of the United Nations, Rome.<br /> (h. 15)<br /> 3. Carlos Paredes, Aldo Indacochea, Franz<br /> Synonym: Cylindrotis quadrasi Cardoso and Kelly Ortega, 2005: Family<br /> Moellendorff, 1895. Ellobiidae (Gastropoda: Archaeopulmonata)<br /> Tªn tiÕng ViÖt: èc h¹t g¹o dµi. in the Peruvian coast. Rev. Peru. Biol.,<br /> 12(1): 69-76.<br /> M« t¶: èc cì nhá, h×nh trô, th¸p èc h¬i thu«n<br /> nhá, ®Ønh èc tï vµ dµi, vßng xo¾n th©n b»ng 2/3 4. Deepak Apte, 1998: The book of Indian<br /> - 3/4 chiÒu dµi cña vá. Lç miÖng vá hÑp, phÝa Shells. Bombay Natural History Society, 17-<br /> trªn h×nh thµnh gãc nhän, phÝa d−íi trßn. PhÇn 18.<br /> cuèi trô èc cã 1 nÕp gÊp xo¾n côt. Trô èc cã 1 5. NguyÔn Xu©n Dôc, 2001: §éng vËt Th©n<br /> nÕp gÊp nhá ë phÝa ®Çu trªn vµ 1 nÕp gÊp lín mÒm (Mollusca) vïng biÓn C¸t Bµ - H¹ Long:<br /> n»m ngang ë 1/3 phÝa d−íi cña bê däc. Cã 1-3 87-102. TuyÓn tËp b¸o c¸o khoa häc “Héi<br /> nÕp gÊp nhá ë mÆt trong cña m«i ngoµi miÖng th¶o ®éng vËt Th©n mÒm toµn Quèc lÇn thø<br /> vá. nhÊt” Nxb. N«ng nghiÖp, tp. Hå ChÝ Minh.<br /> MÉu vËt nghiªn cøu: 4 mÉu, thu ë rõng ngËp 6. Gujianova E. F., 1976: Khu hÖ ®éng vËt<br /> mÆn Cån Lu, Xu©n Thñy. ®¸y vÞnh B¾c Bé vµ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng<br /> <br /> 28<br />  (b¶n dÞch tiÕng ViÖt). Sinh vËt biÓn vµ nghÒ mÆn ven biÓn phÝa b¾c ViÖt Nam.<br /> c¸ biÓn ViÖt Nam. Tæng côc Thñy s¶n T¹p chÝ Khoa häc, §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi,<br /> Hµ Néi. 1: 151-158.<br /> 7. Jorgen Hylleberg, Richard N. Kilburn, 10. §ç V¨n Nh−îng, 1996: DÉn liÖu bæ sung vÒ<br /> 2003: Marine molluscs of Vietnam. Tropical thµnh ph©n ®éng vËt ®¸y rõng ngËp mÆn CÇn<br /> Marine Mollusc Programme, 39-41. Giê, tp. Hå ChÝ Minh. Th«ng b¸o khoa häc<br /> 8. Hoµng Ngäc Kh¾c, §oµn V¨n Long, 2004: tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi, 5: 32-41.<br /> Thµnh phÇn vµ ph©n bè cña Th©n mÒm Ch©n 11. §ç V¨n Nh−îng, Ph¹m §×nh Träng,<br /> bông trong rõng ngËp mÆn xT Giao L¹c, 2000: C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu b−íc ®Çu vÒ<br /> huyÖn Giao Thñy, tØnh Nam §Þnh: 75-84. nhãm ®éng vËt ®¸y ë rõng ngËp mÆn Th¸i<br /> TuyÓn tËp “HÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn Thôy, Th¸i B×nh. Th«ng b¸o khoa häc §¹i<br /> vïng ven biÓn ®ång b»ng s«ng Hång”. Nxb. häc S− ph¹m Hµ Néi, 4: 86-96.<br /> N«ng nghiÖp.<br /> 12. Ph¹m §×nh Träng, 1996: §éng vËt ®¸y<br /> 9. §ç V¨n Nh−îng, Hoµng Ngäc Kh¾c, T¹<br /> trong hÖ sinh th¸i biÓn phÝa T©y B¾c vÞnh<br /> ThÞ Kim Hoa, 2008: Thµnh phÇn loµi Th©n<br /> B¾c Bé, luËn ¸n TiÕn sÜ Sinh häc, 156 trang.<br /> mÒm Ch©n bông (Gastropoda) ë rõng ngËp<br /> <br /> <br /> MOLLUSCKS MELAMPIDAE (PULMONATA: GASTROPODA)<br /> IN THE ESTUARINE AREAS OF THE RED RIVER<br /> <br /> HOANG NGOC KHAC, DO VAN NHUONG, HO THANH HAI<br /> <br /> <br /> <br /> SUMMARY<br /> <br /> Based on analysis of melampid shells (Melampidae: Pulmonata: Gastropoda) collected from mangrove<br /> areas of the Red River during 2005 - 2009, 15 species of melampid belonging to 7 genera (Melampus,<br /> Laemodonta, Ellobium, Cassidula, Pythia, Auriculastra, Cylindrotis) have been recorded. Of which, 1 species<br /> have not yet identified. In species composition, genus Cassidula is the most abundant of species (4 species),<br /> next are Melampus and Laemodonta (3 species), Ellobium (2 species) and finally Auriculastra, Cylindrotis,<br /> Pythia only 1 species. Research results have added 9 species for the snail fauna of the coastal zone of Vietnam<br /> in general and of the studied area in particular, there are: Melampus fasciatus, Melampus parvulus, Melampus<br /> graminea, Laemodonta octanfracta, Laemodonta exaratoides, Laemodonta punctatostriata, Cassidula<br /> mustelina, Cassidula sowerbyana, Cassidula sp.1, Auriculastra subula and Cylindrotis quadrasi. However,<br /> the shell of large size - Ellobium aurismidae (Linnaeus, 1758) was not found in this area.<br /> The key for identification of melampid genus and species occurred in estuarine area of the Red river is<br /> compiled by the author. The descriptions of all species and their figures are also given in this paper.<br /> <br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 15-7-2009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 29<br />