Hỗ trợ của gia đình đối với nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV tại Hà Nội

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> HỖ TRỢ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI NAM TIÊM CHÍCH MA TÚY<br /> NHIỄM HIV TẠI HÀ NỘI<br /> Lùng Bích Ngọc, An Thanh Ly, Trần Thị Hòa, Lê Minh Giang<br /> Trường Đại học Y Hà Nội<br /> Nghiên cứu định tính nhằm mô tả hỗ trợ của gia đình trong chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong điều trị<br /> HIV và nghiện chất của nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV tại Hà Nội. Kết quả phân tích cho thấy gia đình<br /> chủ yếu hỗ trợ tài chính, tinh thần và chăm sóc sức khỏe trong khi các hỗ trợ thông tin liên quan đến điều trị<br /> HIV và nghiện chất cho nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV của gia đình còn khá hạn chế. Hỗ trợ của gia đình<br /> cho nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV khác nhau giữa các giai đoạn sử dụng ma túy, nhiễm HIV, điều trị HIV<br /> và điều trị nghiện chất. Đáng chú ý là việc tiết lộ tình trạng nhiễm HIV đã giúp các nam tiêm chích ma túy<br /> nhận được nhiều hơn sự hỗ trợ từ gia đình. Các can thiệp nhằm nâng cao hiệu quả điều trị HIV và điều trị<br /> nghiện chất cho nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV cần tính đến sự tham gia hỗ trợ của gia đình.<br /> Từ khóa: Tiêm chích ma túy nhiễm HIV, hỗ trợ gia đình, nghiện chất<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tại Việt Nam, đại dịch HIV vẫn tập trung<br /> chủ yếu trong nhóm sử dụng ma túy. Mặc dù<br /> tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm đối tượng<br /> này đã có xu hướng giảm đáng kể, từ 29,3%<br /> năm 2002 xuống còn 10,3% năm 2013 nhưng<br /> trong số người nhiễm HIV được phát hiện trên<br /> toàn quốc năm 2013 vẫn còn 39,2% là đối<br /> tượng tiêm chích ma túy [1]. Trong những<br /> năm gần đây, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực<br /> trong điều trị nghiện chất và chăm sóc người<br /> nhiễm HIV nhưng tỷ lệ đối tượng tiêm chích<br /> ma túy nhiễm HIV tiếp cận với các dịch vụ này<br /> còn thấp và muộn, duy trì và tuân thủ điều trị<br /> kém [2; 3]. Theo một nghiên cứu gần đây,<br /> những bệnh nhân có tiền sử tiêm chích ma<br /> túy có số lượng CD4 thấp hơn, tỷ lệ nhiễm lao<br /> và virus viêm gan B cao hơn khi bắt đầu liệu<br /> trình điều trị kháng virus (ARV – antiretrovirus), tỷ lệ duy trì điều trị sau 48 tháng thấp<br /> <br /> Địa chỉ liên hệ: Lùng Bích Ngọc, Trung tâm Nghiên cứu và<br /> Đào tạo HIV/AIDS, Trường Đại học Y Hà Nội<br /> Email: bichngoc83@gmail.com<br /> Ngày nhận: 10/10/2015<br /> Ngày được chấp thuận:<br /> <br /> TCNCYH 99 (1) - 2016<br /> <br /> hơn so với nhóm không có tiền sử tiêm chích<br /> ma túy [3]. Một trong những vấn đề cần quan<br /> tâm trong các chương trình can thiệp dành<br /> cho nhóm tiêm chích ma túy nhiễm HIV hiện<br /> nay là làm thế nào để có thể huy động các<br /> nguồn lực khác nhau nhằm cải thiện khả năng<br /> tiếp cận và sử dụng dịch vụ điều trị nghiện<br /> chất và điều trị HIV của các đối tượng.<br /> Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh hỗ<br /> trợ gia đình là một yếu tố thúc đẩy việc duy trì<br /> điều trị ARV trong nhóm tiêm chích ma túy<br /> nhiễm HIV [4] và thiếu sự hỗ trợ của gia đình<br /> khiến việc tiếp cận dịch vụ điều trị ARV của các<br /> đối tượng này gặp khó khăn [5]. Tại Việt Nam,<br /> chưa có nhiều các nghiên cứu về hỗ trợ của<br /> gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe liên<br /> quan đến HIV và điều trị nghiện chất của đối<br /> tượng tiêm chích ma túy nhiễm HIV. Các<br /> nghiên cứu tại Việt Nam về gia đình trên nhóm<br /> đối tượng này tập trung chủ yếu phân tích mối<br /> quan hệ của gia đình lên sức khỏe tâm thần<br /> của đối tượng [6] hay những thách thức liên<br /> quan đến kỳ thị mà bản thân họ và gia đình<br /> đang phải đối mặt [7] trong khi các phân tích<br /> về hỗ trợ gia đình cho nhóm tiêm chích ma túy<br /> <br /> 173<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> nhiễm HIV còn ít và chưa đề cập nhiều đến<br /> <br /> cứu và qua sự giới thiệu của cán bộ y tế và<br /> <br /> các hỗ trợ về sức khỏe, chăm sóc HIV và điều<br /> trị nghiện chất [8]. Nghiên cứu này nhằm mô<br /> <br /> đồng đẳng viên; (4) các thành viên gia đình<br /> được tuyển chọn thông qua sự giới thiệu của<br /> <br /> tả những hỗ trợ của gia đình dành cho nam<br /> tiêm chích ma túy nhiễm HIV tại Hà Nội, trong<br /> <br /> các nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV.<br /> <br /> đó bao gồm các hỗ trợ về điều trị HIV và<br /> nghiện chất; qua đó cung cấp các thông tin<br /> hữu ích cho việc xây dựng chiến lược huy<br /> động các nguồn lực cộng đồng trong chăm<br /> sóc và điều trị cho người tiêm chích ma túy<br /> nhiễm HIV, đặc biệt trong bối cảnh nguồn tài<br /> trợ của các tổ chức quốc tế đang bị cắt giảm<br /> dần [9].<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> 1. Địa bàn và thời gian nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được thực hiện tại thành phố<br /> Hà Nội trong thời gian từ tháng 10/2014 đến<br /> tháng 06/2015.<br /> 2. Đối tượng<br /> Đối tượng và cỡ mẫu: Đối tượng nghiên<br /> cứu gồm 3 nhóm: nam tiêm chích ma túy<br /> nhiễm HIV (30 người), các thành viên gia đình<br /> của nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV (13<br /> người), cán bộ y tế và đồng đẳng viên (15<br /> người). Trong đó, nhóm nam tiêm chích ma<br /> túy nhiễm HIV được chia đều thành ba nhóm<br /> nhỏ: đang điều trị methadon, đang điều trị<br /> ARV và nhóm “cộng đồng” – là nhóm hiện<br /> chưa sử dụng dịch vụ methadon và điều trị<br /> ART.<br /> Cách thức tuyển chọn đối tượng: (1) các<br /> cán bộ y tế và đồng đẳng viên tại các cơ sở<br /> <br /> 3. Phương pháp: phương pháp định tính,<br /> thu thập thông tin qua các cuộc phỏng vấn<br /> sâu đối tượng nghiên cứu.<br /> Nội dung thông tin thu thập: chủ yếu tập<br /> trung vào (1) trải nghiệm của các nam tiêm<br /> chích ma túy nhiễm HIV về mối quan hệ với<br /> gia đình, sự tham gia và hỗ trợ của gia đình<br /> trong cuộc sống và trong chăm sóc, điều trị<br /> nghiện chất và HIV và (2) các loại hỗ trợ mà<br /> gia đình và các thành viên trong gia đình<br /> cung cấp cho nam tiêm chích ma túy nhiễm<br /> HIV. Trong nghiên cứu này, gia đình được<br /> coi là một nguồn cung cấp các hỗ trợ xã hội<br /> (social support) [10] cho nam tiêm chích ma<br /> túy nhiễm HIV. Dựa trên cách phân loại của<br /> các loại hình hỗ trợ xã hội [11], chúng tôi chia<br /> hỗ trợ gia đình thành các loại hỗ trợ tình cảm<br /> và cảm xúc (emotional support), hỗ trợ thông<br /> tin (information support), và hỗ trợ phương<br /> tiện (instrumental support) – trong đó bao<br /> gồm hỗ trợ tiền bạc, vật chất và hỗ trợ chăm<br /> sóc sức khỏe.<br /> 3. Xử lý số liệu: sử dụng phần mềm<br /> ATLAS.TI 7.0 để mã hóa và phân tích các dữ<br /> liệu định tính.<br /> 4. Đạo đức nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được Hội đồng đạo đức của<br /> Trường<br /> <br /> Đại<br /> <br /> học<br /> <br /> Y<br /> <br /> Hà<br /> <br /> Nội<br /> <br /> (số<br /> <br /> 144/<br /> <br /> điều trị methadon và các cơ sở điều trị ngoại<br /> trú HIV (OPC – outpatient clinic) được gửi thư<br /> <br /> HĐĐĐĐHYHN) và Đại học Columbia, Hoa Kỳ<br /> <br /> mời hoặc gọi điện mời tham gia nghiên cứu;<br /> (2) các nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV<br /> <br /> Đối tượng tham gia hoàn toàn tự nguyện. Các<br /> <br /> được tuyển chọn qua nhiều hình thức, bao<br /> gồm dán pa-nô giới thiệu về nghiên cứu tại<br /> <br /> âm. Mỗi băng ghi âm đều được mã hóa, giải<br /> <br /> các cơ sở điều trị; phân phát tờ rơi về nghiên<br /> <br /> thể nhận dạng đối tượng phỏng vấn.<br /> <br /> 174<br /> <br /> (số IRB-AAAN3951) thẩm định và xét duyệt.<br /> cuộc phỏng vấn đều xin phép đối tượng để ghi<br /> băng và loại bỏ hết các thông tin cá nhân có<br /> <br /> TCNCYH 99 (1) - 2016<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> III. KẾT QUẢ<br /> 1. Một số đặc điểm đối tượng nghiên cứu<br /> Bảng 1. Một số đặc điểm nhân khẩu học của nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV<br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 30 – 35<br /> <br /> 13<br /> <br /> 43,3<br /> <br /> 36 - 40<br /> <br /> 9<br /> <br /> 30,0<br /> <br /> > 40<br /> <br /> 8<br /> <br /> 26,7<br /> <br /> Chưa lập gia đình<br /> <br /> 14<br /> <br /> 46,7<br /> <br /> Ly dị<br /> <br /> 6<br /> <br /> 20,0<br /> <br /> Ly thân<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3,3<br /> <br /> Đã kết hôn<br /> <br /> 8<br /> <br /> 26,7<br /> <br /> Góa<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3,3<br /> <br /> Có việc làm<br /> <br /> 17<br /> <br /> 56,8<br /> <br /> Thất nghiệp<br /> <br /> 13<br /> <br /> 43,3<br /> <br /> < 5 năm<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10,0<br /> <br /> 5 - 10 năm<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10,0<br /> <br /> > 10 năm<br /> <br /> 24<br /> <br /> 80,0<br /> <br /> Methadon<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> OPC<br /> <br /> 6<br /> <br /> 20,0<br /> <br /> Methadon và OPC<br /> <br /> 12<br /> <br /> 40,0<br /> <br /> Chưa điều trị<br /> <br /> 10<br /> <br /> 33,3<br /> <br /> Độ tuổi<br /> <br /> Tình trạng hôn nhân<br /> <br /> Tình trạng việc làm<br /> <br /> Thời gian sử dụng ma túy<br /> <br /> Sử dụng dịch vụ điều trị<br /> <br /> Phần lớn đối tượng nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV ở độ tuổi từ 30 - 35 (chiếm 43,3%),<br /> chưa lập gia đình (46,6%). Hơn một nửa đối tượng có việc làm (56,8%), chủ yếu là lao động tự<br /> do hoặc tham gia phụ giúp vào công việc buôn bán của gia đình. Thời gian sử dụng ma tuý dao<br /> động từ 5 - 22 năm với 80% sử dụng trên 10 năm. Có 40% đối tượng tham gia đồng thời cả<br /> chương trình điều trị thay thế nghiện chất dạng thuốc phiện bằng methadon và điều trị ARV (40%).<br /> <br /> TCNCYH 99 (1) - 2016<br /> <br /> 175<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> 2. Các hỗ trợ cho nam tiêm chích ma<br /> túy nhiễm HIV của gia đình<br /> 2.1. Hỗ trợ tài chính và vật chất<br /> <br /> ma túy nhưng chưa nhiễm HIV, các hỗ trợ tài<br /> chính bao gồm cung cấp tiền cho đối tượng<br /> mua ma túy, chi trả cho việc cai nghiện, ăn<br /> <br /> Gần một nửa số nam tiêm chích ma túy<br /> <br /> uống. Các hỗ trợ này chủ yếu vì trách nhiệm,<br /> ít tự nguyện và nhằm tránh cho đối tượng<br /> <br /> nhiễm HIV tham gia vào nghiên cứu không có<br /> việc làm (43,3%), do vậy họ chủ yếu dựa vào<br /> <br /> không phạm pháp như trộm cắp, lừa đảo. Tuy<br /> vậy, những gánh nặng về kinh tế trong giai<br /> <br /> sự hỗ trợ của gia đình. Một số khác mặc dù có<br /> việc làm nhưng vẫn cần đến sự trợ giúp của<br /> <br /> đoạn này có thể làm xấu đi các mối quan hệ<br /> <br /> gia đình vì số tiền họ kiếm được không đủ đáp<br /> ứng nhu cầu cá nhân. Mức độ hỗ trợ đa dạng,<br /> <br /> trong gia đình nam tiêm chích ma túy nhiễm<br /> HIV:<br /> <br /> tùy thuộc nhiều vào khả năng kinh tế của gia<br /> <br /> “thì anh trai cũng không thích là cho tiền<br /> đâu, nhưng mà bây giờ em mình vật vã như<br /> <br /> đình và người hỗ trợ. Thông thường, mẹ và<br /> vợ là những người chính cung cấp tiền bạc và<br /> <br /> thế thì nhìn nó lại khổ mà mình không cho<br /> không được, lại ra ngoài ăn cắp ăn trộm”<br /> <br /> vật chất cho đối tượng, trong khi anh em ruột<br /> và họ hàng ít khi hỗ trợ hơn:<br /> <br /> ART_03, 34 tuổi).<br /> <br /> H: Trong tất cả những người mà anh vừa<br /> liệt kê thì cái người nào là người mà anh có<br /> <br /> “nói chung là lục đục lắm, cãi nhau suốt,<br /> mình thì cứ lăn lưng ra làm còn một đứa thì cứ<br /> <br /> thể nhờ cậy được nhiều nhất trong chăm sóc,<br /> <br /> tiêu. Ví dụ như ông ý làm thì ông ý không đưa<br /> tiền cho mình thì cũng chả sao, thôi thì bản<br /> <br /> điều trị HIV và nghiện?<br /> TL: Chăm sóc, điều trị HIV thì cái đấy<br /> <br /> thân ông nuôi ông ý. Thế nhưng mà ông ý<br /> cũng chẳng nuôi được ông ý, thì cái chuyện<br /> <br /> quan trọng lắm…Với anh thì ngoài mẹ ra thì ít<br /> người hỏi han. Anh nói thật hoặc là ai có vợ<br /> <br /> cãi nhau là chuyện bình thường (Gia đình 05,<br /> <br /> thì người ta quan tâm. Chứ còn bạn bè ít<br /> <br /> 41 tuổi).<br /> Trong giai đoạn gia đình biết đối tượng đã<br /> <br /> người quan tâm đến cái đấy lắm […] Nói<br /> chung với bọn anh thì hầu như ai cũng cần<br /> <br /> nhiễm HIV, những hỗ trợ này khá tự nguyện,<br /> <br /> người mẹ. Tại vì nghiện ngập có lúc nọ lúc kia<br /> hoặc là tù tội hoặc là thế này thế nọ. Chỉ có<br /> <br /> chỉ trợ cấp tiền điều trị bệnh mà còn sẵn sàng<br /> <br /> mẹ là dựa dẫm được;<br /> H: Thế thì như anh nói thì thường cái người<br /> mà quan tâm và có thể hỗ trợ nhiều nhất với<br /> người sử dụng ma tuý là mẹ?<br /> TL: Mẹ hoặc là vợ. Chỉ hai người. Anh em<br /> ít lắm, hoặc là em gái, chị gái thôi. Chứ còn<br /> anh em trai ít. Tại vì mày làm mày chịu (ART<br /> 01a, 42 tuổi).<br /> Các hình thức và mục đích hỗ trợ về tài<br /> <br /> nhằm mục đích “bù đắp” nên gia đình không<br /> chu cấp cả tiền mua ma túy cho đối tượng “cứ<br /> nghĩ là nó chẳng sống được bao nhiêu nữa<br /> nên cô đi chợ được đồng nào thì cô cũng cho<br /> nó chơi hết” (Gia đình_10, 55 tuổi).<br /> Khi đối tượng tham gia điều trị methadon<br /> và ngừng sử dụng ma túy, hỗ trợ của gia đình<br /> tập trung nhiều hơn vào việc cung cấp thuốc<br /> men, bồi bổ ăn uống nhằm cải thiện sức khỏe<br /> cho đối tượng hoặc mua xe máy, điện thoại và<br /> <br /> chính và vật chất của gia đình cho nam tiêm<br /> <br /> cung cấp tiền tiêu vặt hàng ngày cho đối<br /> <br /> chích ma túy nhiễm HIV cũng khác nhau qua<br /> các giai đoạn đối tượng sử dụng ma túy (chưa<br /> <br /> tượng:<br /> "Thì mẹ em mới tìm hiểu cái methadon này<br /> <br /> nhiễm HIV), nhiễm HIV/điều trị ART và điều trị<br /> methadon. Trong giai đoạn đối tượng sử dụng<br /> <br /> và mẹ em biết em bỏ chơi rồi thì lúc đó mới đi<br /> mua cho em 1 chiếc xe máy” (MMT_01, 31 tuổi).<br /> <br /> 176<br /> <br /> TCNCYH 99 (1) - 2016<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> 2.2 Hỗ trợ về tình cảm, cảm xúc<br /> <br /> đình cho mình. Kể cả cái sổ đỏ của nhà cũng<br /> <br /> Hỗ trợ tình cảm, cảm xúc trong giai đoạn<br /> đối tượng sử dụng ma túy (chưa nhiễm HIV)<br /> <br /> đưa cho mình quản lý, giữ gìn. Cũng từ đấy<br /> trở đi mình quản lý và toàn quyền trong gia<br /> <br /> chỉ tập trung vào việc động viên, khuyến khích<br /> <br /> đình” (MMT_09, 37 tuổi).<br /> <br /> đối tượng đi cai nghiện. Khi những nỗ lực cai<br /> nghiện nhiều lần không thành công, gia đình<br /> <br /> trị nghiện chất và HIV<br /> <br /> chán nản và giảm dần sự quan tâm hoặc lảng<br /> tránh nhắc vấn đề sử dụng ma túy của đối<br /> tượng:<br /> “Một số gia đình quan tâm còn muốn động<br /> <br /> 2.3. Hỗ trợ thông tin liên quan đến điều<br /> Gia đình có rất ít những hỗ trợ về thông tin<br /> liên quan đến điều trị nghiện chất và HIV cho<br /> nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV. Một số gia<br /> <br /> viên người sử dụng ma túy là cố gắng nên từ<br /> <br /> đình có biết về methadon hay điều trị ARV qua<br /> phường, qua các câu lạc bộ đồng cảm hay<br /> <br /> bỏ ý. Nhưng một số trường hợp thì nói mãi,<br /> nói chán thì cũng mặc kệ thôi” (CBYT_08, 33<br /> <br /> qua đài, tivi nhưng không nhiều. Nam tiêm<br /> <br /> tuổi).<br /> Khi biết đối tượng nhiễm HIV, những hỗ<br /> trợ về tình cảm của gia đình thể hiện qua việc<br /> quan tâm, chăm sóc và động viên đối tượng<br /> nhiều hơn, tránh nhắc tới tình trạng bệnh tật,<br /> tránh đề cập đến việc lấy vợ và sinh con vì sợ<br /> đối tượng buồn và suy nghĩ:<br /> “nói thật trước đấy nó (vợ) còn thương ít<br /> nhưng bây giờ biết mình có bệnh nó còn<br /> thương nhiều hơn, quan tâm nhiều hơn” (COM<br /> _01, 41 tuổi).<br /> “Ông bà anh sợ anh mặc cảm ấy, sợ anh<br /> buồn cho nên là ông bà không bao giờ đề cấp<br /> đến cái chuyện HIV gì cả” (MMT-05, 50 tuổi).<br /> Bước sang giai đoạn điều trị methadon, đối<br /> tượng không còn sử dụng ma túy nên gia đình<br /> không phải chịu nhiều áp lực về kinh tế và tinh<br /> thần. Do vậy, gia đình bắt đầu khuyến khích<br /> đối tượng tham gia các hoạt động của gia<br /> đình và dòng họ, mua xe cho đi lại, cho phép<br /> cầm tiền hay tham gia vào các hoạt động kinh<br /> doanh của gia đình. Đây là một sự hỗ trợ,<br /> động viên về tinh thần lớn với đối tượng:<br /> “trước đây thì nghiện thì hàng ngày chỉ biết<br /> khoác áo ra đi để kiếm ma túy sử dụng, chả<br /> được nắm quyền hành, chả được làm gì trong<br /> nhà. Từ hai năm mình uống methadon, mẹ<br /> bàn giao hết tất cả trách nhiệm kinh tế gia<br /> TCNCYH 99 (1) - 2016<br /> <br /> chích ma túy nhiễm HIV chủ yếu tìm kiếm<br /> thông tin qua đồng đẳng viên, bạn bè, nhân<br /> viên y tế hoặc internet và các chương trình<br /> thông tin đại chúng:<br /> H: Thế còn về mặt thông tin liên quan đến<br /> sức khỏe, đến điều trị hay methadon thì ai<br /> cung cấp?<br /> Đ: Thông tin thì là bác sĩ [..] còn mẹ thì<br /> cũng chẳng biết đâu, chỉ có em nói lại với mẹ<br /> thôi (MMT_10, 31 tuổi).<br /> 2.4. Hỗ trợ liên quan đến chăm sóc sức<br /> khỏe<br /> Phân tích định tính cho thấy gia đình là<br /> nguồn hỗ trợ quan trọng trước và trong quá<br /> trình điều trị ARV và điều trị methadon của<br /> nam tiêm chích ma túy nhiễm HIV. Mẹ và vợ<br /> là những người chăm sóc chính khi đối tượng<br /> mắc bệnh, giúp làm hồ sơ điều trị ARV/<br /> methadon. Trong quá trình điều trị ARV, gia<br /> đình nhắc nhở đối tượng uống thuốc đúng<br /> giờ, đi cùng và tham gia các buổi tư vấn các<br /> cơ sở điều trị:<br /> “về chuyện uống thuốc thì đêm nào 9h<br /> cô cũng nhắc nó, không sợ nó quên, kể cả đi<br /> đâu cũng phải điện chỉ để nhắc nó uống<br /> thuốc. Cô cứ phải theo sát nó, thuốc thang mà<br /> hết là phải nhắc nó đi lấy thuốc” (Gia đình_10,<br /> 55 tuổi).<br /> <br /> 177<br /> <br />