H ng d nướ ẫ h c sinh l p 4 gi i toán d ng “Tìm hai s khi bi t t ng và t c a hai s đó”.ọ ớ ả ạ ố ế ổ ỉ ủ ố
I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
I.1. Li do chon đê tai
Nh chúng ta đã bi t, d y h c môn Toán Ti u h c nh m giúp h c sinhư ế ạ ọ ở ể ọ ằ ọ
có nh ng ki n th c c b n ban đu v s h c, các đi l ng thông d ng, m tữ ế ứ ơ ả ầ ề ố ọ ạ ượ ụ ộ
s y u t hình h c và th ng kê đn gi n; hình thành các kĩ năng th c hành, đoố ế ố ọ ố ơ ả ự
l ng, gi i bài toán có nhi u ng d ng thi t th c trong đi s ng, góp ph n b cườ ả ề ứ ụ ế ự ờ ố ầ ướ
đu phát tri n năng l c t duy, kh năng suy lu n h p lí và di n đt đúng. N iầ ể ự ư ả ậ ợ ễ ạ ộ
dung c b n môn Toán Ti u h c bao g m 5 tuy n ki n th c chính : S h c,ơ ả ở ể ọ ồ ế ế ứ ố ọ
đi l ng và đo đi l ng, hình h c, th ng kê mô t , gi i toán có l i văn. Trongạ ượ ạ ượ ọ ố ả ả ờ
tuy n ki n th c đó, gi i toán có l i văn là n i dung c b n, ch y u c a ch ngế ế ứ ả ờ ộ ơ ả ủ ế ủ ươ
trình môn Toán Ti u h c. D y h c gi i toán có l i văn có ý nghĩa to l n nh mở ể ọ ạ ọ ả ờ ớ ằ
giúp h c sinh c ng c lý thuy t v n d ng vào gi i bài t p, v n d ng vào điọ ủ ố ế ậ ụ ả ậ ậ ụ ờ
s ng, rèn các kĩ năng, phát tri n t duy, rèn h c sinh đc tính kiên trì, t l c v tố ể ư ọ ứ ự ự ượ
khó, c n th n, chu đáo, yêu thích s ch t ch , chính xác,…ẩ ậ ự ặ ẽ
Môn Toán Ti u h c đòi h i m i h c sinh s huy đng t t c v n ki nở ể ọ ỏ ở ỗ ọ ự ộ ấ ả ố ế
th c toán h c vào ho t đng gi i toán và đ hình thành các kĩ năng gi i toán đòiứ ọ ạ ộ ả ể ả
h i h c sinh ph i có l i t duy khoa h c và có v n ki n th c t ng h p th c t .ỏ ọ ả ố ư ọ ố ế ứ ổ ợ ự ế
M i bài toán đc th hi n qua các thu t toán và n dỗ ượ ể ệ ậ ẩ ư i các d ng toán, mangớ ạ
tính h th ng các quan h m t thi t v i nhau. Toán l p 4 c ng c kĩ năng gi iệ ố ệ ậ ế ớ ớ ủ ố ả
toán h p có l i văn, h c sinh bi t t tóm t t bài toán b ng cách ghi ng n g nợ ờ ọ ế ự ắ ằ ắ ọ
ho c b ng s đ, hình v , bi t gi i và trình bày bài gi i các bài toán có đn baặ ằ ơ ồ ẽ ế ả ả ế
b c tính, các bài toán đướ c s p x p d i d ng các bài toán đi n hình nh : Tìmượ ắ ế ướ ạ ể ư
s trung bình c ng, Tìm hai s bi t t ng và hi u c a hai s đó, Tìm hai s bi tố ộ ố ế ổ ệ ủ ố ố ế
t ng( ho c hi u) và t s c a hai s đó. Các dổ ặ ệ ỉ ố ủ ố ng toán nay t ng đi khó vì nóạ ươ ố
đòi h i ng i h c có kh năng t duy tr u t ng, nh ng em có h c l c khá vàỏ ườ ọ ả ư ừ ượ ữ ọ ự
gi i s r t thích môn h c này, ng c l i nh ng em t duy ch m h n thì ng iỏ ẽ ấ ọ ượ ạ ữ ư ậ ơ ạ
h c d n đn tình tr ng h c sinh y u, kém môn toán chi m t l khá cao so v iọ ẫ ế ạ ọ ế ế ỉ ệ ớ
các môn h c khác. Nọhi u em th ng không xác l p đc m i quan h gi a cácề ườ ậ ượ ố ệ ữ
d li u c a bài toán, không tìm ra đc m i quan h gi a cái đã cho và cái ph iữ ệ ủ ượ ố ệ ữ ả
tìm trong đi u ki n c a bài toán. M t khác, các em ch a bi t v n d ng nh ngề ệ ủ ặ ư ế ậ ụ ữ
ki n th c đã h c vào trong vi c gi i toán. Chính vì v y, khi làm toán gi i các emế ứ ọ ệ ả ậ ả
th ng hay b sai do không tìm ra đc phép tính và l i gi i đúng cho câu h iườ ị ượ ờ ả ỏ
c a bài toán. M t đi u cũng không kém ph n nan gi i khi n giáo viên ph i trănủ ộ ề ầ ả ế ả
tr , suy nghĩ nhi u đó là h c sinh th ng nh m l n cách gi i bài toán d ng “ở ề ọ ườ ầ ẫ ả ạ Tìm
hai s khi bi t t ng (ho c hi u) và t s c a hai s đóố ế ổ ặ ệ ỉ ố ủ ố ”, g i t t là “ọ ắ T ng(ho cổ ặ
Hi u) – T ” ệ ỉ v i các d ng toán “ớ ạ Tìm s trung bình c ngố ộ ”, “Tìm hai s khi bi tố ế
t ng và hi u c a hai s đó”, g i t t là “T ng - Hi uổ ệ ủ ố ọ ắ ổ ệ ”, đc bi t là hai d ng toánặ ệ ạ
có t a đ g n gi ng nhau “ự ề ầ ố T ng - Tổ ỉ” và “ Hi u - T ”. ệ ỉ Bên c nh đó, h c sinh cònạ ọ
nh m l n khi trình bày l i gi i gầ ẫ ờ ả i a s bé và s l n,…ữ ố ố ớ
_______________________________________________________________
Tr n Th Thu n – Tr ng Ti u ầ ị ậ ườ ể
h c Võ Th Sáuọ ị
1
H ng d nướ ẫ h c sinh l p 4 gi i toán d ng “Tìm hai s khi bi t t ng và t c a hai s đó”.ọ ớ ả ạ ố ế ổ ỉ ủ ố
Nguyên nhân nh m l n th ng là các em ch a có kĩ năng nh n d ng toán,ầ ẫ ườ ư ậ ạ
kĩ năng phân tích, tóm t t và gi i bài toán có l i văn. M t ph n n a do m t sắ ả ờ ộ ầ ữ ộ ố
giáo viên chưa có ph ng pháp h ng d n c th , ch h ng d n m t cách quaươ ướ ẫ ụ ể ỉ ướ ẫ ộ
loa, ch a đi sâu vào b n ch t c a t ng d ng toán.ư ả ấ ủ ừ ạ
Ví d Bài 2 trang 148 SGK Toán l p 4 :ụ ớ
Hai kho ch a 125 t n thóc, trong đó s thóc kho th nh t b ng 3/2 sứ ấ ố ở ứ ấ ằ ố
thóc kho th hai. H i m i kho ch a bao nhiêu t n thóc ?ở ứ ỏ ỗ ứ ấ
M t s h c sinh đã v s đ sai ộ ố ọ ẽ ơ ồ :
_______________________________________________________________
Tr n Th Thu n – Tr ng Ti u h c Võ Th Sáuầ ị ậ ườ ể ọ ị
2
H ng d nướ ẫ h c sinh l p 4 gi i toán d ng “Tìm hai s khi bi t t ng và t c a hai s đó”.ọ ớ ả ạ ố ế ổ ỉ ủ ố
M t s h c sinh đã đt l i gi i sai :ộ ố ọ ặ ờ ả
M t s h c sinh đã đt phép tính sai : ộ ố ọ ặ
Vì đc đi m tâm sinh lý h c sinh ti u h c là d nh nh ng mau quên, sặ ể ọ ể ọ ễ ớ ư ự
t p trung chú ý trong gi h c toán ch a cao, trí nh ch a b n v ng, thích h cậ ờ ọ ư ớ ư ề ữ ọ
_______________________________________________________________
Tr n Th Thu n – Tr ng Ti u h c Võ Th Sáuầ ị ậ ườ ể ọ ị
3
H ng d nướ ẫ h c sinh l p 4 gi i toán d ng “Tìm hai s khi bi t t ng và t c a hai s đó”.ọ ớ ả ạ ố ế ổ ỉ ủ ố
nh ng chóng chán. Nh v y, v n đ đt ra cho ng i d y là làm th nào đ giư ư ậ ấ ề ặ ườ ạ ế ể ờ
d y - h c toán có hi u qu cao, h c sinh đc phát tri n tính tích c c, ch đngạ ọ ệ ả ọ ượ ể ự ủ ộ
sáng t o trong vi c chi m lĩnh ki n th c toán h c. Giáo viên ph i có ph ngạ ệ ế ế ứ ọ ả ươ
pháp d y h c nh th nào đ truy n đt ki n th c và kh năng h c môn h c nàyạ ọ ư ế ể ề ạ ế ứ ả ọ ọ
đt hi u qu cao,… làm th nào đ kh c sâu ki n th c cho h c sinh và t o raạ ệ ả ế ể ắ ế ứ ọ ạ
không khí s n sàng h c t p, ch đng tích c c trong vi c ti p thu ki n th c? Đẵ ọ ậ ủ ộ ự ệ ế ế ứ ể
góp ph n nâng cao hi u qu d y h c toán ti u h c, kh c ph c đc khó khănầ ệ ả ạ ọ ở ể ọ ắ ụ ượ
c a ng i th y và h n ch sai sót c a ng i trò ủ ườ ầ ạ ế ủ ườ không b nh m l n gi a cácị ầ ẫ ữ
d ng toán và bi t cách xác l p m i quan h gi a các d li u c a bài toán, tìm raạ ế ậ ố ệ ữ ữ ệ ủ
cách gi i, phép tính và l i gi i đúng cho bài toán, đó là đi u mà tôi trăn tr , suyả ờ ả ề ở
nghĩ. Trong quá trình gi ng d yả ạ , tôi rút ra m t vài kinh nghi m trong vi c giúpộ ệ ệ
h c sinh h c cách gi i d ng toán ọ ọ ả ạ “T ng - Tổ ỉ”. Vì v y, tôi đã ch n đ tài “ậ ọ ề
H ng d n h c sinh l p 4 gi i d ng toán Tìm hai s khi bi t t ng và t c aướ ẫ ọ ớ ả ạ ố ế ổ ỉ ủ
hai s đóố” v i hi v ng v i m t s kinh nghi m tôi đã v n d ng đ giúp h c sinhớ ọ ớ ộ ố ệ ậ ụ ể ọ
l p 4 n m ch c d ng toán này s là nh ng kinh nghi m h u ích cho giáo viênớ ắ ắ ạ ẽ ữ ệ ữ
Ti u h c, đc bi t là giáo viên d y l p 4, l p 5. ể ọ ặ ệ ạ ớ ớ
I.2. Muc tiêu, nhiêm vu cua đê tai
M c tiêu c a đ tài là nh m tìm ra các gi i pháp giúp h c sinh y u có kĩụ ủ ề ằ ả ọ ế
năng nh n d ng toán, s d ng thành th o và v n d ng m t cách linh ho t cácậ ạ ử ụ ạ ậ ụ ộ ạ
công th c trong gi i toán, bi t xác đnh, phân bi t đc các d ng toán có l i vănứ ả ế ị ệ ượ ạ ờ
và hình thành k năng nh n d ng t t các bài toán có l i văn “ỹ ậ ạ ố ờ T ng - Tổ ỉ” trong
ch ng trình toán l p 4; hình thành năng l c t duy và ph m ch t trí tu choươ ớ ự ư ấ ấ ệ
ng i h c. ườ ọ
Nhi m v c a đ tài này là phân tích th c tr ng h c sinh gi i d ng toánệ ụ ủ ề ự ạ ọ ả ạ
“T ng - Tổ ỉ”, v n d ng nh ng c s lí lu n và th c ti n v d ng toán đi n hìnhậ ụ ữ ơ ở ậ ự ễ ề ạ ể
“T ng - Tổ ỉ” đ đ xu t ph ng pháp d y d ng toán này.ể ề ấ ươ ạ ạ
I.3. Đôi t ng nghiên c u ươ ư
H c sinh l p 4 tr ng Ti u h c Tr ng V ng – xã Bình Hòa – huy nọ ớ ườ ể ọ ư ươ ệ
Krông Ana – t nh ĐakLak t năm h c 2010 – 2011 đn h c kì I năm h c 2012 –ỉ ừ ọ ế ọ ọ
2013.
I.4. Gi i han pham vi nghiên c u ơ ư
- Các d ng toán ạ“T ng - T ”ổ ỉ trong sách giáo khoa, v bài t p toán và m tở ậ ộ
s bài toán v n d ng trong th c t .ố ậ ụ ự ế
- Cac tiêt hoc toan cua hoc sinh l p 4 dang “ Tông – T ” qua cac năm hoc. . / . ơ . / ỉ .
I.5. Ph ng phap nghiên c u ươ ư
- Ph ng pháp đi u tra, th ng kê.ươ ề ố
_______________________________________________________________
Tr n Th Thu n – Tr ng Ti u h c Võ Th Sáuầ ị ậ ườ ể ọ ị
4
H ng d nướ ẫ h c sinh l p 4 gi i toán d ng “Tìm hai s khi bi t t ng và t c a hai s đó”.ọ ớ ả ạ ố ế ổ ỉ ủ ố
- Ph ng pháp nghiên c u.ươ ứ
- Ph ng pháp th c nghi mươ ự ệ
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
II.1. C s li luânơ ơ
Trong ho t đng d y và h c thì không th không nói đn ph ng phápạ ộ ạ ọ ể ế ươ
d y và ph ng pháp h c, hai ho t đng này di n ra song song v i nhau. N u chạ ươ ọ ạ ộ ễ ớ ế ỉ
chú ý đn vi c truy n th ki n th c cho h c sinh mà không chú ý đn vi c ti pế ệ ề ụ ế ứ ọ ế ệ ế
thu và hình thành kĩ năng, kĩ x o nh th nào thì quá trình d y h c s khôngả ư ế ạ ọ ẽ
mang l i k t qu cao. Đi v i môn Toán là môn h c t nhiên nh ng r t tr uạ ế ả ố ớ ọ ự ư ấ ừ
t ng, đa d ng và logic, hoàn toàn g n v i th c ti n cu c s ng hàng ngày. B iượ ạ ắ ớ ự ễ ộ ố ở
v y, n u h c sinh không có ph ng pháp h c đúng s không n m đc ki nậ ế ọ ươ ọ ẽ ắ ượ ế
th c c b n v Toán h c và đi v i các môn h c khác nh n th c s g p r tứ ơ ả ề ọ ố ớ ọ ậ ứ ẽ ặ ấ
nhi u khó khăn. Môn Toán là môn h c quan tr ng trong t t c các môn h c, nó làề ọ ọ ấ ả ọ
chìa khoá đ m ra các môn h c khác, đng th i nó có kh năng phát tri n t duyể ở ọ ồ ờ ả ể ư
logic, phát tri n trí tu c n thi t giúp con ng i v n d ng vào cu c s ng hàngể ệ ầ ế ườ ậ ụ ộ ố
ngày. Trong gi Toán, bên c nh vi c tìm tòi và sáng t o ph ng pháp gi ng d yờ ạ ệ ạ ươ ả ạ
phù h p v i yêu c u bài h c và đi t ng h c sinh, m i giáo viên c n ph i giúpợ ớ ầ ọ ố ượ ọ ỗ ầ ả
các em có ph ng pháp lĩnh h i tri th c Toán h c, h c sinh có ph ng pháp h cươ ộ ứ ọ ọ ươ ọ
toán phù h p v i t ng d ng bài Toán thì vi c h c m i đt k t qu cao, t đóợ ớ ừ ạ ệ ọ ớ ạ ế ả ừ
khuy n khích tinh th n h c t p c a các em cao h n.ế ầ ọ ậ ủ ơ
II.2. Th c trangư
a. Thu n l i, khó khănậ ợ
* Thu n l i : ậ ợ
+ Nhà tr ng :ườ
- Nhà tr ng, t chuyên môn th ng m các chuyên đ đ giáo viên d gi ,ườ ổ ườ ở ề ể ự ờ
trao đi kinh nghi m l n nhau nh m tháo g nh ng v ng m c trong chuyênổ ệ ẫ ằ ỡ ữ ướ ắ
môn.
- Giáo viên tích c c h c h i, nhi t tình đóng góp ý ki n giúp đ l n nhau,ự ọ ỏ ệ ế ỡ ẫ
s n sàng chia s nh ng hi u bi t v chuyên môn đ cùng nhau ti n b .ẵ ẻ ữ ể ế ề ể ế ộ
- Lãnh đo nhà tr ng năng đng, nhi t tình, luôn t v n cho giáo viênạ ườ ộ ệ ư ấ
nh ng ph ng pháp d y h c tích c c. ữ ươ ạ ọ ự
+ H c sinh: ọ
- Các em h c sinh có đ SGK, v bài t p, đ dùng h c t p ph c v choọ ủ ở ậ ồ ọ ậ ụ ụ
môn h c. ọ
- Đa s h c sinh ham h c h i, ham tìm tòi khám phá cái m i.ố ọ ọ ỏ ớ
- Ph n l n CMHS luôn quan tâm đn vi c h c c a con em mình.ầ ớ ế ệ ọ ủ
_______________________________________________________________
Tr n Th Thu n – Tr ng Ti u ầ ị ậ ườ ể
h c Võ Th Sáuọ ị
5
