ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

Ầ

Ặ

Ấ

Ề

PH N I. Đ T V N Đ

ấ ự ế ự ứ ệ ề ọ ọ ổ ủ          Hóa h c là môn khoa h c th c nghi m, nghiên c u v  các ch t, s  bi n đ i c a

ộ ố ủ ứ ụ ấ ấ ọ ọ ủ   ch t và  ng d ng c a chúng. Hóa h c có vai trò r t quan tr ng trong cu c s ng c a

ọ ố ậ ầ ể ậ ụ ế ạ ọ chúng ta. Vì v y c n h c t ứ   t môn hóa h c đ  v n d ng thành th o các ki n th c

ự ễ vào th c ti n.

ể ọ ố ọ ả ố ữ ậ ắ ọ Đ  h c t ầ t h c sinh c n ph i làm t ậ   t các bài t p hóa h c, n m v ng cách l p

ế ộ ố ơ ả Ư ằ ầ ọ CTHH, vi t PTHH và cân b ng PTP . Đây là m t s  yêu c u c  b n mà h c sinh

ả ạ ượ ầ c n ph i đ t đ c.

ớ ế ầ ớ ớ ọ ọ ớ ư          Tuy nhiên, vì m i ti p xúc v i môn h c này, nên ph n l n h c sinh l p 8 còn ch a

ươ ọ ậ ộ ố ư ợ ế ộ có ph ng pháp h c t p phù h p, ch a lĩnh h i t ứ ủ t các ki n th c c a b  môn vì

ặ ắ ệ ậ ọ ọ ề ậ v y còn m c nhi u sai sót. Đ c bi ư   t khi làm bài t p Hóa h c h c sinh còn   ch a

ệ ộ ố ị ượ ủ ị thu c kí hi u các nguyên t , không xác đ nh đ ấ c CTHH c a ch t, không xác đ nh

ượ ấ ả ả ứ ẩ ấ ế ằ đ c   ch t   tham   gia   ph n   ng,   ch t   s n   ph m,   không   vi t   và   cân   b ng   đ ượ   c

PTHH…

ặ ấ ệ ướ ề ạ ọ ­ Qua các năm d y Hóa H c 8, tôi g p r t nhi u khó khăn trong vi c h ẫ ng d n cho

ế ệ ấ ỹ ế ằ ươ ọ h c sinh vi t CTHH các ch t, rèn luy n k  năng vi t và cân b ng ph ng trình hóa

h c.ọ

ằ ươ ệ ọ ế ứ ấ ọ ­ Khi cân b ng ph ng trình hóa h c vi c vi t đúng công th c hóa h c là r t quan

ọ ọ ế ọ ẫ ứ ế ằ tr ng. Các em h c sinh hay vi t sai công th c hóa h c d n đ n các em cân b ng sai

ươ ọ các ph ng trình hóa h c.

ư ậ ằ ọ ươ ơ ồ ọ ­ H c sinh ch a quen cách l p, cân b ng ph ng trình hóa h c nên còn m  h  và

ậ ươ ư ọ ỹ luôn nghĩ l p ph ằ   ng trình hóa h c là khó. Các em ch a có k  năng cân b ng

ươ ọ ể ụ ạ ậ ph ng trình hóa h c đ  áp d ng làm các d ng bài t p có liên quan.

ự ế ọ ế ể ả ố ­ Tôi ti n hành kh o sát th c t ớ  h c sinh kh i 8 v i bài ki m tra sau :

Trang 1

ệ ắ A. Tr c nghi m:

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ầ ủ ữ Khoanh tròn vào ch  cái đ u c a đáp án đúng nh t: ấ (5đ)

ọ ủ ợ ứ ấ ử ồ 1. Công th c hóa h c c a h p ch t có phân t g m 1Cu, 1S, 4O là:

a. CuSO4 b. CuSo4 c. CuS2O4 d. Cu2SO4

to

to

ươ ọ ướ ế 2. Ph ng trình hóa h c nào d i đây vi t đúng?

to

to

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) a. K  + O2 K2O b. 2K  + O2 K2O

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) c. 4K  + O2 2K2O c. K  +  O2 2K2O

ả ứ ả ứ ấ 3. Cho ph n  ng sau:  Fe  + 2HCl  FeCl2    + H2. Ch t tham gia ph n  ng là:

a. Fe, FeCl2 b. Fe, HCl c. FeCl2, H2 d. Fe, H2

ọ ướ ế ứ       4. Công th c hóa h c nào d i đây vi t sa?

a. FeSO4 b. Zncl2 c. Na2O d. H2O

2  a MgO. Hãy xác đ nh h  s

ả ứ ọ ị ệ ố a. 5. Cho ph n  ng hóa h c sau: 2Mg + O

b. a =3 c. a = 2 d. a = 1 a. a = 4

ự ậ B. T  lu n:

ọ ủ ợ ấ ượ ạ ậ ở ứ   Câu 1: (2đ) L p công th c hóa h c c a h p ch t đ c t o b i:

a. Fe  ( III) và Cl ( I) b. Ca (II) và  (PO4)  (III)

ơ ồ ướ ệ ố ậ ọ ợ   Câu 2: (3đ) Ch n h  s  thích h p và l p PTHH cho các s  đ  d i đây:

a. P  + O2 ­­­ > P2O5

b. Na2O  +  HCl ­­­ > NaCl   +  H2O

c. P2O5   +  H2O  ­­­ > H3PO4

d. CuSO4  + NaOH  ­­­ > Cu(OH)2    +  Na2SO4

e. KClO3   ­­­ > KCl    +   O2

Đáp án:

ệ ắ ỗ ừ ề ượ M i t đi n đúng đ c 1 đ. A. Tr c nghi m:

Câu Đáp án 1 a 2 c 3 b 4 b 5 a

Trang 2

ự ậ B. T  lu n:

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ọ ủ ợ ấ ượ ạ ậ ở ứ   Câu 1: (2đ) L p công th c hóa h c c a h p ch t đ c t o b i:

a. Fe  ( III) và Cl ( I)

FexCly

Theo QTHT:  x.III = y.I 0,5đ

  x/y = I/ III = 1/3

3

ứ ợ ấ ậ V y x = 1; y = 3. Công th c h p ch t: FeCl 0,5đ

b. Ca (II) và  (PO4)  (III)

Cax(PO4)y

Theo QTHT: x.II = y.III 0,5đ

  x/y = III/ II = 3/2

3(PO4)2

ứ ợ ấ ậ V y x = 3; y = 2. Công th c h p ch t: Ca 0,5đ

to

ỗ ươ ả ứ ằ ượ Câu 2: (3đ) M i ph ng trình ph n  ng cân b ng đúng đ c  0,5đ.

(cid:0) (cid:0) (cid:0) a. 4P  + 5O2 2P2O5

b. Na2O  +  HCl  2NaCl   +  H2O

c. P2O5   +  3H2O  > 2H3PO4

to

d. CuSO4  + 2NaOH   Cu(OH)2    +  Na2SO4

(cid:0) (cid:0) (cid:0) e. 2KClO3 2KCl    +   3O2

f. Fe2O3   + 3H2SO4    Fe2(SO4)3    +  3H2O

ế ả ượ ả K t qu  kh o sát thu đ ư c nh  sau:

ế ậ ằ Ư Kĩ năng vi t, l p PTHH, cân b ng PTP

Năm h cọ L pớ ạ ế Lo i  y u ạ Lo i  TB Lo iạ ạ Lo i Gi ỏ i

Khá

2009 – 2010

8 21,5% 45% 27% 6,5% Khi ch aư

Trang 3

ụ áp d ng SKKN

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ự ể ể ả ầ ơ ọ ộ      Đ  góp ph n làm đ n gi n hoá các khó khăn đó, tôi đã tìm hi u và l a ch n m t

ươ ộ ố ỗ ụ ắ ườ ặ ố s  ph ng pháp giúp các em kh c ph c m t s  l i th ậ ng g p khi l p CTHH, vi ế   t

ằ ươ ọ ừ ả ế ằ PTHH, cân b ng b ng ph ng trình hóa h c, t đó giúp các em gi ạ   i quy t các d ng

ậ ơ ễ bài t p d  dàng h n..

Ầ

Ả

Ấ

Ế

Ề

PH N II. GI I QUY T V N Đ

Ơ Ở Ậ 1. C  S  LÍ LU N:

ủ ụ ụ ệ ề * M c đích c a vi c áp d ng đ  tài này là:

ộ ố ỗ ụ ắ ằ ườ ặ ủ ọ ứ ậ ­ Nh m kh c ph c m t s  l i th ọ   ng g p c a h c sinh khi l p công th c hóa h c

các ch t. ấ

ệ ằ ằ ỹ ươ ọ ừ ­ Nh m rèn luy n k  năng cân b ng ph ng trình hóa h c, t ụ   ể ậ  đó có th  v n d ng

ề ạ ậ ớ ọ ớ ể ả đ  gi i nhi u d ng bài t p liên quan cho h c sinh l p 8 và các l p trên.

ọ ậ ủ ọ ế ự ứ ộ ­ Tác đ ng đ n s  say mê, h ng thú trong h c t p c a h c sinh.

Ả Ấ Ế Ệ 2. CÁC BI N PHÁP GI Ề I QUY T V N Đ :

ụ ỗ ứ ọ ậ ắ 2.1. Kh c ph c l i khi l p công th c hóa h c:

ọ ọ ứ ậ ườ ộ ố ỗ ắ * Khi l p công th c hóa h c h c sinh th ng m c m t s  l i sau:

ỉ ố ệ ố ư ả ị ­ Ghi ch  s , h  s  ch a đúng v  trí, kho ng cách.

Vd:  H2O; 2HO; H 2O (đúng là H2O)…

3 thì ghi FeOH3

ử ỉ ố ­ Nhóm nguyên t ghi ch  s  sai. Vd: Fe(OH)

ế ứ ­ Vi t công th c sai. Vd: phân t ử 2; Cl ( đúng là Cl2)… cl

ư ọ ệ ộ ọ ố ầ ẫ ­ H c sinh ch a h c thu c kí hi u các nguyên t nên còn nh m l n.

ớ ớ ớ ớ            Vd: Cu v i Ca; Al v i Ag; F v i Fe, Na v i N…

Trang 4

ả ề    ­ Ghi không đúng chi u cao, kho ng cách.

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

Vd: Cl ( đúng Cl); Al ( đúng là Al); Zn ( đúng là Zn); cl ( đúng là Cl).

ộ ố ỗ ế ắ ể ọ ầ ạ    * Đ  h c sinh h n ch  m c m t s  l i đã nêu trên, giáo viên c n chú ý:

ộ ả ầ ọ ọ ­ Yêu c u h c sinh h c thu c b ng trang 42 sgk Hóa 8.

ữ ắ ượ ắ ế ệ ử ố ­ N m v ng đ c các nguyên t c khi vi t kí hi u nguyên t các nguyên t :

ữ ầ ế ữ ế ế ườ ệ ế ề + Ch  cái đ u vi t hoa; ch  cái ti p theo vi t th ng; hai kí hi u vi t li n nhau.

ấ ồ ứ ợ ố ở ệ ọ + Công th c h p ch t g m 2 nguyên t tr  lên thì kí hi u hóa h c các nguyên t ố

ế ớ ả ph i vi ằ t cao ngang b ng v i nhau.

ọ ở ứ ế ạ ầ ọ ỹ ­ D y đ n bài 9 (công th c hóa h c) sgk trang 32, 33 c n chú ý k  cho h c sinh vi ế   t

công th c: ứ

ứ ủ ơ ọ ủ ệ ấ ố ạ ơ ỉ ồ  a, Công th c c a đ n ch t ch  g m kí hi u hóa h c c a nguyên t ấ    t o nên đ n ch t

ấ ạ ớ ơ đó. ­   V i   đ n   ch t   kim   lo i:   CTHH

ọ ủ ệ ấ ạ ố ạ ạ ủ ơ c a đ n ch t kim lo i là kí hi u hóa h c c a nguyên t t o nên kim lo i đó.

ọ ủ ồ ứ ư ỳ ẽ Vd: Công th c hóa h c c a đ ng, k m, than, l u hu nh…. Cu, Zn, C, S…

ớ ơ ấ ­ V i đ n ch t phi kim:

ộ ố ở ể ắ ọ ủ ứ ệ ọ + M t s  phi kim th  r n: công th c hóa h c cũng là kí hi u hóa h c c a nguyên t ố

ạ t o nên phi kim đó.

ọ ủ ủ ư ứ ỳ Vd: Công th c hóa h c c a cacbon là C; c a l u hu nh là S…

ở ể ọ ồ ể ỏ ứ ặ ử + Phi kim th  khí ho c th  l ng: công th c hóa h c g m hai nguyên t ạ    phi kim t o

3 )

ỉ ố ở ả ừ ệ thành nên ph i  thêm ch  s  2 chân kí hi u. ( tr  khí ozon là O

2; khí clo là: Cl2; dung d ch brom là

ọ ủ ứ ị Vd:  Công th c hóa h c c a khí hidro là: H

Br2...

ứ ủ ọ ủ ữ ệ ấ ợ ồ ố ạ b, Công th c c a h p ch t: g m kí hi u hóa h c c a nh ng nguyên t ấ    t o ra ch t

ỉ ố ở kèm theo ch  s chân.

xByCz

ứ ạ Công th c d ng chung A

ệ ọ Trong đó: A, B, C là kí hi u hóa h c

Trang 5

ỉ ố ỉ ố ế x, y, z là ch  s  và n u ch  s  là 1 thì không ghi.

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

2O, kaliclorua là KCl, axit

ọ ủ ấ ướ ụ ứ ợ Ví d : Công th c hóa h c c a h p ch t n c là H

sunfuric là H2SO4.

b a x BA

y

ọ ủ ấ ạ ứ ở ố ọ ­ Công th c hóa h c c a ch t t o b i 2 nguyên t hóa h c:

ọ ủ ệ ố ị ặ ỗ + Ghi kí hi u hóa h c c a 2 nguyên t kèm theo hóa tr  đ t bên trên m i nguyên t ố

ươ ứ t ng  ng.

ị ằ ỉ ố . Hai hóa tr  b ng nhau ( a = b)  ch  s  x = y = 1.

ế ị . Hai hóa tr  khác nhau: a ≠ b n u:

ỉ ệ ố ả T  l a : b đã t i gi n thì  x = b; y = a.

III II OAl x

y

Vd:   Al2O3

VI

II

ỉ ệ ư ố ả ả ơ T  l a : b ch a t i gi n thì đ n gi n a : b = a’ : b’ => x = b’; y = a’

Vd: 

OS 3  ( không ph i là S

2O6)

ả

ọ ủ ấ ạ ứ ộ ở ố ế ợ ớ ­ Công th c hóa h c c a ch t t o b i m t nguyên t ộ  k t h p v i m t nhóm nguyên

.ử t

ộ ử ỉ ố ể ấ ả + Khi m t nhóm nguyên t mang ch  s  ph i khác 1 đ  trong d u ( ).

ế ệ ố ứ ứ ề ọ ắ  nguyên t c khi vi t công th c hóa h c: ghi h  s  đ ng li n ngay tr ướ   c * L u ý:ư

ỉ ố ủ ứ ệ ệ ề ấ ằ công th c và cao b ng kí hi u; ch  s  ghi li n sau kí hi u và th p ngang chân c a kí

hi u. ệ

ụ ỗ ươ ọ ắ  2.2. Kh c ph c l ậ i khi l p ph ng trình hóa h c:

ể ậ ể ượ ươ ầ ọ ọ ế * Đ  có th  l p đ ộ c m t ph ng trình hóa h c, h c sinh c n vi t đúng ph ươ   ng

ữ ừ ọ ươ ạ ọ ạ trình hóa h c d ng ch . T  ph ấ ằ   ữ ng trình hóa h c d ng ch  thay tên các ch t b ng

ọ ượ ơ ồ ả ứ ứ ừ ằ ươ ọ công th c hóa h c đ c s  đ  ph n  ng, t đó cân b ng ph ng trình hóa h c.

ậ ươ ọ ườ Tuy nhiên trong quá trình l p ph ọ ng trình hóa h c, h c sinh th ng v ướ   ng

Trang 6

ắ ở ộ ố ấ ề m c m t s  v n đ  sau:

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ườ ị ượ ả ứ ấ ấ ầ ọ      ­ H c sinh th ng không xác đ nh đ c ch t tham gia ph n  ng (ch t ban đ u) hay

ấ ạ ả ứ ả ẩ ươ ch t t o thành sau ph n  ng (s n ph m) nên không vi ế ượ t đ c ph ọ   ng trình hóa h c

ả x y ra.

ọ ế ắ ầ ằ ừ ử ố ể ­ H c sinh không bi t b t đ u cân b ng t nguyên t nguyên t nào, làm sao đ  tìm

ượ ệ ố ư ế ỗ ạ ằ đ c h  s , m i d ng bài có cách cân b ng nh  th  nào.

ặ ằ ượ ố ử ộ ố ằ ­ Ho c sau khi cân b ng đ c s  nguyên t m t nguyên t ế    thì không cân b ng ti p

ử ố ạ các nguyên t nguyên t còn l i.

ố ậ ộ ươ ọ ầ ủ ả ứ => Do đó mu n l p m t ph ng trình ph n  ng hóa h c đ y đ , chính xác thì:

ả ắ ữ ọ ươ ọ ở 1, H c sinh ph i n m v ng ba ng trình hoá h c ớ  SGK l p 8 là: ậ cướ  l p ph b

ế ơ ồ ả ứ t s  đ  ph n  ng. B c ướ 1: Vi

ố ử ủ ỗ ố ệ ố ợ c a m i nguyên t ặ   : Tìm h  s  thích h p đ t B ằ c ướ 2: Cân b ng s  nguyên t

ướ ứ ố ử ủ ỗ ế ằ tr c các công th c sao cho s  nguyên t c a m i nguyên t ố ở 2 v  b ng nhau.

ế ươ ọ t ph ng trình hoá h c. B c ướ 3: Vi

ế ươ ầ ư ả ứ ướ ẫ ọ ọ    2, Khi h c sinh vi t ph ng trình ph n  ng giáo viên c n l u ý, h ng d n h c sinh

ể ậ ơ ồ ả ứ ẩ ấ ả ọ ị xác đ nh ch t tham gia, s n ph m đ  l p s  đ  ph n  ng hóa h c.

ớ ắ ạ ư ắ ỳ ụ     Ví d  1:ụ   L u hu nh tác d ng v i s t t o ra s t(II)sunfua.

ắ ấ ỳ ư ­ Ch t tham gia: l u hu nh và s t.

ấ ả ẩ ­ Ch t s n ph m: săt(II)sunfua.

ươ ọ ạ ư ắ ỳ ữ:      L u hu nh + s t ắ s t(II)sunfua Ph ng trình hóa h c d ng ch

ả ứ ơ ồ ọ S  đ  ph n  ng hóa h c: S + Fe ­­­> FeS

ụ ẽ ẽ ạ ớ ả i phóng khí hiđrô. Ví d  2:ụ  K m tác d ng v i axit clohiđric t o ra k m clorua và gi

ấ ẽ ­ Ch t tham gia: k m và axit clohidric.

ẽ ả ẩ ­ S n ph m: k m clorua và khí hidro.

ươ ọ ạ ẽ ẽ ữ K m + axit clohiđric  k m clorua + khí hiđrô Ph ng trình hóa h c d ng ch :

Trang 7

ả ứ ơ ồ ọ Zn + HCl ­­­> ZnCl2 + H2 S  đ  ph n  ng hóa h c:

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ả ứ ơ ồ ậ ướ ẫ ọ 3, Sau khi l p s  đ  ph n  ng thì giáo viên h ằ   ng d n h c sinh cách cân b ng

ươ ọ ươ ọ ph ng trình hóa h c và hoàn thành ph ng trình hóa h c đó.

ể ự ệ ố ể ệ ằ ộ   Tuy nhiên đ  cân b ng nhanh và chính xác h  s  các em có th  th c hi n m t

trong các cách sau:

ằ ươ ệ ố ậ . Cách 1 :   Cân b ng theo ph ng pháp “H  s  th p phân”

ả ứ ể ằ ươ ự ệ ầ ng pháp này ta c n th c hi n các B cướ  sau. Đ  cân b ng ph n  ng theo ph

ệ ố ư ố ướ ứ c các công th c hoá B ố c ướ 1: Đ a các h  s  là s  nguyên hay phân s  vào tr

ố ử ế ằ ọ h c sao cho s  nguyên t hai v  b ng nhau.

ẫ ố ồ ử ẫ ể ượ ồ ỉ c PTHH hoàn ch nh. B c ướ 2: Quy đ ng m u s  r i kh  m u đ  đ

to

ả ứ ằ   Ví d  1:ụ  Cân b ng ph n  ng sau.

P + O2 P2O5 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ấ ở ế ả ử ử Ở ươ  ph ng trình này ta th y v  ph i có 2 nguyên t P và 5 nguyên t O còn ở ế   v

ử ử ộ trái có m t nguyên t P và 2 nguyên t ậ  O v y.

2 đ  cân b ng s  nguyên t

ư ệ ố ướ ể ằ ố Cách làm: Đ a h  s  2 vào tr ệ ố c P h  s vào tr c Oướ ử .

5 2

t0  O2 ­­­(cid:0)

2P + P2O5

5 2

Ti p đó ta quy đ ng m u s  chung là 2 ta đ

ẫ ố ế ồ ượ c.

t0  O2 ­­­(cid:0)

2. P2O5

2 (cid:0)P 2

5 2

2 2

to

ử ẫ ượ ươ ỉ Kh   m u ta đ c ph ọ ng trình hóa h c hoàn ch nh.

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 4P + 5O2 2P2O5

to

ả ứ ằ Ví d  2:ụ  Cân b ng ph n  ng sau.

C2H2 + O2 CO2 + H2O (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ấ ở ế ả ử ở ử Ở ươ  ph ng trình này ta th y v  ph i có 1 nguyên t C, bên trái có 2 nguyên t C.

2

Trang 8

ặ ệ ố ướ Cách làm: Đ t h  s  2 vào tr c CO

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

to

C2H2 + O2 2CO2 + H2 O (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ấ ở ế ử ở ế ả ử Lúc này ta th y v  trái có 2 nguyên t O còn v  bên ph i có 5 nguyên t ậ  O v y ta

ệ ố thêm h  s vào O2

5 2

to

C2H2 + O2 2CO2 + H2O (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

5 2

to

ươ ự ử ẫ ố ồ ồ ượ ươ ọ T ng t quy đ ng r i kh  m u s  ta đ c ph ng trình hóa h c.

to

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 2C2H2 + 5O2 4CO2 + 2H2O

Al + O2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Ví d  3:ụ  Al2O3

2

ươ ự ặ ướ T ng t ta đ t 2 vào tr c Al và vào tr c Oướ

3 2

to

Al2O3 2Al + O2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

3 2

to

ẫ ố ớ ử ẫ ồ ồ ượ ươ ọ Quy đ ng m u s  v i 2 r i kh  m u ta đ c ph ng trình hoá h c.

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 2Al2O3 4Al + 3O2

Ư ể ươ ụ ặ ệ ả ớ ệ ươ Ph ng pháp này áp d ng đ c bi t có hi u qu  v i các ph ng trình có *  u đi m:

ấ ổ ả ứ ề ấ ặ ấ ơ ộ ố ừ ư ế m t ho c nhi u ch t là đ n ch t, t ng s  ch t trong ph n  ng t 3 đ n 4 (nh  các

ả ứ ả ứ ỷ ạ ữ ạ ớ ấ ph n  ng gi a kim lo i, phi kim v i các ch t khác hay các ph n  ng  phân hu  t o ra

ấ ơ đ n ch t).

ượ ươ ụ ượ ữ ươ ể  Ph ng pháp này không áp d ng đ c cho nh ng ph ng trình khó, * Nh c đi m:

3 ­­­ > Cu(NO3)2   +  NO2   +  H2O

ả ứ ư ề ố ấ s  ch t trong ph n  ng nhi u nh :  Cu + HNO

ươ ọ ươ ẵ ẻ Cách 2 ằ   :   Cân b ng các ph ng trình hoá h c theo ph ng pháp “ch n­l ”.

ể ươ ư ằ ­ Đ  cân b ng theo ph ng pháp  này ta làm nh  sau:

ấ ướ ả ứ ế ố ử ủ ộ Xét các ch t tr c và sau ph n  ng. N u s  nguyên t c a cùng m t nguyên t ố

ố ẵ ộ ố ứ ọ ở ạ ố ẻ trong m t s  công th c hoá h c là s  ch n còn ứ  công th c khác l i là s  l thì đ t h ặ ệ

Trang 9

ướ ứ ố ử ẻ ệ ố ạ ố s  2 tr c công th c có s  nguyên t là l , sau đó tìm các h  s  còn l i.

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

to

ằ ươ ọ ng trình hoá h c sau. Ví d  1:ụ  Cân b ng ph

FeS2 + O2 Fe2O3 + SO2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

Cách làm:

2O3 là l

ấ ố ử ẻ ậ ầ Ta th y s  nguyên t oxi trong O ẵ 2 và SO2 là ch n còn trong Fe v y c n đ t h ặ ệ

2O3

to

ướ ứ ố s  2 tr c công th c Fe

FeS2 + O2 2Fe2O3 + SO2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

to

ầ ượ ế ư ằ ắ ỳ Ti p theo ta l n l t cân b ng s t và l u hu nh.

to

4FeS2 + O2 2Fe2O3 + SO2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

4FeS2 + O2 2Fe2O3 +8SO2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ấ ở ế ệ ố ả ả ằ ố ổ ộ Cu i cùng ta cân b ng oxi ta th y v  ph i có t ng c ng 22 oxi , ph i thêm h  s  11

2 ta đ

to

ướ ứ ượ ươ ọ vào tr c công th c O c ph ng trình hoá h c.

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 4FeS2 + 11 O2 2Fe2O3 + 8SO2

ằ ọ Ví d  2:ụ  Cân b ng ph

ươ ng trình hoá h c sau. Al + CuCl2 ­­­(cid:0) AlCl3 + Cu

2  là ch n còn trong AlCl

3 l

ứ ấ ẵ ẻ ậ Cách làm: Ta th y clo trong công th c CuCl v y.

3

ướ ứ Thêm 2 tr

c công th c AlCl Al + CuCl2 ­­­(cid:0) 2AlCl3 + Cu

ế ằ Ti p theo ta cân b ng Clo .

2Al + 3 CuCl2 ­­­(cid:0) 2AlCl3 + Cu

ố ượ ươ ọ ồ Cu i cùng ta cân b ng đ ng ta đ c ph ng trình hoá h c.

to

ằ 2Al + 3CuCl2  (cid:0) 2AlCl3 + 3Cu

Al + O2 Al2O3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Ví d  3ụ

ả ố ử ẵ Cách làm: C  nguyên t nhôm và nguyên t ứ   ứ  oxi trong 1 công th c là ch n 1 công th c

to

ẻ ư ố ẻ ằ ơ ướ là l nh ng oxi có s  l cao h n nên cân b ng oxi tr c.

Trang 10

Al + O2 2Al2O3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

to

to

Al + 3 O2 2Al2O3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 4Al + 3 O2 2Al2O3

to

ế ướ ệ ố ế ườ ẻ ử ẫ ả ằ N u cân b ng nhôm tr c h  s  ti p theo th ng l ồ  ph i quy đ ng kh  m u:

to

2Al + O2 Al2O3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

2Al + O2 Al2O3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

3 2

to

ệ ố ớ ử ẫ ồ Nhân các h  s  v i 2 r i kh  m u .

4 Al + 3O2 2Al2O3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

to

ằ ố ượ ươ ọ Cu i cùng ta cân b ng ta đ c ph ng trình hoá h c.

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 4 Al + 3O2 2Al2O3

Ư ườ ợ ụ ể ề ể ố ể  Trong các tr ng h p c  th  có th  các PTHH có nhi u nguyên t mà ở *  u đi m:

ộ ố ẵ ở ộ ố ẻ ọ ố ố ẻ ơ m t s  là ch n m t s  bên là l do đó ta nên ch n nguyên t có s  l cao h n đ ể

cân b ng.ằ

ượ ươ ố ớ ữ ỉ ươ ả ể  Ph ụ ng pháp này ch  áp d ng đ i v i nh ng ph ơ ng trình đ n gi n. * Nh c đi m:

ỏ ấ ộ ố Cách 3: Tìm b i s  chung nh  nh t:

ớ ấ ả ấ ấ ấ ơ V i PTHH có t t c  3 ch t trong đó có 2 ch t là đ n ch t thì sau khi ch n đ ọ ượ   c

ố ấ ủ ộ ố ể ể ằ ợ ỏ nguyên t thích h p đ  cân b ng ta có th  tìm b i s  chung nh  nh t c a các ch  s ỉ ố

to

ố ọ ể ệ ố ứ nguyên t đó trong công th c hoá h c đ  tìm 2 h  s  cùng lúc.

Al + Cl2 AlCl3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Ví d  1:ụ

ọ ố ấ ủ ộ ố ỉ ố ể ằ ỏ Cách làm: Ta ch n nguyên t clo đ  cân b ng b i s  chung nh  nh t c a 2 ch  s  2, 3

3. L y 6 : 2 = 3 đi n 3 tr

2 ta đ

to

ề ấ ướ ề ấ ướ là 6. Ta l y 6 : 3 = 2 đi n 2 tr c AlCl c Cl c.ượ

Al +3Cl2 2AlCl3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

to

ằ Cân b ng nhôm:

2Al + 3Cl2 2AlCl3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

Trang 11

ằ ố ượ ươ ọ Cu i cùng cân b ng ta đ c ph ng trình hoá h c.

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

to

to

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 2Al + 3Cl2 2AlCl3

P + O2 P2O5 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Ví d  2:ụ

ấ ủ ể ằ ọ ỏ ấ   ộ ố Cách làm: Ta ch n oxi đ  cân b ng. B i s  chung nh  nh t c a 2 và 5  là 10. l y

ỉ ố ủ ố ừ ứ ộ ố b i s  chung trên chia cho ch  s  c a nguyên t ọ    oxi trong t ng công th c hoá h c

ệ ố ể đ  tìm h  s .

2; 10 : 5 = 2 đi n 2 vào tr

2O5 ta đ

to

ề ướ ề ướ 10 : 2 = 5 đi n 5 vào tr c O c P c:ượ

P + 5O2 2P2O5 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

to

ằ ằ ố ướ ượ Sau đó cân b ng ph t pho b ng cách thêm 4 vào tr c P ta đ c PTHH.

to

(cid:0) (cid:0) (cid:0) 4P + 5O2 2P2O5

NH3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Ví d  3:ụ N2 + H2

ỉ ố ủ ấ ủ ộ ố ầ ọ Cách làm: Ta ch n Hidrô. B i s  chung g n nh t c a 2 ch  s , c a nguyên t ố

ừ ấ ỉ ố ủ ộ ố Hiđrô là 6 l y b i s  chung v a tìm đ ượ ầ ượ c l n l t chia cho ch  s  c a các ch ỉ

to

ừ ứ ượ ệ ố ươ ứ ố s  trong t ng công th c, ta tìm đ c các h  s  t ng  ng là:

to

N2 + 3H2 2NH3 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

2 + 3H2

(cid:0) (cid:0) (cid:0) ố ượ ươ ọ Cu i cùng ta đ c ph ng trình hoá h c:            N 2NH3

ươ ả ứ ữ ấ ấ ớ Ư ể  Ph ơ   ng pháp này v i nh ng ph n  ng có 3 ch t trong đó có 2 ch t là đ n *  u đi m:

ch t.ấ

ượ ụ ữ ỉ ươ ụ ả ơ ể  Ch  áp d ng cho nh ng ph ng trình đ n gi n, khó áp d ng cho các * Nh c đi m:

ươ ứ ạ ph ng trình khó, ph c t p.

ả ứ ằ ươ ể ằ ạ ố  Đ  cân b ng ph ươ   ng Cách 4 :   Cân b ng ph n  ng theo ph ng pháp “ Đ i s ”.

ươ ự ệ ọ trình hoá h c theo ph ầ ng pháp này ta c n th c hi n các B c ướ sau:

ầ ượ ư ướ t vào tr ứ c công th c hoá h c ọ ở    2 B ệ ố c ướ 1: Đ a các h  s  a, b , c, d, e… l n l

ế ủ v  c a PTHH.

ố ươ ệ ử ở ế ủ  2 v  c a ph ằ ng trình b ng 1 h  ph ươ   ng B ằ c ướ 2: Cân b ng s  nguyên t

Trang 12

ạ ố ậ ể ậ ứ ư ấ ượ ươ ẩ trình đ i s  b c nh t ch a các  n a, b, c, d, e…(l u ý đ  l p đ c các ph ng trình

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ữ ắ ố ử ủ ố ở ế ằ ổ ố ổ ầ c n n m v ng t ng s  nguyên t c a 1 nguyên t v  trái luôn b ng t ng s  nguyên

ố ở ế ố ấ ư ậ ế ả ớ ổ ử t , nguyên t đó ấ  v  ph i. Nh  v y v i 1 PTHH b t kì n u có t ng s  ch t là n thì ta

ậ ượ ươ luôn l p đ c (n – 1) ph ng trình).

ả ệ ươ ừ ậ ệ ố ư ể i h  ph ng trình v a l p đ  tìm các h  s  a, b, c, d, e… (l u ý vì B c ướ 3: Gi

ươ ị ấ ư ẩ ọ ỉ ệ h  ph ẩ   ng trình có n  n nh ng ch  có (n­1) PTHH nên ta ch n 1 giá tr  b t kì cho 1  n

ễ ượ ạ ị ả ệ ố ố s  nào đó sao cho d  tìm đ ệ ố c các h  s  còn l i theo giá tr  đó, gi i tìm các h  s  còn

i).ạ l

ư ừ ị ượ ệ ố ế c vào PTHH (n u h  s  tìm B c ướ 4: Đ a các giá tr  (a, b, c, d, e…) v a tìm đ

ượ ử ẫ ố ồ ồ đ c là phân s  ta quy đ ng r i kh  m u).

ậ ươ ọ ng trình hoá h c.

Ví d  :ụ  L p ph Cu + HNO3 ­­­­(cid:0) Cu(NO3)2 + NO2 + H2O

ặ ứ

ệ ố ợ c ướ 1: Đ t các h  s  h p th c vào PTHH. B a Cu + b HNO3 ­­­­(cid:0) c Cu(NO3)2 + d NO2 + e H2O

ế ậ ệ ươ ệ ổ ự ố ố t l p h  ph ng trình d a vào m i liên h  t ng s  nguyên t ử ủ    c a B c ướ 2: Thi

ố ả ằ ố ử ủ ố ở ả ậ 1 nguyên t ổ  ph i b ng t ng s  nguyên t c a nguyên t đó bên ph i: Ta l p đ ượ   c

ậ ượ ấ ươ ạ ố các PTHH (5 ch t nên l p đ c 4 ph ng trình đ i s ).

ố ử Xét s  nguyên t Cu : a = c

(1)

ố ử Xét s  nguyên t H   : b = 2.e (2)

ố ử Xét s  nguyên t N   : b = 2 . c + d (3)

(cid:0) ố ử Xét s  nguyên t O   : 3b = 3.2.c + 2d + e 3b = 6c + 2d + e (4)

ả ệ ươ ạ ố ệ ố ằ ọ i h  ph ng trình đ i s  trên b ng cách: ch n h  s  c = 1 (có th ể B c ướ 3: Gi

ọ ệ ố ể ặ ệ ơ ị ừ (1)

ậ ch n 1 h  s  khác và 1 giá tr  khác tuy v y vi c tính có th  g p khó khăn h n) t  (cid:0) a = c = 1

ị ượ khác ta có: b = 2e (cid:0) e = . Thay các giá tr  trên vào(3) và(4) ta đ c.

b 2

Trang 13

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

b = 2 + d

3b = 6 + 2d + 5b = 12 + 4d (cid:0)

b 2

ượ Gi ả ệ ươ i h  ph ng trình trên ta đ c: d = 2; b = 4

(cid:0) ươ ượ ng trình (2) ta đ c:

b = 4 thay vào ph 4 = 2. e (cid:0) e = 2

ệ ố ừ ư ượ ượ ươ c vào PTHH ta đ c ph ng trình hoàn B c  ướ 4: Đ a các h  s  v a tìm đ

ỉ ch nh:

Cu + 4HNO3     Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

ấ ươ ặ ệ ớ ươ Ư ể V iớ  b t kì ph ọ ng trình hoá h c nào, đ c bi t là v i các ph ng trình khó *  u đi m:

ụ ượ ệ ố ợ ế n u áp d ng đúng ta luôn tìm đ c các h  s  thích h p.

ượ ươ ả ố ệ ệ ể ể : Ph ng pháp này dài, gi i có th  ra nghi m là phân s  vi c tính toán * Nh c đi m

ụ ế ầ ẫ ấ ỉ ươ ờ ễ d  nh m l n do đó m t th i gian. N u ch  áp d ng ph ằ   ng pháp này thì khi cân b ng

ươ ớ ạ các ph ng trình khó và không gi ề ờ i h n v  th i gian.

ư ớ ọ ọ ả ệ ươ ỉ ướ ẫ ọ H c sinh l p 8 ch a h c gi i h  ph ng trình nên ch  h ng d n cho h c sinh khá

gi i.ỏ

ươ ị Cách 5 :    Ph ụ   ng pháp hóa tr  tác d ng:

ị ủ ụ ị ử ử ủ ố ­ Hóa tr  tác d ng là hóa tr  c a nhóm nguyên t hay nguyên t c a các nguyên t trong

ấ ạ ch t tham gia và t o thành trong PUHH.

ươ ế ầ ướ ụ * Áp d ng ph ng pháp này c n ti n hành các b c sau:

ụ ị ị + Xác đ nh hóa tr  tác d ng:

II – I      III – II            II­II       III – I

BaCl2 + Fe2(SO4)3 –> BaSO4 + FeCl3

ầ ượ ừ ụ ị ả Hóa tr  tác d ng l n l t t trái qua ph i là:

II – I – III – II – II – II – III – I

Trang 14

ấ ủ ộ ố ụ ỏ ị + Tìm b i s  chung nh  nh t c a các hóa tr  tác d ng:

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

BSCNN(1, 2, 3) = 6

ấ ị ượ + L y BSCNN chia cho các hóa tr  ta đ ệ ố c các h  s :

6/II = 3, 6/III = 2, 6/I = 6

ả ứ Thay vào ph n  ng:

3BaCl2 + Fe2(SO4)3 –> 3BaSO4 + 2FeCl3

ươ ẽ ủ ố ượ ệ ị Ư ể  Dùng ph ng pháp này s  c ng c  đ c khái ni m hóa tr , cách tính hóa *  u đi m:

ớ ị ị ủ tr , nh  hóa tr  c a các nguyên t ố ườ  th ặ ng g p.

ượ ị ủ ọ ị ố ể  H c sinh không xác đ nh đúng hóa tr  c a các nguyên t , nhóm nguyên * Nh c đi m:

ế ẫ ằ ươ ử t thì d n đ n cân b ng sai ph ng trình.

ụ ấ ộ ươ ể ề ọ ằ   ng trình hóa h c có th  có nhi u cách cân b ng => Qua các ví d  trên ta th y m t ph

ạ ỗ ươ ả ứ ạ ữ ằ ớ khác nhau. V i m i lo i ph ng trình ph n  ng thì l i có nh ng cách cân b ng phù

ợ ươ ứ h p t ng  ng.

ươ ươ ươ Trong các ph ng pháp trên thì ph ệ ố ậ ng pháp h  s  th p phân, ph ng pháp

ẵ ẻ ộ ố ấ ỏ ườ ố ớ ọ ử ụ ớ ch n l và tìm b i s  chung nh  nh t là th ng xuyên s  d ng đ i v i h c sinh l p 8.

ươ ạ ể ự ể ả ệ Các ph ng pháp còn l i các em có th  tham kh o thêm đ  t ậ    rèn luy n kĩ năng l p

ươ ả ph ọ ng trình hóa h c cho b n thân.

ả ự ằ ố ố ỏ Cu i cùng: Mu n cân b ng nhanh và chính xác đòi h i các em ph i t ậ    giác v n

ườ ạ ằ ươ ọ ụ d ng th ng xuyên và linh ho t các cách cân b ng vào các ph ng trình hóa h c  c ụ

ể ể ủ ụ ằ ầ ỹ ỉ th  đ  thu n th c hoàn ch nh k  năng cân b ng c a mình.

Ế Ả 3. K T QU :

ề ượ ớ ọ ụ ớ ọ Đ  tài này đ ọ   c tôi áp d ng v i h c sinh l p 8 trong năm h c 2010 – 2011 và h c

ượ ộ ố ế ả kì I năm 2011 – 2012 t ạ ườ i tr ng THCS Thanh An, tôi thu đ c m t s  k t qu  nh ư

sau:

- S  l

ố ượ ọ ủ ệ ậ ứ ể ấ ạ ọ ng h c sinh hi u bài, thành th o vi c l p công th c hóa h c c a ch t,

Trang 15

ế ằ ạ ớ ế vi t và cân b ng PTHH ngay t i l p chi m t ỷ ệ  l cao.

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ế ượ ọ ờ ự ộ ậ - Giáo viên ti ệ t ki m đ c th i gian, h c sinh t giác, đ c l p làm bài. Phát huy

ượ ự ủ ọ đ c tính tích c c c a h c sinh.

ế ả ụ ể * K t qu  c  th :

ế ậ ằ Kĩ năng vi t, l p PTHH, cân b ng PTP Ư

Năm h cọ L pớ Lo iạ Lo iạ Lo iạ Lo iạ

y uế TB Khá Gi iỏ

2010 ­ 2011

6,5% 45,5% 34% 14% 8 ụ Khi đã áp d ng SKKN

ọ H c kì I (2011 – 4% 40% 38% 18% 8 2012)

Khi đã

ụ áp d ng SKKN

Ậ

Ầ

Ế

PH N III. K T LU N:

ộ ố ỗ ủ ể ự ụ ệ ắ ậ ề Đ  th c hi n thành công đ  tài “ Kh c ph c m t s  l i c a HS khi l p CTHH,

ế Ư ầ ằ ớ vi ọ t và cân b ng PTP  cho h c sinh l p 8.”, giáo viên c n:

ữ ấ ỗ ườ ắ ả ạ ạ a. Nh n m nh nh ng l ọ i mà h c sinh th ộ   ng m c ph i khi d y các n i

dung liên quan.

b. H ng d n h c sinh n m v ng các kí hi u hóa h c c a các nguyên t

ọ ủ ướ ữ ệ ắ ẫ ọ ố   ,

ằ ậ ươ ọ cách l p CTHH, cân b ng ph ng trình hóa h c.

ụ ạ ằ ậ ớ ừ ễ ế ợ c. Cho bài t p ví d  phù h p v i các d ng cân b ng t d  đ n khó, t ừ ơ   c

Trang 16

ế ả b n đ n nâng cao.

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ậ ở ớ ế ề ề ằ ắ ọ d. Cho h c sinh làm nhi u bài t p ứ    l p và v  nhà nh m kh c sâu ki n th c

ở ộ ọ ộ và m  r ng n i dung bài h c.

ộ ố ủ ệ ả ạ ế           Trên đây là m t s  kinh nghi m c a tôi rút ra trong quá trình gi ng d y. Sáng ki n

ị ồ ự ủ ề ế ệ ấ ẫ này v n còn nhi u thi u sót, r t mong s  đóng góp c a anh, ch  đ ng nghi p và các

ị ể ượ ể ả ơ ỉ ậ b c đàn anh, đàn ch  đ  nó đ c hoàn ch nh h n. Và b n thân tôi có th  đúc rút đ ượ   c

ả ả ữ ệ ệ ầ ạ ổ ộ nh ng kinh nghi m b  ích góp ph n nâng cao hi u qu  gi ng d y b  môn.

ườ ự Ng ệ i th c hi n

ễ ị Nguy n Th  Thùy Linh

ậ ủ ổ chuyên môn:

Trang 17

ổ ưở Nh n xét, đánh giá c a t ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................                                                                            T  tr ng

ắ

ề

ộ ố ỗ

ụ

ế

ớ

ọ

ậ

i  khi  vi

t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p

Đ  tài: Kh c ph c m t s  l 8.

ầ ị Tr n Th  Nhung

ọ ậ ườ ộ ồ ng THCS Thanh An

ộ ồ ủ ị ủ Nh n xét và đánh giá c a H i đ ng khoa h c tr ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................                                                                             Ch  t ch h i đ ng

ả ỗ Đ  Xuân C nh

ớ ậ ả ủ ộ ồ

Trang 18

ọ Nh n xét, đánh giá c a H i đ ng khoa h c Phòng GD&ĐT H n Qu n. ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................