Đ tài: Kh c ph c m t s l i khi vi t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p ề ắ ụ ộ ố ỗ ế ậ ọ ớ
8.
PH N I. ĐT V N ĐẦ Ặ Ấ Ề
Hóa h c là môn khoa h c th c nghi m, nghiên c u v các ch t, s bi n đi c aọ ọ ự ệ ứ ề ấ ự ế ổ ủ
ch t và ng d ng c a chúng. Hóa h c có vai trò r t quan tr ng trong cu c s ng c aấ ứ ụ ủ ọ ấ ọ ộ ố ủ
chúng ta. Vì v y c n h c t t môn hóa h c đ v n d ng thành th o các ki n th cậ ầ ọ ố ọ ể ậ ụ ạ ế ứ
vào th c ti n.ự ễ
Đ h c t t h c sinh c n ph i làm t t các bài t p hóa h c, n m v ng cách l pể ọ ố ọ ầ ả ố ậ ọ ắ ữ ậ
CTHH, vi t PTHH và cân b ng PTP . Đây là m t s yêu c u c b n mà h c sinhế ằ Ư ộ ố ầ ơ ả ọ
c n ph i đt đc.ầ ả ạ ượ
Tuy nhiên, vì m i ti p xúc v i môn h c này, nên ph n l n h c sinh l p 8 còn ch aớ ế ớ ọ ầ ớ ọ ớ ư
có ph ng pháp h c t p phù h p, ch a lĩnh h i t t các ki n th c c a b môn vìươ ọ ậ ợ ư ộ ố ế ứ ủ ộ
v y còn m c nhi u sai sót. Đc bi t khi làm bài t p Hóa h c h c sinh còn ch aậ ắ ề ặ ệ ậ ọ ọ ư
thu c kí hi u các nguyên t , không xác đnh đc CTHH c a ch t, không xác đnhộ ệ ố ị ượ ủ ấ ị
đc ch t tham gia ph n ng, ch t s n ph m, không vi t và cân b ng đcượ ấ ả ứ ấ ả ẩ ế ằ ượ
PTHH…
- Qua các năm d y Hóa H c 8, tôi g p r t nhi u khó khăn trong vi c h ng d n choạ ọ ặ ấ ề ệ ướ ẫ
h c sinh vi t CTHH các ch t, rèn luy n k năng vi t và cân b ng ph ng trình hóaọ ế ấ ệ ỹ ế ằ ươ
h c.ọ
- Khi cân b ng ph ng trình hóa h c vi c vi t đúng công th c hóa h c là r t quanằ ươ ọ ệ ế ứ ọ ấ
tr ng. Các em h c sinh hay vi t sai công th c hóa h c d n đn các em cân b ng saiọ ọ ế ứ ọ ẫ ế ằ
các ph ng trình hóa h c. ươ ọ
- H c sinh ch a quen cách l p, cân b ng ph ng trình hóa h c nên còn m h vàọ ư ậ ằ ươ ọ ơ ồ
luôn nghĩ l p ph ng trình hóa h c là khó. Các em ch a có k năng cân b ngậ ươ ọ ư ỹ ằ
ph ng trình hóa h c đ áp d ng làm các d ng bài t p có liên quan.ươ ọ ể ụ ạ ậ
- Tôi ti n hành kh o sát th c t h c sinh kh i 8 v i bài ki m tra sauế ả ự ế ọ ố ớ ể :
A. Tr c nghi m: ắ ệ
Trang 1
Đ tài: Kh c ph c m t s l i khi vi t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p ề ắ ụ ộ ố ỗ ế ậ ọ ớ
8.
Khoanh tròn vào ch cái đu c a đáp án đúng nh t: ữ ầ ủ ấ (5đ)
1. Công th c hóa h c c a h p ch t có phân t g m 1Cu, 1S, 4O là:ứ ọ ủ ợ ấ ử ồ
a. CuSO4b. CuSo4c. CuS2O4d. Cu2SO4
2. Ph ng trình hóa h c nào d i đây vi t đúng?ươ ọ ướ ế
a. K + O2
to
K2O b. 2K + O2
to
K2O
c. 4K + O2
to
2K2O c. K + O2
to
2K2O
3. Cho ph n ng sau: Fe + 2HCl ả ứ FeCl2 + H2. Ch t tham gia ph n ng là:ấ ả ứ
a. Fe, FeCl2b. Fe, HCl c. FeCl2, H2d. Fe, H2
4. Công th c hóa h c nào d i đây vi t sa?ứ ọ ướ ế
a. FeSO4 b. Zncl2c. Na2O d. H2O
5. Cho ph n ng hóa h c sau: 2Mg + Oả ứ ọ 2 a MgO. Hãy xác đnh h s ị ệ ố a.
a. a = 4 b. a =3 c. a = 2 d. a = 1
B. T lu n:ự ậ
Câu 1: (2đ) L p công th c hóa h c c a h p ch t đc t o b i:ậ ứ ọ ủ ợ ấ ượ ạ ở
a. Fe ( III) và Cl ( I) b. Ca (II) và (PO4) (III)
Câu 2: (3đ) Ch n h s thích h p và l p PTHH cho các s đ d i đây:ọ ệ ố ợ ậ ơ ồ ướ
a. P + O2 --- > P2O5
b. Na2O + HCl --- > NaCl + H2O
c. P2O5 + H2O --- > H3PO4
d. CuSO4 + NaOH --- > Cu(OH)2 + Na2SO4
e. KClO3 --- > KCl + O2
Đáp án:
A. Tr c nghi m: ắ ệ M i t đi n đúng đc 1 đ.ỗ ừ ề ượ
Câu 1 2 3 4 5
Đáp án a c b b a
B. T lu n:ự ậ
Trang 2
Đ tài: Kh c ph c m t s l i khi vi t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p ề ắ ụ ộ ố ỗ ế ậ ọ ớ
8.
Câu 1: (2đ) L p công th c hóa h c c a h p ch t đc t o b i:ậ ứ ọ ủ ợ ấ ượ ạ ở
a. Fe ( III) và Cl ( I)
FexCly
Theo QTHT: x.III = y.I 0,5đ
x/y = I/ III = 1/3
V y x = 1; y = 3. Công th c h p ch t: FeClậ ứ ợ ấ 3 0,5đ
b. Ca (II) và (PO4) (III)
Cax(PO4)y
Theo QTHT: x.II = y.III 0,5đ
x/y = III/ II = 3/2
V y x = 3; y = 2. Công th c h p ch t: Caậ ứ ợ ấ 3(PO4)20,5đ
Câu 2: (3đ) M i ph ng trình ph n ng cân b ng đúng đc 0,5đ.ỗ ươ ả ứ ằ ượ
a. 4P + 5O2
to
2P2O5
b. Na2O + HCl 2NaCl + H2O
c. P2O5 + 3H2O > 2H3PO4
d. CuSO4 + 2NaOH Cu(OH)2 + Na2SO4
e. 2KClO3
to
2KCl + 3O2
f. Fe2O3 + 3H2SO4 Fe2(SO4)3 + 3H2O
K t qu kh o sát thu đc nh sau:ế ả ả ượ ư
Năm h cọL pớ
Kĩ năng vi t, l p PTHH, cân b ng PTPế ậ ằ Ư
Lo i y uạ ế Lo i TBạLo iạ
Khá
Lo i Gi iạ ỏ
2009 – 2010
Khi ch aư
áp d ng SKKNụ
8 21,5% 45% 27% 6,5%
Trang 3
Đ tài: Kh c ph c m t s l i khi vi t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p ề ắ ụ ộ ố ỗ ế ậ ọ ớ
8.
Đ góp ph n làm đn gi n hoá các khó khăn đó, tôi đã tìm hi u và l a ch n m tể ầ ơ ả ể ự ọ ộ
s ph ng pháp giúp các em kh c ph c m t s l i th ng g p khi l p CTHH, vi tố ươ ắ ụ ộ ố ỗ ườ ặ ậ ế
PTHH, cân b ng b ng ph ng trình hóa h c, t đó giúp các em gi i quy t các d ngằ ằ ươ ọ ừ ả ế ạ
bài t p d dàng h n..ậ ễ ơ
PH N II. GI I QUY T V N ĐẦ Ả Ế Ấ Ề
1. C S LÍ LU N:Ơ Ở Ậ
* M c đích c a vi c áp d ng đ tài này là:ụ ủ ệ ụ ề
- Nh m kh c ph c m t s l i th ng g p c a h c sinh khi l p công th c hóa h cằ ắ ụ ộ ố ỗ ườ ặ ủ ọ ậ ứ ọ
các ch t. ấ
- Nh m rèn luy n k năng cân b ng ph ng trình hóa h c, t đó có th v n d ngằ ệ ỹ ằ ươ ọ ừ ể ậ ụ
đ gi i nhi u d ng bài t p liên quan cho h c sinh l p 8 và các l p trên.ể ả ề ạ ậ ọ ớ ớ
- Tác đng đn s say mê, h ng thú trong h c t p c a h c sinh.ộ ế ự ứ ọ ậ ủ ọ
2. CÁC BI N PHÁP GI I QUY T V N Đ:Ệ Ả Ế Ấ Ề
2.1. Kh c ph c l i khi l p công th c hóa h c:ắ ụ ỗ ậ ứ ọ
* Khi l p công th c hóa h c h c sinh th ng m c m t s l i sau: ậ ứ ọ ọ ườ ắ ộ ố ỗ
- Ghi ch s , h s ch a đúng v trí, kho ng cách. ỉ ố ệ ố ư ị ả
Vd: H2O; 2HO; H 2O (đúng là H2O)…
- Nhóm nguyên t ghi ch s sai. Vd: Fe(OH)ử ỉ ố 3 thì ghi FeOH3
- Vi t công th c sai. Vd: phân t clế ứ ử 2; Cl ( đúng là Cl2)…
- H c sinh ch a h c thu c kí hi u các nguyên t nên còn nh m l n.ọ ư ọ ộ ệ ố ầ ẫ
Vd: Cu v i Ca; Al v i Ag; F v i Fe, Na v i N…ớ ớ ớ ớ
- Ghi không đúng chi u cao, kho ng cách. ề ả
Trang 4
Đ tài: Kh c ph c m t s l i khi vi t CTHH, l p PTHH cho h c sinh l p ề ắ ụ ộ ố ỗ ế ậ ọ ớ
8.
Vd: Cl ( đúng Cl); Al ( đúng là Al); Zn ( đúng là Zn); cl ( đúng là Cl).
* Đ h c sinh h n ch m c m t s l i đã nêu trên, giáo viên c n chú ý:ể ọ ạ ế ắ ộ ố ỗ ầ
- Yêu c u h c sinh h c thu c b ng trang 42 sgk Hóa 8.ầ ọ ọ ộ ả
- N m v ng đc các nguyên t c khi vi t kí hi u nguyên t các nguyên t :ắ ữ ượ ắ ế ệ ử ố
+ Ch cái đu vi t hoa; ch cái ti p theo vi t th ng; hai kí hi u vi t li n nhau.ữ ầ ế ữ ế ế ườ ệ ế ề
+ Công th c h p ch t g m 2 nguyên t tr lên thì kí hi u hóa h c các nguyên tứ ợ ấ ồ ố ở ệ ọ ố
ph i vi t cao ngang b ng v i nhau.ả ế ằ ớ
- D y đn bài 9 (công th c hóa h c) sgk trang 32, 33 c n chú ý k cho h c sinh vi tạ ế ứ ọ ở ầ ỹ ọ ế
công th c: ứ
a, Công th c c a đn ch t ch g m kí hi u hóa h c c a nguyên t t o nên đn ch tứ ủ ơ ấ ỉ ồ ệ ọ ủ ố ạ ơ ấ
đó. - V i đn ch t kim lo i: CTHHớ ơ ấ ạ
c a đn ch t kim lo i là kí hi u hóa h c c a nguyên t t o nên kim lo i đó.ủ ơ ấ ạ ệ ọ ủ ố ạ ạ
Vd: Công th c hóa h c c a đng, k m, than, l u hu nh…. Cu, Zn, C, S… ứ ọ ủ ồ ẽ ư ỳ
- V i đn ch t phi kim: ớ ơ ấ
+ M t s phi kim th r n: công th c hóa h c cũng là kí hi u hóa h c c a nguyên tộ ố ở ể ắ ứ ọ ệ ọ ủ ố
t o nên phi kim đó. ạ
Vd: Công th c hóa h c c a cacbon là C; c a l u hu nh là S…ứ ọ ủ ủ ư ỳ
+ Phi kim th khí ho c th l ng: công th c hóa h c g m hai nguyên t phi kim t oở ể ặ ể ỏ ứ ọ ồ ử ạ
thành nên ph i thêm ch s 2 chân kí hi u. ( tr khí ozon là Oả ỉ ố ở ệ ừ 3 )
Vd: Công th c hóa h c c a khí hidro là: Hứ ọ ủ 2; khí clo là: Cl2; dung d ch brom làị
Br2...
b, Công th c c a h p ch t: g m kí hi u hóa h c c a nh ng nguyên t t o ra ch tứ ủ ợ ấ ồ ệ ọ ủ ữ ố ạ ấ
kèm theo ch s chân. ỉ ố ở
Công th c d ng chung Aứ ạ xByCz
Trong đó: A, B, C là kí hi u hóa h cệ ọ
x, y, z là ch s và n u ch s là 1 thì không ghi.ỉ ố ế ỉ ố
Trang 5