KHÁI QUÁT ĐỊA LÝ TỰ
NHIÊN CỦA TP CẦN THƠ
Diện tích : 1.390 km2 (năm 2003)
Dân số : 1.135,5 nghìn người (năm 2005)
Mã điện thoại: 0710
Biển số xe : 65
Vị trí địa lý: Thành phố Cần Thơ là đô thị trực thuộc Trung ương,
nằm ở cửa ngõ của vùng hạ lưu sông Mê Kông, là trung tâm kinh tế,
văn hóa, đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng và liên
vận quốc tế của đồng bằng sông Cửu Long cũng như của cả nước.
Phía Bắc Cần Thơ giáp An Giang, phía Nam giáp Hậu Giang, phía Tây
giáp Kiên Giang, phía Đông giáp Vĩnh Long và Đồng Tháp.
Diện tích tự nhiên 1.390,0 km2 (số liệu năm 2003).
Dân số năm 2005 là 1.135,2 nghìn người, mật độ 492 người/km2.
Đơn vị hành chính: Cần Thơ được chia thành 4 quận (Ninh Kiều,
Bình Thủy, Cái Răng, Ô Môn) và 4 huyện (Phong Điền, Cờ Đỏ, Thốt
Nốt, Vĩnh Thạnh) với tổng số 4 thị trấn, 30 phường và 34 xã.
Khí hậu: Cần Thơ có khí hậu nhiệt đới gió mùa với 2 mùa rõ rệt.
Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4
năm sau. Nhiệt độ trung bình trong năm là 27 độ C, lượng mưa trung
bình là 1.500 – 1.800 mm/năm, tổng số giờ nắng trong năm là 2.300
– 2.500 giờ, độ ẩm trung bình đạt 83%.
Thủy văn: Cần Thơ nằm ở khu vực bồi tụ phù sa nhiều năm của
sông Mê Kông, có địa hình đặc trưng cho dạng địa hình đồng bằng.
Nơi đây có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt. Trong đó sông
Hậu là con sông lớn nhất với tổng chiều dài chảy qua thành phố là 65
km, sau đó là sông Cái (20 km) và sông Cần Thơ (16 km). Hệ thống
sông và kênh rạch dày đặc cho nước ngọt suốt 2 mùa mưa nắng, tạo
điều kiện cho nhà nông làm thủy lợi và cải tạo đất.
Tài nguyên thiên nhiên:
Tài nguyên đất: Cần Thơ có nguồn tài nguyên đất đai màu mỡ, nhất
là khu vực phù sa ngọt được bồi đắp thường xuyên, thích hợp cho
canh tác lúa, cây hoa màu, cây lương thực, tạo điều kiện để Cần Thơ
phát triển nền nông nghiệp theo hướng toàn diện.
Tài nguyên khoáng sản của Cần Thơ không nhiều, chủ yếu là sét
(gạch, ngói), sét dẻo, than bùn và cát sông.
Tài nguyên sinh vật: thảm thực vật của Cần Thơ tập trung trên đất
phù sa ngọt, gồm các loại cỏ, rong tảo, trâm bầu, dừa nước, rau má,
rau dền lửa, các loại bèo, rong đuôi chồn, bình bát…Trên vùng đất
phèn có các loài tràm, chà là nước, mây nước, điên điển, sen, súng…
Về động vật, trên cạn có gà nước, le le, trích nước, giẻ giun, trăn, rắn,
rùa… Dưới nước có các loài cá như cá lóc, cá mè, cá lăng, cá sặc rằn,
cá trê , cá bo(cid:4727) ng, cá linh, cá ba sa, cá ché p, cá đuo(cid:4727) ng, cá mè, cá lă ng,
tô m cà ng xanh, té p bạ c, té p cỏ , té p đa(cid:4727) t,...
Cần Thơ là một thành phố trực thuộc trung ương nằm trên bờ phải
sông Hậu, ở đồng bằng sông Cửu Long., cách Thành phố Hồ Chí Minh
169 km về phía tây nam. Diện tích nội thị 53 km². Thành phố Cần
Thơ có diện tích 1.389,59 km² và dân số 1,112 triệu.
Khí hậu ở Cần Thơ là khí hậu nhiệt đới với 2 mùa rõ ràng: mùa mưa
(tháng 5 đến tháng 11) và mùa khô (tháng 12 đến tháng 4). Độ ẩm
trung bình là 83%, lượng mưa trung bình 1.635 mm, nhiệt độ trung
bình 27°C.
Lịch sử
Cần Thơ vốn là đất cũ tỉnh An Giang thời Lục tỉnh của nhà Nguyễn.
Khi người Pháp chiếm Miền Tây Nam Kỳ (1867) thì tỉnh An Giang bị
cắt thành sáu tỉnh nhỏ: Châu Đốc, Long Xuyên, Sa Đéc, Cần Thơ, Sóc
Trăng và Bạc Liêu.
Năm 1957, dưới thời Đệ nhất Cộng hòa tỉnh có tên là Phong Dinh.
Năm 1976, Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam lập Hậu
Giang gồm ba tỉnh: Phong Dinh, Chương Thiện (có thị xã Vị Thanh)
và tỉnh Ba Xuyên (có thị xã Sóc Trăng) của Việt Nam Cộng hoà. Cuối
năm 1991, tỉnh Hậu Giang lại chia thành hai tỉnh: Cần Thơ và Sóc
Trăng.
Ngày 1 tháng 1 năm 2004 tỉnh Cần Thơ được chia thành thành phố
Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang ngày nay.
Thành phố Cần Thơ trực thuộc trung ương có diện tích tự nhiên là
138.959,99 ha và dân số là 1.112.121 người, bao gồm: diện tích và số
dân của thành phố Cần Thơ trực thuộc tỉnh; huyện Ô Môn; huyện
Thốt Nốt; một phần của huyện Châu Thành, bao gồm: thị trấn Cái
Răng; các ấp Thạnh Mỹ, Thạnh Huề, Thạnh Thắng, Yên Hạ và 176 ha
diện tích cùng với 2.216 người của ấp Phú Quới thuộc xã Đông
Thạnh; các ấp Thạnh Hóa, Thạnh Hưng, Thạnh Thuận, An Hưng,
Thạnh Phú, Phú Khánh, Khánh Bình và 254,19 ha diện tích cùng với
1.806 người của ấp Phú Hưng thuộc xã Phú An; các ấp Phú Thành,
Phú Thạnh, Phú Thuận, Phú Thuận A và 304,61 ha diện tích cùng với
1.262 người của ấp Phú Lợi thuộc xã Đông Phú; một phần của huyện
Châu Thành A, bao gồm: xã Trường Long; xã Nhơn Ái; xã Nhơn
Nghĩa; ấp Tân Thạnh Đông và 84,7 ha diện tích cùng với 640 người
của ấp Tân Thạnh Tây thuộc xã Tân Phú Thạnh.
Cần Thơ được biết đến như là "Tây Đô" (thủ đô của miền Tây) của
một thời rất xa. Cần Thơ nổi danh với những địa điểm như bến Ninh
Kiều, phà Cần Thơ... Hiện nay, dự án cầu Cần Thơ đang được xúc tiến
triển khai, hứa hẹn một tương lai phát triển hơn cho miền đồng bằng
trù phú này.
Sau hơn 120 năm phát triển, thành phố đang là trung tâm quan
trọng nhất của vùng đồng bằng sông Cửu Long về kinh tế, văn hóa,
khoa học và kỹ thuật.
Đơn vị hành chính
Cần Thơ được chia làm 8 đơn vị hành chính gồm 4 quận và 4 huyện:
Quận Ninh Kiều
Quận Bình Thủy
Quận Cái Răng
Quận Ô Môn
Huyện Phong Điền
Huyện Cờ Đỏ
Huyện Thốt Nốt
Huyện Vĩnh Thạnh
Tổng số thị trấn, xã, phường: 68, trong đó có 4 thị trấn, 30 phường
và 34 xã.
Cơ sở hạ tầng
Đường bộ
Thành phố Cần Thơ có các đường liên tỉnh:
Quốc lộ 91 từ Cần Thơ đi Thái Lan
Quốc lộ 80 từ Cần Thơ đi Kiên Giang
Quốc lộ 1A, từ Cần Thơ đi các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long
như Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau
Phà Cần Thơ
Quốc lộ 1 bị ngăn cách bởi sông Hậu, một bên là Vĩnh Long, một bên
là TP Cần Thơ. Việc giao thông giữa 2 bờ phụ thuộc vào phà Cần Thơ.
Cầu Cần Thơ đang được xây dựng sẽ thay thế phà Cần Thơ trong
năm 2008. Phương tiện giao thông đường bộ phong phú. Hiện nay
có 3 công ty taxi và 4 công ty xe khách đang hoạt động. Trước đây,
trong nội ô còn có một phương tiện đặc trưng là xe lôi, nhưng nay do
mật độ phương tiện khá cao nên xe lôi bị hạn chế hoạt động vào
những giờ nhất định tại một số khu vực của thành phố.
Đường thủy
Cần Thơ nằm bên bờ phía nam sông Hậu, một bộ phận của sông Mê
Kông chảy qua 6 quốc gia, đặc biệt là phần trung và hạ lưu chảy qua
Lào, Thái Lan và Campuchia. Các tàu có trọng tải lớn (trên 1.000 tấn)
có thể đi các nước và đến Cần Thơ dễ dàng. Ngoài ra, tuyến Cần Thơ
- Xà No - Cái Tư là cầu nối quan trọng giữa TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Hậu
Giang và Cà Mau.
Cần Thơ có 3 bến cảng:
Cảng Cần Thơ: Diện tích 60.000 m², có thể tiếp nhận tàu biển
10.000 tấn.
Cảng Trà Nóc: Có diện tích 16 ha, cảng có 3 kho chứa lớn với
dung lượng 40.000 tấn. Khối lượng hàng hóa thông qua cảng có
thể đạt đến 200.000 tấn/năm.
Cảng Cái Cui: Có thể phục vụ cho tàu từ 10.000-20.000 tấn, khối
lượng hàng hóa thông qua cảng là 4,2 triệu tấn/năm.
Đường hàng không
Cần Thơ có sân bay Trà Nóc, là sân bay lớn nhất khu vực đồng bằng
sông Cửu Long. Sân bay hiện đang được thi công cải tạo để đến năm
2008 sẽ trở thành sân bay quốc tế.
Điện
Cần Thơ có Nhà máy nhiệt điện Cần Thơ có công suất 200 MW, đã
hòa vào lưới điện quốc gia. Hiện tại, đang xây dựng Nhà máy nhiệt
điện Ô Môn có công suất giai đoạn đầu là 600 MW, sau đó sẽ được
nâng cấp lên 1.200 MW. Dự án đường ống dẫn khí Lô B (ngoài khơi
biển Tây)- Ô Môn đưa khí vào cung cấp cho Trung tâm điện lực Ô
Môn (tổng công suất dự kiến lên đến 2600 MW) đang được Tổng
công ty Dầu khí Việt Nam triển khai, dự kiến hoàn thành năm 2009.
Đến thời điểm đó, Cần Thơ sẽ là một trong những trung tâm năng
lượng lớn của Việt Nam.
Nước
Cần Thơ có 2 nhà máy cấp nước sạch có công suất 70.000 m³/ngày,
và dự kiến xây dựng thêm một số nhà máy để có thể cung cấp nước
sạch 200.000 m³/ngày.
Viễn thông
Hệ thống bưu điện, viễn thông của thành phố Cần Thơ gồm 1 bưu
điện trung tâm, 4 bưu điện huyện đủ điều kiện cung cấp thông tin
liên lạc giữa Cần Thơ với các nước trên thế giới.
Kinh tế
Nông nghiệp
Cây nông nghiệp chính của Cần Thơ là lúa. Sản lượng lúa tại Cần Thơ
là 1.194,7 tấn. Ngoài ra có một số cây hoa màu khác nhưng sản
lượng không đáng kể2.
Ngành chăn nuôi ở Cần Thơ chủ yếu là nuôi heo và gia cầm. Số lượng
heo là 2589,3 ngàn con, số lượng gia cầm là 13 ngàn con (vì bị cúm
gia cầm) . Các gia súckhác như trâu bò chiếm số lượng không nhiều2.
Ngành thủy sản ở Cần Thơ chủ yếu là nuôi trồng.
Công nghiệp
Công nghiệp Cần Thơ về cơ bản đã xây dựng được nhiều cơ sở hạ
tầng để phục vụ cho các đối tác nước ngoài tác nhập; điển hình là 2
khu công nghiệp tại Trà Nóc trực thuộc quận Bình Thủy. Trung tâm
công nghệ phần mềm Cần Thơ cũng là một trong những dự án được
Thành phố quan tâm đầu tư phát triển.
Dịch vụ
Dịch vụ rất đa dạng: Du lịch sinh thái là đặc sản của Cần Thơ, có
nhiều món ăn ngon...
Giáo dục
Cần Thơ có các trường đại học: trường Đại học Cần Thơ, trường đại
học Y Dược Cần Thơ, Trường Đại học Dân lập Tây Đô và trung tâm
Đại học Tại chức Cần Thơ.
Các trường cao đẳng và trường trung học chuyên nghiệp: trường
Cao đẳng Cần Thơ, trường Cao đẳng kinh tế đối ngoại, trường CĐ Y
tế, trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật.Trường Cao đẳng nghề
Các trường phổ thông trung học:Châu Văn Liêm, Lý Tự Trọng, Phan
Ngọc Hiển, Hà Huy Giáp,...; các trường trung học cơ sở: Tân An, Đoàn
Thị Điểm...; các trường tiểu học: Lê Quý Đôn, Ngô Quyền... Viện
nghiên cứu: Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long.
Y tế
Tại Cần Thơ có một số bệnh viện như Bệnh viện đa khoa TW Cần
Thơ, Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ, bệnh viện 30-4, Bệnh viện Tai
Mũi Họng Cần Thơ, Bệnh viện Mắt-RHM, Bệnh viện y học cổ truyền
Cần Thơ, Trung tâm chẩn đoán Y khoa Cần Thơ, Trung tâm Chống
lao-phổi Cần Thơ, Trung tâm Da liễu Cần Thơ, Trung tâm tâm thần
Cần Thơ, các bệnh viện thuộc các quận, huyện và Trung tâm phòng
chống HIV/AIDS là một dự án do các tổ chức phi chính phủ tài
trợ.Các bệnh viện tư nhân như bệnh viện Đa khoa Tây đô, bệnh viện
Hòan Mỹ cũng có mặt tại Cần Thơ.Ngoài ra Cần Thơ cũng sắp có một
bệnh viện phụ sản 200 giường.
Văn hóa - Xã hội
"Cần Thơ ai dệt nên thơ", câu ca cho thấy nét trữ tình của vùng đất
này đã khiến nhiều nhà thơ, nhạc sĩ sáng tác những bài thơ, ca khúc
hay về Cần Thơ được nhiều người biết tới: Qua bến Ninh Kiều, Chiếc
áo bà ba, Đàn sáo Hậu Giang, Chiều Tây Đô...
Các địa danh xưa thường nghe đến nói đến Cần Thơ: Chợ Tham
Tướng, cầu Tham Tướng, cầu Đầu Sấu,...
Truyền thông
Hiện tại TP Cần Thơ có một số kênh truyền thông, phát sóng trong
liên tục 24 giờ 7 ngày/tuần, bao gồm:
Đài Tiếng nói Việt Nam, Cơ quan thường trú KV ĐBSCL
Trụ sở đặt tại 102 Lý Tự Trọng, Q.Ninh Kiều, Tp.Cần Thơ. Điện thoại:
0710.833199 - Fax: 0710.833199
Đài Phát thanh Truyền hình thành phố Cần Thơ
nằm ớ số 213 Đường 30/4 phừơng hưng lợi quận ninh kiều Tp cần
thơ đài phát sóng 20h mỗi ngày từ 5h đến 24h với kênh 43 UHF
"THTPCT" và tiếp sóng đài truyền hình sài gòn HTV7 "CT3" phát
thanh trên tần số FM 97,3 mhz và AM 89,6 kzh với các chương trình
văn nghệ tin tức phim truyện và Game show . "THTPCT" là kênh
truyền hình nằm duới quyền kiểm soát của nhà nuớc việt nam
CVTV - Trung tâm truyền hình Việt Nam tại TP Cần Thơ.
phát trên băng tần 6 VHF, đây là kênh truyền hình đại diện của
Truyền hình việt nam tại cần thơ, được đầu tư hiện đại nhất khu vực
ĐBSCL,đài phát sóng 20h mỗi ngày.với lượng khán giả đông nhất tại
ĐBSCL ,vói tháp anten cao 120m đài có thể phủ sóng ra tận côn đảo
và 13 tỉnh ĐBSCL.
Truyền hình cáp Tây Đô (Tây Đô CaTV).
Truyền hình vệ tinh DTH (direct-to-home): đây là dịch vụ của
Trung tâm truyền hình cáp Đài Truyền hình Việt Nam.
Các đài truyền thanh ở các quận, huyện
Thể thao
Cần Thơ có sân vận động lớn nhất Việt Nam (hơn cả sân Mỹ Đình - 4
vạn chỗ ngồi). Sân vận động Cần Thơ có thể chứa 50.000 người.
Nhưng đội banh của Cần Thơ quá yếu nên thay vì tổ chức đá banh thì
sân vận động lại tổ chức đua xe môtô. Và đây là môn thể thao được
người dân Cần Thơ và các tỉnh lân cận ưa thích. Một năm thường tổ
chức 3 lần đua là vào ngày mùng 4 Tết, ngày 30-4 và ngày 2-9. Hiện
nay, đội bóng đá Cần Thơ đang đá ở giải hạng nhất Quốc gia.
Giải trí
Thành phố Cần Thơ có rất nhiều loại hình giải trí như:
Về phim ảnh, ca múa nhạc: Rạp chiếu phim Ninh Kiều, rạp Bãi
Cát ... và hiện đang xây dựng Trung tâm Điện ảnh Kịch trường
TP Cần Thơ ở đường Nguyễn Thái Học, Q. Ninh Kiều
Về những nơi thư giản: Công viên nước Cần Thơ, khu du lịch
Hương Phù Sa
Về điện tử, tin học, trò chơi: nơi giao lưu của nhiều bạn trẻ Cần
Thơ và nhiều dịch vụ cung cấp chơi games trên đường truyền
băng thông rộng ADSL trong nội thành.
Du lịch
Chợ nổi Cái Răng
Các tour du lịch tại Cần Thơ chủ yếu là du lịch trên sông nước và các
vườn cây ăn trái.
Ngoài đặc trưng về địa lý là đầu mối giao thông quan trọng giữa các
tỉnh trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long, TP. Cần Thơ được ví
như "đô thị miền sông nước". Hệ thống sông ngòi chằng chịt, vườn
cây ăn trái bạt ngàn, đồng ruộng mênh mông. Các cù lao như: Tân
Lộc, cồn Sơn, cồn Khương, cồn Ấu... bồng bềnh trên sông Hậu hết sức
độc đáo để phát triển loại hình du lịch sông nước. Trước tiên, du
khách đến công viên Ninh Kiều với nhiều loại cây kiểng quý, hoa đẹp
kéo dài từ vàm rạch Cái Khế đến tận nhà lồng chợ cổ vừa mới trùng
tu. Bến Ninh Kiều là nơi giao thoa giữa sông Hậu và sông Cần Thơ.
Sau khi bồng bềnh trên sông uốn khúc, xuồng ghe tấp nập, du khách
tham quan Chợ nổi Cái Răng - chợ mua bán trên sông một nét sinh
hoạt đặc trưng văn hóa Nam bộ. Tờ mờ sáng, hàng trăm ghe hợp lại
thành chợ trên một khúc sông. Chợ bán đủ loại các sản phẩm miệt
vườn được treo trên một cây sào cắm trước mũi ghe gọi là "cây bẹo".
Người mua chỉ cần nhìn vào "cây bẹo" là biết ngay ghe bán thứ gì.
Ngoài việc tham quan, mua những sản phẩm xanh tươi, du khách có
dịp gần gũi tâm sự với những người gọi là "dân thương hồ". Quanh
năm, họ lấy sông nước làm bầu bạn. Tiếp đến, du khách len lỏi theo
những kênh rạch trong cù lao xanh ở TP. Cần Thơ nhưcồn
Khương, cồn Ấu... Sau một ngày thư giãn cùng sông nước, du khách
nghỉ chân ở nhà hàng, khách sạn "hạng sao" như: Ninh Kiều, Golf,
Quốc Tế, Victoria...
Các địa điểm du lịch nổi tiếng tại Cần Thơ:
Bến Ninh Kiều
Khu du lịch Hương Phù Sa
Chợ nổi Cái Răng, Chợ nổi Phong Điền
Các vườn trái cây Mỹ Khánh, Phong Điền, Tây Đô
Du lịch trên sông bằng thuyền, Tàu cao tốc, ghe tam bản ...
Đình Bình Thủy, Vườn lan Cần Thơ, Vườn cò Bằng Lăng
Khu di tích lịch sử Mộ Thủ Khoa Nghĩa, Mộ Cụ Cử Trị, Nông
trường Sông Hậu
