Luận văn: Khảo sát ca dao lịch sử người Việt từ góc nhìn thể loại (Thạc sĩ Ngữ văn)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

Nguyễn Thị Thanh Hà

Khảo sát ca dao về đề tài lịch sử

của người Việt từ góc nhìn thể loại

M ðU

1. Lý do chn ñ tài

1.1 T xa xưa, ca dao là ting nói dân gian ca ngưi Vit. Ca dao phn ánh

tâm tư, tình cm ca ngưi dân trong sinh hot hng ngày, không ch  nơi

ñng ni mà còn  thành th, kinh ñô. Tuy là ngôn ng dân gian, nhưng ca dao

không phi là ting nói bình thưng mà là ngôn ng có vn ñiu, ngn gn vì

vy nó d ph bin rng rãi trong qun chúng. Ca dao là văn chương biu hin

nhiu mt sinh hot ca qun chúng nhân dân, nht là v mt tình cm, nên

trong ca dao rt phong phú v cm xúc , ñó là nhng khúc hát tr tình. Ngoài

ra, ñc bit ca dao còn biu l thái ñ ca nhân dân ñi vi nhng hành vi tt,

xu ca con ngưi trong xã hi khi giao tip vi nhau, hay bình lun, phê phán,

ca ngi nhng nhân vt lch s và các bin c liên quan ñn vn mnh dân tc

và ñt nưc.

Trưng hp này, ca dao có th xem là mt hình th!c ngôn lun ca qun

chúng  thi ñi xưa, khi xã hi chưa phát trin, chưa có ñiu kin ph bin dư

lun ca ngưi dân như là báo chí hoc các hình th!c thông tin trong thi ñi

mi, mc dù t trưc ñã có thư tch nhưng ch là ñ chuyn ti văn chương, s

liu, mô phm (thánh mô hin phm) v...v...

1.2 Trong kho tàng ln lao y ca ngưi Vit, có mt b phn gi là ca dao

có liên quan ñn lch s . S lưng các bài ca dao này không nhiu song giá tr

ni dung ngh thut ca nó li không gii hn bi s lưng. Chính ca dao có

liên quan ñn lch s ñã th hin ñưc ñi sng tình cm ca nhân dân gi nên

mt cách rõ nét t truyn thng lch s v" vang, ñáng t# hào ca dân tc Vit

Nam trong sut quá trình d#ng nưc và gi nưc ca nhân dân ta.

Th nhưng ñc các công trình nghiên c!u v ca dao có liên quan ñn lch s

chúng tôi nhn thy các nhà nghiên c!u chưa th#c s# quan tâm ñúng m!c cũng

như có nhng công trình tp trung nghiên c!u chuyên bit ñi vi ca dao có

liên quan ñn lch s t góc nhìn th loi.

1.3 Bn thân tôi là mt giáo viên ging dy môn Văn  cp Trung hc cơ s

càng cn có ñưc hiu bit cn thit nht v mng ca dao liên quan ñn lch s

này ñ ph%c v% cho vic ging dy ca mình. Trong s 4 tit ca dao  chương

trình lp 7, hc sinh phi nm ñưc c din mo ca ca dao trong văn hc dân

gian và có c nhng bài ca dao liên quan ñn lch s . Chính vì vy, mong mun

giúp hc sinh nm vng ñưc v mng ca dao v lch s ñ các em thêm yêu,

thêm t# hào v t quc, quê hương mình cũng là m%c ñích ca lun văn này.

T nhng lí do trên, trong khuôn kh lun văn chúng tôi mnh dn l#a chn ,

nghiên c!u nhóm các bài ca dao có liên quan ñn lch s vi ñ tài: “Kho sát

ca dao v ñ tài lch s ca ngưi Vit t góc nhìn th loi”.

2. Lch s vn ñ:

Th#c trng nghiên c!u ca dao có liên quan ñn lch s ca các nhà nghiên

c!u chưa nhiu. Vì vy chúng tôi ñã lưc ñim nhng công trình nghiên c!u v

ca dao có liên quan ñn lch s như sau:

2.1 ðu tiên là ý kin ca Nguyn Văn Mi trong Vit Nam phong s là cun

sách do ông biên son. Trong cun sách này, tác gi ñã có công trong vic thu

gom, lưm lt ca dao ri rác trong nhân dân, trong các sách v. Có mt s bài

ñã phn ánh ñưc lch s vi nhng nhân vt và s# kin lch s c% th. Tuy

nhiên, v'n còn nhng sai lm trong vic chn l#a, chú thích ñin tích và ngh

lun v ca dao.

2.2 Tip theo là Vũ Ngc Phan, trong cun Tc ng ca dao Vit Nam có bàn

ñn ca dao lch s . Ông băn khoăn v hin tưng nhm l'n ñi vi ca dao lch

s ca ngưi Vit. Ông ñã ñưa ra nhng d'n ch!ng khá c% th và theo quan

ñim ca ông vic xác ñnh ni hàm ca bài ca dao lch s không ñơn gin.

Ngoài ra, theo tác gi Vũ Ngc Phan ca dao ca ta có nhiu câu nhiu bài qua

nhiu th h và tùy theo tng ña phương, ñã b s a cha, c v hình th!c l'n

ni dung không còn nguyên v(n na. Chính vì nhng ñc ñim như vy mà tình

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

trng nhm l'n hay gán ghép tùy tin, thiu cơ s vng chc gia ca dao nói

chung và ca dao có liên quan ñn lch s nói riêng là khó tránh kh)i.

Mt khác, ông v'n còn chút băn khoăn, bi thi gian xut hin ca ca dao

lch s chưa ñưc rõ ràng. Như vy vic ñt ca dao ca ta vào tng thi kì lch

s là mt vic chúng ta chưa làm ñưc. Có th thy, công trình nghiên c!u ca

tác gi Vũ Ngc Phan trong Tc ng ca dao Vit Nam ñã ch ra ñưc nhng

nhm l'n ñáng tic gia ca dao v lch s vi ca dao nói chung, ch*ng nhng

không nm vng ni hàm ca khái nim mà còn chưa phân ñnh rch ròi thi

gian xut hin ca nhng bài ca dao có liên quan ñn lch s .

2.3 Sau Vũ Ngc Phan, nhà nghiên c!u văn hc dân gian Chu Xuân Diên,

trong giáo trình Văn hc dân gian (8) (tp 2) vit chung vi ðinh Gia Khánh,

xut bn năm 1973 cũng ñ cp ñn vn ñ ca dao v lch s . Ông ñã có nhng

nhn ñnh khá hoàn chnh v ca dao có liên quan ñn lch s ñó là nhng câu

nhng bài ngn ly ñ tài  nhng s# kin lch s . Nhng bin c lch s ñưc

ghi li trong ca dao lch s là nhng bin c ít nhiu nh hưng ñn ñi sng

nhân dân ñương thi. Trong nhóm ca dao có liên quan ñn lch s , nhân dân ta

ch nhc ñn lch s ñ nói lên thái ñ, quan ñim ca mình. Theo ông trưc

ht, có th coi là ca dao lch s ñi vi câu nào nói ñn lch s bng mt th!

ngôn ng tr#c tip như: nhng danh t riêng ch tên ngưi, tên ñt, tên triu ñi

hay ít ra cũng phn ánh nhng ñc ñim riêng bit có th nhn ra ngay ñưc ca

mt giai ñon lch s nht ñnh nào ñó. Không nhng th, tác gi Chu Xuân

Diên trong khuynh hưng, quan nim nghiên c!u ca mình còn m rng phm

vi phn ánh lch s ca ca dao, dân ca ñn s# “phn ánh lch s - xã hi nói

chung” . Theo ý kin ca ông: “Ca dao, dân ca Vit Nam phn ánh lch s Vit

Nam không ch vi ý nghĩa là ghi li nhng s# kin ñt xut trong lch s dân

tc...”, mà còn phn ánh lch s - xã hi nói chung, và v mt này, có th coi ca

dao, dân ca Vit Nam là mt kho tàng tài liu phong phú v phong t%c, tp quán

 nông thôn ngày xưa”. ðây là nhng câu ca dao, bài ca dao phn ánh v lch

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

s xã hi nhưng không phi ca dao v lch s . Có th nhiu hay ít các câu, các

bài ca dao ca ngưi Vit có liên quan phn ánh v lch s : s# kin, nhân vt,

cnh quan nào ñó. Song ñ ñng nht nhng bài , câu ca dao này là ca dao v

lch s qu là chưa tht hp lí.

2.4 Công trình nghiên c!u ca tác gi Võ ðình Hưng v ñ tài Ca dao ca

ngưi Vit v lch s ñã ñưa thêm ñưc nhng ñim mi vi ca dao v lch s

ca ngưi Vit. Ông có ý mun ch rõ ñưc v mt lí thuyt s# khác bit gia

ca dao v lch s vi ca dao nói chung trong ca dao ca ngưi Vit v nhiu

phương din: nhân vt, s# kin, thi gian, không gian, ña ñim. Theo ông trong

ca dao v lch s có nhng s# th#c lch s có tính cht bao trùm nhưng ngn

hơn vè và s ca.. Ngoài ra, ca dao v lch s và các th loi khác cũng có kt

cu ngn hơn, dung lưng phn ánh lch s ít hơn nhưng cô ñúc hơn, khái quát

hơn. Tuy nhiên, ý mun ñó ca tác gi ch dng  m!c ñ nht ñnh.

2.5 Còn ñi vi nhà giáo nhân dân Nguyn Nghĩa Dân trong cun Lch s Vit

Nam trong tc ng và ca dao cũng có nhng ý kin nhn ñnh khá xác ñáng vi

ca dao v ñ tài lch s . Ông cho rng: ca dao v lch s ñã phn ánh nhng

mc son ca lch s dân tc ta ñng thi góp phn to nên ct lõi ca nn văn

hóa Vit Nam ñm ñà bn sc dân tc. Vic xác ñnh tiêu chí ca ca dao v ñ

tài lch s ca ngưi Vit phi căn c! vào s# kin, nhân vt, không gian và thi

gian lch s ñưc phn ánh vào trong ca dao v lch s . Do ñi tưng phn ánh

là các s# kin, nhân vt lch s ... nên ca dao v ñ tài lch s có ñc ñim vô

cùng quan trng là tính chân th#c. Ni dung ca ca dao v lch s ñm ñà sc

thái tr tình nht là yêu ghét, căm thù. V mt ngh thut, ca dao v ñ tài lch

s gn như không có ñc trưng hư cu, nu có thì rt ít và không bao gi xuyên

tc s# tht lch s .

Cùng nhng nhà nghiên c!u trên, ñn nay có mt s công trình nghiên c!u

 cp ñ các bài báo, bài vit nhưng có th kh*ng ñnh vn ñ nghiên c!u ca

dao v ñ tài lch s ca ngưi Vit t góc nhìn th loi còn là mt ñ tài m.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

Luận văn Thạc sĩ Khoa học Ngữ văn: Khảo sát ca dao về đề tài lịch sử của người Việt từ góc nhìn thể loại

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi