zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Nông - Lâm - Ngư

» Ngư nghiệp

Khảo sát một số đặc điểm hình thái cá ông tiên Ai Cập (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Khảo sát một số đặc điểm hình thái cá ông tiên Ai Cập (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903) trình bày việc điều tra kiểu hình cá ông tiên Ai Cập tại các quận, huyện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh bằng phương pháp phỏng vấn người sản xuất và kinh doanh cá cảnh qua các phiếu câu hỏi đã soạn thảo trước; Xác định một số chỉ tiêu hình thái cá ông tiên Ai Cập.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khảo sát một số đặc điểm hình thái cá ông tiên Ai Cập (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903)

VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II KHẢO SÁT MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI CÁ ÔNG TIÊN AI CẬP (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903) Trương Thị Thúy Hằng1*, Nguyễn Hồng Yến1, Lâm Hoàng Lai1, Ngô Khánh Duy1, Bùi Thị Ngọc Lan1, Nguyễn Thị Kim Liên2 TÓM TẮT Nghiên cứu khảo sát một vài thông số kiểu hình cá ông tiên Ai Cập (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903) được thực hiện từ tháng 03/2018 đến tháng 07/2018. Nghiên cứu gồm hai nội dung: (1) Điều tra kiểu hình cá ông tiên Ai Cập tại các quận, huyện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh bằng phương pháp phỏng vấn người sản xuất và kinh doanh cá cảnh qua các phiếu câu hỏi đã soạn thảo trước, (2) Xác định một số chỉ tiêu hình thái cá ông tiên Ai Cập. Kết quả ghi nhận ở nhóm cá 24 tháng tuổi trên 10 cá thể, cá ông tiên Ai Cập có kích thước lớn nhất trong các loài cá ông tiên và có thể phân biệt với các loài ông tiên khác Pterophyllum sp. về các chỉ tiêu hình thái: khoảng cách giữa các vạch trên thân (7,27-10,91% SL) so với cá ông tiên khác là (30,79-32,41% SL). Cá ông tiên Ai Cập (P. altum) có 11-12 tia vây lưng, trong khi loài ông tiên Pterophyllum sp. có 13 tia vây lưng. Các chỉ tiêu còn lại để nhận biết cá ông tiên Ai Cập bao gồm: chiều dài toàn thân (15,1 ± 1,05 cm), chiều dài chuẩn (11,8 ± 0,79 cm), chiều dài đầu (3,50 ± 0,21 cm), chiều dài miệng (1,20 ± 0,16 cm), chiều dài cuống đuôi (3,25 ± 0,36 cm), chiều dài gốc vây lưng (10,10 ± 0,19 cm), số tia vây lưng (11,0-12,0), tổng chiều cao thân (29,6 ± 1,26 cm), chiều cao đầu qua khỏi mắt (2,30 ± 0,30 cm), đường kính mắt (1,20 ± 0,13 cm). Từ khóa: Cá ông tiên Ai Cập, hiện trạng, hình thái, nuôi dưỡng. I. ĐẶT VẤN ĐỀ (a) (b) (c) (d) Hình 1. Kiểu hình cá Ông tiên Ai Cập ở các vùng địa lý khác nhau. (Cá P. altum 2,5 tuổi từ trái sang phải: Rio Orinoco Colombia blue (a) và Venezuela (b); Pterophyllum altum Rio atabapo red (c); Rio inirida altum Wildcaugh (d) (Nguồn: www.skalarezucht.de) 1 Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp công nghệ cao Tp. HCM 2 Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp công nghệ cao Tp. HCM * Email: thuyhang.ahrd.712@gmail. 26 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II Hình 2. Cá ông tiên Ai Cập 30 tháng tuổi tại cơ sở điều tra. Theo Pellegrin, 1903 cá ông tiên Ai Cập của loài nhưng vây lưng và vây bụng rất cao, được sắp xếp theo hệ thống phân loại như sau: dựng thẳng đứng. Thân màu xám bạc chuyển Ngành: Chordata xanh óng ánh, ngang thân có 4 vạch đen bao Lớp: Actinopterygii phủ, đôi khi có 1 hoặc 2 vạch nhạt màu. Vạch Bộ: Perciformes đen thứ nhất chạy qua mắt, vạch thứ 2 chạy gần Họ: Cichlidae khu vực giữa thân, trong khi vạch thứ ba chạy Chi: Pterophyllum từ đỉnh vây lưng qua thân, tới điểm cuối của Loài: Pterophyllum altum vây hậu môn, vạch cuối cùng lại nằm ngay gốc Tên gọi thông thường: ông tiên Ai Cập, còn đuôi. Cá được tìm thấy ở quanh một khu vực gọi là Orinoco Angelfish. rộng lớn của 2 con sông Rio Orinoco và Rio Cá ông tiên Ai Cập là một loài cá trong họ Negro của Brazil, Venezuela và Colombia. Tên Cichlidae thuộc chi Pterophyllum (cá ông tiên hay gọi “altum” bắt nguồn từ tiếng Latin có nghĩa cá thần tiên) đây là loài cá hoang dã, được thu thập là “cao”, loài P. altum có thể đạt tới chiều cao từ 3 nhánh sông lớn là Río Orinoco, Río Inirida và 30 – 45 cm trong khi chiều dài khoảng 18 cm. Río Atabapo của Brazil, Venezuela và Colombia. P. altum khá hiếm trên thị trường cá cảnh bởi Do đó, ở mỗi lưu vực các cá thể cá cũng có sự kích thước to lớn, chúng khá nhạy cảm và khó khác nhau về ngoại hình. Pterophyllum altum (P. cho sinh sản hơn các loài ông tiên thông thường. altum) từ Río Orinoco trên thân ánh màu xanh Ngoài tự nhiên, cá ông tiên Ai Cập thích nghi dương lớn, có chấm đỏ trên đầu và vùng lưng; cá với môi trường nước chua và mềm, tức pH từ ông tiên Ai Cập từ Río Inirida nhiều đốm đỏ hơn 5,0 – 7,5, độ cứng từ 10 - 50 mg/l CaO và nhiệt ở vùng đầu và phía gần về cuối đuôi; và những độ nước từ 24 - 30°C (75 đến 86°F). Cá thích con cá từ Río Atabapo phủ một màu đỏ chạy dài nghi rộng ở cả 3 tầng nước (Castro, 1985 và từ phần đầu đến các vây cho đến phần đuôi cá. P. Pellegrin, 1903). altum được xác định lần đầu tiên là Pterophyllum Tại Việt Nam, vẫn chưa có nghiên cứu nào scalare altum. Sau này, loài này đã được tái xác giúp phân biệt chính xác với các loài cá lai có định là Pterophyllum altum bởi Pellegrin vào kiểu hình gần giống với P. altum. Trên thị trường năm 1903. Loài P. altum với dáng tròn đặc trưng cá cảnh thường nhầm lẫn cá ông tiên Ai Cập với TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022 27
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II một số loài cá ông tiên khác. Vì vậy, nghiên cứu gốc vây lưng, (7) số tia vây lưng, (8) số tia bây này cung cấp các chỉ tiêu hình thái cơ bản cá bụng, (9) tổng chiều cao thân, (10) chiều cao ông tiên Ai Cập. Từ đó, người chơi cá cảnh nhận đầu qua khỏi mắt, (11) đường kính mắt (Hình diện được cá ông tiên Ai Cập thông qua một số 3). Các chỉ số đo và đếm của cá ông tiên Ai Cập chỉ tiêu về kích thước, không bị nhầm lẫn cũng được so sánh với những loài cá ông tiên có hình như trả chi phí quá đắt cho những loài cá ông thái tương tự là P. scalare theo phương pháp của tiên không phải là cá ông tiên Ai chiều cao thân, (10) chiều cao đầuvà Rainboth (1996). Các chỉ sốmắt (Hình 3) (9) tổng Cập. Pravdin (1973) qua khỏi mắt, (11) đường kính và đếm của cá ông tiên Aiđo và đếm được xác với những trái của ông tiên có hình thái Cập được so sánh định ở bên loài cá mẫu vật. II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU scalare theo phương phápChúng tôi đã (1973) và 13 chỉ số đo. Chiều dài số đo và của Pravdin thực hiện Rainboth (1996). Các chỉ đầu và chiều dài các phần cơ thể được so sánh 2.1. Điều tra một số kiểu hình trái của mẫu vật. Chúng tôi đã thực hiện 13 chỉ số đo. Chiều dài đầu và chiề định ở bên thái cá ông với chiều dài chuẩn (% SL). tiên Ai Cập trên thị trường được so sánh với chiều dài chuẩn (% SL). cơ thể cá cảnh Thành Phương pháp đo các chỉ tiêu: Độ pH, DO, phố Hồ Chí Minh Phương pháp đo các chỉ tiêu: Độ pH, DO, độ cứng đohợp với các độ cứng đo bằng máy cầm tay kết bằng máy cầm tay kết h Thời gian thực hiện: nghiên cứu được thực test kit hiệu Sera do Đức sản xuất. Nhiệt độ hiện từ tháng 03 đến tháng 07 năm 2018. Đức sản xuất. Nhiệt độ được đo bằng nhiệt kế chuyên dùng. Tất cả kit hiệu Sera do được đo bằng nhiệt kế chuyên dùng. Tất cả các Phương pháp thực hiện: Nội ở tầng giữatra thủy vực. được lấy dung điều của mẫu nước được lấy ở tầng giữa của thủy vực. phỏng vấn một số trại sản xuất và cửa hàng kinh doanh cá cảnh tập trung tại một số quận huyện 2 như: Quận 3, Quận 5, Quận 7, Quận 8, Quận10, 1 Quận 12, Quận Bình Thạnh, Quận Tân Phú, 6 Quận Phú Nhuận, Quận Thủ Đức, huyện Bình Chánh, huyện Củ Chi. 7 Thu thập số liệu sơ cấp: Điều tra thu thập số 3 1 liệu kiểu hình cá ông tiên Ai Cập trên thị trường 4 1 cá cảnh tại Thành phố Hồ Chí Minh bằng phương 1 6 1 101 5 11 9 pháp phỏng vấn người sản xuất và kinh doanh 1 1 1 1 cá cảnh. Nhóm nghiên cứu điều tra thu thập số 1 1 liệu tại 60 cơ sở sản xuất kinh doanh cá cảnh 8 tại Thành phố Hồ Chí Minh bằng phương pháp 1 phỏng vấn người sản xuất và kinh doanh cá cảnh 1 qua các phiếu câu hỏi đã soạn thảo trước. Các chỉ tiêu khảo sát bao gồm các nhóm chính: (i) điều tra kiểu hình của cá ông tiên Ai Cập tại các cơ sở kinh doanh, (ii) xác định kiểu hình của cá ông tiên Ai Cập dựa vào các chỉ tiêu hình thái thu được từ mẫu cá tại cơ sở điều tra, mỗi kích 3. Một số chỉ tiêu hình thái Một số chỉ tiêu hình Cập.trên cá ông 1. Chiều dài Hình cỡ nhóm cá thu Hình 3. trên cá ông tiên Ai thái (Trong đó: thập 10 mẫu. tiên Ai Cập. (Trong đó: 1. Chiều dài toàn thân, Chiều dài chuẩn, 3. Chiều dài đầu, 4.dài chuẩn, 3. Chiều5. Chiều 4. Chiều đuôi, 6. Chi 2. Chiều Chiều dài miệng, dài đầu, dài cuống 2.2. Xác định một số chỉ tiêu hình thái giúp phân biệt cá ông tiên Ai7. Số tia vây lưng, 8. dài miệng, 5. Chiều dài cuống đuôi, 6. Chiều dài lưng, Cập. Số tia bây bụng, 9. Tổng chiều cao thân, 10. Chiều cao đầu Các chỉ tiêu đo: (1) chiều dài toàn thân, (2) gốc vây lưng, 7. Số tia vây lưng, 8. Số tia bây 11. Đường kính mắt) chiều dài chuẩn, (3) chiều dài đầu, QUẢ VÀ THẢO LUẬN bụng, 9. Tổng chiều cao thân, 10. Chiều cao đầu III. KẾT (4) chiều dài miệng, (5) chiều dài cuống đuôi, (6) chiều dài qua khỏi mắt, 11. Đường kính mắt) 3.1. Hiện trạng cá ông tiên Ai Cập tại các cơ sở điều tra Theo kết quả điều tra tại 60 cơ sở kinh doanh và sản xuất cá cảnh trên địa b 28 Hồ Chí Minh tập trung tại một số quận, huyện SỐ 22 - THÁNG 6/2022 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - như: Quận 3, Quận 5, Quận 7, Quậ
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN khẩu. Hiện tại, cá được thuần dưỡng thích nghi 3.1. Hiện trạng cá ông tiên Ai Cập tại các với điều kiện chất lượng nước tại cơ sở nuôi tại cơ sở điều tra Việt Nam. Theo kết quả điều tra tại 60 cơ sở kinh doanh 3.2. Nguồn gốc, xuất xứ cá ông tiên Ai Cập và sản xuất cá cảnh trên địa bàn Thành phố Hồ Theo trả lời của các cơ sở (10/60) thì cá có Chí Minh tập trung tại một số quận, huyện như: nguồn gốc xuất xứ từ các nước như Colombia, Quận 3, Quận 5, Quận 7, Quận 8, Quận 10, Quận Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Trung Quốc. 12, Quận Bình Thạnh, Quận Tân Phú, Quận Phú Có rất ít cơ sở kinh doanh và sản xuất loài cá Nhuận, Quận Thủ Đức, Bình Chánh, huyện Củ này, thị trường tiêu thụ chủ yếu ngoài nước. Sản Chi. Trong đó các cơ sở kinh doanh cá cảnh tập lượng tiêu thụ: 500 đến 5.000 con/thángtùy thời trung tại hai con đường lớn là Nguyễn Thông, vụ. Nguyên nhân là do cách đây khoảng 1-2 Quận 3 và Lưu Xuân Tín, Quận 5. Các cửa hàng năm, các cửa hàng cá cảnh có nhập loài cá này này đa số kinh doanh các loài cá như: cá chép để bán nhưng hiện nay không có trưng bày loài Nhật, dĩa, bảy màu, hòa lan, hồng kim, bạch cá này vì đây là loài cá ngoại nhập có giá thành kim, bình tích, trân châu, mô ly, xiêm, ông tiên, cao, khi mang về Việt Nam cá rất nhạy cảm với ba đuôi, koi, ngựa vằn, la hán, chép nam dương, môi trường nước nuôi nên dễ chết, nên cả người tai tượng, neon… kèm theo các phụ kiện, cây bán và người tiêu dùng rất e dè. Chỉ có một số ít cỏ dùng trang trí cho bể thủy sinh là chủ yếu. cơ sở cá cảnh có chào hàng là cá ông tiên Ai Cập Riêng đối với cá ông tiên Ai Cập, khi được hỏi nhưng đa phần là cá lai như: ông tiên mana, cá đến đối tượng này thì 50/60 không có trưng bày ông tiên 3 vạch (Pterophyllum scalare). loài cá này mà chỉ được chủ cửa hàng hoặc nhân 3.3. Điều kiện sống cá ông tiên Ai Cập tại viên miêu tả qua rằng trước đây có nhập nhưng nơi điều tra với số rất ít tương ứng một lô cá về chỉ khoảng Bảng 1. Các thông số chất lượng nước nơi 100-200 con nhưng giá thành lại rất cao, cá có điều tra. giá dao động từ 350 nghìn đồng đến 600 nghìn Chỉ tiêu chất lượng nước Giá trị đồng/con tùy kích cỡ 2-3 cm, 1 triệu đến 1,5 nơi điều tra triệu/con kích cỡ 5-6 cm, 3 triệu-3,5 triệu/con Nhiệt độ (oC) 27,6 ± 0,52 đối với cá >2 năm tuổi. Theo thông tin tìm hiểu, pH 6,69 ± 0,12 cá ông tiên Ai Cập được chào bán trên cửa hàng online với giá cao nhưng khi đến cửa hàng đều DO (ppm) 3,45 ± 0,76 không có trưng bày loài cá này, các cơ sở kinh Nhìn chung, các thông số chất lượng nước doanh cho hay chỉ khi khách hàng có nhu cầu tại nơi thu mẫu đạt trong ngưỡng tối ưu cho mới nhập về vì cá dễ chết, giá cao rủi ro lớn. điều kiện sống của các loài cá (Phạm Minh Cũng theo trả lời của các cơ sở (10/60 cơ sở), Thành và Nguyễn Văn Kiểm, 2008). Cá ông các loại còn lại có mặt tại cửa hàng là các dòng tiên Ai Cập sau khi được vận chuyển về các cá ông tiên lai (Pterophyllum spp.) có giá chỉ trại đã được thuần dưỡng, thích nghi với điều vài chục ngàn đồng/con. Theo thông tin điều tra, kiện tại các trại nuôi: nhiệt độ dao động từ tại 1 cơ sở có kinh doanh cá ông tiên Ai Cập, 27oC-28oC, pH trong khoảng 6,5-6,8, oxy hòa sức tiêu thụ cá ông tiên Ai Cập không ổn định tan từ 2,0-4,0 ppm. dao động từ 500 con đến 5.000 con/tháng tùy 3.4. Tập tính sinh sản cá ông tiên Ai Cập thời vụ. Cá có giá trị cao, được nhập khẩu xong Cá đẻ trứng dính trên giá thể, khó sinh sản, tiêu thụ một phần và phần còn lại chủ yếu xuất chỉ đẻ 2 lần trong năm. Mùa vụ sinh sản vào TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022 29
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II khoảng từ giữa mùa hè đến cuối mùa thu tức 3.5. Thức ăn tầm tháng 7 đến tháng 10. Cá từ hai năm tuổi trở Theo thống kê ở Bảng 2, trùn chỉ vẫn là lên mới bắt đầu tham gia sinh sản tương đương nguồn thức ăn phổ biến cho tất cả các đối tượng với cá đạt độ cao (vây lưng) 45 cm. Mực nước cá cảnh, đặc biệt là cá được khai thác từ tự nhiên phải đạt độ sâu 70 cm thích hợp để cá tham gia như là cá ông tiên Ai Cập. sinh sản (theo số liệu điều tra 10/60 cơ sở). Bảng 2. Thức ăn của loài cá ông tiên Ai Cập theo điều tra trên 10 cơ sở đã và đang nhập cá. Thức ăn cho cá bố mẹ Thức ăn dùng ương nuôi Loại thức ăn Số cơ sở trả lời Tỷ lệ (%) Số cơ sở trả lời Tỷ lệ (%) Bo Bo 2 20 8 80 Artemia 9 90 7 70 Lăng quăng 8 80 4 40 Trùn chỉ 10 100 9 90 Trùn huyết 6 60 3 30 Thức ăn viên 0 0 0 0 3.6. Hình thái cá ông tiên Ai Cập được thu thập Bảng 3. Một số chỉ tiêu hình thái đặc trưng giúp phân biệt cá ông tiên Ai Cập (P. altum) (n = 10) so với cá ông tiên tiên thông thường (P. sp.). Mẫu được lấy đại diện ở nhóm cá ≥ 24 tháng (2 năm tuổi) Các chỉ tiêu Cá ông tiên Ai Cập (P. altum), Cá ông tiên (P. sp.), chiều dài đo đếm chiều dài (SL) 11,8 ± 0,79 (cm) (SL) 6,17 ± 0,19 (cm) Các vạch trên thân (nhìn từ bên trái). Có 4 vạch ngang đen dày, khoảng cách Có 4 vạch đen mỏng, khoảng cách giữa các vạch gần nhau (7,27- 10,91% SL) giữa các vạch xa (30,79-32,41% SL) Các vạch trên thân (nhìn từ bên phải). Có 4 vạch màu đen dày đậm, khoảng Có từ 3-4 vạch đen mỏng (vạch thứ 2 cách giữa các vạch gần nhau. tính từ đỉnh đầu có thể có hoặc không). 30 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II Các chỉ tiêu Cá ông tiên Ai Cập (P. altum), Cá ông tiên (P. sp.), chiều dài đo đếm chiều dài (SL) 11,8 ± 0,79 (cm) (SL) 6,17 ± 0,19 (cm) Hình dáng thân. Hình thoi cân xứng giữa chiều cao và Chiều cao và chiều dài không cân xứng chiều dài thân. (chiều dài gấp 2/3 chiều cao thân). Đường kính mắt. (11,25-19,00 % SL) Đường kính mắt (10,91% SL) Đường kính mắt (10,86% SL) Chiều dài cuống đuôi. Dài đuôi (28,26% SL) Dài đuôi (40,52% SL) Chiều dài miệng. Dài miệng (11,82% SL) Dài miệng (6,81% SL) TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022 31
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II Các chỉ tiêu Cá ông tiên Ai Cập (P. altum), Cá ông tiên (P. sp.), chiều dài đo đếm chiều dài (SL) 11,8 ± 0,79 (cm) (SL) 6,17 ± 0,19 (cm) Chiều dài đầu. Dài đầu (31,82% SL) Dài đầu (35,66% SL) Chiều dài gốc vây lưng. Dài vây lưng (90,91% SL) Dài vây lưng (64,83% SL) Chiều dài gốc vây bụng. Dài vây bụng (127,27% SL) Dài vây bụng (110,21% SL) Điểm gãy gập giữa miệng và đầu (nhìn từ bên trái). Điểm gãy sâu, đỉnh đầu có các vây màu Điểm gãy nhẹ, phần đầu gù, đỉnh sắc đỏ. đầu có các vây lấm tấm đen. 32 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II Các chỉ tiêu Cá ông tiên Ai Cập (P. altum), Cá ông tiên (P. sp.), chiều dài đo đếm chiều dài (SL) 11,8 ± 0,79 (cm) (SL) 6,17 ± 0,19 (cm) Điểm gãy gập giữa miệng và đầu (nhìn từ bên phải). Điểm gãy sâu, đỉnh đầu có các vảy màu Điểm gãy nhẹ, phần đầu gù, không sắc đỏ. có các chấm đỏ Số tia vây lưng. Có từ 11-12 tia vây. Có 13 tia vây. Số tia vây hậu môn. Có 6 tia vây. Có 6 tia vây. Khi đo và đếm một số chỉ tiêu hình thái đặc so với còn đối với cá ông tiên khác là (30,79- trưng ở nhóm cá ≥ 2 năm tuổi cho thấy cá ông 32,41% SL). Ngoài ra, cá ông tiên Ai Cập chỉ tiên Ai Cập có kích cỡ lớn hơn, cá có 4 vạch có từ 11-12 tia vây lưng, trong khi loài ông tiên đen đậm và 2 vạch mờ màu nâu khoảng cách Pterophyllum sp. có 13 tia vây lưng. giữa cách vạch ngắn hơn (7,27-10,91% SL) TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022 33
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II Bảng 4. Một số chỉ tiêu hình thái của cá ông tiên Ai Cập (n = 10) tương ứng với 3 nhóm tuổi được thu thập trong quá trình điều tra Cá ≥ 2 năm Chỉ tiêu Cá 3 tháng Cá 7 tháng tuổi hình thái Biến động TB ± SD Biến động TB ± SD Biến động TB ± SD Số tia vây 11,0 – 12,0 11,0 – 12,0 11,0 – 12,0 lưng Số tia vây 6,00 6,00 6,00 hậu môn Chiều dài tổng 15,1 ± cộng (TL), 3,65 – 4,68 4,06 ± 0,40 9,71 ± 0,52 1,05 (cm) Chiều dài 11,8 ± chuẩn (SL), 3-4 3,53 ± 0,42 7,24 ± 0,25 0,79 (cm) % chiều dài chuẩn (% SL) 73,91 ± 28,57 – 29,09 – 31,64 ± Chiều dài đầu 50,00 - 83,33 35,60 ± 3,74 11,24 40,00 36,36 1,91 Chiều cao đầu 14,29 – 23,77 ± 7,14 – 18,18 – 21,09 ± 11,86 ± 2,13 qua khỏi mắt 33,33 4,99 11,43 27,27 2,74 Chiều dài 8,57 – 10,55 ± 7,50 – 10,86 9,79 ± 0,90 12,86 ± 2,43 9,09 – 13,64 miệng 17,14 1,43 Đường kính 11,25 – 15,11 ± 5,71 – 9,45 ± 8,43 ± 2,28 7,27 – 10,91 mắt 19,00 2,47 11,43 1,23 Khoảng cách 14,29 – 16,31 ± 11,43 – 10,91 – 11,18 ± 12,86 ± 1,51 giữa 2 mắt 19,33 1,96 14,29 11,82 0,44 Chiều cao 300,00 – 345,51 ± 242,86 – 254,29 ± 254,55 – 269,09 ± tổng cộng 383,33 27,17 271,43 9,04 290,91 11,50 Chiều dài gốc 52,63 – 69,69 ± 28,57 – 34,55 – 37,45 ± 34,57 ± 3,68 vây lưng 93,33 12,98 40,00 40,91 1,76 Chiều dài 16,25 – 18,98 ± 27,14 – 63,64 – 66,36 ± 35,29 ± 4,26 cuống đuôi 23,33 2,55 40,00 72,73 3,26 Chiều cao 18,57 – 16,36 – 19,55 ± 7,50 – 13,16 9,39 ± 1,66 19,00 ± 1,79 cuống đuôi 21,43 22,73 1,78 Về hình thái, cá ông tiên Ai Cập được thu sự chênh lệch cao hơn so với 2 nhóm kích cỡ cá thập với 3 nhóm kích cỡ khác nhau bao gồm cá còn lại (Bảng 4). Nhìn chung, cá càng trưởng kích thước 3-4 cm (3 tháng tuổi), cá 7-8 cm (7 thành các tỉ lệ này càng ổn định. Điều này phù tháng tuổi), cá 11-13 cm (≥ 2 năm tuổi). Các chỉ hợp với sự phát triển của loài cá ông tiên nói tiêu về chiều dài đầu, chiều cao đầu qua khỏi riêng và các loài cá cảnh nói chung (Vũ Cẩm mắt, chiều dài miệng, đường kính mắt, khoảng Lương, 2008). cách giữa 2 mắt, chiều dài cuống đuôi, chiều 3.7. Kích thước cá ông tiên Ai Cập cao cuống đuôi tương đồng với chiều dài chuẩn Theo số liệu thu thập được ở Bảng 4 và một tương ứng với từng nhóm kích thước. Trong đó, số chỉ tiêu hình thái ở Bảng 3, cá ông tiên Ai chiều cao tổng cộng, chiều dài gốc vây lưng so Cập (Pterophyllum altum) có kích thước lớn với chiều dài chuẩn ở nhóm cá 3 tháng tuổi có nhất trong các loài cá ông tiên (Pterophyllum 34 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II spp.). Trong quá trình điều tra và thu thập dữ (1,20 ± 0,16 cm), (5) chiều dài cuống đuôi (3,25 liệu các kiểu hình, chúng tôi ghi nhận có 3 kích ± 0,36 cm), (6) chiều dài gốc vây lưng (10,10 ± cỡ theo chiều cao cá ông tiên Ai Cập: cá 3 tháng 0,19 cm), số tia vây lưng (11,0-12,0), tổng chiều tuổi (12-13 cm), cá 7 tháng tuổi (17-18 cm), cá cao thân (29,6 ± 1,26 cm), (10) chiều cao đầu ≥ 2 năm tuổi (29-30 cm). Theo tác giả Simon qua khỏi mắt (2,30 ± 0,30 cm), (11) đường kính Forkel (2013), ở giai đoạn cá nhỏ (< 3 tháng mắt (1,20 ± 0,13 cm). tuổi) khó có thể phân biệt được cá ông tiên Ai Cần tiếp tục nghiên cứu thăm dò sinh sản Cập so với các loài cá ông tiên khác, cá ông nhân tạo cá ông tiên Ai Cập trong điều kiện tại tiên Ai Cập ngoài tự nhiên có kích cỡ lớn nhất Việt Nam. trong các loài cá ông tiên (chiều cao có thể đạt LỜI CẢM ƠN 45 cm, trong khi chiều dài chỉ khoảng 15 cm), Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn nghĩa là tỉ lệ giữa chiều cao tổng cộng so với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông chiều dài chuẩn càng lớn thì cá càng có giá trị nghiệp Công nghệ cao đã hỗ trợ kinh phí thực và càng giống với loài hoang dã ngoài tự nhiên. hiện đề tài nghiên cứu “Khảo sát kiểu hình Dựa vào các chỉ tiêu hình thái được miêu tả ở và nuôi dưỡng đàn cá ông tiên Ai Cập bố mẹ Bảng 3 và Bảng 4, ở 3 nhóm cá thu được có tỉ lệ (Pterophyllum spp.)”. chiều cao tổng cộng so với chiều dài chuẩn dao động từ 242,86-383,33%, tức chiều cao cá gấp TÀI LIỆU THAM KHẢO 2,4-3,8 lần chiều dài chuẩn. Kết quả này tương Tài liệu tiếng Việt đồng với nhận định của Vũ Cẩm Lương (2008), Pravdin, I.F., 1973. Hướng dẫn nghiên cứu cá, bản cá ông tiên Ai Cập được phân biệt rõ nhất là dựa dịch của Phạm Thị Minh Giang, Nhà xuất bản vào tỉ lệ chiều cao thân (tính từ đỉnh đầu của vây Khoa học và kỹ thuật, 377 trang. lưng đến đỉnh cuối của vây ngực) so với chiều Phạm Minh Thành và Nguyễn Văn Kiểm, 2008. Giáo dài chuẩn. trình sản xuất cá giống. Khoa Thủy Sản, Đại Học V. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ Cần Thơ. 160 trang. Cá ông tiên Ai Cập không được trưng bày Vũ Cẩm Lương, 2008. Cá cảnh nước ngọt. Nhà xuất bản nông nghiệp, 263 trang. phổ biến ở các cửa hàng cá cảnh tại Thành phố Tài liệu tiếng Anh Hồ Chí Minh. Có 10/60 cơ sở ghi nhận, cá Castro, D.M., Fauna acuática de la Amazonia nguồn gốc từ Colombia, Indonesia, Malaysia, Colombiana. En: Primerencuentro nacional de Thái Lan, Trung Quốc. Sản lượng tiêu thụ: 500 investigadores de la Amazonia. Colciencias, đến 5.000 con/tháng tùy thời vụ. ICFES, Universidad de la Amazonia. Serie Cá ông tiên Ai Cập có kích thước lớn nhất memorias yeventos científicos colombianos. trong các loài cá ông tiên. Về hình thái, cá ông 1985;38:75-82. tiên Ai Cập được thu thập với 3 nhóm kích cỡ Pellegrin, J., 1903. Description de Cichlidés nouveax khác nhau bao gồm cá kích thước 3 – 4 cm (3 de la collection du Muséum. Bulletin du Muséum tháng tuổi), cá 7-8 cm (7 tháng tuổi), cá 11-13 National d’Histoire Naturelle, 2 9(3): 120-125. cm (≥ 2 năm tuổi). Ở nhóm cá 24 tháng tuổi, có GBIF Backbone Taxonomy (GBIF Secretariat), 2021. thể phân biệt cá ông tiên Ai Cập với các loài ông Pterophyllum altum Pellegrin, 1903. Checklist tiên khác (P. sp.) về các chỉ tiêu hình thái sau: dataset https://doi.org/10.15468/39omei cá có 4 vạch đen đậm và 2 vạch mờ màu nâu accessed via GBIF.org on 2021-04-27. khoảng cách giữa cách vạch ngắn hơn (7,27- Rainboth, W.J., 1996. Fishes of the Cambodian 10,91% SL) so với cá ông tiên khác là (30,79- Mekong. FAO, Rome. 310 pages. 32,41% SL). Cá ông tiên Ai Cập (P. altum) Simon Forkel, 2013, Pterophyllum altum: The King có 11-12 tia vây lưng, trong khi loài ông tiên of the Río Orinoco, Tạp chí Amazonas, Tập 2, số Pterophyllum sp. có 13 tia vây lưng. Các chỉ 1, 42 – 47. tiêu còn lại bao gồm: chiều dài tổng cộng (15,1 Tài liệu internet ± 1,05 cm), chiều dài chuẩn (11,8 ± 0,79 cm), http://www.skalarezucht.de; Exclusive Ornamental chiều dài đầu (3,50 ± 0,21 cm), chiều dài miệng Fish. Truy cập lần cuối ngày 30/11/2022. TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022 35
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II RESEARCH ON VARIOUS MOPHORLOGICAL CHARACTERISTICS OF ALTUM ANGELFISH (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903) Truong Thi Thuy Hang1*, Nguyen Hong Yen1, Lam Hoang Lai1, Ngo Khanh Duy1, Bui Thi Ngoc Lan1, Nguyen Thi Kim Lien2 ABSTRACT The study on morphology investigation of altum angelfish (Pterophyllum altum Pellegrin, 1903) was carried out from March to July 2018. The study included two contents: (1) Investigation of the phenotypes of altum angelfish in the Ho Chi Minh City by interviewing producers and traders working on ornamental fish through questionnaires, (2) Determining some morphological parameters of altum angelfish. The results recorded on 10 individuals in the group of 24-month-old fish showed that the altum angelfish has the largest size among the related fish species. The altum angelfish can be distinguished through a number of morphological parameters such as the distance between vertical stripes on the body (7.27 - 10.91% SL) compared to that of other related fish (30.79 - 32.41% SL); and P. altum has 11-12 dorsal fin rays, while Pterophyllum sp. has 13 dorsal fin rays. Moreover, the other morphological parameters to distinguish altum angelfish are: Body length (15.1 ± 1.05 cm), standard length (11.8 ± 0.79 cm), head length (3.50 ± 0.21 cm), mouth length (1.20 ± 0.16 cm), tail peduncle length (3.25 ± 0.36 cm), dorsal-fin base length (10.10 ± 0.19 cm), dorsal-fin rays (11.0 – 12.0), total body height (29.6 ± 1.26 cm), head height over eye (2.30 ± 0.30 cm), eye length (1.20 ± 0.13 cm). Keywords: morphologies, Pterophyllum altum, rearing, status. Người phản biện: PGS. TS. Trần Đắc Định Người phản biện: TS. Nguyễn Văn Sáng Ngày nhận bài: 15/02/2022 Ngày nhận bài: 15/02/2022 Ngày thông qua phản biện: 10/3/2022 Ngày thông qua phản biện: 10/3/2022 Ngày duyệt đăng: 15/4/2022 Ngày duyệt đăng: 15/4/2022 1 Research and Development Center for High-tech Agriculture in Ho Chi Minh City 2 Center For Business Incubation Of Agricultural High Technology * Email: thuyhang.ahrd.712@gmail. 36 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 22 - THÁNG 6/2022

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.