Khảo sát thính lực đồ trước và sau điều trị nội khoa của bệnh nhân điếc đột ngột

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> KHẢO SÁT THÍNH LỰC ĐỒ TRƯỚC VÀ SAU ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA CỦA<br /> BỆNH NHÂN ĐIẾC ĐỘT NGỘT<br /> Đinh Quốc Tín*, Nguyễn Thị Ngọc Dung**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm lâm sàng và thính lực đồ của bệnh nhân điếc đột ngột trước và sau điều trị nội<br /> khoa. Đánh giá các yếu tố tiên lượng dựa trên lâm sàng và thính lực đồ.<br /> Phương pháp: Khảo sát tình trạng điếc đột ngột của những bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện<br /> Tai Mũi Họng từ năm 2010 – 2012, phân tích các dữ liệu: triệu chứng lâm sàng, hình ảnh thính lực đồ, các yếu<br /> tố tiên lượng dựa trên lâm sàng và thính lực đồ.<br /> Kết quả: Trong 215 bệnh nhân được khảo sát, thính lực đồ dạng A: 21%, dạng B: 16,4%, dạng C: 53,4%,<br /> dạng D: 3,1%, dạng E: 6,1%. Sau 10 ngày điều trị, tỉ lệ có cải thiện thính lực dạng A chiếm tỉ lệ 83,6%, dạng B:<br /> 83,7%, dạng C: 47,2%, dạng D: 62,5%, dạng E: 18,7%. Đến khám tuần đầu tỉ lệ có cải thiện: 71,4%, tuần thứ<br /> hai: 41,5%, tuần thứ ba: 34,8%, sau 3 tuần: 26,7%<br /> Kết luận: Bệnh nhân có thính lực đồ dạng A và B thì khả năng phục hồi thính lực cao. Thời gian đến điều trị<br /> càng sớm thì khả năng phục hồi thính lực càng cao.<br /> Từ khóa: Điếc đột ngột.<br /> ABSTRACT<br /> SURVEY AUDIOGRAM BEFORE AND AFTER MEDICAL TREATMENT OF SUDDENLY DEAFNESS<br /> Dinh Quoc Tin, Nguyen Thi Ngoc Dung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 188 - 191<br /> Objective: Examine the clinical characteristics and the patient's audiogram suddenly deafness before and<br /> after medical treatment. Evaluation of prognostic factors based on clinical and audiogram.<br /> Methods: Survey sudden hearing loss of patients to diagnose and treat ENT hospital from 2010 to 2012,<br /> analyzing data: clinical screening, audiogram image, prognostic factors based on clinical and audiogram.<br /> Results: Survey of 215 patients were, audiogram type A: 21%, type B: 16.4%, type C: 53,4%, type D: 3,1%,<br /> type E: 6,1%. After 10 days of treatment, the rate of improvement type A: 83,6%, type B: 83,7%, type C: 47,2%,<br /> type D: 62,5%, type E: 18,7%. Visit the first week of the rate of improvement: 71.4%, second week: 41.5%, third<br /> week: 34.8%, after 3 weeks: 26.7%.<br /> Conclusion: Patients audiogram types A and B, the ability of hearing high recovery. Time to treatment as<br /> soon as the higher hearing recovery.<br /> Key words: Sudden deafness<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Nghe là một trong năm giác quan của con<br /> người, giúp con người thu nhận các thông tin từ<br /> môi trường để có thể sống, thích ứng và hòa<br /> nhập được với xã hội. Điếc đột ngột được xem là<br /> <br /> trường hợp cấp cứu thuộc chuyên khoa tai mũi<br /> họng và nguyên nhân trực tiếp hiện nay vẫn<br /> chưa rõ ràng(1,2,5). Điếc đột ngột có tầm quan<br /> trọng và phải đặc biệt chú ý đến vì trong xã hội<br /> hiện nay chứng bệnh này đang xảy ra ngày càng<br /> <br /> * Bệnh viện TMH Tp HCM, ** Bộ môn Tai Mũi Họng Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS Đinh Quốc Tín ĐT: 091585961<br /> Email: kazzutin@yahoo.com<br /> <br /> 188<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> Dạng thính lực đồ<br /> Dạng C<br /> Dạng D<br /> Dạng E<br /> <br /> nhiều, và cần được xử trí càng sớm thì khả năng<br /> phục hồi sức nghe càng cao(4,7).<br /> Chúng tôi thực hiện đề tài: “Khảo sát thính lực<br /> đồ trước và sau điều trị nội khoa của bệnh nhân<br /> điếc đột ngột”.<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Là những bệnh nhân điếc đột ngột được<br /> chẩn đoán và điều trị tại bệnh viện Tai Mũi<br /> Họng từ năm 2010 – 2012.<br /> <br /> Mức độ nghe kém<br /> Nhẹ (26 – 40dB)<br /> Trung bình (41 – 55 dB)<br /> Trung bình nặng (56 – 70dB)<br /> Nặng (71 – 90dB)<br /> Điếc đặc (>90 dB)<br /> <br /> Qui trình thực hiện<br /> <br /> Bảng 3. Phân bố bệnh theo nhóm tuổi<br /> Độ tuổi<br /> < 20<br /> 20 – 29<br /> 30 – 39<br /> 40 – 49<br /> 50 – 59<br /> ≥ 60<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng<br /> Số trường hợp<br /> 55<br /> 43<br /> <br /> Số trường hợp Tỉ lệ (%)<br /> 20<br /> 7,6<br /> 49<br /> 18,7<br /> 52<br /> 19,9<br /> 74<br /> 28,2<br /> 67<br /> 25,6<br /> <br /> Nhận xét: Mức độ nghe kém nhẹ: 7,6%, trung<br /> bình: 18,7%, trung bình nặng: 19,9%, nặng:<br /> 28,2%, điếc đặc: 25,6%.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊNCỨU<br /> <br /> Dạng thính lực đồ<br /> Dạng A<br /> Dạng B<br /> <br /> Tỉ lệ (%)<br /> 53,4<br /> 3,1<br /> 6,1<br /> <br /> Bảng 2. Phân bố số trường hợp theo mức độ nghe<br /> kém<br /> <br /> Hồi cứu và tiến cứu mô tả hàng loạt.<br /> <br /> Bảng 1. Phân bố số trường hợp theo dạng thính lực đồ<br /> <br /> Số trường hợp<br /> 140<br /> 8<br /> 16<br /> <br /> Nhận xét: Chủ yếu thính lực đồ tai nghe kém<br /> đều thuộc dạng C, chiếm 53,4%. Kế đến là dạng<br /> A chiếm 21% và dạng B chiếm 16,4%. Phần còn<br /> lại là dạng D và dạng E, chiếm 3,1% và 6,1%.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> 215 bệnh nhân được chẩn đoán điếc đột<br /> ngột, được hỏi bệnh sử, tiền sử và làm các xét<br /> nghiệm cận lâm sàng. Bệnh nhân được đo thính<br /> lực đồ, nhĩ lượng đồ và được điều trị 10 ngày<br /> theo phác đồ điều trị của bệnh viện Tai Mũi<br /> Họng Tp. HCM. Sau đó chúng tôi so sánh lại<br /> thính lực đồ và chia kết quả cải thiện.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Số lượng<br /> 11<br /> 39<br /> 52<br /> 50<br /> 45<br /> 18<br /> <br /> Tỉ lệ (%)<br /> 5,1<br /> 18,2<br /> 24,2<br /> 23,3<br /> 20,9<br /> 8,3<br /> <br /> Nhận xét: Bệnh nhân nhập viện hầu hết các<br /> lứa tuổi, thấp nhất 16 tuổi, cao nhất 79 tuổi. Tuy<br /> nhiên, bệnh nhân dưới 60 tuổi chiếm đa số.<br /> <br /> Tỉ lệ (%)<br /> 21<br /> 16,4<br /> <br /> Mối liên quan giữa lâm sàng và mức độ cải thiện<br /> Bảng 4. Mối liên quan giữa mức độ cải thiện và thời gian đến điều trị<br /> Đánh giá<br /> Cải thiện tốt<br /> Cải thiện vừa<br /> Không cải thiện<br /> <br /> Ngày 1 – 7<br /> 55 (32,2%)<br /> 67 (39,2%)<br /> 49 (28,6%)<br /> <br /> Ngày 8 – 14<br /> 12 (22,6%)<br /> 10 (18,9%)<br /> 31 (58,5%)<br /> <br /> Nhận xét: Bệnh nhân đến khám và điều trị<br /> trong tuần đầu tỉ lệ có cải thiện cao 71,4%.<br /> <br /> Ngày 15 - 21<br /> 3 (13%)<br /> 5 (21,8%)<br /> 15 (65,2%)<br /> <br /> > 21 ngày<br /> 1 (6,7%)<br /> 3 (20%)<br /> 11 (73,3%)<br /> <br /> Nhóm bệnh nhân đến khám sau ba tuần, tỉ lệ<br /> có cải thiện chỉ có 26,7%.<br /> <br /> Trong nhóm đến tuần thứ hai và tuần thứ ba,<br /> tỉ lệ có cải thiện là 41,5% và 34,8%.<br /> Bảng 5. Mối liên quan giữa mức độ cải thiện và dạng thính lực đồ.<br /> Đánh giá<br /> Cải thiện tốt<br /> Cải thiện vừa<br /> Không cải thiện<br /> <br /> A<br /> 23 (41,8%)<br /> 23 (41,8%)<br /> 9 (16,4%)<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> B<br /> 17 (39,5%)<br /> 19 (44,2%)<br /> 7 (16,3%)<br /> <br /> C<br /> 25 (17,9%)<br /> 41 (29,3%)<br /> 74 (52,8%)<br /> <br /> D<br /> 3 (37,5%)<br /> 2 (25%)<br /> 3 (27,5%)<br /> <br /> E<br /> 3 (18,7%)<br /> 0<br /> 13 (81,3%)<br /> <br /> 189<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Nhận xét: Tỉ lệ có cải thiện của các dạng<br /> thính lực đồ đều cải thiện, trong đó dạng A tỉ<br /> lệ có cải thiện 83,6% và dạng B tỉ lệ có cải thiện<br /> 83,7%.<br /> Tỉ lệ có cải thiện thính lực đồ dạng D cũng<br /> chiếm tỉ lệ tương đối cao 62,5%.<br /> Tỉ lệ có cải thiện dạng C chiếm 47,2%. Dạng<br /> E cải thiện thấp nhất, tỉ lệ có cải thiện là 18,7%.<br /> <br /> bệnh nhân trên 50 tuổi chỉ 54% – 56%.<br /> Bảng 6. Mối liên quan giữa mức độ nghe kém và độ<br /> tuổi.<br /> Đánh giá<br /> <br /> < 30<br /> <br /> 30 – 39<br /> 17<br /> Cải thiện tốt 15 (30%)<br /> (32,7%)<br /> Cải thiện<br /> 18<br /> 17 (34%)<br /> vừa<br /> (34,6%)<br /> Không cải<br /> 17<br /> 18 (36%)<br /> thiện<br /> (32,7%)<br /> <br /> 40 – 49 50 - 59<br /> ≥ 60<br /> 19<br /> 11<br /> 3 (16,7%)<br /> (38%) (24,4%)<br /> 13<br /> 13<br /> 7 (38,9%)<br /> (26%) (28,9%)<br /> 18<br /> 21<br /> 8 (44,4%)<br /> (36%) (46,7%)<br /> <br /> Tỉ lệ có cải thiện ở bệnh nhân dưới 50 tuổi<br /> vào khoảng 64% – 68% cao hơn tỉ lệ có cải thiện ở<br /> Bảng 7. Mối liên quan giữa mức độ cải thiện và mức độ nghe kém<br /> Đánh giá<br /> Cải thiện tốt<br /> Cải thiện vừa<br /> Không cải thiện<br /> <br /> Nhẹ<br /> 19 (95%)<br /> 1 (5%)<br /> 0<br /> <br /> Trung bình<br /> 14 (28,6%)<br /> 22 (44,9%)<br /> 13 (26,5%)<br /> <br /> Trung bình nặng<br /> 16 (30,8%)<br /> 15 (28,9%)<br /> 21 (40,3%)<br /> <br /> Nhận xét: Hầu hết ta nhận thấy đều có sự cải<br /> thiện ở các mức độ nghe kém, nhưng ở mỗi mức<br /> độ có sự cải thiện khác nhau.<br /> Tỉ lệ có cải thiện cao ở mức độ nhẹ và trung<br /> bình. Mức độ nhẹ cải thiện hoàn toàn 100%, mức<br /> độ trung bình cải thiện 73,5%. Tỉ lệ không cải<br /> thiện 26,5%.<br /> Ở mức độ nặng ta cũng nhận thấy sự cải<br /> thiện đáng kể, tỉ lệ có cải thiện 77%. Chỉ có 23%<br /> không cải thiện.<br /> Tỉ lệ có cải thiện ở mức độ trung bình nặng<br /> và điếc đặc lần lượt là 59,7% và 44,4% thấp hơn<br /> so với các mức độ khác. Tỉ lệ không cải thiện ở<br /> mức độ trung bình nặng là 40,3% và mức độ điếc<br /> đặc là 55,2%.<br /> Bảng 8. Mối liên quan giữa mức độ cải thiện và tai bị<br /> điếc.<br /> Đánh giá<br /> Cải thiện tốt<br /> Cải thiện vừa<br /> Không cải thiện<br /> <br /> Một Bên Tai<br /> 55 (32,7%)<br /> 54 (32,2%)<br /> 59 (35,1%)<br /> <br /> Hai Tai<br /> 16 (17%)<br /> 31 (33%)<br /> 47 (50%)<br /> <br /> Nhận xét: Tỉ lệ có cải thiện của nhóm điếc một<br /> bên tai là 64,9% và nhóm điếc hai bên tai là 50%.<br /> Tỉ lệ có cải thiện và không cải thiện tương<br /> đương nhau ở những bệnh nhân có bệnh lý về<br /> cao huyết áp, tiền sử tiếp xúc tiếng ồn và hút<br /> thuốc.<br /> <br /> 190<br /> <br /> Nặng<br /> 33 (44,6%)<br /> 24 (32,4%)<br /> 17 (23%)<br /> <br /> Điếc đặc<br /> 11 (16,4%)<br /> 19 (28,4%)<br /> 37 (55,2%)<br /> <br /> Tổng<br /> 93 (35,5%)<br /> 81(30,9%)<br /> 88 (33,6%)<br /> <br /> Bảng 9. Mối liên quan giữa mức độ cải thiện và tiền<br /> sử của bệnh.<br /> TX tiếng Cao huyết<br /> Hút thuốc Không<br /> ồn<br /> áp<br /> Có cải thiện 17 (58,6%) 9 (42,9%) 23 (62,2%) 85 (66,4%)<br /> Không cải<br /> 12 (41,4%) 12(57,1%) 14(37,8%) 43 (33,6%)<br /> thiện<br /> Đánh giá<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Về đặc điểm lâm sàng<br /> Về thời gian đến khám và điều trị,hầu hết<br /> bệnh nhân đến khám trong 3 tuần đầu chiếm tỉ<br /> lệ 93,5%, trong đó tỉ lệ đến sớm trong 7 ngày đầu<br /> là 64,7%. Theo tác giả Dyl tỉ lệ bệnh nhân đến<br /> khám trong 7 ngày đầu là 56%. Trong mẫu<br /> nghiên cứu đa số là bệnh nhân ở thành thị, nên<br /> có ý thức về bệnh tật tốt hơn, hơn nữa việc điều<br /> trị lại được sự hỗ trợ y tế, do đó tỉ lệ bệnh nhân<br /> đến khám trong 7 ngày đầu cao.<br /> Đa số bệnh nhân bị điếc một bên tai 78,1%,<br /> giữa tai phải và tai trái không có sự khác biệt. Tỉ<br /> lệ điếc hai tai là 21,9%, cao hơn tỉ lệ điếc hai tai<br /> trong báo cáo của tác giả Christopher Muller (1 –<br /> 2%)(6), tác giả Chu Lan Anh (14,3%)(3).<br /> Đánh giá ban đầu về hình dạng thính lực đồ,<br /> trong mẫu nghiên cứu chúng tôi nhận thấy thính<br /> lực đồ dạng A chiếm tỉ lệ là 21%, dạng B chiếm tỉ<br /> lệ 16,4%, và dạng C chiếm tỉ lệ cao nhất 53,4%,<br /> dạng D chiếm 3,1% và dạng E: 6,1% theo một số<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> tác giả điếc tần số cao thế khả năng phục hồi<br /> thính lực sẽ thấp.<br /> <br /> Khảo sát thính lực đồ của bệnh nhân sau<br /> điều trị<br /> Qua khảo sát hình dạng thính lực đồ, thính<br /> lực đồ dạng C chiếm tỉ lệ cao nhất 53,4%. Sau 10<br /> ngày điều trị, tỉ lệ có cải thiện thính lực dạng C<br /> chiếm tỉ lệ 47,2%, dạng A và B chiếm tỉ lệ rất cao<br /> 83,6% và 83,7%, thính lực đồ dạng E có tỉ lệ có cải<br /> thiện thấp nhất 18,7%. Thính lực đồ dạng D<br /> chiếm tỉ lệ có cải thiện tương đối cao 62,5%.<br /> Thính lực đồ dạng A là giảm âm trầm khả năng<br /> phục hồi rất cao 83,6%, thính lực đồ dạng B là<br /> giảm âm trung bình khả năng phục hồi cũng rất<br /> cao 83,7%. Thính lực đồ dạng C là giảm âm cao,<br /> khả năng phục hồi thấp hơn 47,2%, nhưng trong<br /> dạng thính lực đồ giảm âm tần số cao thì dạng D<br /> có tỉ lệ có cải thiện cao 62,5%. Thính lực đồ dạng<br /> E là giảm ở tất cả các tần số hoặc không đo được<br /> thính lực đồ thì khả năng hồi phục rất thấp, chỉ<br /> 18,7%, kết quả này cũng tương đương với báo<br /> cáo của tác giả Dyl 22%.<br /> Qua đánh giá mức độ cải thiện thính lực sau<br /> 10 ngày điều trị, chúng tôi tìm được mức độ có<br /> cải thiện thính lực là 66,4%, cao hơn so với tỉ lệ<br /> cải thiện được báo cáo của tác giả Christopher<br /> Muller (6)– 63%, và Fujimura 59,7%.<br /> <br /> tác giả Dyl tỉ lệ bệnh nhân đến khám trong 7<br /> ngày đầu là 56%. Thời gian từ khi khởi phát đến<br /> lúc khám và điều trị càng sớm thì khả năng phục<br /> hồi sẽ cao hơn.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Về độ tuổi, bệnh nhân dưới 50 tuổi thì khả<br /> năng phục hồi cao hơn những bệnh nhân trên 50<br /> tuổi.<br /> Thời gian đến khám và điều trị sớm trong 7<br /> ngày đầu thì khả năng phục hồi cao hơn.<br /> Hình dạng thính lực đồ, bệnh nhân có thính<br /> lực đồ dạng A và B thì khả năng phục hồi cao<br /> nhất so với các dạng khác. Tương đương bệnh<br /> nhân có thính lực đồ giảm tần số âm trầm và<br /> trung bình thì cải thiện tốt hơn so với giảm tần<br /> số âm cao.<br /> Những bệnh nhân điếc mức độ trung bình<br /> nặng và điếc đặc cải thiện thấp hơn so với các<br /> nhóm khác.<br /> Điếc đột ngột cả hai tai thì khả năng hồi phục<br /> sẽ kém hơn so với điếc một bên tai.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> Đánh giá các yếu tố tiên lượng<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Tỉ lệ có cải thiện thính lực ở nhóm ≤ 50 tuổi<br /> (64 - 67%) cao hơn nhóm > 50 tuổi (53 - 55%),<br /> điều này phù hợp với nhận xét của tác giả Chu<br /> Lan Anh, tuổi dưới 50 khả năng phục hồi thính<br /> lực cao hơn nhóm tuổi lớn hơn.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Về thời gian đến khám và điều trị, chúng tôi<br /> nhận thấy nhóm bệnh nhân đến điều trị trong<br /> tuần đầu thì chiếm tỉ lệ có cải thiện cao (71,4%),<br /> cao hơn hẳn so với nhóm đến vào tuần thứ hai<br /> (41,5%) và thứ ba (34,8%), và nhóm đến sau 3<br /> tuần thì tỉ lệ có cải thiện rất thấp (26,7%). Theo<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 5.<br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> Carr MM (2003) “Inner ear, Sudden Hearing loss”. Emedecine<br /> July 2, 2003. 14p<br /> Chaimoff M, Nagesis BI, SulKes J, Spitzer T, Kalmanowitz M<br /> (2003) “Sudden hearing loss as a presenting symptom of<br /> acoustic neuroma”. Am – J – Otolaryngol. 1999 May – Jun; 20<br /> (3): 157 – 160.<br /> Chu Lan Anh (2003) “Góp phần nghiên cứu điều trị Điếc đột<br /> ngột vô căn bằng Oxy cao áp tại bệnh viện Tai Mũi Họng<br /> Thành phố Hồ Chí Minh”. Nội san Tai mũi họng Hội nghị<br /> Cần Thơ 2003.<br /> Lê Huỳnh Mai và Lê Trần Quang Minh (1998) “Góp phần<br /> nghiên cứu điều trị Điếc đột ngột” tập san Hội nghị Khoa học<br /> kỹ thuật trung tâm Tai Mũi Họng kỷ niệm 10 năm thành lập<br /> 19/9/1998, trang 81 – 86<br /> Linssen O, et al (1997) “Prognostic criteria in sudden<br /> deafness”, HNO. 1997 Jan; 45 (1), 22 – 29<br /> Muller C, Vrabec J, Quinn FB, (2001) “Sudden Sensorineural<br /> hearing loss”. Grand round presentation, UTMB, Dept. of<br /> Otolaryngology; June 13.<br /> Nguyễn Đình Bảng (1992) “Điếc đột ngột” tài liệu dịch cẩm<br /> nang thực hành Tai Mũi Họng 1992, trang 174 – 177 (Manuel<br /> pratique d’ORL, F.Legeut; p.Fleury; p.Narcy; C.Beauvillan)<br /> <br /> 191<br /> <br />