Khảo sát vi khuẩn ái khí bề mặt và trong mô amiđan viêm mạn tính

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> KHAÛO SAÙT VI KHUAÅN AÙI KHÍ BEÀ MAËT<br /> VAØ TRONG MOÂ AMIÑAN VIEÂM MAÏN TÍNH<br /> Döông Höõu Nghò*, Nguyeãn Höõu Khoâi**<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> * Muïc tieâu: Khaûo saùt VK (VK) aùi khí treân beà maët vaø trong moâ amiñan vieâm maïn tính.<br /> * Thieát keá nghieân cöùu: tieàn cöùu, moâ taû haøng loaït ca.<br /> Maãu nghieân cöùu 101 tröôøng hôïp amiñan ñöôïc caét boû do vieâm maïn tính. Laáy maãu treân beà maët vaø<br /> trong moâ amiñan. Nuoâi caáy, ñònh danh VK vaø laøm khaùng sinh ñoà (KSÑ) taïi phoøng xeùt nghieäm vi sinh ñaïi<br /> hoïc y döôïc caàn thô vaø beänh vieän ña khoa caàn thô.<br /> * Keát quaû nghieân cöùu: tæ leä VK moïc treân beà maët: 91,0%, trong moâ amiñan: 72,0%. Coù 3 chuûng VK<br /> moïc treân beà maët vaø trong moâ, ñöùng ñaàu laø S.aureus (34,70% vaø 29,70%), tieáp theo laø GABHS (22,80% vaø<br /> 14,90%) vaø K.pneumonia (7,90% vaø 6,90%). Nghieân cöùu coøn cho bieát tæ leä nhaïy caûm vaø khaùng thuoác ñoái<br /> vôùi moät soá khaùng sinh thöôøng duøng hieän nay.<br /> Caùc töø vieát taét:<br /> GABHS (Streptococcus β hemolytic group A), H. Influenzae (Haemophilus influenzae),K.<br /> pneumonae (Klebsiella pneumonae), S. pyogene (Streptococcus pyogene), S. aureus (Staphylococcus<br /> aureus).<br /> <br /> SUMMARY<br /> SOME FIGURES OF AEROBIC BACTERIA ON SURFACE<br /> AND IN TISSUE OF CHRONIC TONSILITIS<br /> Duong Huu Nghi, Nguyen Huu Khoi<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 145 - 149<br /> <br /> In tonsilitis, the antibiotic resistance is always the first reckon its strategic treatment is choice of<br /> antibiotics, which is up to the verification of bacteria. Reseach of discernible bacteria in tissue is still not<br /> systematic. Our result is 90,90% of lymphatic hyperplasia with range of 29,7% to 34,7% of S.aureus. 14,9%<br /> of GABHS, 6,9% of K.pneumonia. Surface bacteria is dominant to that in tissue. GABHS is more prevalent<br /> in children over 10 years old and aldult is sensitive to penicillin over 60%. There is not difference of<br /> antibiotic resistances between two methods of sample taken<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Vieäc laáy moâ ôû trong loõi amiñan vieâm maïn tính<br /> ñeå khaûo saùt VK ôû Vieät Nam ít ngöôøi nghieân cöùu.<br /> Xuaát phaùt töø vieäc ñieàu trò vieâm amiñan maïn tính<br /> baèng khaùng sinh thöôøng duøng hieän nay lieäu coù<br /> hieäu quaû hay khoâng? Khaû naêng ñaùp öùng vôùi ñieàu<br /> trò noäi khoa ôû töøng löùa tuoåi. xaùc ñònh VK aùi khí ôû<br /> <br /> beà maët vaø trong moâ amiñan ñaõ ñöôïc caét coù söï<br /> khaùc nhau? Möùc ñoä ñeà khaùng KSÑ thöôøng duøng<br /> hieän nay. Qua ñoù giuùp ngöôøi thaày thuoác caân nhaéc<br /> khi söû duïng khaùng sinh cho thích hôïp: ñeå naâng<br /> cao hieäu quaû ñieàu trò noäi khoa, haïn cheá caét<br /> amiñan khoâng caàn thieát. Xuaát phaùt töø nhöõng vaán<br /> ñeà treân chuùng toâi tieán haønh thöïc hieän ñeà taøi<br /> <br /> * Boä moân TMH ÑH Y Döôïc Caàn Thô<br /> ** Boä moân TMH ÑH Y Döôïc TP.HCM<br /> <br /> 145<br /> <br /> “Khaûo saùt VK aùi khí beà maët vaø trong moâ<br /> amiñan vieâm maïn tính” nhaân 101 tröôøng hôïp<br /> amiñan khaåu caùi ñöôïc caét taïi beänh vieän tai muõi<br /> hoïng caàn thô trong thôøi gian töø 03/ 2003 - 01/<br /> 2004, vôùi caùc muïc tieâu cuï theå nhö sau:<br /> - Xaùc ñònh VK aùi khí ôû beà maët vaø trong moâ<br /> amiñan khaåu caùi.<br /> - Tæ leä nhaïy caûm vaø ñeà khaùng cuûa VK ñoái vôùi<br /> moät soá khaùng sinh thöôøng duøng.<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Thieát keá nghieân cöùu<br /> Tieàn cöùu- moâ taû.<br /> Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> - Nhöõng beänh bò vieâm amiñan maïn tính ñaõ<br /> ñöôïc caét taïi beänh vieän tai muõi hoïng Caàn Thô töø 03/<br /> 2003 ñeán 01/ 2004.<br /> - Khoâng phaân bieät tuoåi, nôi cö nguï, ngheà<br /> nghieäp, hoaøn caûnh gia ñình.<br /> Khoâng ñöôïc duøng khaùng sinh tröôùc khi caét 10<br /> ngaøy. Amiñan ñöôïc laáy goïn, khoâng raùch bao trong.<br /> Côõ maãu vaø phöông phaùp choïn maãu<br /> - Choïn maãu thuaän tieän: laàn löôït caùc tröôøng hôïp<br /> ñuû tieâu chuaån choïn maãu. Trong thôøi gian nghieân cöùu,<br /> chuùng toâi ñaõ thu thaäp ñöôïc 101 maãu.<br /> - Laáy maãu ngaãu nhieân.<br /> Kyõ thuaät nuoâi caáy vaø ñònh danh VK aùi<br /> khí, KSÑ.<br /> Caùc duïng cuï laáy beänh phaåm, moâi tröôøng<br /> chuyeân chôû vaø kyõ thuaät nuoâi caáy ñònh danh, KSÑ<br /> do phoøng xeùt nghieäm vi sinh tröôøng Ñaïi Hoïc Y<br /> Döôïc Caàn Thô vaø beänh vieän Ña Khoa Caàn Thô<br /> cung caáp.<br /> Phöông phaùp phaân tích soá lieäu.<br /> Coâng cuï nhaäp vaø xöû lyù soá lieäu söû duïng phaàn<br /> meàm phaân tích thoáng keâ Epi- Info 6.0, pheùp kieåm<br /> χ2 vaø Macnemar test.<br /> <br /> 146<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU<br /> Caùc döõ lieäu thu ñöôïc cuûa nhoùm beänh<br /> nhaân nghieân cöùu<br /> - Döôùi 5 tuoåi chieám tæ leä thaáp nhaát (1,00 %), gaëp<br /> nhieàu ôû khoaûng tuoåi 11→30 tuoåi (71,30%). Ñoái töôïng<br /> hoïc sinh chieám 61,4%. Ña soá caùc tröôøng hôïp coù thôøi<br /> gian maéc beänh töø 2 naêm ñeán 3 naêm (77,0%).<br /> -100 tröôøng hôïp ñöôïc caét amiñan trong loâ<br /> nghieân cöùu coù trieäu chöùng cô naêng chuû yeáu laø ñau<br /> hoïng (96%), thöôøng taùi ñi taùi laïi nhieàu laàn trong<br /> naêm. Ngoaøi ra thöôøng keøm theo trieäu chöùng ho vaët<br /> (89%) vaø soát vaët (66,0%).<br /> Keát quaû ñònh danh VK<br /> Keát quaû VK aùi khí ñöôïc ñònh danh ôû beà<br /> maët amiñan<br /> <br /> VK caáy moïc 92 maãu (91,1%). Tæ leä VK S. aureus<br /> chieám tæ leä cao nhaát 35/101(34,7%). Keá ñeán laø<br /> GABHS 25/101 (22,8%); K. pneumoniae 8/101<br /> (7,9%). Coù 9 maãu ñònh danh ñöôïc hai loaïi VK, moät<br /> maãu coù 3 loaïi VK.<br /> Keát quaû VK aùi khí ôû trong moâ amiñan<br /> <br /> VK caáy moïc laø 73/101 (72,3%); S. aureus chieám<br /> ña soá 30/101(29,7%). GABHS caáy moïc 15/101<br /> (14,9%); K. pneumoniae 6,9%, 8 maãu coù 2 loaïi VK,<br /> hai maãu coù 3 loaïi VK.<br /> Keát quaû KSÑ<br /> Keát quaû KSÑ ñoái vôùi S.aureus beà maët<br /> amiñan<br /> <br /> S. aureus beà maët amiñan ñeà khaùng vôùi:<br /> Erythromycin 60%, Chloramphenicol 50%,<br /> Penicillin 51.43%, Doxycycline 60%.<br /> S. aureus coøn nhaïy caûm vôùi: Cefaclor 90%,<br /> Ceftaridine 90%, Vancomycin 80%, Gentamycin<br /> 66,67%.<br /> Keát quaû KSÑ ñoái vôùi S.aureus trong moâ<br /> amiñan<br /> <br /> S. aureus trong moâ amiñan ñeàu khaùng nhieàu vôùi:<br /> Penicillin (63,33%), Amikacin (65%), Erythromycin<br /> (60%), Doxycycline (60%), Ciprofloxacin (65%), coøn<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> nhaïy caûm vôùi: Cefaclor (88%), Vancomycin (80%),<br /> Gentamycin (57,70%).<br /> Keát quaû KSÑ ñoái vôùi S. pyogenes beà maët<br /> amiñan<br /> <br /> Streptococcus pyogenes (GABHS) ñeà khaùng<br /> vôùi<br /> Tetracycline<br /> (72.72%),<br /> Erythromycin<br /> (47.62%), Ciprofloxacin (45.45%), Amikacin<br /> (55%), SXT (40%), coøn nhaïy caûm vôùi<br /> Cefopenazone (88.88%), Ceftaridine (83.33%),<br /> Cefaclor (80%), Gentamycin (72.72%). Ñoái vôùi<br /> Penicilline nhaïy caûm 68,18%.<br /> Keát quaû KSÑ ñoái vôùi S.pyogenes trong moâ<br /> amiñan<br /> <br /> S.pyogenes ñeà khaùng vôùi: Tetracycllin (73.73%),<br /> Erythromycin (53.33%), Amikacin (60%), SXT (40%),<br /> Ciprofloxacin (40%). S.pyogenes coøn nhaïy caûm vôùi<br /> Cefoperazone (86.87%), Ceftaridin (86.87%), Cefaclor<br /> (80%), Vancomycin (80%), Chloramphenicol (80%),<br /> Penicillin (60%). Söï ñeà khaùng khaùng sinh ñoái vôùi VK<br /> beà maët vaø trong moâ amiñan khoâng coù söï khaùc bieät coù<br /> yù nghóa thoáng keâ.<br /> Keát quaû KSÑ cuûa K. pneumonia ôû beà maët<br /> amiñan.<br /> <br /> Klebsiella pneumonia ñeà khaùng nhieàu vôùi<br /> Sulfamethoxazol / Trimethoprim (57.14%),<br /> Doxycycline (42.85%). Nhaïy caûm vôùi Cefaclor<br /> (87.50%), Ceftaridine (87.50%), Vancomycin<br /> (85.71%), Amikacin (87.50%). Hai loaïi khaùng<br /> sinh kinh ñieån, reû tieàn, hieän nay vaãn coøn nhaïy<br /> caûm laø Chloramphenicol (83.33%), Tetracycllin<br /> (87.50%).<br /> Keát quaû KSÑ cuûa K. pneumonia trong moâ<br /> amiñan<br /> <br /> K. pneumonia ñeà khaùng nhieàu vôùi<br /> Sulfamethoxazol/Trimethoprim<br /> (71.43),<br /> Chloramphenicol (57.14%), Tetracycllin (42.86%).<br /> Coøn nhaïy caûm vôùi Ceftaridine (100%), Ciprofloxacin<br /> (85.71%), Gentamycin (85.71%), Vancomycin<br /> (85.71%), Amikacin (55.7%).<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Veà keát quaû ñònh danh VK<br /> Baøn luaän veà VK aùi khí ñöôïc ñònh danh ôû<br /> pheát beà maët amiñan<br /> <br /> Theo Buøi Thò Hoàng Lieân khaûo saùt ôû 94 tröôøng<br /> hôïp vieâm amiñan maïn tính ñöôïc caét ôû treû em, cho<br /> thaáy tyû leä GABHS chieám öu theá 36,40%, H.<br /> influenzae 36,40%, S. pneumoniae 18,20%, S.<br /> aureus 9%. Tyû leä caáy khuaån moïc laø 70,2%. Moät soá<br /> nghieân cöùu khaùc ôû treû em cho keát quaû töông töï.<br /> Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi thöïc hieän chuû<br /> yeáu ôû treû lôùn vaø ngöôøi lôùn. Tyû leä caáy moïc khaù cao.<br /> Söï hieän dieän chuû yeáu laø S. aureus. ÔÛ treû em vieâm<br /> amñan caáp vaø maïn tính ôû khoaûng tuoåi töø 6 ñeán 10,<br /> khoâng coù söï khaùc nhau veà VK; chuû yeáu laø GABHS<br /> keá ñeán laø H. influenzae; S. aureus chieám tyû leä ít<br /> hôn nhieàu. Trong hai loâ nghieân cöùu treû em vaø<br /> ngöôøi lôùn 10%-15% coù laãn taïp khuaån nhaát laø tröïc<br /> khuaån gram (-) ñöôøng ruoät.<br /> Baøn luaän veà VK aùi khí ñöôïc ñònh danh ôû<br /> trong moâ amiñan<br /> <br /> Nhìn chung caáy ôû trong moâ amiñan ít gaëp VK aùi<br /> khí hôn so vôùi pheát beà maët amiñan söï khaùc bieät naøy<br /> coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p < 0,001. Theo Brodsky L<br /> trong vieâm amiñan caáp vaø maïn tính (chuû yeáu ôû treû<br /> lôùn) GABHS giöõ vai troø quan troïng trong nguyeân<br /> nhaân gaây beänh. Vai troø cuûa S. pneumoiae, S.aureus,<br /> H. influenzae cuõng ñöôïc ghi nhaän. Chuùng thöôøng laø<br /> yeáu toá gaây beänh ôû caùc nôi khaùc cuûa ñöôøng hoâ haáp.<br /> Theo Kun.H coù söï phoái hôïp nhieàu loaïi VK gaây beänh<br /> trong vieâm amiñan maïn tính (60-69%). Hai loaïi VK<br /> (14%) thöôøng gaëp nhaát laø H. influenzae keát hôïp vôùi<br /> S. aureus hay GABHS.<br /> Nghieân cöùu cuûa B.T.H. Lieân maãu nghieân cöùu ôû<br /> treû em: Tyû leä GABHS chieám tyû leä cao hôn keát quaû cuûa<br /> chuùng toâi (30,7%/14.9%), nhöng chuùng toâi gaëp nhieàu<br /> S. aureus ôû trong moâ nhieàu hôn. H. Influenzae chæ<br /> chieám 3%, trong khi keát quaû cuûa B.T.H. Lieân chieám<br /> tyû leä raát cao (45,3%). Tyû leä nhieãm ñôn khuaån vaø ña<br /> khuaån töông ñöông nhau. Söï khaùc nhau veà tyû leä<br /> GABHS, S. aureus, H. Influenzae giöõa 2 nghieân cöùu<br /> coù yù nghóa thoáng keâ vôùi P< 0,05. Söï khaùc bieät naøy coù<br /> <br /> 147<br /> <br /> theå do maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chuû yeáu ôû treû<br /> lôùn vaø ngöôøi lôùn.<br /> Veà söï hieän dieän cuûa GABHS theo löùa tuoåi<br /> <br /> Chuùng ta thaáy ôû treû lôùn vaø ngöôøi lôùn, GABHS<br /> hieän dieän nhieàu hôn ôû beà maët vaø ôû trong moâ amiñan<br /> so vôùi treû döôùi 10 tuoåi vôùi p < 0,05. tuy nhieân maãu<br /> nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coøn nhoû, tyû leä treû döôùi 10<br /> tuoåi coøn thaáp 12/101 (11,88%). Caùc nghieân cöùu tröôùc<br /> ñaây trong vaø ngoaøi nöôùc trong vieâm amiñan caáp<br /> GABHS hieän dieän ôû treû em töø 20% ñeán 30%. ÔÛ ngöôøi<br /> lôùn 10% ñeán 15% ñoái vôùi vieâm amiñan maïn tính,<br /> nhieàu taùc giaû cuõng cho keát quaû GABHS gaëp nhieàu ôû<br /> treû em döôùi 15 tuoåi.<br /> Keát quaû KSÑ<br /> Möùc ñoä khaùng thuoác cuûa S.aureus<br /> <br /> Coù nghieân cöùu cho raèng S. aureus ñaõ khaùng vôùi<br /> Penicillin laø 100%. Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi thaáy S.<br /> aureus coù tyû leä khaùng thaáp hôn (52,43%) nhöng tyû leä<br /> nhaïy caûm vaãn coøn cao hôn so vôùi caùc nghieân cöùu<br /> khaùc (20%). Ñoái vôùi Gentamycin laø moät loaïi khaùng<br /> sinh thöôøng duøng tröôùc ñaây ñeå ñieàu trò nhieãm khuaån<br /> gram (-) (nhieãm truøng ñöôøng maät, nhieãm truøng<br /> ñöôøng tieåu) tyû leä nhaïy caûm laø 66,67%. Tuy nhieân söû<br /> duïng Gentamycin khoâng phuø hôïp vôùi nhöõng ngöôøi bò<br /> suy thaän, treû em döôùi 7 tuoåi. S. aureus coøn nhaïy caûm<br /> vôùi Cephalosporin: Cefaclor 90%, Ceftazidin 90%, ñoái<br /> vôùi Vancomycin nhaïy 80%. Söï ñeà khaùng khaùng sinh<br /> cuûa S. aureus beà maët vaø trong moâ amiñan khoâng coù<br /> söï khaùc bieät.<br /> Baøn veà möùc ñoä khaùng thuoác cuûa S.<br /> pyogenes<br /> <br /> Penicillin G coøn nhaïy caûm 68,18%; thaáp hôn so<br /> vôùi caùc nghieân cöùu khaùc. Ñeà khaùng vôùi Penicillin laø<br /> 27,27%. Theo chöông trình quoác gia veà tính khaùng<br /> thuoác cuûa S. pyogenes, thì tyû leä khaùng khaùng sinh<br /> nhìn chung laø thaáp. Vôùi Erythromycin tröôùc ñaây<br /> thöôøng ñöôïc söû duïng trong ñieàu trò nhieãm S.<br /> pyogenes ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp dò öùng vôùi<br /> Penicillin nhöng thôøi gian gaàn ñaây ñeà khaùng ngaøy<br /> caøng nhieàu theo thôøi gian. Caû hai soá lieäu ñeàu cho raèng<br /> S. pyogenes coøn nhaïy caûm toát vôùi Cephalosporin theá<br /> heä thöù II vaø III, Chloramphenicol coøn nhaïy cao (77%-<br /> <br /> 148<br /> <br /> 86%). Tuy nhieân hieän nay ít duøng vì taùc duïng phuï coù,<br /> nhaát laø ñoái vôùi treû em. So saùnh söï nhaïy caûm veà ñeà<br /> khaùng khaùng sinh ôû hai maãu beà maët vaø trong moâ<br /> amiñan khoâng thaáy söï khaùc bieät lôùn (p > 0,1).<br /> Baøn luaän veà möùc ñoä khaùng thuoác cuûa K.<br /> pneumonia<br /> <br /> K. pneumonia laø loaïi VK ñöôøng ruoät thuoäc toäc IV<br /> Klebsiella. Thöôøng truù ôû ruoät khoâng gaây beänh, chuùng<br /> gaây beänh khi ra khoûi ruoät ñeán cô quan khaùc, thuoäc<br /> loaïi VK kî khí tuøy nghi. Caùc thoáng keâ trong nöôùc vaø<br /> ngoaøi nöôùc gaàn ñaây ñeàu cho raèng caùc khaùng sinh<br /> thöôøng duøng tröôùc ñaây bò caùc chuûng Klebsiella gaây<br /> beänh khaùng treân 50%. Keát quaû cuûa chuùng toâi: K.<br /> pneumonia coøn nhaïy caûm toát vôùi nhoùm<br /> Cephalosporin theá heä thöù II, III vaø Amikacin, ñaëc<br /> bieät nhaïy caûm nhieàu hôn vôùi Chloramphenicol<br /> (83,33%), Tetracycicllin (87,50%). Keát quaû KSÑ ôû<br /> pheát beà maët vaø trong moâ amiñan coù söï khaùc nhau<br /> veà tyû leä nhaïy caûm vaø ñeà khaùng nhöng söï khaùc<br /> nhau naøy khoâng coù yù nghóa.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> 1. S. aureus chieám tyû leä cao nhaát (29,7%- 34,7%),<br /> Streptococcus β hemolytic group A (14,9%- 22,8%).<br /> Maãu pheát beà maët amiñan tìm ñöôïc nhieàu VK hôn<br /> trong moâ amiñan (p < 0,001). VK aùi khí hieän dieän<br /> nhieàu hôn ôû caùc theå amiñan xô hoùa vaø thôøi gian beänh<br /> keùo daøi. Ñoái vôùi GABHS hieän dieän nhieàu hôn ôû treû<br /> treân 10 tuoåi vaø ngöôøi lôùn (p < 0,05). GABHS ñöôïc<br /> phaân laäp ôû pheát beà maët amiñan nhieàu hôn trong moâ<br /> amiñan (p < 0,05). Ñoái vôùi S. aureus khoâng coù söï<br /> khaùc bieät giöõa hai phöông phaùp laáy maãu.<br /> 2. ÔÛ trong moâ vaø pheát beà maët amiñan khoâng coù<br /> söï khaùc bieät veà möùc ñoä ñeà khaùng khaùng sinh. GABHS<br /> ñeà khaùng vôùi penicillin cao (27,27%), S. aureus ñeà<br /> khaùng thaáp hôn (52,43%).<br /> <br /> ÑEÀ NGHÒ<br /> Caàn ñieàu trò trieät ñeå trong ñôït vieâm amiñan caáp<br /> vôùi khaùng sinh thích hôïp.<br /> Ngoaøi ñôït caáp caàn naâng cao theå traïng, veä sinh<br /> moâi tröôøng soáng, veä sinh raêng mieäng.<br /> Caàn nghieân cöùu soá löôïng beänh nhaân lôùn hôn<br /> <br /> -5-<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> giuùp cho vieäc ñieàu trò noäi khoa coù hieäu quaû, traùnh laõng<br /> phí vaø laøm taêng söï ñeà khaùng khaùng sinh.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO.<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> Nguyeãn Ñình Baûng, “Vaán ñeà khaùng sinh trong TMH,<br /> khaùng sinh vaø beänh nhieãm khuaån trong tai muõi hoïng”,<br /> noäi san TMH (1996), 2, 3-4.<br /> Nguyeãn Thanh Baûo, “Thuoác khaùng sinh”, VK hoïc,<br /> tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh, (2003),<br /> Trang 40-53.<br /> Huyønh Khaéc Cöôøng, “Thöû goùp phaàn xaây döïng phöông<br /> höôùng söû duïng khaùng sinh trong nhieãm khuaån Tai muõi<br /> hoïng ôû Vieät nam”, Khaùng sinh vaø beänh nhieãm khuaån<br /> Tai muõi hoïng, Noäi san Tai muõi hoïng, 02/1996.<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> Nguyeãn Höõu Khoâi, “ söû duïng khaùng sinh trong nhieãm<br /> khuaån tai muõi hoïng – ñaàu coå “, chuyeân ñeà veà giaûi phaùp<br /> söû duïng khaùng sinh an toaøn hôïp lí, (2002).<br /> Buøi Thò Hoàng Lieân, “Khaûo saùt VK aùi khí trong vieâm<br /> amiñan ôû treû em taïi beänh vieän Nhi ñoàng I TP. HCM ”,<br /> Luaän aùn cao hoïc.(1998).<br /> Phaïm Huøng Vaân, “ Caåm nang caùc kyõ thuaät xeùt nghieäm<br /> vi sinh laâm saøng duøng cho caùc phoøng thí nghieäm beänh<br /> vieän”, tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc TPHCM,(2000).<br /> Brook I, “Bacteriology of adenoids and tonsils in<br /> children with recurrent adenotonsillitis”. Source: Ann<br /> Otolrhinol Laryngol, (2001) Sep; 110(9): 844-8.<br /> <br /> 149<br /> <br />