Khảo sát vi khuẩn yếm khí trong viêm tai xương chũm mạn tính ở người lớn

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT VI KHUẨN YẾM KHÍ TRONG VIÊM TAI XƯƠNG CHŨM <br /> MẠN TÍNH Ở NGƯỜI LỚN  <br /> Nguyễn Đăng Quốc Chấn* <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt  vấn  đề:  Vi  khuẩn  yếm  khí  (VKKK)  gây  bệnh  trong  viêm  tai  xương  chũm  mạn  tính  ở  người  lớn <br /> (VTXCMT) thay đổi theo thời gian. Việc khảo sát định danh vi khuẩn yếm khí và làm kháng sinh đồ sẽ giúp <br /> chúng tôi chọn lựa kháng sinh thích hợp trong điều trị bệnh.  <br /> Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu mô tả hàng loạt ca.  <br /> Mục tiêu: định danh vi khuẩn yếm khí trong VTXCMT và làm kháng sinh đồ.  <br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 47 bệnh nhân VTXCMT có chỉ định phẫu thuật. Lấy mủ nhuộm <br /> Gram, cấy tìm VKKK và làm Kháng sinh đồ.  <br /> Kết  quả:  VKKK  thường  gặp  là:  Bacteroides  fragilis:  5  (36%);  Peptostreptococcus  spp:  3  (20%); <br /> Peptostreptococcus asaccharolyticus: 2 (13%) ; Bacteroides thetaitaomicron: 2 (13%); Bacteroides  distasonic:  1 <br /> (6%); Eubacterium limosum: 1 (6%); Staphylococcus saccaroloficus: 1 (6%). Phần các kháng sinh trong kháng <br /> sinh đồ đều bị đề kháng cao (47‐82%) với VKKK. <br /> Kết luận: trong VTXCMT tỉ lệ kháng sinh bị đề kháng tăng theo thời gian với VTKK. Cần làm kháng sinh <br /> đồ để hạn chế sự đề kháng của kháng sinh. <br /> Từ khóa: viêm tai xương chũm mạn, vi khuẩn kị khí. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> STUDY OF BACTERIOLOGY WITH CHRONIC OTOMASTOIDITIS <br /> Nguyen Dang Quoc Chan * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3‐ 2013: 35= 39 <br /> Background: Chronic otomastoiditis bacteriology studies show the presence of anaerobe and their incidence <br /> vary according to each study. These studies guide us on choosing the most adequate antibiotic agent to eliminate <br /> the infectious process.  <br /> Study design: Clinical prospective.  <br /> Objectives: To determine bacteriology of patients with chronic otomastoiditis and culture‐direct antibiotic <br /> therapy. <br /> Materials and methods: Our study was done 47 patients with chronic maxillary rhinosinusitis and with <br /> indication direct maxillary entrap tap. The secretion fragments of maxillary sinus were performed Gram stain, <br /> aerobe and anaerobe culture, culture‐direct antibiotic therapy.  <br /> Results: The predominant anaerobie were: Bacteroides fragilis: 5 (36%); Peptostreptococcus spp: 3 (20%); <br /> Peptostreptococcus asaccharolyticus: 2 (13%); Bacteroides thetaiotaomicron: 2 (13%); Bacteroides distasonic: 1 <br /> (6%); Eubacterium limosum: 1 (6%); Staphylococcus saccaroloficus: 1 (6%). All of the antibiotic in the culture‐<br /> direct antibiotic therapy are resisted highly (47‐82%) with the anaerobe.  <br /> Conclusions:  Individual  patients  with  Chronic  otomastoiditis  demonstrate  an  increasing  prevalence  of <br /> antibiotic resistance over time. The use of culture‐direct antibiotic therapy may “protect” against development of <br /> * Khoa Y – Đại học Đà Nẵng <br /> Tác giả liên lạc: TS.BS. Nguyễn Đăng Quốc Chấn   Email: ndqchan@yahoo.com  <br /> <br /> ĐT: 0903052555 <br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch <br /> <br /> 35<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> sequentially increasing antibiotic resistance for patients with Chronic otomastoiditis. <br /> Key worlds: Chronic otomastoiditis, Anaerobie Bacteroides. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Do nằm ở vùng khí hậu nhiệt đới, điều kiện <br /> nước sinh hoạt không đảm bảo, trình độ dân trí <br /> chưa  cao,  công  tác  chăm  sóc  sức  khoẻ  ban  đầu <br /> trong  cộng  đồng  còn  hạn  chế  cùng  với  việc  sử <br /> dụng kháng sinh tràn lan không đúng phác đồ, <br /> nên viêm tai xương chũm mạn tính ở người lớn <br /> vẫn là bệnh phổ biến ở nước ta. Theo thống kê <br /> của  Trung  tâm  Tai  –  Mũi  ‐  Họng,  số  lượt  bệnh <br /> nhân  đến  khám  và  được  chẩn  đoán,  điều  trị <br /> viêm tai xương chũm mạn tính (VTXCMT) trong <br /> khoảng  thời  gian  10  năm  là  1.301  bệnh  nhân, <br /> trong đó có 454 bệnh nhân bị VTXCMT hồi viêm <br /> chiếm  tỷ  lệ  33%  và  có  113  bệnh  nhân  bị  biến <br /> chứng nội sọ do tai chiếm tỷ lệ 9% . Đây là một <br /> bệnh  phát  triển  nhanh  và  có  nhiều  biến  chứng <br /> nguy hiểm có thể gây tử vong nếu không được <br /> chẩn đoán và điều trị đúng và kịp thời (7).  <br /> Chính vì vậy, để việc điều trị đạt kết quả tốt, <br /> phòng  ngừa  biến  chứng  và  giảm  tỉ  lệ  tử  vong, <br /> các  công  trình  nghiên  cứu  trong  nước  đã  tập <br /> trung  tìm  kiếm  vi  khuẩn  gây  bệnh  trong <br /> VTXCMT và tính nhạy cảm với kháng sinh của <br /> chúng. Do có rất nhiều khó khăn về phương tiện <br /> cũng như kỹ thuật, đa số các công trình này chỉ <br /> mới tìm thấy các loại vi khuẩn ái khí Gr (‐), Gr <br /> (+)  (12)  mặc  dù  các  thầy  thuốc  có  kinh  nghiệm <br /> nhận thấy vẫn có một tỉ lệ VTXCMT không đáp <br /> ứng  với  việc  điều  trị  bằng  kháng  sinh  theo <br /> kháng  sinh  đồ  nhưng  khi  sử  dụng  các  loại <br /> kháng  sinh  có  tác  dụng  trên  các  vi  khuẩn  yếm <br /> khí lại cho kết quả tốt(2). <br />  Các công trình nghiên cứu, các tài liệu nước <br /> ngoài  đã  cho  thấy  có  khoảng  30%  VTXCMT  là <br /> do  vi  khuẩn  yếm  khí  gây  ra(13,16).  Điều  này  cho <br /> phép  suy  luận  rằng  ở  Việt  Nam  vi  khuẩn  yếm <br /> khí cũng có vai trò gây bệnh trong VTXCMT và <br /> cần  được  chứng  minh  cũng  như  xác  định  tính <br /> nhạy  cảm  với  kháng  sinh  của  chúng  để  có  thể <br /> điều trị một cách hữu hiệu. <br /> <br /> 36<br /> <br /> Do đó đề tài “Khảo sát vi khuẩn kỵ khí trong <br /> viêm  tai  xương  chũm  mạn  tính”  nhằm  nghiên <br /> cứu  vấn  đề  này  trên  các  bệnh  nhân  người  lớn <br /> được điều trị ở BV Cấp cứu Trưng Vương và BV <br /> Tai‐ Mũi –Họng TP.HCM  <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> 47 bệnh nhân bị VTXCMT khám và điều trị <br /> tại BV Cấp cứu Trưng Vương, BV Tai Mũi Họng <br /> TPHCM.  Chẩn  đoán  xác  định  bằng  các  tiêu <br /> chuẩn về lâm sàng:  <br /> * Nhức đầu  <br /> * Chảy mủ tai  <br /> * Ấn sào bào đau  <br /> * Lỗ thủng màng nhĩ  <br /> ‐ Cận lâm sàng: CT scan có thể thấy hình ảnh <br /> sào bào mờ, xương chũm đặc ngà, mảnh xương <br /> mục hay cholesteatome… <br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Phương pháp nghiên cứu mô tả hàng loạt ca. <br /> Bảng thu thập số liệu <br /> Gồm các thông số nghiên cứu như: <br /> Tuổi,  giới,  địa  chỉ  cư  trú,  lí  do  nhập  viện. <br /> Dấu hiệu khám lâm sàng, cận lâm sàng <br /> Có cholesteatome không ? <br /> Có biến chứng hay không, biến chứng gì ? <br /> Vi khuẩn gì ? Kết quả định danh <br /> Kết quả kháng sinh đồ ... <br /> Tính chất mủ: màu sắc, mùi. <br /> <br /> Xử lí số liệu <br /> Các  dữ  liệu  lâm  sàng  được  nhập  và  phân <br /> tích  trên  máy  vi  tính  sử  dụng  chương  trình <br /> thống kê SPSS 16.0 for Window.  <br /> <br /> KẾT QUẢ & BÀN LUẬN  <br /> Nghiên cứu trên 47 bệnh nhân, kết quả như <br /> sau <br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> Tuổi <br /> Trong  nghiên  cứu  lứa  tuổi  bị  VTXCMT <br /> thường gặp trong khoảng 20‐40 tuổi. Bệnh nhân <br /> lớn  tuổi  nhất:  44  tuổi,  nhỏ  tuổi  nhất:  16  tuổi. <br /> Tuổi trung bình: 25.  <br /> <br /> Giới tính <br /> Nữ:  19  (40%),  nam:28  (60%).  Trong  đó,  nội <br /> thành:  15(32%),  ngoại  thành:  11(23%),  tỉnh: <br /> 21(45%). <br /> <br /> Các triệu chứng lâm sàng <br /> Bảng 1. Chảy mủ tai  <br /> Thời gian(năm)<br /> 15<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Vi khuẩn kỵ khí<br /> Có<br /> Không<br /> 3<br /> 14<br /> 4<br /> 14<br /> 5<br /> 3<br /> 3<br /> 1<br /> 15<br /> 32<br /> P-value