intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Khoa học kỹ thuật nông nghiệp ở Hà Nội thời Pháp thuộc

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

41
lượt xem
0
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khoa học kỹ thuật nông nghiệp ở Hà Nội thời Pháp thuộc: Hà Nội là nơi tập trung các cơ quan nghiên cứu khoa học kỹ thuật nông nghiệp và các cơ quan quản lý nông nghiệp của xứ Bắc Kỳ của Liên bang Đông Dương; Hà Nội trở thành trung tâm phổ biến khoa học kỹ thuật nông nghiệp của Đông Dương.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Khoa học kỹ thuật nông nghiệp ở Hà Nội thời Pháp thuộc

KHOA HOC KY THUAT NONC NGHIEP<br /> • • •<br /> <br /> 6 HA NOI THGll PHAP THUOC<br /> <br /> VU T H | HOA*<br /> <br /> <br /> <br /> quyen sd hflu thanh phd Ha Ndi cho Phap.<br /> H ai cupc khai thac thude dia ciia<br /> thUe dan Phap da t i c dpng it nhieu<br /> den ddi sdng kinh te, xa hdi nUde ta. Khoa<br /> Khu nhUdng dia eua Phap rpng 900 ha.<br /> Nam 1889 Phap cho lap khu ngoai thanh<br /> hpc ky thuat ndng nghiep cung khdng la Ha Npi, nhUng den nam 1915 khu nay dUdc<br /> ngoai lp. Ben canh nhflng kinh nghiem cd tra ve cho tinh Ha Ddng vdi ten gpi la<br /> truyen trong san xuat ndng nghiep eiia cha huypn Hoan Long. Nam 1942 thUe dan<br /> dng ta, khoa hpc ky thuat phUdng Tay da Phap 6p trieu dinh Hue ky mpt dao du cit<br /> tUng bude dUde truyen ba vao Viet Nam . them da't de dat ra khu dai ly dac bipt<br /> Su bien ddi trong khoa hpc ky thuat ndng Hoan Long gdm cac xa eua huypn Tfl<br /> nghiep dUde t h i hipn tap trung n h i t la d Liem, Thanh Tn, mpt p h i n d i t cua huypn<br /> Ha Ndi - thii phu eua Lien bang Ddng Vinh Thuan thupc Ha Npi cii. Khu "Dai ly<br /> DUdng thdi thupc Phap. dac bipt Hoan Long" rpng ga'p 10 l i n dit<br /> npi thanh nhUng day cung la thdi ky ehien<br /> TrUdc khi P h i p xam lUdc nUdc ta, van tranh the gidi l i n thU H nen vipe md rpng<br /> dau the ky XIX kinh thanh Thang Long trd dd cung khdng cd t i e ddng gi nhieu den<br /> thanh tinh ly ciia tinh Ha Npi (Bao gdm khoa hpc ky thuat ndng nghipp b Ha Npi<br /> kinh thanh Thang Long eu, phan ldn tinh dudi thdi Phap thupc<br /> Ha Ddng va ca tinh Ha Nam). Nam 1873<br /> thuc dan Phap danh chiem Bic Ky l i n thU Nam 1896 do vi tri quan trpng cua Ha<br /> nha't bi tha't bai nhUng vdi hai hiep Udc Npi, thuc dan Phap da bien Ha Npi thanh<br /> ngay 15/3/1874 va 31/8/1874, thUe dan thu phii cua Lien bang Ddng DUdng. TU do<br /> Phap da dat dUde toa lanh sU quan tai Ha Ha Npi dUde Phap xay dUng thanh trung<br /> Npi. Dd la bai da't ngoai bd sdng Hdng d tam d i u nao chinh tri, van hoa, khoa hpc<br /> phia Ddng Nam thanh phd' - la khu ddn eua toan Lien bang Ddng DUdng. TU dac<br /> thuy quan eu bd trd'ng tU lau, rpng 5 m i u , dilm tren, hoat dpng nghien cUu khoa hpc<br /> thudc phUdng Thuy Cd, lang Chu Xa. Nam va ky thuat ndng nghiep d Ha Npi thdi<br /> 1882 thUe dan Phap danh thanh Ha Npi thupc Phap cung mang tinh c h i t la trung<br /> l i n thU hai. Ket qua nam 1888 thUe dan tam cua toan Ddng DUdng. Dieu dd dUpc<br /> Phap da bude trieu dinh Hue cit mot p h i n bieu hien d nhflng mat sau;<br /> Ha Npi thanh nhUdng dia cua Phap. Ngay 1- Hd Ndi Id ndi tap trung cdc ccf quan<br /> 1/10/1888 vua Ddng Khanh ra dao du giao nghien citu khoa hgc ky thuat ndng nghiep<br /> <br /> <br /> *TS. TrUdng Dai hpc Su pham Ha Npi<br /> Khoa hpc hy ihu&t ndng nghiep. 51<br /> <br /> (hodc nhUng eg quan nghien cUu khoa hgc lien quan den khi tUdng hpe va khi hpc<br /> cd lien quan den khoa hgc ky thudt ndng ndng nghiep. NhU vay thdi gian nay nganh<br /> nghiep) vd cdc ccf quan qudn ly ndng nghiep khi tUdng ehii yeu phuc vu eho nganh ndng<br /> cua xii Bde Ky, cua Lien bang Ddng DUcfng. nghiep nhiet ddi Viet Nam - Ddng DUdng.<br /> Dong DUdng la thupc dia khai thac eua Ngay 20/9/1899 Phap eho thiet lap<br /> thUe dan Phap do vay Phap cin n i m rd tai Phong thi nghiem ndng nghiep d Ha Npi.<br /> nguyen thien nhien, con ngUdi ciia Viet Nam 1904 toan quyen Paul Beau ky nghi<br /> nam ndi rieng, ciia Ddng DUdng noi ehung. dinh thanh lap Uy ban nghien citu khoa<br /> Ngay tu nhflng ngay d i u chiem ddng Bie hgc trUe tiep di vao tap hdp, he thd'ng hoa<br /> Ky thUe dan P h i p da cho lap nhieu cd quan eae ngudn tU lieu va vach ke hoaeh khai<br /> nghien cUu khoa hpe va ed quan quan ly thac tai nguyen cho cae nha cim quyen cac<br /> ndng nghiep n h i m phuc vu eho viec vach xU Ddng DUdng<br /> ra va thUe hipn ehUdng trinh khai thae<br /> Nam 1918, Vien Khoa hgc Dong DUcfng<br /> thupe dia. Nam 1886, khi Ha Ndi ehUa trd<br /> dUdc thanh lap vdi ehflc nang nghien cflu<br /> thanh nhUdng dia eua thUe dan Phap, Td'ng<br /> khai thae tai nguyen thien nhien, dae bipt<br /> tni sU dan sU dau tien ciia Phap; Paul<br /> la trong linh vUc nong-lam- ngU nghiep.<br /> Beau- nha sinh vat hpc, da eho lap Vien<br /> Hdn ldm Bac Ky gdm 40 ngUdi n h i m thu De tang cUdng khai thae hieu qua nen<br /> thap tai lieu ve Ddng DUdng. Cd quan nay nong nghiep nhiet ddi phuc vu cho cdng<br /> cd tru sd d lanh sU quan P h i p trong khu cupc khai thac thupc dia lin II, ngay<br /> Ddn Thuy. 2/4/1925, ehinh quyen thUe dan Phap ddi<br /> ten Vipn khoa hpe Ddng DUdng thanh Vien<br /> Nam 188*3 Ban nghien ciiu cdng ndng<br /> khao Cliu ndng nghiep. Vipn nay dat dUdi<br /> thuong dupe thanh lap. Ban nay cd nhipm<br /> sU kilm soat eiia Hpe vien qudc gia nghien<br /> vu lam rd" Nhflng nguyen lieu va vat pham<br /> cflu ve nong nghiep thupc dia Phap. Vien<br /> ehe tao d Ddng DUdng va nhflng hang gi<br /> khao cUu ndng nghiep ed 2 tru sd dat tai<br /> cua Phap dUde nhan dan Bic Ky chfnh<br /> Ha Npi va Sai Gdn vdi nhieu phong thi<br /> thUe tieu thu" (1).<br /> nghiem ve boa hpc, cdn trung hpc, vi trung<br /> Nam 1893 quyen giam dd'c Ban chi dao hpe, di truyen hpc, thUc benh hpe, ky thuat<br /> cdng chinh de nghi vdi Thd'ng sfl cho thiet lam hpc va mpt sd cd sd thUc nghiem ve<br /> lap nhflng tram khi tUdng tren dia ban Bic ndng hpe, ve lua gao, canh-ki-na, bdng, cao<br /> Ky, dac bipt la thiet lap nhflng tram do vfl su, a phe. Day \k nhflng ndng san nhipt<br /> lUdng. Ban de nghi gdi y nen thiet lap mpt ddi c6 gia tri kinh tecao.<br /> tram hoan chinh tai Ha Npi, la ndi ed<br /> nhipm vu tap trung mpi dfl lieu quan trae Ngay 25/5/1928, Toan quyen Dong<br /> dupe. Sau dd ngay 13/11/1904 Trgm khi dUdng ra nghi dinh thanh lap Hgi dong<br /> tugng d i u tien dUdc dat tai Ha Npi. Hoat nghien ciiu khoa hgc Dong DUc/ng. Td ehflc<br /> dpng cua nganh khi tUdng ngay eang dUde nay thanh lap vdi mue dich thu thap, khao<br /> td ehflc qui md va he thd'ng. Ngay cUu va thdng bao eho cae cd quan hflu quan<br /> 25/12/1918 toan quyen Ddng DUdng ra nghi dl ap dung vao thUc tien nhflng thanh tUu<br /> dinh cdng bd chUdng trinh hpe eua trUdng khoa hpe cd ban , khoa hpc flng dung ddng<br /> Cao ding Ndng - Lam trong dd qui dinh thdi thay mat gidi khoa hpc Dong DUdng<br /> nam thU n sinh vien se hpc nhflng mdn tham gia cae hpi nghi khoa hpc eua nUde<br /> 52 Rghien cuu Ljch 5i>. s6 9-t-10.2Q0a<br /> <br /> Phap hoac qud'e te dat dUdi sU chi dao cua cflu ve ddt vd dia chat ciia Y.Henry,<br /> Vipn Han lam Khoa hpc Phap va Vien Han E.M.Castagnol, R.P.Auriel, Lam Van Vang,<br /> lam Khoa hoc thuoc dia. Pham Gia Tu. Hd Bie Vi. Nghien cflu ve su"<br /> dung ddt ciia Ch.Robequin; Nghien cUu vi<br /> Ngay 20/10/1937 toan quyen Ddng DUdng<br /> thiic vgt ciia Henr>' Lecoute, H. Humlert,<br /> ra nghi dmh thanh lap Vien Kf-cdo ciiu ndng<br /> F.Gasnepain. J.Lan, A.Betele trong dd J. Lan<br /> nghiep vd ldm nghiep Ddng DUong (JRAFJ)<br /> chuyen nghien cflu ve cay trdng d Ddng<br /> dat dudi sU chi dao ciia tdng thanh tra ndng<br /> DUdng, A.Betele chuyen viet ve cay thudc d<br /> nghiep chSn nuoi va nong iighiep Ddng<br /> Ddng DUdng; Nghien cUu vi dong vgt cua<br /> DUdng. Vien co hai phan vien; phia bic Ddng<br /> A.Pavie, E.Boapton, W.H.Orgood, J.Delaeour,<br /> Dudng ddng 6 Ha Noi; nam Ddng DUdng<br /> P. Jabocefle, R.Bourret; Nghien cUu ve phdn<br /> dong b Sai Gdn. Cac nha khoa hoc Phap cdng<br /> bdn cua E.Lafatm, NLefcTe, N.Gilbert,<br /> tac d vien da tich luy dUdc nhieu kinh<br /> R.Dumont, Leveque, Nguyen Cdng lieu,<br /> nghiem, kien thUc ve dat dai, k'ni hau dpng,<br /> A.Chdvaney, Jlan Fradi, Fromaget,<br /> thUc vat, ve lam nghiep vung nhiei ddi am gid<br /> AAngladete, Y.Coyaud, Malyc, Nguyen Cdng<br /> mua. Cd quan nay cung co nhieu thi nghiem<br /> Huan (Nghien cUu ca phan hoa hpc va phan<br /> phan bdn, trong dd chii yeu la ve phan hoa<br /> hflu cd trong dd Nguyen Cdng Tieu va<br /> hpc cho cay cao su, ea phe va thI nghiem tac<br /> Nguyen Cdng Huan da nghien cflu ve bdo<br /> dung cua phd't phat dd'i vdi cay lua.<br /> dau). Nam 1929 Nguyen Cdng Tieu da la<br /> Ben canh cac co quan nghien cUu khoa ngudi diu tien bao cao ve beo dau tai hpi nghi<br /> hpc ky thuat ndng nghiep, ihUc dan Phap qudc te tai Inddnexia. Nam 1930 ong viet bai<br /> cdn xay dUng he thd'ng cdc ccf quan thiic " Nudi beo dau lam phan xanh" tren Bei III.<br /> nghiem khoa hgc ndng nghiep Dd la mang Nam 1949 Nguyen Cdng Huan cd bao cao ve<br /> ludi cie trai gid'ng, cac trai thUc nghiem, cae beo dau tai hpi nghi quo'c te' tai Singapo, nam<br /> tram nghien cflu. d Ha Npi thiic dan Phap 19.50 tai Myanma. Nam 1951 dng viet tac<br /> cho xay dUng vUdn Bach thao (d lang Ngpc pham "Tudng lai beo dau diing lam phan bdn<br /> Ha va Thuy Khue), vUdn Lapho (d lang rupng elnem"; Nghien cUu vi sdu benh ciia<br /> Thuy Khue - vdn la da't nim trong quy Du Pasquier, L.Roger; Nghien cUu ve kinh te<br /> hoaeh vUdn Bach Thao), trai thi nghipm ndng nghiep ciia Y.Henry, P.Gourou,<br /> Bach Mai, nha thUdng thu y Ld Due. Cac cd R.Dumon, P.Braemen.<br /> sd thUc nghiem nav co quy mo ldn, thUc hien<br /> nghien cUu khoa hpc khdng ctii eho Ha Npi, Song song vdi viec thanh lap cac cd quan<br /> ma edn cho ca khu vUc Bic Ro, Ddng Duong, nghien cUu khoa hpc ndng nghiep, cac cd<br /> quan quan ly eua nganh nong nghiep cung<br /> Ta't ca cdc td ehflc nghieu cUu khoa hpc lan lUdt dUdc thanh lap d Ha Ndi nhU; Hpi<br /> hoac lien quan den khoa hpc ndng nghiep ddng Canh ndng Bic Ky (1892) sau chuyen<br /> tren deu cd mue dicii la sUu tam tu lieu ve tai thanh Phdng Canh ndng Bic Ky (1894), Ban<br /> nguyen cua Viet nam va Ddng dUdng de viet chi dao ndng nghiep Bic Ky, Sd Thu y Ha Npi<br /> sach, bio va td chUc hpi chd trien lam nhim (1897), Sd Canh ndng Bic Ky (1898), Sd<br /> phuc vu cho chudng trinh khai thac thupc dia Nghien cUu nong nghiep, Sd Dia ly (1899), Scl<br /> ciia thuc dan Phap. Do la cac cdng trinh Kiem lam (1901), Ban chi dao nhflng van dl<br /> nghien eUu vi khi hdu cua P.Canon, kinh te va Tdng thanh tra ndng lam siic san<br /> G.Lacadet, E.Chasngheux. E.Bnjzon; Nghien (1924), Sd Tim Ha Npi (1924), Sd Tin dung<br /> Khoa hoc hy fhuat ndng nghiep.. 53<br /> <br /> ndng nghiep va cac Ndng phd' ngan thuat ndng nghiep l i n lupt ra ddi d Ha Npi.<br /> hang(1926), Tuc me Cue Ha Ndi (1930). Ben Nhflng td bao diu tien de cap den ndng<br /> canh chUe nang quan ly ndng nghiep, cac cd nghiep Viet Nam la bing tieng Phap trong<br /> quan nay cdn dUdc lap ra "... cot de chi dan dd quan trpng nha't la tap san Kinh te Dong<br /> eho none dan biet viee cai lUdng ve ndng phd, Dugng (Bulletin economique de L'Indochine<br /> cdt de cac nha lam mdng dUde mue kfch viet t i t la BEI), Tap san da de cap den t i t<br /> nhflng ket qua hay ciia viee cai each, c6 the ca cac vin de kinh te cdng nghiep, ndng<br /> dem thi hanh cai each ma khdng tdn tien nghipp, thUdng nghiep cua Dong DUdng,<br /> hoac tdn ft, duy chi ton them cdng" (2), trdng dd cd dang cae cong trinh dieu tra cd<br /> ban, nghien cUu kinh te, nghien cflu khoa<br /> Cac hoat dpng nghien cUu khoa hpc va hpe ky thuat ndng nghiep. Nhflng nSm 20<br /> thUc nghiem dUa tien bp khoa hpc ky thuat eiia the ky XX mpt sd td bao tieng Viet lin<br /> vao san xuit nong nghiep ciia cae cd quan lUdt ra ddi, Mpt sd td bao cd dang tin lien<br /> nghien cflu khoa hpc va cac cd quan quan quan den ndng nghiep nhU; td ThUc nghiem<br /> ly ndng nghiep dUdi thdi Phap thupc ve ddn bdo xua't ban tai Ha Ndi(1920). Day la<br /> khach quan da ed nhflng ddng gdp khong td nhat hao tieng Viet, thdng tin ve thUdng<br /> nho ddi vdi nen khoa hpc nong nghiep Vipt mai, ky nghp va ndng nghipp. Ngay<br /> Nam sau nay. 1/8/1921 tap chl HUu thanh cua Hpi Trung<br /> Thii nhdt: nhflng kp't qua nghien cflu - Bie ky cdng ndng thUdng te ra ddi (mdi<br /> cho ehung ta mpt eii nhin tdng t h i ve dieu thang 2 ky); Bao Cong ndng thUcfng (1929)<br /> kipn tu nhien • nhflng tai nguyen ndng CO tru sd 6 sd nha 7 Lamblet Ha Npi. Mue<br /> nghiep va thUc trang kinh te nong nghiep dich Ciia bao Cong ndng thUdng dUde neu<br /> Viet Nam, tU dd giup cho viec khai thac rd: bao khao cflu nhflng vin de nong<br /> hdp ly hdn nen ndng nghiep nUdc ta nghiep, cdng nghipp, thUdng nghiep va giai<br /> dap nhflng van dc cdng nghp. Ngoai ra bao<br /> Thii hai: nhUng nghien eUu khoa hpc cdn cd mue dich moi gidi gifla cac nganh<br /> ndng nghiep thdi Phap thupc bUde d i u da kinh te, gifla cac nha san xuit, thUdng<br /> tich luy , he thd'ng hoa sU kien de tao dieu nhan dc phat trien kinh te (3).<br /> kipn cho vipe hinh thftnb cac nganh khoa<br /> hpc ndng nghiep Viet Nam sau nay. Mpt so' td bao chuyen dang tin ve ndng<br /> nghipp nhU; diu thap nien 20 Ve ndng bdo<br /> Thit ba: Nhflng nghien cflu nay da md ra<br /> do Le v a n Phuc sang lap ddng thdi la chii<br /> nhieu hUdng nghien cflu mdi vdi nhieu<br /> nhiem bao, Nguyen Cdng Tieu - ngUdi ed<br /> phUdng phap tiep can mdi va phUdng phap<br /> bing td't nghiep trUdng Cao ding Canh<br /> nghien cUu mdi trong khoa hpc ndng<br /> ndng , nghi vien Hpi ddng khao cflu ve khoa<br /> nghiep d Viet Nam<br /> hpe d Ddng Phap tham gia ngach canh<br /> 2- Hd Ndi trd thdnh trung tdm phd bien nong lam chu but. Mue dich cua bao Vp<br /> khoa hgc ky thudt ndng nghiep cua Ddng ndng la; "Giup ehinh phu de the cae ehii<br /> Duong. nghia, khai thac ndng gidi nUde nha. Giup<br /> NhQng nghien cUu khoa hoc ky thuat qudc dan de benh vUe ldi quyen eho ndng<br /> ndng nghipp cin dUdc thdng tin phd bien gidi va dc lam eae cd quan truyen ba cho<br /> rpng rai do dd cac tdp san, bao chi gidi k h i p nong dan biet dieu hay le thipt, can<br /> thipu ve nhflng thanh tUu ciia khoa hpe ky thipp den nghe lam rupng" (4).Bao cdn lap<br /> 54 Rghien cuu Lich siir. sg 9-I-10.2008<br /> <br /> mot sd thi nghiem d Thuy Tien Trang, n i m trUdng sd hpc va kiem bi phai cd mdt khu<br /> ven dUdng 138, g i n Trai Hang Hoa chuyen vUdn dl thay va trd cd ehd thUe hanh ki<br /> nhap ndi cac gid'ng cay rdi phd bien cho thuat ndng nghiep (5)<br /> ndng dan.<br /> N h i m phuc vu cho boat dpng truyen ba<br /> Bao Thdn ndng (1928) cd tru sd d 63 ki thuat ndng nghiep, chinh quyen thUc<br /> Hang Day. Mue dieh eiia bao thUdng dUde dan Phap edn cho td chUe eae hdi ehd va<br /> dang d trang 2 la; Truyen bao cho nong dan thanh lap vipn bao tang ndng nghiep. ThUe<br /> biet nhflng tien bp trong nghe ndng d Ddng dan Phap td ehUc hpi chd n h i m nhieu mue<br /> DUdng va ngoai qud'e; Dang nhflng dieu dich, trcng dd ed mue dich keu gpi sU diu<br /> thiet yeu de giup ndng dan ve viec lam tu ciia tu ban Phap vao thudc dia. Ngay<br /> hang ngay; Dang nhflng viec cd ldi eho 16/4/1922, cUu toan quyen Ddng DUdng -<br /> dUdng kinh te ma ndng dan cin biet. Nam Bp trUdng Bd Thupc dia An-be Xa-rd trong<br /> 1930, Nguyen Cdng Tieu cho ra ddi Khoa budi khanh thanh hpi chd Mac-xay - hpi<br /> hgc tgp chi. Ong vUa lam ehu nhipm kiem chd trien lam ve thupc dia ldn nha't do<br /> ehu but. Tda bao ed tru sd d Thuy Tien P h i p td chUe da viet; "Triln lam thupc dia<br /> Trang. Tap san Thu y, bao Nhdnh Ida cung da mang lai mpt phat hipn ldn, khien eho<br /> la nhflng bao chuyen ve ndng nghiep dUdc bat cfl mpt ngUdi Phap nao quan tam den<br /> xua't ban dUdi thdi Phap thupc. Ngoai bao van menh eiia dat nUde minh khdng the thd<br /> va tap chi, Nien gidm thd'ng ke \k tai lieu d hdae i ra. Nghi lUc tU ban, y chf, nhflng<br /> quan trpng lien quan den kinh te nUdc ta canh tay khd'i dc, ta't ca nhflng sUe lUc tich<br /> thdi Phap thupe ndi ehung vk vdi ndng cue ay phai manh dan hUdng vao thupc dia<br /> nghiep ndi rieng. ciia nUde Phap de hoan t i t vipe khai thac<br /> mpt ke hoaeh ed phUdng phap va ehinh xac"<br /> Bao chi cd tae dung truyen ba, hUdng<br /> (6). Mpt mue dich khae eiia hpi ehd la hpc<br /> dan khoa hpe ky thuat trong san x u i t ndng<br /> tap va phd bien khoa hpc ky thuat. Bao Ve<br /> nghiep, hUdng dan each lam kinh te ndng<br /> ndng da neu rd trong bai "Dat cude d i u xao<br /> nghiep dat hieu qua. Tuy nhien hdn 90%<br /> ed ldi Ich gi?" (bai viet ve cupc d i u xao<br /> dan so' nUde ta mu chfl vi vay tac dung cua<br /> thupc dia Paris);<br /> bao ehi con ban che. Cd the noi bao chi d<br /> thdi ky ndy chi phuc vu chii yeu cho cac - Day la mpt each day ngUdi. Trdng mpt<br /> nha tu san, dia chu ngUdi Phap, ngUdi Viet. vai gid, ngudi xem cd the hpc dUde nhieu<br /> De phd bien kl thuat canh ndng, thUe dieu, eho dan Phap va dan ban xU hieu va<br /> dan Phap edn cd nhflng boat dpng khae. hpe tap l i n nhau.<br /> Vao nhUng nSm 30, ehinh quyen thUe dan - Anh hUdng ve thUdng mai; nhieu ngUdi<br /> dUa ehUdng trinh canh ndng vao giang day nha buon, dan ki nghe se hilu tinh chit<br /> d trUdng Sd hpe va trUdng Kiem bi. De cd hda vdt d thupc dia va nhflng do san vat<br /> ngUdi day mdn hpe canh ndng d trUdng phd can d thupe dia.<br /> thdng, thUc dan Phap da dUa khoa hpc<br /> canh ndng thanh mpt mdn hpe chinh trong - Cupc da'u xao to cho ngUdi chau Au biet<br /> trUdng Su pham nam. 0 eae cap hpc phd sU thinh vUdng cua thudc dia dl thu hut<br /> thdng, mdn canh ndng cung dUdc chu y ca cae nha tu ban d i u tU vao thupc dia (7).<br /> phan ly thuyet l i n thuc hanh. Nam 1933, Thuc dan Phap td chUe hpi chd d Ha Npi<br /> chinh quyen thUe dan da b i t bupe cac tfl rat sdm. Nam 1887, trUde khi Ha Npi trd<br /> Khoa h
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2