Kiểm toán môi trường và những thách
thức đặt ra đối với kiểm toán nhà nước
Việt Nam
Môi trường và sự phát triển bền vững hiện nay không chỉ là vấn
đề riêng của mỗi quốc gia mà nó đã trở thành vấn đề toàn cầu
đang được thế giới đặc biệt quan tâm. Không phải ngẫu nhi
ên mà
các hội nghị quốc tế về môi trường tổ chức tại Bali lại thu hút sự
chú ý theo dõi của tòan cầu bởi vì nó không chỉ ảnh hưởng đến
sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia mà nó còn ảnh hưởng tới
sự tồn tại của chúng ta hiện nay và các thế hệ tương lai. Môi
trường và sự phát triển kinh tế của các qu
ốc gia luôn có mối quan
hệ ngược chiều. Nếu đặt mục tiêu phát tri
ển kinh tế cao khả năng
phải sử dụng nhiều tài nguyên thiên nhiên, khả năng xảy ra sự ô
nhiễm từ các chất thải công nghiệp là rất lớn, ảnh hưởng lớn đến
sự phát triển bền vững của môi trường và ngược lại. Do đó, các
quốc gia cần phải giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển
kinh tế với bảo vệ môi trường.
Với quan niệm rằng tất cả những gì có thể ảnh hưởng đến sức
khỏe con người và làm hủy hoại đến môi trường đều được coi là
ô nhiễm môi trường do đó ô nhiễm môi trường có thể được chia
thành các loại sau:
- Ô nhiễm nguồn nước;
- Ô nhiễm không khí;
- Ô nhiễm về tiếng ồn;
- Ô nhiễm từ các chất thải độc hại;
- Ô nhiễm từ sự ảnh hưởng của quá trình phát triển xã hội: ví dụ
quá trình đô thị hóa phát triển quá nhanh rất nhiều người không
có công ăn việc làm do đó họ vào rừng chặt phá để duy trì cuộc
sống. Lượng cây xanh mất đi đồng nghĩa chúng ta có ít O2 hơn
để thở, dẫn tới môi trường sẽ bị ô nhiễm, hạn hán, lụt lội thường
xuyên xảy ra…
Có thể nhận thấy rằng việc ô nhiễm môi trường chính là nguyên
nhân của hiện tượng nóng lên của khí hậu toàn cầu mà các nư
ớc
trên thế giới đang phải đối mặt. Theo thống kê của các nhà khoa
học thì từ năm 1885-1940 trái đất của chúng ta đã tăng lên 0.5oC
và nếu không có các biện pháp kịp thời khắc phục hiện tượng
này (hiệu ứng nhà kính) thì đến năm 2050 trái đất của chúng ta
sẽ nóng lên từ 1,5-4,5oC khi đó phần lớn các khu vực thấp, đầm
lầy, đảo nhỏ có thể bị chìm trong nước biển và diện tích đất liền
ngày càng bị thu hẹp. Có 05 nguy cơ mà các nước sẽ phải đối
mặt với sự biến đổi của khí hậu, đó là:
- Năng suất đất nông nghiệp bị giảm;
- Gia tăng tình trạng thiếu nước;
- Thời tiết ngày một khắc nghiệt (hạn hán, lũ lụt thường xuyên
xảy ra);
- Các hệ sinh thái mất cân bằng;
- Gia tăng bệnh tật.
Như vậy có thể thấy môi trường có vị trí và vai trò vô cùng to lớn
đối với sự tồn tại và phát triển của loài người, do đó vấn đề l
à làm
sao để duy trì, bảo vệ và phát triển môi trường một cách bền
vững? Cơ quan, tổ chức, cá nhân nào thực hiện công việc đó?
Trên thế giới, một số nước đã có thể giải đáp các câu hỏi trên đó
chính là các cơ quan kiểm toán tối cao có tiến hành hoạt động
kiểm toán môi trường.
Khái niệm kiểm toán môi trường bắt đầu xuất hiện vào những
năm đầu của thập kỉ 80 sau hàng loạt các thảm họa môi trường
xảy ra tại Anh và Mỹ: “Kiểm toán môi trường là công cụ quản lý
bao gồm một quá trình đánh giá có tính hệ thống, định kỳ và
khách quan được văn bản hóa về việc làm thế nào để thực hiện
tổ chức môi trường, quản lý môi trường và trang thiết bị môi
