KIến trúc Hà Nội dưới góc độ triết học - 1

Chia sẻ: Cao Tt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lời nói đầu Mười năm gần đây, thực tiễn kiến trúc Hà Nội đã đòi hỏi giới kiến trúc có chất lượng nghề nghiệp đổi mới, và muốn hay không, càng sớm càng tốt, phải tiếp xúc với kiến trúc các nước công nghiệp phát triển và các nước trong khu vực. Kiến trúc Hà Nội đang đứng trước những biến động lớn của một thời điểm then chốt, cần có một sự đột biến về chất cũng như về lượng, điều đó khiến cho mỗi kiến trúc sư Bắc Hà phải cùng suy nghĩ và đóng góp cho sự đột...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KIến trúc Hà Nội dưới góc độ triết học - 1

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Lời nói đầu Mư ời năm gần đây, th ực tiễn kiến trúc Hà Nội đã đòi hỏi giới kiến trúc có chất lượng nghề nghiệp đổi mới, và muốn hay không, càng sớm càng tốt, phải tiếp xúc với kiến trúc các nước công nghiệp phát triển và các n ước trong khu vực. Kiến trúc Hà Nội đang đứng trước những biến động lớn của một thời đ iểm then chốt, cần có một sự đột biến về chất cũng như về lượng, điều đó khiến cho mỗi kiến trúc sư Bắc Hà phải cùng suy ngh ĩ và đóng góp cho sự đột biến đó. Tính xã hội và tính cộng đồng của kiến trúc Hà Nội đang đ ặt ra những yêu cầu mới. Phấn đấu cho một nền kiến trúc bền vững, trật tự, thuần khiết, nhân đạo, giàu hiệu quả thị giác là trách nhiệm cao đẹp của mỗi người chúng ta. Nội dung I. Kiến trúc Hà Nội sau 12 năm nhìn lại dưới góc độ triết học 1 . Kiến trúc Hà Nội hiện nay Những ai đã từng xa Hà Nội nhiều năm bây giờ khi trở lại cái đập vào m ắt trước tiên là tốc độ xây dung dồn dập và lượng ngư ời đô ng đ ảo. Nh à cửa mọc lên như n ấm sau cơn mưa và nhìn đ âu cũng thấy toàn người là người. Đi vào Hà Nội từ bất cứ ngả nào, đều nhìn thấy các tuyến đường mới mở, rộng rãi, khang trang, nhưng nhà cửa hai b ên lại chen choc, lồi ra thụt vào, hỗn độn, kiểu thị trấn hơn là kiểu thành phố lớn, kéo dài hình như vô tận. Càng đ i sâu vào thành phố cái sinh động m à rối loạn đó cứ như nhân lên dần. Từ đê Yên Phụ nhìn xuống, bờ Hồ Tây dày đặc nhà cửa, không còn đâu m ảng cây xanh mơ tưởng. Hồ Gươm thì có nguy cơ biến thành cái ao con khi nhà cao tầng lan đến. Việc chúng phá vỡ cảnh quan Hà Nội là
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com một hậu quả đương nhiên, còn việc một vài công trình có đóng góp được cho bộ m ặt thành phố hình như chỉ là một sự tình cờ may mắn. Bằng chứng là chính những dự án gặp nhiều thuận lợi và suôn sẻ nhất trong việc xét duyệt và cấp giấy phép xây dựng đến khi được thực thi rồi lại làm xấu cảnh quan nhiều nhất, chẳng hạn như cao ố c văn phòng 46 Lý Thường Kiệt với h ình khối cục mịch và ch ất liệu vô cảm, hay công trình Tung Shing Square dù nằm khá xa Hồ Gươm mà vẫn nhô lên thô thiển b ên cạnh ủy ban nhân dân th ành phố. Trong khi đó , một vài côn g trình khác đa từng là đề tài tranh cai khá gay gắt th ì nay lại tỏ ra đứng được trong lòng Hà Nội. Ví dụ đ iển hình là Cao ố c văn phòng 53 Quang Trung án ngữ tầm nhìn suốt dọc các trục đường Quang Trung và Khâm Thiên, hoặc là Hà Nội Tower từ xa đ a hiện diện một cách chững chạc trên đường Điện Biên Phủ và Trần Bình Trọng. Cho dù còn đôi chỗ chư a th ật thoả đáng về chi tiết, song những đóng góp của chúng cho cảnh quan Hà Nội là rất ấn tượng và tích cực. Có thể kể thêm khách sạn Sakura góc công viên Lênin hay Lake View Hotel đầu dốc đường Thanh Niên. Rõ ràng việc xây dựng nh à cao tầng ở Hà Nội đ ang diễn ra một cách tự do mà chưa hề được quy hoạch. Chúng ta có kinh nghiệm của khu vực Hồ Gươm nên đa tỏ ra thận trọng hơn đối với khu vực Nhà hát lớn khi khống chế ch iều cao xây dựng dưới 30m và bắt buộc theo phong cách cổ điển. Song điều đó ch ỉ cần nhưng chưa đủ, vì hai công trình office b ld 63 Lý Thái Tổ và Opera Hotel từ lúc còn đ ang thi công đ a tỏ ra tranh chấp với Nhà hát lớn thành phố, tức là với chính công trình được coi là chủ đạo của khu vực – một di sản kiến trúc hết sức tinh tế và quý báu của Hà Nội. Thành ph ố là một cơ thể sống. Xây dựng nhà cao tầng là một phương thức phát triển đ ô th ị vươn lên độ cao. Từ lâu chúng ta đều biết đến nhữn mô hình đô thị dạng
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com lòng chảo và dạng bát úp m à đối với Hà Nội cả hai mô hình này đều tỏ ra chư a th ật phù hợp. Về mặt lý thuyết, chúng ta mong muốn phát triển khu vực cao tầng ra n goại vi, nơi còn nhiều đất trống và có điều kiện tổ chức mới các cấu trúc hạ tầng, nhằm bảo tồn trung tâm phố cổ như một di sản kiến trúc tổng thể. Song trên thực tế các nhà đ ầu tư đ ểu chỉ nhắm đến khu vực trung tâm này, và các đơn vị có quyền sử dụng đất tại đ ây vì m ối lợi trư ớc mắt trong cuộc đua tìm đối tác đ a tạo cơ hội cho nhà cao tầng mọc lên trong vùng cấm đ ịa đó một cách tràn lan và tự phát. Cho nên Hà Nội bây giờ, như một kiến trúc sư đa nói vui, là một cái chảo thủng lỗ chỗ và bị gặm nhấm từng mảng. 2 . Những nguyên nhân chủ quan và khách quan tác động đến kiến trúc Hà Nội: Những tiếng kêu gào vang lên yếu ớt, lạc lõng và vô dụng trước thực tế xây dựng ồ ạt, không thể chờ đợi. Người có chút kiến thức về thẩm mỹ cảm thấy có một cái gì đó không ổn, nhưng ch ỉ bất lực, nhìn nhau lắc đầu ngao ngán vì tiếng nói của họ như rơi vào giữa sa mạc! Các nhà làm kinh tế th ì chua chát: “Đẹp mà ăn đ ược à! Thành phố phải có càng nhiều nh à cửa càng tốt”. Họ chủ trương làm giàu lên đa, rồi h ay nói đến thẩm mỹ đô thị. Mà cũng thật khó xử: Không đ ể dân tự xây thì làm sao có thêm chỗ đ ể ở các khu tập thể nay đa quá tải và xu ống cấp nghiêm trọng, từng là nỗi kinh hoàng cho nhiều người. Chính nguồn đ ầu tư nước ngo ài cho xây dựng đ ang tạo nên bộ mặt phồn vinh của Hà Nội. Không riêng gì Hà Nội m à nay thì cả nước đang đối đầu với những mâu thuẫn thời kinh tế thị trường, triển khai trong một nước nông nghiệp chư a có đ ầy đủ cơ sở, định chế, luật pháp làm nền tảng cho phát triển kinh tế theo lối mới. Hà Nội làm sao thoát nổi số phận chung của các thủ đô
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Đông – Nam á khi buộc phải mở cửa ra làm ăn với thế giới, cái đ ược cái m ất và các căn b ệnh cố hữu kèm theo nhịp độ đô thị hóa: mất dần di sản kiến trúc và cảnh quan, ô nhiễm môi trường, ách tắc giao thông, hố sâu ngăn cách giàu nghèo, nạn nhà ổ chuột, kinh tế vỉa hè của khu vực phi chính quy của người nông thôn nh ập cư. Cái gì rồi cũng có cái giá phải trả. Kiến trúc Hà Nội thời đổi mới được nhiều thứ, nhưng cũng mất đi không ít. Trong thực tế, Hà Nội vẫn chư a chuyển hẳn sang cơ chế thị trường, cả trong vấn đ ề ở. Gánh nặng bao cấp vẫn còn duy trì cho khá nhiều giới, nhiều ngư ời. Thời mở cửa, người dân bung ra, có cái sai, cái đúng. Nhưng ít ra nhiều người đa có chỗ kha khá. Nhà cửa chưa đẹp, còn hỗn độn, nhưng đ a tăng tiện nghi, khang trang h ơn trư ớc. Nhưng đó chỉ là thiểu số, đa số người có đồng lương cố định vẫn còn rất vất vả vì nạn nhà ở. Hà Nội đ ang là một công trường xây dựng lớn, với đủ dạng công trình hiện đại, sử dụng nhiều kỹ thuật, vật liệu mới nhất. Phải nhìn nh ận rằng đ ầu tư nước ngoài cho xây d ựng đang đ em lại luồng sinh khí mới, làm sôi nổi hẳn hoạt động xây d ựng ở Thủ đô. Tuy vậy, bên cạnh đó còn rất nhiều cái “chưa được”, thậm chí còn có th ể gọi là m ất mát, trầm trọng nhất là việc phá hủy môi trường và sự hỗn loạn trong nghành xây dựng. Hà Nội còn nổi tiếng với “nhà chóp”. Nó lan đến cả TP Hồ Chí Minh và các tỉnh. Tìm h iểu lý do mới vỡ lẽ ra rằng khởi đầu là người đ i lao đ ộng ở Đông Âu về, có tiền mà không có chỗ ở b èn tậu một khoảnh đ ất còn rẻ ở ngoại thành ho ặc quanh Hồ Tây đ ể xây nhà. Trong đ ầu họ chỉ có hình ảnh sang trọng của các lâu đài thời Trung cổ Đông Âu, với mái nhọn, mái củ h ành và cả lỗ châu mai. Cứ thế, họ ra kiểu cho nh à th ầu xây dựng. Nay th ì kiểu nh à này cũng ít dần, nhưng Hà Nội lại có một dạng chóp khác do nư ớc ngo ài thiết kế, dựng lên nào mái chùa, đầu đ ao, rồng phượng, úp
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com lên nóc nhà cao tầng. Khách sạn Shareton còn làm cả khu tiếp tân, sảnh lớn kiểu đ ình chùa, rõ ràng là không ăn nh ập nổi với khối cao tầng hiện đ ại đ ằng sau. Thẩm m ỹ đô thị còn là một mảnh đ ất hoang vắng ở Hà Nội, nói như kiểu KTS Nguyễn Lu ận. Hà Nội đ a từng đi đ ầu trong cơn biến động nhà đất vừa qua nên đa thấy xuất h iện những làng đô thị nửa quê nửa tỉnh, với ngõ xóm ngoằn ngoèo, chạy theo các trục lộ mới mở, hầu như chư a trang bị hạ tầng kỹ thuật đô thị. Các “xóm liều”, “chợ cóc”, “chợ người”, các hoạt động kinh tế vỉa hè có mặt khắp nơi. Tốc độ xây dựng lại quá dồn dập, luật lệ nh à đất chưa đầy đ ủ, quy hoạch chưa sẵn sàng. Đó mới chỉ là nh ững cái rối rắm nh ìn th ấy từ b ên ngoài. Nhìn lại thực lực nhân sự quy hoạch đô th ị của ta, phải công nhận rằng các cán bộ quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng chưa qua thực h ành bao nhiêu, chỉ được đ ào tạo theo b ài b ản cũ rất lạc hậu so với tình hình phát triển mới, lại chưa từng phụ trách công trình quy mô lớn – chiến tranh và cái nghèo trong một thời gian dài đ a hạn chế sự phát triển của ngành kiến trúc, quy hoạch của chúng ta. Về mặt này ta còn tụt hậu so với các nước khu vực Đông – Nam á. Chuyển đột ngột từ nền kinh tế xa hộ chủ nghĩa sang kinh tế thị trường càng làm ta lúng túng hơn. 3 . Những tồn tại lớn của thành phố: Kiến trúc là biểu hiện của văn hóa, lối sống qua nh à cửa, phố thị. Kiến trúc Hà Nội nay thể hiện sự giằng co giữa cái cũ, truyền thống và cái m ới, quốc tế hóa. Một thành phố cổ như Hà Nội có lịch sử d ài cả ngh ìn n ăm dễ dơi vào sự phát triển hỗn loạn khi biến thành một trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của cả n ước. Hà Nội có những đặc trưng cơ b ản của các thủ đô ở Đông – Nam á: