Kiến trúc sư Frank Lloyd Wright và những sáng tạo vượt thời gian

Chia sẻ: ViJakarta2711 ViJakarta2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kiến trúc sư Frank Lloyd Wright (1867 – 1959) được biết đến như kiến trúc Mỹ vĩ đại nhất của mọi thời đại. Ông là một kiến trúc sư, người đã khiến cho trường phái “Kiến trúc hữu cơ” được phát triển rộng rãi, người tiên phong của trào lưu “Nhà thảo nguyên”,… còn là một chuyên gia kết cấu với nhiều giải pháp sáng tạo như “Cấu trúc pho-mát”, nguyên tắc “Trụ cô lập”,…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiến trúc sư Frank Lloyd Wright và những sáng tạo vượt thời gian

Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2013 67 KIẾN TRÚC SƢ FRANK LLOYD WRIGHT VÀ NHỮNG SÁNG TẠO VƢỢT THỜI GIAN ThS. KTS. Lê Đàm Ngọc Tú Phó Trưởng Khoa Kiến trúc, Trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt: Kiến trúc sư Frank Lloy Wright (1867 – 1959) được biết đến như kiến trúc Mỹ vĩ đại nhất của mọi thời đại. Ông là một kiến trúc sư, người đã khiến cho trường phái “Kiến trúc hữu cơ” được phát triển rộng rãi, người tiên phong của trào lưu “Nhà thảo nguyên”,… còn là một chuyên gia kết cấu với nhiều giải pháp sáng tạo như “Cấu trúc pho-mát”, nguyên tắc “Trụ cô lập”,… và cũng là một người thiết kế nội thất chuyên nghiệp với rất nhiều m u thiết kế bàn ghế, vải, đèn, tranh tường,… Đồng thời, ông còn là một nhà giáo dục và triết gia với 20 cuốn sách và vô số các bài báo. Từ khóa: Frank Lloy Wright, kiến trúc hữu cơ, nhà thảo nguyên, cấu trúc pho-mát, trụ cô lập, sàn nấm. Mừng trường Đại học Xây dựng trúc, ông còn thiết kế bàn ghế, vải, kính Miền Trung đã có những khóa đào tạo kiến nghệ thuật, đèn, nghệ thuật đồ họa,… trúc sư đầu tiên. Trong khuôn khổ bài báo, Ngoài ra, ông còn là một tác giả với tôi xin giới thiệu về Kiến trúc sư Frank hơn 20 cuốn sách và vô số bài báo, là Lloyd Wright, cây đại thụ của nền kiến một nhà giáo dục và triết gia. Ông đã trúc hiện đại thế giới, ông là một trong thuyết giảng khắp nơi trên đất Mỹ, ở những kiến trúc sư nổi tiếng có nhiều ảnh Châu Âu và đã phát triển mô hình quy hưởng nhất trong nửa đầu thế kỷ 20. hoạch phi tập trung Thành phố Thôn Frank Lloyd Wright sinh ngày (Broadacre city) với các cộng đồng dân ở 8/6/1867 trong một gia đình nhiều đời phân tán có sự kiểm soát của kiến trúc sư làm nghề chăn nuôi gia súc ở Richland mà cho đến nay vẫn còn gây tranh cãi Center (bang Winconsin, nước Mỹ). trong giới học giả. Trong suốt cuộc đời của mình, ông đã 1. Trƣờng phái “Kiến trúc hữu cơ” và sáng tạo 1141 đồ án thiết kế, trong đó phong cách “Nhà thảo nguyên” 532 đồ án đã trở thành hiện thực. Wright Nổi tiếng nhất trong loạt “Nhà thảo là người đã khiến cho trường phái “Kiến nguyên” là ngôi nhà Robie (1907-1909) trúc hữu cơ” được ảnh hưởng rộng rãi ở Chicago. Ngôi nhà này đã diễn đạt trên thế giới, là người tiên phong của trào được những nguyên tắc của phong cách lưu kiến trúc “Nhà thảo nguyên”. Năm này gồm 9 điểm mà Wright đã tổng kết 1991, Wright được Viện Kiến trúc Hoa như “Một không gian duy nhất, các mặt Kỳ tôn vinh là “Kiến trúc sư Mỹ vĩ đại bằng vươn ra song song với mặt đất, loại nhất của mọi thời đại”. bỏ buồng hình hộp, chỉ làm bằng một Tuy nhiên, sự sáng tạo của Wright loại vật liệu, đồ đạc gắn bó với kiến trúc không chỉ dừng lại trong nghệ thuật kiến ngôi nhà, loại bỏ trang trí, …”.
Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2013 68 (1938), đồ án ý tưởng Thành phố Thôn dã (Broadarce city, 1932) … * Biệt thự trên thác (Kaufmann House) ở Bear Run, Pennsylvania (1936) Công trình này được coi là bản Tuyên ngôn của trường phái “Kiến trúc hữu cơ”. Ngôi nhà như mọc ra từ những vách đá, những tấm bê tông bay bổng theo dòng nước của thác Bear Run. Cấu Hình 1. Ngôi nhà Robie, 1907-1909 trúc của nhà gồm một loạt các ban-công Cuối những năm 1920 và những và sân thượng đưa ra ngoài. Ông dùng đá năm 1930, phong cách kiến trúc hữu cơ vôi thiên nhiên khai thác tại chỗ cho các của Wright đã lên đến đỉnh cao thể hiện cột đứng và bê tông cho phương vị qua các công trình tiêu biểu như điền ngang. Bên trong nhà, các cột và lò sưởi trang Graycliff, Nam Buffalo, New York xây bằng đá gồ ghề có vẻ đẹp tạo hình (1926-1931), biệt thự trên thác ấm áp và gần gũi với con người, do vậy, (Kaufmann House) ở Bear Run, người ta không cần treo tranh ảnh trên Pennsylvania (1936), ngôi nhà riêng thứ tường, Wright phát biểu “Tranh ảnh làm hai Taliesin – West ở Scottdale, Arizona hỏng tường”. Hình 2. Mặt bằng và mặt cắt biệt thự
Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2013 69 2. Wright và các sáng tạo vƣợt thời gian * Nhà hành chính (1936-1939) và tháp * Khách sạn Hoàng gia, Tokyo (1913-1919) thí nghiệm (1950) của Hãng Johnson- Bên cạnh hàng loạt công trình thiết Wax, bang Wisconsin kế bay bổng và gắn bó chặt chẽ với thiên Từ nửa sau những năm 30, thành nhiên, Wright còn nổi tiếng với các kết công của Biệt thự trên thác đã kích thích cấu rất sáng tạo. Từ năm 1916 đến 1922, sự sáng tạo của Wright, ông đã sáng tạo ông sống ở Nhật Bản và đã để lại một tác nhiều kiệt tác với sự phong phú và rực rỡ phẩm đáng kinh ngạc là khách sạn Hoàng đáng kinh ngạc. Năm 1936, Wright đã Gia ở Tokyo (Imperial Hotel). Về kỹ thiết kế nhà hành chính của hãng Johnson thuật, Wright đã đề xuất một loại kết cấu - Wax (ở Racine, bang Wisconsin, 1936 - chịu động đất mà ông gọi là “Cấu trúc 1939). Độc đáo nhất là phòng làm việc pho mát”, hệ thống cấu trúc này cho phép lớn áp dụng kết cấu sàn nấm bằng bê các bộ phận của ngôi nhà có thể chuyển tông cốt thép. Các cột cách nhau 6,08m, vị theo chiều đứng trong trận động đất khoảng trần giữa các đầu cột lát bằng mà không làm hại đến tổng thể ngôi nhà. kính cho ánh sáng thiên nhiên lọt vào. Đầu tháng 9/1923, Tokyo đã xảy ra một Rừng cột mảnh mai đó tạo nên hiệu quả trận động đất dữ dội, Wright đã nhận nghệ thuật rực rỡ. Bao theo chu vi của được một bức điện từ Tokyo: “Khách sạn phòng ông sử dụng những ống thủy tinh Hoàng gia đứng nguyên không bị hư hại, để ánh sáng thiên nhiên lọt vào làm căn như một đài kỷ niệm thiên tài của Ngài”. phòng sáng lên rực rỡ. Tháp thí nghiệm (1950) của hãng này cũng là một kiến trúc độc đáo. Tường bao quanh tháp được làm bằng một hệ thống ống thủy tinh để cho ánh sáng thiên nhiên tràn vào phòng. Cấu trúc chính của tháp là một trụ lớn, ở chính giữa có các sàn tầng nhà hình tròn bám vào trụ. Đây là nguyên tắc “trụ cô lập” mà Wright rất ưa thích và áp dụng cho Hình 3. Nội thất bên trong khách sạn nhiều công trình cao tầng sau này. Hoàng Gia Tokyo. Hình 4. Nội thất tòa nhà hành chính với cấu trúc sàn nấm
Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2013 70 Hình 5. Mặt cắt tháp thí nghiệm hãng Johnson-Wax với cấu trúc “trụ độc lập” * Tháp Price, ở Bartlesville, bang lập hình chữ nhật ở Trung tâm nhằm Oklahoma (1953-1955) tạo nên sự phong phú ở mặt ngoài công Tòa tháp 18 tầng này được Wright trình. Wright phát biểu: “Ngôi nhà thiết kế sử dụng kết cấu cơ bản là “trụ chọc trời nhẹ nhàng này đã trốn khỏi độc lập”, nhưng mặt bằng hình vuông thành phố lớn về sống ở nông thôn một được xoay đi một góc 30 0 so với trụ cô tỉnh nước Mỹ”. Hình 6. Mặt đứng và mặt bằng tháp Price
Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2013 71 * Bảo tàng Solomon R. Guggeheim, xoắn ốc rất thoải đi xuống, vừa đi vừa New York, Mỹ (1956-1959) ngắm các tác phẩm hội họa treo trên Bảo tàng này là một kiệt tác được tường một cách rất thoải mái mà không Wright thiết kế và xây dựng vào lúc cuối cần nhìn xuống chân mình vì không có đời, khi ông đã bước sang tuổi 90. Ông bậc thang. Nội thất của bảo tàng khiến đã mất 16 năm để thiết kế và xây dựng khách tham quan sững sờ vì vẻ đẹp của (1943-1959). Điểm nổi bật của bảo tàng đường xoắn ốc khi nhìn từ trên xuống chính là dây chuyền công năng: khách hay từ dưới lên. Ánh sáng xuyên qua vào bảo tàng được đưa lên tầng trên cùng vòm kính trên nóc nhà làm cho toàn bằng thang máy, từ đó khách theo đường phòng trưng bày sáng rực rỡ. Mô hình tổng thể Mặt cắt khối trưng bày chính Hình 7. Bảo tàng Solomon R. Guggeheim, New York, Mỹ * Phƣơng án tòa nhà cao một dặm đủ loại dịch vụ và chỗ đỗ cho 15.000 xe (The Mile Illinois) ô tô. Kết cấu chủ yếu là hệ thống “trụ Năm 1956, ông đề xuất phương án cô lập” quen thuộc với một trụ thép siêu này và đưa ra khái niệm “Ngôi nhà – cứng ở trung tâm. Trong ngôi nhà có 56 Thành phố” hay “Thành phố - Ngôi thang máy chia ra nhiều nhóm với tốc nhà” để giải tỏa cho các đô thị đông độ di chuyển khác nhau trên những đúc. Ngôi nhà cao 1609m, có 528 tầng, chặng đường khác nhau. số người ở là 20 vạn, có các cửa hàng,
Thông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2013 72 khi đã bước sang tuổi 90, ông còn nhận 40 lời mời thiết kế chỉ trong 1 năm, một con số kỷ lục. Wright tin rằng một nền kiến trúc Mỹ có thể đạt được từ cảnh quan Mỹ hơn là những phong cách du nhập từ nước ngoài. Những thiết kế của ông đã thay đổi quan niệm và cách sống của mọi người bởi đáp ứng được tốt nhất nhu cầu ở, mang đến ánh sáng, không gian mở vào công trình khác hẳn với tiền Hình 8. The Mile Illinois lệ. Ông là một trong những gương mặt Frank Lloyd Wright từ trần ngày sáng chói của kiến trúc hiện đại thế giới, 9/4/1959 tại Taliesin – West (Bang di sản đồ sộ của Wright vẫn còn sống Arizona), ông không bao giờ nghỉ hưu mãi thông qua các quan niệm, sinh viên trong suốt sự nghiệp của ông. Năm 1957, và đặc biệt là những công trình của ông. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nguyễn Thắng Vu (chủ biên). 2005. Những kiến trúc sư nổi tiếng thế giới – Tập 1, NXB Kim Đồng. [2] Trang web http://en.wikipedia.org/wiki/Frank_Lloyd_Wright [3] Trang web http://www.franklloydwright.org