Kinh nghiệm giảm nghèo thành công tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông

Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> <br /> <br /> KINH NGHIỆM GIẢM NGHÈO THÀNH CÔNG TẠI XÃ THUẬN HÀ, HUYỆN<br /> ĐẮK SONG, TỈNH ĐẮK NÔNG<br /> Phạm Văn Kiên(1) - Nguyễn Đình Chính(2)<br /> Nguyễn Cao Thịnh(3)<br /> <br /> T rong khuôn khổ đề tài khoa học “Nghiên cứu kinh nghiệm giảm nghèo ở một số xã đặc biệt khó<br /> khăn”, xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông đã được lựa chọn làm địa bàn nghiên cứu điển<br /> hình về kinh nghiệm thoát nghèo thành công. Từ kết quả nghiên cứu ở xã Thuận Hà, nhóm nghiên cứu đã tìm ra<br /> những kinh nghiệm hay về các giải pháp, cơ chế chính sách và tổ chức thực hiện sự nghiệp giảm nghèo, từ đó<br /> có thể nhân rộng cho những địa bàn đặc biệt khó khăn có điều kiện tương tự. Đồng thời đưa ra những khuyến<br /> nghị với Trung ương và địa phương về chính sách giảm nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn trong giai đoạn tới.<br /> Từ khóa: Giảm nghèo, kinh nghiệm giảm nghèo, xã đặc biệt khó khăn, xã Thuận Hà huyện Đắk Song<br /> tỉnh Đắk Nông<br /> <br /> Tỉnh Đắk Nông thuộc vùng Tây Nguyên, có đất chưa sử dụng 9,43 ha. Đất đai của Thuận Hà khá<br /> nhiều thành phần dân tộc. Hiện nay, dân di cư tự do màu mỡ, phù hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị<br /> vào Đắk Nông ngày càng tăng, hộ nghèo là đồng cao như hồ tiêu, cà phê và các cây rau màu khác.<br /> bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm tỷ lệ cao, đặc Về giao thông: Toàn xã có 75 km đường giao<br /> biệt là đồng bào DTTS tại chỗ. Trong thời gian qua, thông, giao thông nội vùng và 11 km đường quốc<br /> nhằm đẩy nhanh tốc độ giảm nghèo cho đồng bào lộ 14C. Hiện tại có 16 km đường nhựa và đường bê<br /> DTTS, bên cạnh việc triển khai thực thi các chính tông, còn lại là đường đất; nhiều tuyến đường đi lại<br /> sách giảm nghèo do Trung ương ban hành và sự tài còn gặp khó khăn trong mùa mưa.<br /> trợ của các tổ chức quốc tế, tỉnh Đắk Nông cũng<br /> ban hành những chính sách đặc thù phù hợp với Hệ thống cấp điện: Các thôn trong xã đã có<br /> điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh. Cùng với sự điện lưới, nhưng do địa bàn rộng, dân cư ở rải rác<br /> vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự nên chỉ khoảng 50 đến 60% số hộ dân được dùng<br /> nỗ lực của người dân vươn lên thoát nghèo, trong điện lưới trực tiếp, số còn lại phải tự góp tiền để<br /> giai đoạn 2011-2015, Đắk Nông đã đạt được nhiều kéo điện về nên chi phí tốn kém và phải trả giá cao.<br /> thành tựu trong công tác giảm nghèo, một số xã Về tình hình phát triển kinh tế: Sản xuất nông<br /> đã được công nhận là xã thoát nghèo thành công, nghiệp là sinh kế chính của nhân dân trong xã. Năm<br /> trong đó có xã Thuận Hà, huyện Đắk Song. 2015, tổng diện tích cây hằng năm là 2.431 ha,<br /> 1. Khái quát về xã Thuận Hà trong đó cây ngô 563 ha, sản lượng đạt 4.185 tấn;<br /> lúa có 30 ha, sản lượng đạt 178 tấn; khoai lang 865<br /> Được thành lập năm 2007, Thuận Hà là xã ha, sản lượng đạt 10.155 tấn. Diện tích cây lâu năm<br /> nằm ở biên giới Việt Nam - Campuchia, nằm ở là 2.858 ha gồm: Cà phê 2.391 ha, sản lượng 4.969<br /> phía Tây huyện Đắk Song, cách trung tâm huyện tấn; hồ tiêu 408 ha (trong đó 177 ha đã cho thu<br /> 17 km, có 7 thôn và 2 bản thuộc diện đặc biệt khó hoạch) sản lượng đạt 443 tấn. Những năm gần đây<br /> khăn (ĐBKK). Đến năm 2015, toàn xã có 1.621 hộ, do hồ tiêu được giá nên đang được mở rộng diện<br /> dân số 6.469 người với 14 dân tộc sinh sống, trong tích, thay thế cho cây cà phê, rau màu. Các loại cây<br /> đó đồng bào DTTS chiếm khoảng 30%, chủ yếu là ăn quả có giá trị cao như bơ, sầu riêng được trồng<br /> đồng bào DTTS ở vùng núi phía Bắc di cư vào như xen canh làm cây che bóng cho cây cà phê cũng<br /> Dao, Tày, Nùng, Hoa, Mường. mang lại thu nhập đáng kể cho nhiều hộ dân trong<br /> Tổng diện tích tự nhiên toàn xã là 5.643 ha, xã. Ngành chăn nuôi cũng có bước phát triển: Đàn<br /> trong đó: Đất nông nghiệp 4.809,98 ha; đất lâm trâu, bò có 191 con; đàn lợn có 1250 con; đàn dê có<br /> nghiệp 392,21 ha; đất nuôi trồng thủy sản 64,05 ha; 300 con; đàn gia cầm có 30.000 con.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 01/10/2016. Ngày duyệt đăng: 5/11/2016<br /> (1)(2)(3)<br /> Ủy ban Dân tộc; e-mail: nguyencaothinh@cema.gov.vn 43<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> Các ngành công nghiệp và dịch vụ trên địa cán bộ tỉnh cho rằng thiếu lao động, đông người<br /> bàn xã cũng đang từng bước phát triển đa dạng về ăn theo cũng là nguyên nhân làm cho nhiều hộ bị<br /> quy mô, hình thức tổ chức, đáp ứng phần nào nhu nghèo, nhất là các hộ đồng bào DTTS.<br /> cầu của nhân dân góp phần thúc đẩy phát triển kinh Bảng 1: Kết quả khảo sát nguyên nhân nghèo của các<br /> tế - xã hội. Trên địa bàn xã có 78 doanh nghiệp và cơ hộ nghèo xã Thuận Hà năm 2015<br /> sở kinh doanh thương mại, dịch vụ đang hoạt động.<br /> Số hộ Tỷ lệ nghèo theo<br /> 2. Thực trạng giảm nghèo ở xã Thuận Hà<br /> TT Chỉ tiêu nghèo các nguyên nhân<br /> giai đoạn 2011 – 2015<br /> (hộ) (%)<br /> 2.1. Thực trạng nghèo và các nguyên nhân nghèo 1 Số hộ nghèo 308 100,00<br /> <br /> Theo số liệu thống kê rà soát đến năm 2015 Các nguyên nhân gây nghèo<br /> ở xã Thuận Hà còn 308 hộ nghèo (theo tiêu chí<br /> Thiếu vốn sản xuất/sử dụng 292 94,81<br /> cũ) với 1.286 khẩu, chiếm tỷ lệ 22,45% tổng số hộ 1<br /> vốn kém hiệu quả<br /> trong xã; số hộ cận nghèo là 147 hộ với 644 khẩu,<br /> 2 Thiếu đất canh tác 127 41,18<br /> chiếm 10,71%. Tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS cao Thiếu phương tiện sản xuất 41 13,31<br /> hơn so với người Kinh: Năm 2011, số hộ nghèo là 3<br /> <br /> người DTTS có 115 hộ, chiếm 33,53% số hộ đồng 4 Thiếu lao động 37 12,01<br /> bào DTTS; số liệu tương ứng của năm 2015 là 98 5 Đông người ăn theo 43 13,96<br /> hộ và 23,28%.<br /> 6 Có lao động nhưng thiếu việc làm 4 1,3<br /> Xã Thuận Hà có tới gần 95% số hộ nghèo do Không biết cách làm ăn, thiếu 6 1,95<br /> 7<br /> thiếu vốn đầu tư sản xuất và sử dụng vốn kém hiệu tay nghề<br /> quả. Phần lớn các hộ nghèo thường không có hoặc 8 Ốm đau nặng 85 27,57<br /> có rất ít vốn đầu tư cho sản xuất, khi sản xuất bị rủi 9 Mắc bệnh tệ nạn xã hội 0 0<br /> ro thì không còn khả năng tái đầu tư. Mặt khác, do 10 Chây lười lao động 1 0,32<br /> thiếu vốn nên các hộ nghèo không có khả năng đầu<br /> tư vào những cây trồng lợi thế ở địa phương, có giá Nguồn: Số liệu do UBND xã Thuận Hà cung cấp<br /> trị kinh tế cao như hồ tiêu, cây ăn quả. Một nguyên Qua khảo sát thực tế cho thấy các ý kiến đánh giá<br /> nhân quan trọng nữa là thiếu đất canh tác, nhiều hộ của các cán bộ quản lý các cấp các nhận định khá<br /> thanh niên trẻ mới lập gia đình chỉ được bố mẹ cho xác đáng, bởi lẽ qua các cuộc hội thảo nhóm với<br /> một ít đất để ở và sản xuất hoặc những hộ mới di cư nông dân cũng có thu được những kết quả phân tích<br /> đến thiếu đất sản xuất. Thu nhập của họ chủ yếu từ nguyên nhân nghèo tương tự như vậy.<br /> làm thuê, phụ thuộc vào mùa vụ. Một nguyên nhân Bảng 2: Tỷ lệ ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý về<br /> khá quan trọng dẫn đến nghèo là các hộ gặp rủi ro nguyên nhân chủ yếu gây nghèo (ĐVT:%)<br /> trong đời sống, ốm đau kéo dài, chi phí chữa bệnh<br /> tốn kém nhưng không lao động được và trở thành<br /> Đối tượng trả lời phỏng vấn<br /> nghèo khổ. TT Nguyên nhân gây nghèo Cán bộ Cán bộ Cán bộ<br /> Theo ý kiến trả lời phỏng vấn của các cán bộ xã huyện tỉnh<br /> Thiếu đất sản xuất nông<br /> quản lý các cấp: 75% số cán bộ xã, 100% cán bộ 1<br /> nghiệp<br /> 50,00 75,00 66,66<br /> huyện, 55% cán bộ tỉnh đánh giá nguyên nhân chủ Thiếu lao động, đông 37,50<br /> 2 37,50 33,33<br /> yếu gây nghèo là thiếu vốn đầu tư cho sản xuất; người ăn theo<br /> 87,5% số cán bộ xã, 87,5% số cán bộ huyện và 55% 3<br /> Thiếu kỹ thuật sản xuất 87,50<br /> 87,50 55,00<br /> nông nghiệp <br /> số cán bộ tỉnh đánh giá nguyên nhân chủ yếu gây Thiếu vốn đầu tư phát triển 75,00<br /> 4 100,00 77,70<br /> nghèo là thiếu kỹ thuật sản xuất nông nghiệp; 50% sản xuất kinh doanh <br /> cán bộ cấp xã, 75% cán bộ cấp huyện và 66,66% 5<br /> Thời tiết khắc nghiệt, sản 12,50<br /> 50,00 22,00<br /> xuất nông nghiệp rủi ro cao<br /> cán bộ cấp tỉnh đánh giá nguyên nhân chủ yếu gây<br /> nghèo là thiếu đất sản xuất nông nghiệp; 37,7% số Nguồn: Tổng hợp ý kiến trả lời phỏng vấn của cán<br /> cán bộ xã, 37,7% số cán bộ huyện và 33,33% số bộ quản lý các cấp tại tỉnh Đắk Nông<br /> <br /> <br /> 44 Số 16 - Tháng 12 năm 2016<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> Có một nguyên nhân rất quan trọng nữa mà huấn kỹ thuật sản xuất nông nghiệp và được hỗ trợ<br /> không ai muốn nhắc đến trong cuộc hội thảo nhóm một phần kinh phí khi tham gia các mô hình trình<br /> nhưng lại nhắc đến rất nhiều bên lề hội nghị, trong diễn kỹ thuật. Hiện tại xã Thuận Hà không còn quỹ<br /> giờ nghỉ giải lao đó là ý thức tự vươn lên thoát đất nên không thực hiện được chính sách hỗ trợ đất<br /> nghèo của người nghèo còn rất yếu, phần lớn các hộ sản xuất cho người nghèo thiếu đất. Các hộ dân tộc<br /> nghèo đều có tư tưởng trông chờ sự hỗ trợ từ Nhà nghèo được hưởng chính sách hỗ trợ bằng hiện vật<br /> nước, đặc biệt là các hộ nghèo là DTTS tại chỗ. cho sản xuất và đời sống (giống cây trồng; giống<br /> Sinh kế chủ yếu của đồng bào DTTS tại chỗ vật nuôi; thuốc thú y; muối iốt) theo Quyết định<br /> là nông nghiệp nhưng do ảnh hưởng của chế độ 102/2009/QĐ-TTg ngày 07/8/2009 của Thủ tướng<br /> mẫu hệ nên người đàn ông DTTS tại chỗ gần như Chính phủ. Mức hỗ trợ là 80.000 đồng/khẩu/năm<br /> không có quyền quyết định trong các hoạt động theo quy định đối với người dân thuộc hộ nghèo ở<br /> kinh tế. Tình trạng tảo hôn vẫn còn tồn tại, nhận xã khu vực II, xã biên giới, xã bãi ngang, hải đảo<br /> thức về cuộc sống và xã hội của đồng bào DTTS vùng khó khăn.<br /> tại chỗ còn đơn giản, cách thức tổ chức sản xuất - Chính sách dạy nghề và tạo việc làm: Tại<br /> chưa tiến bộ, chủ yếu sản xuất theo kinh nghiệm xã Thuận Hà chưa triển khai được chính sách dạy<br /> truyền thống nên năng suất cây trồng, vật nuôi nghề cho người nghèo vì sau khi học nghề phi nông<br /> không cao, thu nhập thấp. Một bộ phận đáng kể nghiệp người lao động không có vốn mở mang<br /> đồng bào DTTS tại chỗ vẫn đang trong tình trạng ngành nghề.<br /> tự ti, lối sống bàng quan, khép kín, chấp nhận cuộc - Chính sách hỗ trợ về nhà ở và nước sinh<br /> sống hiện tại. hoạt: Một số hộ nghèo trong xã khó khăn về nhà<br /> 2.2. Tình hình triển khai thực hiện các ở đã được hỗ trợ làm nhà ở theo Quyết định số<br /> chính sách giảm nghèo ở xã Thuận Hà 33/2015/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng<br /> Trong nhiều năm qua, Thuận Hà đã triển khai Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhà ở đối với hộ<br /> thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ giảm nghèo của nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015 với<br /> Trung ương và địa phương đối với các hộ DTTS định mức kinh phí 30 triệu đồng/hộ.<br /> nghèo và các hộ nghèo, cụ thể như sau: - Chính sách hỗ trợ về giáo dục và đào tạo:<br /> - Chính sách tín dụng: Đa số các hộ nghèo Con em hộ dân tộc nghèo trong xã học được miễn<br /> được vay vốn tín chấp từ ngân hàng chính sách xã học phí các cấp học phổ thông. Học sinh ở các<br /> hội, mức vay tối đa là 30 triệu đồng. Các hộ DTTS trường dân tộc nội trú còn được hưởng chính sách<br /> ở địa bàn ĐBKK được vay vốn phát triển sản xuất hỗ trợ lương thực.<br /> theo Quyết định 54/QĐ-TTg ngày 04/12//2012 của - Chính sách hỗ trợ về y tế và chăm sóc sức<br /> Thủ tướng Chính phủ, mức vay tối đa là 8 triệu khỏe: Theo QĐ 289/QĐ-TTg ngày 18/03/2008 của<br /> đồng/hộ. Một số hộ DTTS nghèo và hộ nghèo Thủ tướng Chính phủ, các hộ nghèo được điều<br /> có nhu cầu được hỗ trợ 5 triệu đồng và được vay chỉnh mức hỗ trợ mua bảo hiểm y tế từ 80.000/<br /> tín dụng tối đa không quá 15 triệu đồng/hộ (thời người lên 130.000 đồng/người, các thành viên hộ<br /> gian vay 5 năm, mức lãi suất 0,1%/tháng) để mua cận nghèo tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện được<br /> sắm nông cụ, máy móc làm dịch vụ sản xuất nông hỗ trợ 50% mệnh giá thẻ bảo hiểm y tế.<br /> nghiệp hoặc làm các nghề khác để tăng thu nhập - Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng theo Chương<br /> theo Quyết định 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013 của trình 135: Xã Thuận Hà được hỗ trợ xây dựng cơ sở<br /> Thủ tướng Chính phủ. Ngoài chính sách của Trung hạ tầng thiết yếu phục vụ cho sản xuất, kinh doanh<br /> ương, tỉnh Đắk Nông cũng có chính sách hỗ trợ các và dân sinh theo QĐ 551/QĐ-TTg ngày 04/04/2013<br /> hộ DTTS nghèo về lãi suất vay ngân hàng thương của Thủ tướng Chính phủ.<br /> mại, tuy nhiên, các hộ nghèo rất khó tiếp cận do<br /> không có tài sản thế chấp. Như vậy, có thể thấy trong thời gian qua ở xã<br /> Thuận Hà đã triển khai thực hiện khá nhiều chính<br /> - Chính sách hỗ trợ sản xuất, đất sản xuất và sách liên quan đến công tác giảm nghèo. Tuy nhiên,<br /> trồng rừng: Các hộ nghèo được hỗ trợ miễn phí tập các nội dung hỗ trợ của các chính sách lại khá dàn<br /> <br /> Số 16 - Tháng 12 năm 2016 45<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> trải, mỗi chính sách lại có cơ chế triển khai thực 3. Kết quả giảm nghèo và điển hình thoát<br /> hiện khác nhau nên gây ra những khó khăn, phức nghèo ở xã Thuận Hà<br /> tạp trong khâu tổ chức thực hiện. Một số chính sách Thuận Hà là một trong số ít xã được công<br /> hỗ trợ mang tính cào bằng nên chưa đáp ứng được nhận là xã thoát nghèo của huyện Đắk Song nói<br /> nhu cầu hỗ trợ của từng đối tượng nghèo khác nhau riêng, tỉnh Đắk Nông nói chung. Năm 2011, số<br /> và gây nên tình trạng người nghèo có tâm lý trông hộ nghèo toàn xã là 340 hộ với 1.448 nhân khẩu,<br /> chờ, ỷ lại vào Nhà nước và không có động cơ vươn chiếm 29,59%, đến năm 2015, số hộ nghèo toàn<br /> lên thoát nghèo. xã còn 308 hộ với 1.286 khẩu, chiếm tỷ lệ 22,45%<br /> 2.3. Kết quả triển khai thực hiện các chính (theo tiêu chí cũ). Số hộ cận nghèo năm 2011 của<br /> sách hỗ trợ giảm nghèo ở xã Thuận Hà xã có 95 hộ với 420 khẩu, chiếm tỷ lệ 8,27%, năm<br /> 2015, số hộ cận nghèo có 147 hộ với 644 khẩu,<br /> Sự hỗ trợ của Trung ương thông qua các chiếm 10,71%.<br /> chính sách giảm nghèo ở vùng ĐBKK kết hợp với<br /> các chính sách của tỉnh và sự hỗ trợ của các tổ chức Tuy nhiên, theo báo cáo của lãnh đạo UBND<br /> quốc tế thông qua triển khai thực hiện các dự án hỗ xã Thuận Hà, sau khi rà soát số lượng hộ nghèo và<br /> trợ phát triển như dự án WB,… đã góp phần tích cận nghèo theo tiêu chí nghèo đa chiều thì tỷ lệ hộ<br /> cực vào việc nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nghèo và hộ cận nghèo trên địa bàn xã đã tăng trở<br /> và xây dựng một số cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ lại. Trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội và<br /> phát triển kinh tế xã hội của xã. Các kết quả đã đạt thực hiện mục tiêu giảm nghèo ở xã Thuận Hà thời<br /> được trong việc triển khai thực hiện các chính sách gian qua đã có một số hộ nghèo thoát nghèo thành<br /> công, dưới đây là một số trường hợp điển hình:<br /> giảm nghèo trong những năm gần đây tại xã Thuận<br /> Hà như sau: 3.1. Trường hợp 1: Gia đình chị Phạm Thị<br /> Huyền thoát nghèo nhờ được hỗ trợ tín dụng và<br /> - Năm 2010 đã hỗ trợ mua phân bón cho 85<br /> sử dụng vốn vay có hiệu quả<br /> hộ nghèo với số tiền 204 triệu đồng; mua máy cắt<br /> cỏ cho 51 hộ nghèo gần 98 triệu đồng. Năm 2014 Gia đình chị Phạm Thị Huyền ở xã Thuận<br /> hỗ trợ 53 hộ mua máy cắt cỏ với số tiền gần 177 Hà có 6 nhân khẩu, trong đó có 3 lao động, sinh kế<br /> triệu đồng. Năm 2015 hỗ trợ 39 hộ mua máy bơm chính của gia đình chị là sản xuất nông nghiệp. Với<br /> thuốc sâu với số tiền 140,4 triệu đồng. Năm 2016, 4.000 m2 đất nông nghiệp, những năm trước đây gia<br /> hỗ trợ phân bón cho 96 hộ với số tiền 205,38 triệu đình chị Huyền trồng cà phê chè nhưng năng suất cà<br /> đồng. Từ năm 2009 đến 2015, Nhà nước đã hỗ trợ phê thấp, giá cả cà phê lại lên xuống thất thường nên<br /> cho các hộ nghèo, đồng bào DTTS tại xã Thuận Hà thu nhập của gia đình chị rất thấp, đời sống kinh tế<br /> 28,5 tấn phân bón, 106 máy cắt cỏ, 19.000 cây cà của gia đình hết sức khó khăn và được xếp vào diện<br /> phê, 48 con bò giống. hộ nghèo.<br /> <br /> - Trong 2 năm 2013-2014, xã Thuận Hà đã Năm 2013, được sự hỗ trợ của chính quyền<br /> làm được 4 tuyến đường giao thông nông thôn với địa phương, gia đình chị Huyền được vay 20 triệu<br /> tổng chiều dài 4,95 km. đồng từ ngân hàng chính sách xã hội và Chi hội phụ<br /> nữ thôn hỗ trợ cho vay thêm 5 triệu đồng. Có vốn,<br /> - Xây dựng 2 đập giữ nước và một số hồ đập gia đình chị chuyển đổi vườn cà phê sang trồng<br /> do dân tự đào đắp cùng với hệ thống kênh mương hồ tiêu, ngoài ra gia đình chị còn phát triển chăn<br /> mới xây dựng đã chủ động nước tưới cho 80% diện nuôi lợn nái, lợn thịt và nuôi gà. Đến nay đã có 600<br /> tích gieo trồng trong xã. trụ tiêu cho thu hoạch, sản lượng hồ tiêu thu được<br /> - Xây được 13 ngôi nhà tình nghĩa, nhà cho 2.000 kg, với giá bán 160.000-170.000 đồng/1<br /> người nghèo với số tiền 340 triệu đồng và 15 ngôi kg hạt tiêu và thu nhập thêm từ chăn nuôi lợn, gà<br /> nhà theo Chương trình 167 của Chính phủ với số thu nhập từ sản xuất nông nghiệp của gia đình chị<br /> tiền 464 triệu đồng; Bộ đội biên phòng tỉnh hỗ trợ Huyền đạt trên 200 triệu đồng/năm. Hiện tại chị<br /> xây dựng 13 ngôi nhà mái ấm nơi biên cương với vẫn được ngân hàng cho vay 30 triệu đồng để phát<br /> số tiền 345 triệu đồng. triển sản xuất.<br /> <br /> <br /> 46 Số 16 - Tháng 12 năm 2016<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> Gia đình chị Phạm Thị Huyền là một điển xã, sự vào cuộc một cách quyết liệt của cả hệ thống<br /> hình tiêu biểu thoát nghèo do biết sử dụng hiệu quả chính trị xã Thuận Hà là yếu tố góp phần quan trọng<br /> vốn vay từ ngân hàng chính sách xã hội và trợ giúp nhất vào sự thành công của sự nghiệp phát triển kinh<br /> của Chi hội phụ nữ thôn. tế - xã hội. Tại địa phương đã xác định thực hiện<br /> 3.2. Trường hợp 2: Gia đình ông Phạm Văn mục tiêu giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị đặc biệt<br /> Tiếp thoát nghèo nhờ chuyển đổi phương án sản quan trọng. Đảng bộ xã thường xuyên, lãnh đạo và<br /> xuất đúng hướng giám sát chặt chẽ việc thực thi các chính sách giảm<br /> nghèo của chính quyền và các tổ chức chính trị xã<br /> Với quy mô diện tích đất sản xuất nông hội. Cán bộ chuyên môn phụ trách công tác giảm<br /> nghiệp của gia đình ông Phạm Văn Tiếp ở xã Thuận nghèo được UBND xã giao nhiệm vụ cụ thể từ khâu<br /> Hà là 2,7 ha thì không phải là ít nhưng gia đình ông rà soát hộ nghèo đến việc tham mưu thực hiện chính<br /> Tiếp lại rơi vào tình trạng hộ nghèo bởi vì vợ chồng sách giảm nghèo.<br /> ông thường xuyên đau ốm. Nhưng quan trọng hơn<br /> là đường giao thông vào khu vực ông cư trú và sản Các tổ chức chính trị xã hội (MTTQ, Hội Phụ<br /> xuất không có, đi lại rất khó khăn nên sản xuất ra nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn thanh<br /> nông sản phải thuê người chở ra các điểm thu mua niên) phối hợp chặt chẽ với chính quyền trong công<br /> mới bán được. Những năm trước, với diện tích đất tác thông tin tuyên truyền, phổ biến chính sách, vận<br /> sản xuất 2,7 ha nhưng không có vốn nên gia đình động nhân dân và phối hợp với chính quyền tổ chức<br /> ông Tiếp chủ yếu trồng bắp cải, trồng ngô, nhưng triển khai các chính sách giảm nghèo nhằm đảm bảo<br /> cứ được mùa lại mất giá nên thu nhập của gia đình hỗ trợ đúng đối tượng. Các chính sách giảm nghèo<br /> ông rất bấp bênh. được thực hiện hiệu quả tại xã do có sự giám sát<br /> chặt chẽ của người dân cũng như các tổ chức chính<br /> Với số vốn vay của ngân hàng chính sách xã trị, xã hội.<br /> hội được 30 triệu đồng, gia đình ông Tiếp mạnh<br /> dạn chuyển đổi một phần diện tích thường trồng 4.2. Bài học 2: Xác định chính xác nguyên<br /> ngô và rau sang trồng hồ tiêu và các loại cây ăn nhân gây nghèo đối với từng đối tượng hộ nghèo<br /> quả. Đến năm 2015 gia đình ông Tiếp đã có 1.000 để thực thi chính sách hỗ trợ phù hợp với từng hộ.<br /> trụ tiêu cho thu hoạch, 1 ha cà phê trồng xen bơ, Kinh nghiệm phát triển kinh tế và giảm nghèo<br /> mít. Thu nhập năm 2015 của gia đình ước đạt 200 ở xã Thuận Hà cho thấy công tác điều tra phân loại<br /> triệu đồng. hộ nghèo theo các nguyên nhân càng chính xác thì<br /> Nhờ chuyển đổi phương án sản xuất đúng việc triển khai các chính sách giảm nghèo càng đạt<br /> hướng và biết cách sử dụng vốn vay có hiệu quả, hiệu quả cao. Chỉ có xác định chính xác nguyên<br /> gia đình ông Tiếp đã thoát nghèo. nhân gây nghèo với từng hộ nghèo thì mới xác định<br /> được đúng các nhu cầu hỗ trợ của từng hộ, từ đó<br /> 4. Những bài học kinh nghiệm thoát nghèo giúp các hộ phát triển sinh kế một cách hiệu quả<br /> ở xã Thuận Hà để giảm nghèo. Các trường hợp điển hình về thoát<br /> Những thành tựu trong công tác giảm nghèo nghèo thành công nêu trên là những minh chứng cụ<br /> và thoát nghèo ở xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, thể về phát triển sinh kế đúng hướng và sử dụng có<br /> tỉnh Đắk Nông trong thời gian qua là rất đáng trân hiệu quả đồng vốn đầu tư.<br /> trọng. Qua khảo sát thực tế tại xã Thuận Hà, các 4.3. Bài học 3: Hỗ trợ phát triển sinh kế cho<br /> kinh nghiệm thành công trong sự nghiệp giảm người nghèo để họ tự vươn lên thoát nghèo<br /> nghèo và thoát nghèo ở xã Thuận Hà được tổng kết<br /> lại như sau: Để phát triển sinh kế cho các hộ nghèo, các<br /> địa phương cần rà soát điều chỉnh qui hoạch ngành<br /> 4.1. Bài học 1: Cần có sự vào cuộc một nông, lâm nghiệp, thủy sản theo hướng phát huy<br /> cách quyết liệt của toàn thể hệ thống chính trị địa lợi thế của địa phương để tạo ra các sản phẩm hàng<br /> phương trong việc triển khai thực hiện các chính hóa có giá trị kinh tế cao, đặc biệt là các sản phẩm<br /> sách hỗ trợ giảm nghèo đặc sản. Các hoạt động hỗ trợ sinh kế cho người<br /> Theo đánh giá của lãnh đạo và nhân dân trong nghèo cần tập trung vào các nội dung: Hỗ trợ về<br /> <br /> <br /> Số 16 - Tháng 12 năm 2016 47<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> đất sản xuất cho người nghèo; hỗ trợ người nghèo nâng cao. Việc ứng dụng các kiến thức kỹ thuật sản<br /> tiếp cận chính sách tín dụng ưu đãi để đầu tư phát xuất nông nghiệp vào sản xuất đã giúp cho các hộ<br /> triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa hoặc chuyển nghèo nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi, nâng<br /> đổi sinh kế từ sản xuất nông nghiệp sang các hoạt cao năng suất lao động và cải thiện thu nhập, từng<br /> động phi nông nghiệp; tổ chức lại sản xuất nông bước thoát nghèo.<br /> nghiệp, hỗ trợ phát triển các hình thức kinh tế hợp 4.6. Bài học 6: Khuyến khích hộ nghèo<br /> tác để trợ giúp người nghèo trong sản xuất, kinh nâng cao nhận thức và nỗ lực thoát nghèo với tinh<br /> doanh nông nghiệp. thần tự lực cánh sinh kết hợp với sự trợ giúp của<br /> 4.4. Bài học 4: Đầu tư cơ sở hạ tầng cho các Nhà nước.<br /> thôn bản là điều kiện quan trọng để phát triển sản Thực tế ở xã Thuận Hà cho thấy, tỷ lệ hộ<br /> xuất và lưu thông hàng hóa, giúp giảm chi phí sản nghèo là đồng bào DTTS từ miền Bắc di cư vào<br /> xuất và thúc đẩy các hoạt động dịch vụ phát triển từ thấp hơn nhiều so với đồng bào DTTS tại chỗ. Có<br /> đó tạo động lực thoát nghèo được kết quả đó chính là do họ hết sức nỗ lực phát<br /> Qua phân tích các nguyên nhân thành công triển kinh tế với tinh thần tự lực là chính, không quá<br /> về phát triển kinh tế và giảm nghèo nhanh ở xã trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Các<br /> Thuận Hà trong giai đoạn 2011-2015 cho thấy việc trường hợp điển hình về thoát nghèo thành công ở<br /> đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất Thuận Hà cũng cho thấy các hộ nghèo muốn thoát<br /> bằng nguồn vốn hỗ trợ của Chương trình 135 trong nghèo nhanh thì phải tự nỗ lực vươn lên. Do vậy,<br /> thời gian qua, đặc biệt là phát triển hệ thống giao cần phải có các biện pháp khuyến khích các hộ<br /> thông liên xã, liên thôn có đóng góp rất to lớn và nghèo nâng cao nhận thức và nỗ lực phát triển kinh<br /> quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội tế, hạn chế sự trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước.<br /> và thực hiện mục tiêu giảm nghèo ở xã Thuận Hà. 4.7. Bài học 7: Các chính sách hỗ trợ giảm<br /> Hệ thống giao thông trục chính được xây dựng đã nghèo của Nhà nước cần được điều chỉnh, đổi mới<br /> góp phần lưu thông vât tư, hàng hóa thuận lợi vừa cho phù hợp thực tế của từng vùng, miền<br /> tiết kiệm chi phí sản xuất cho nhân dân vừa tiêu thụ<br /> sản phẩm dễ dàng và thúc đẩy các hoạt động dịch Thực tế triển khai các chính sách giảm nghèo<br /> vụ phát triển. ở xã Thuận Hà đã cho thấy hệ thống chính sách<br /> hiện hành đang bộc lộ những hạn chế, bất cập:<br /> 4.5. Bài học 5: Đẩy mạnh hoạt động trợ Chính sách tín dụng chưa phù hợp với nhu cầu đầu<br /> giúp các hộ nghèo về nâng cao trình độ kỹ thuật tư trồng cây lâu năm do lượng vốn cho vay thấp;<br /> sản xuất nông nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng Chính sách hỗ rợ hộ nghèo theo QĐ 102/QĐ-TTg<br /> trong việc trợ giúp người nghèo phát triển kinh tế không mấy hiệu quả do mức hỗ trợ thấp và hỗ trợ<br /> để thoát nghèo theo phương thức cào bằng, mặt khác việc tổ chức<br /> Thông qua thực hiện các chính sách hỗ trợ thực hiện chính sách còn bất cập; mức hỗ trợ theo<br /> phát triển kinh tế-xã hội ở các địa bàn ĐBKK, công chính sách hỗ trợ sản xuất, đất sản xuất và trồng<br /> tác chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và công rừng quy định tại QĐ 54/QĐ-TTg quá thấp, không<br /> nghệ sản xuất nông nghiệp mới cho người nghèo ở đáp ứng được nhu cầu trợ giúp của hộ nghèo; nguồn<br /> xã Thuận Hà được hết sức quan tâm. Nhiều lớp tập lực thực hiện chính sách không đủ, bố trí ngân sách<br /> huấn cho người nghèo về tiến bộ kỹ thuật sản xuất thực hiện chính sách còn dàn trải; cách thức tổ chức<br /> các loại cây trồng, vật nuôi đã được tổ chức. Một số thực hiện các chính sách còn thiếu xuyên suốt; cơ<br /> mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất nông nghiệp có chế thanh quyết toán kinh phí hỗ trợ đối với các xã<br /> sự tham gia của người nghèo đã được triển khai. Qua ĐBKK còn cứng nhắc, phức tạp chưa phù hợp với<br /> các lớp tập huấn kỹ thuật và tham gia các mô hình thực tế; cơ chế thực hiện chính sách hỗ trợ chưa tạo<br /> trình diễn kỹ thuật sản xuất tiến bộ, trình độ canh động lực cho hộ nghèo thoát nghèo. Những điểm<br /> tác nông nghiệp của người dân nói chung, các hộ bất cập đó trong hệ thống chính sách cần được<br /> nghèo nói riêng ở xã Thuận Hà đã từng bước được nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp.<br /> <br /> <br /> 48 Số 16 - Tháng 12 năm 2016<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KINH NGHIỆM THỰC TIỄN<br /> <br /> Xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk 495/QĐ-TTg ngày 08/04/2014 về Điều chỉnh, bổ<br /> Nông là một trong số ít xã ở tỉnh Đắk Nông được sung Quyết định số 2405/QĐ-TTg ngày 10/02/2013<br /> công nhận thoát nghèo. Có được thành tựu to lớn của Thủ tướng chính phủ về phê duyệt danh sách<br /> đó trước hết phải kể đến sự hỗ trợ to lớn của Nhà xã ĐBKK, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện<br /> nước thông qua các chính sách hỗ trợ giảm nghèo đầu tư của Chương trình 135 năm 2014 và năm<br /> ở các địa bàn ĐBKK và sự nỗ lực của toàn Đảng, 2015.<br /> toàn dân xã Thuận Hà. Tuy nhiên, có một câu hỏi 4. Thủ tướng Chính phủ, 2013: Quyết định<br /> đang đặt ra là: Tại sao cũng với một hệ thống chính số 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013 về phê duyệt chính<br /> sách như vậy được triển khai nhưng hiện nay tốc sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho<br /> độ giảm nghèo ở nhiều xã ĐBKK còn rất chậm và hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo ở<br /> rất khó thoát nghèo?. Chính vì vậy, việc nghiên cứu xã, thôn ĐBKK.<br /> các bài học kinh nghiệm thoát nghèo thành công ở<br /> xã Thuận Hà là việc làm có ý nghĩa cả về lý luận 5. Thủ tướng Chính phủ, 2013: Quyết định<br /> và thực tiễn. số 551/QĐ-TTg ngày 04/04/2013 về phê duyệt<br /> Chương trình 135 về hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng,<br /> Những kinh nghiệm thoát nghèo thành công ở hỗ trợ phát triển sản xuất cho các xã đặc biệt khó<br /> xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông được khăn, xã biên giới, xã an toàn khu, các thôn, bản<br /> rút ra từ thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội và triển ĐBKK.<br /> khai thực hiện các chính sách hỗ trợ giảm nghèo<br /> của Trung ương và địa phương tại xã Thuận Hà. Đó 6. Thủ tướng Chính phủ, 2012: Quyết định số<br /> là những bài học quý, có thể áp dụng ở những địa 154/2012/QĐ-TTg ngày 04/12/2012 về ban hành<br /> phương có điều kiện tương tự xã Thuận Hà./. chính sách cho vay vốn phát triển sản xuất đối với<br /> hộ dân tộc thiểu số ĐBKK giai đoạn 2012-2015.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO 7. Chi cục Thống kê huyện Đắc Song, tỉnh<br /> 1. Chính phủ, 2010, Nghị định số 55/2015/ Đắc Nông 2016: Niên giám thống kê huyện Đắc<br /> NĐ-CP của Chính phủ về chính sách tín dụng Song, năm 2015.<br /> phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, ngày 8. Ủy ban nhân dân xã Thuận Hà: Báo cáo<br /> 09/6/2015. tình hình thực hiện nhiệm vụ kinh tế-xã hội và an<br /> 2. Thủ tướng Chính phủ, 2016: Quyết định ninh quốc phòng năm 2015, phương hướng nhiệm<br /> số 12/2016/QĐ-TTg ngày 11/03/2016 về việc tiếp vụ năm 2016.<br /> tục thực hiện Quyết định số 30/2012/QĐ-TTg ngày 9. Ủy ban nhân dân xã Thuận Hà: Báo cáo<br /> 18/7/2012 và Quyết định số 1049/QĐ-TTg ngày tình hình thực hiện nhiệm vụ kinh tế-xã hội và an<br /> 26/6/2014 của Thủ tướng Chính phủ. ninh quốc phòng năm 2014, phương hướng nhiệm<br /> 3. Thủ tướng Chính phủ, 2014: Quyết định số vụ năm 2015.<br /> <br /> <br /> ABSTRACT<br /> POVERTY REDUCTION SUCCESSFUL EXPERIENCES IN THUAN HA COMMUNE OF<br /> DAK SONG DISTRICT OF DAK NONG PROVINCE<br /> In the framework of scientific topic “Researching poverty reduction experience in some especially<br /> difficult communes, Thuan Ha commune, Dak Song district, Dak Nong province were chosen as case studies of<br /> poor drainage successful experience. From the research results in Thuan Ha commune, the team has found the<br /> experience or solutions, mechanisms and policies and implementing poverty reduction, which can be replicated<br /> for specific geographical areas particularly similar difficult conditions. At the same time make recommendations<br /> to central and local policy on poverty reduction in poor communes in the coming period.<br /> Keywords: Poverty reduction, poverty reduction experience, difficult communes, Thuan Ha commune<br /> of Dak Song district of Dak Nong Province.<br /> <br /> <br /> Số 16 - Tháng 12 năm 2016 49<br />