M t vài kinh nghi m giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn thông qua các bài h c “Anộ ệ ụ ứ ử ụ ệ ọ
toàn đi n” môn công ngh 8ệ ệ .
PH N I. ẦPH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Trong xu th đi m i và đy m nh ti n trình công nghi p hóa, hi n đi hóaế ổ ớ ẩ ạ ế ệ ệ ạ
đt n c, n n kinh t , xã h i c a n c ta trong nh ng năm g n đây ngày càngấ ướ ề ế ộ ủ ướ ữ ầ
phát tri n v i t c đ cao. N c ta cũng đt đc nhi u ti n b trong công cu cể ớ ố ộ ướ ạ ượ ề ế ộ ộ
đi n khí hóa ph c v đi s ng và s n xu t, xây d ng c s h t ng, k thu t, gópệ ụ ụ ờ ố ả ấ ự ơ ở ạ ầ ỹ ậ
ph n nâng cao và c i thi n ch t l ng cu c s ng c a nhân dân. Ngu n cung c pầ ả ệ ấ ượ ộ ố ủ ồ ấ
trên l i đi n qu c gia ngày càng phát tri n. Nhi u làng quê vùng sâu, vùng xa nayướ ệ ố ể ề
đã có đi n v th p sáng, ph c v s n xu t, kinh doanh.ệ ề ắ ụ ụ ả ấ
Nh đi n năng, năng su t lao đng đc nâng cao góp ph n c i thi n điờ ệ ấ ộ ượ ầ ả ệ ờ
s ng, lao đng chân tay d n d n đã đc thay th b ng máy móc, thúc đy s phátố ộ ầ ầ ượ ế ằ ẩ ự
tri n khoa h c k thu t. Cho đn th i đi m này, đa s h dân c a c n c đãể ọ ỹ ậ ế ờ ể ố ộ ủ ả ướ
đc s d ng đi n t đi n l i qu c gia. ượ ử ụ ệ ừ ệ ướ ố
Đi n th c s đã góp ph n nâng cao ch t l ng cu c s ng c a ng i dân.ệ ự ự ầ ấ ượ ộ ố ủ ườ
Song đi n cũng chính là nguyên nhân ti m nệ ề ẩ gây tai n n nguy hi m, n u s ýạ ể ế ơ
ho c thi u hi u bi t khi ti p xúc v i đi n s b tai n n r t th ng tâm k c điặ ế ể ế ế ớ ệ ẽ ị ạ ấ ươ ể ả ố
v i ng i s n xu t ra đi n cũng nh đi v i ng i s d ng nó.ớ ườ ả ấ ệ ư ố ớ ườ ử ụ Th nh ng, đi uế ư ề
đáng quan tâm là trình đ hi u bi t v đi n c a nhi u ng i l i không t l thu nộ ể ế ề ệ ủ ề ườ ạ ỷ ệ ậ
v i t c đ đi n khí hóa, v i đà phát tri n c a khoa h c, công ngh . Do v y, tìnhớ ố ộ ệ ớ ể ủ ọ ệ ậ
tr ng s d ng đi n tùy ti n, b t c n, ch quan gây nên nh ng h u qu đáng ti cạ ử ụ ệ ệ ấ ẩ ủ ữ ậ ả ế
cũng ngày càng tăng.
Nh v y, công tác tuyên truy n hu n luy n v an toàn đi n trong sư ậ ề ấ ệ ề ệ ử
d ng đi n cho m i t ng l p nhân dân cũng ph i đc coi tr ng vì hi n nay vi cụ ệ ọ ầ ớ ả ượ ọ ệ ệ
s d ng đi n ngày càng tr nên thông d ng. Do đó, d y an toàn đi n cho h c sinhử ụ ệ ở ụ ạ ệ ọ
Trung h c ọc ơs có t m quan tr ng đc bi t không th thi u đi v i h c sinh khiở ầ ọ ặ ệ ể ế ố ớ ọ
h c k thu t đi n c a ch ng trình ọ ỹ ậ ệ ủ ươ công ngh l p 8. B i vì, khi các em h c sinhệ ớ ở ọ
Giáo viên: Nguy n Duy Tu n ễ ấ 1
M t vài kinh nghi m giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn thông qua các bài h c “Anộ ệ ụ ứ ử ụ ệ ọ
toàn đi n” môn công ngh 8ệ ệ .
đã hi u rõ r ng: S d ng đi n ph i đm b o an toàn và đúng m c đích thì m iể ằ ử ụ ệ ả ả ả ụ ớ
phòng và tránh đc nh ng tai n n nguy hi m do đi n gây ra ngoài ý mu n. T đóượ ữ ạ ể ệ ố ừ
b n thân các em s có ý th c h n khi s d ng đi n trong h c t p cũng nh trongả ẽ ứ ơ ử ụ ệ ọ ậ ư
sinh ho t hàng ngày. Song song v i vi c b n thân mình bi tạ ớ ệ ả ế áp d ng các bi nụ ệ
pháp s d ng đi n anử ụ ệ toàn và đúng m c đích thì các em h c sinh còn là l c l ngụ ọ ự ượ
r ngộ l n tuyên truy n và thúc đy vi c s d ng đi n an toàn và ti t ki mớ ề ẩ ệ ử ụ ệ ế ệ cho gia
đình, ng i thân, b n bè và nhân dân n i c trú. N u đc nh v y, tôi nghĩ r ngườ ạ ơ ư ế ượ ư ậ ằ
tình tr ng tai n n do đi n gây ra s gi m và đng th i s gi m kinh phí trong vi cạ ạ ệ ẽ ả ồ ờ ẽ ả ệ
đi u tr nh ng th ng t t do tai nan đi n gây ra. Qua nh ng phân tích trên, tôiề ị ữ ươ ậ ệ ữ
m nh d n ch n đ tài này: ạ ạ ọ ề “M t vài kinh nghi m Giáo d c ý th c s d ngộ ệ ụ ứ ử ụ
đi n an toàn thông qua các bài h c an toàn đi n môn công ngh 8ệ ọ ệ ệ ”.
2. M c tiêu , nhi m v c a đ tài:ụ ệ ụ ủ ề
M c tiêu:ụ
Đ tài nh m kh ng đnh vi c giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn là c nề ằ ẳ ị ệ ụ ứ ử ụ ệ ầ
thi t. Nó trang b cho h c sinh ý th c b o v tính m ng, tài s n c a gia đình, c aế ị ọ ứ ả ệ ạ ả ủ ủ
ng i thân các em và cho toàn xã h i khi s d ng đi n năng. T đó giúp h c sinhườ ộ ử ụ ệ ừ ọ
n m v ng nh ng ki n th c c b n v an toàn đi n, bi t v n d ng vào cu c s ngắ ữ ữ ế ứ ơ ả ề ệ ế ậ ụ ộ ố
đng th i bi t h ng d n và tuyên truy n, v n đng m i ng i xung quanh có ýồ ờ ế ướ ẫ ề ậ ộ ọ ườ
th c s d ng đi n an toàn và h p lý.ứ ử ụ ệ ợ
Nhi m v :ệ ụ
Đ tài Giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn thông qua các bài h c “An toànề ụ ứ ử ụ ệ ọ
đi n” trong môn công ngh l p 8. Giúp các em bi t đc s nguy hi m c a dòngệ ệ ớ ế ượ ự ể ủ
đi n đi v i con ng i và tài s n, qua đó ý th c đc vi c s d ng đi n an toànệ ố ớ ườ ả ứ ượ ệ ử ụ ệ
trong sinh ho t nh m b o đm an toàn cho con ng i và tài s n. T đó có ý th cạ ằ ả ả ườ ả ừ ứ
tuyên truy n cho gia đình b n bè và m i ng i cùng bi t b o v b n thân trongề ạ ọ ườ ế ả ệ ả
vi c s d ng đi n trong sinh ho t và s n xu t.ệ ử ụ ệ ạ ả ấ
3. Đi t ng nghiên c u:ố ượ ứ
Giáo viên: Nguy n Duy Tu n ễ ấ 2
M t vài kinh nghi m giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn thông qua các bài h c “Anộ ệ ụ ứ ử ụ ệ ọ
toàn đi n” môn công ngh 8ệ ệ .
Nh ng tác h i c a dòng đi n đi v i c th ng i, các nguyên nhân gây taiữ ạ ủ ệ ố ớ ơ ể ườ
n n đi n Các bi n pháp giúp các em s d ng đi n an toàn thông qua ch ng anạ ệ ệ ử ụ ệ ươ
toàn đi n môn công ngh l p 8.ệ ệ ớ
4. Gi i h n ph m vi nghiên c u:ớ ạ ạ ứ
Đ tài ch gi i h n nghiên c u v an toàn trong s d ng đi n thông quaề ỉ ớ ạ ứ ề ử ụ ệ
ch ng an toàn đi n môn công ngh l p 8, các em h c sinh kh i 8 trên đa bàn xãươ ệ ệ ớ ọ ố ị
Qu ng Đi n – KrôngAna – ĐakLak.ả ề
5. ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
- Ph ngươ pháp nghiên c u lý thuy t:ứ ế
- Đc tài li u đ h th ng hóa lý lu n làm c s cho nghiên c u th c t .ọ ệ ể ệ ố ậ ơ ở ứ ự ế
- Ph ng pháp đi u tra vi t.ươ ề ế
- Làm m t s tr c nghi m ộ ố ắ ệ
- Ph ng pháp quan sát đàm tho i.ươ ạ
- Ph ng pháp t ng k t kinh nghiươ ổ ế ệm
PH N II. ẦPH N N I DUNGẦ Ộ
1. C s lý lu n: ơ ở ậ
Đi n năng là đng l c cho s phát tri n t đng hóa s n xu t và nâng caoệ ộ ự ự ể ự ộ ả ấ
đi s ng con ng i. Đi n r t c n cho s n xu t và đi s ng con ng i, vì các tácờ ố ườ ệ ấ ầ ả ấ ờ ố ườ
d ng c a dòng đi n đu đc ng d ng vào khoa h c k thu t. Nh t là trong th iụ ủ ệ ề ượ ứ ụ ọ ỹ ậ ấ ờ
đi văn minh, khi mà nh ng máy móc v t d ng con ng i s d ng hàng ngày đạ ữ ậ ụ ườ ử ụ ề
c n ph i có đi n. Cu c s ng con ng i và s n su t ngày nay g n nh ph thu cầ ả ệ ộ ố ườ ả ấ ầ ư ụ ộ
vào đi n, n u vì m t lý do gì đó mà m t đi n thì m i sinh ho t c a con ng iệ ế ộ ấ ệ ọ ạ ủ ườ
cũng nh vi c s n xu t ch c ch n đu b ng ng tr , s n ph m b đình đn, có thư ệ ả ấ ắ ắ ề ị ư ệ ả ẩ ị ố ể
nói r ng chúng ta “s ng chung v i đi n”ằ ố ớ ệ
Ngay khi s n xu t ra đi n, khoa h c cũng đã phân tích đy đ các tác d ngả ấ ệ ọ ầ ủ ụ
c a dòng đi n và đng th i cũng phân tích các tác h i c a dòng đi n là r t nguyủ ệ ồ ờ ạ ủ ệ ấ
hi m khi đi qua c th ng i. V i m ng đi n h áp, con ng i có th b nguyể ơ ể ườ ớ ạ ệ ạ ườ ể ị
hi m b i h quang hay do đi n gi t. V i m ng đi n cao áp, ngoài nh ng nguyể ở ồ ệ ậ ớ ạ ệ ữ
hi m trên, con ng i có th b phóng đi n qua không khí khi đn quá g n các bể ườ ể ị ệ ế ầ ộ
ph n mang đi n cao áp gây b ng, làm ch t ng i.ậ ệ ỏ ế ườ
Giáo viên: Nguy n Duy Tu n ễ ấ 3
M t vài kinh nghi m giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn thông qua các bài h c “Anộ ệ ụ ứ ử ụ ệ ọ
toàn đi n” môn công ngh 8ệ ệ .
Th c t cho th y ph n l n tai n n v đi n là do ch m ph i v t mang đi n,ự ế ấ ầ ớ ạ ề ệ ạ ả ậ ệ
d n đi n ho c do v t có đi n áp xu t hi n b t ng , nh ng tai n n đi n này xãy raẫ ệ ặ ậ ệ ấ ệ ấ ờ ữ ạ ệ
th ng do ng i s d ng đi n coi th ng, không th c hi n các bi n pháp an toànườ ườ ử ụ ệ ườ ự ệ ệ
khi s d ng và s a ch a đi n. So v i các tai n n khác thì tai n n đi n cũng thu cử ụ ử ữ ệ ớ ạ ạ ệ ộ
lo i nguy c cao, có th gây ch t ng i trong th i gian r t ng n và đi u nguyạ ơ ể ế ườ ờ ấ ắ ề
hi m nh t là ng i b tai n n đi n không c m nh n đc m i nguy hi m đe d aể ấ ườ ị ạ ệ ả ậ ượ ố ể ọ
mình.
Theo pháp l nh “B o h lao đng” quy đnh m i ng i ti p xúc v i d ngệ ả ộ ộ ị ọ ườ ế ớ ụ
c , thi t b đi n đu ph i đc t ch c h c t p, hu n luy n chu đáo v an toànụ ế ị ệ ề ả ượ ổ ứ ọ ậ ấ ệ ề
đi n. Ngoài ra vi c t ch c các l p d y ngh , phát tri n các d ch v s a ch a l pệ ệ ổ ứ ớ ạ ề ể ị ụ ử ữ ắ
đt đi n các khu v c nông thôn, đc bi t vùng sâu vùng xa, nh ng n i có đi nặ ệ ở ự ặ ệ ữ ơ ệ
cũng r t c n thi t.ấ ầ ế
Chính vì v y thông qua ch ng An toàn đi n c a môn công ngh l p 8 đậ ươ ệ ủ ệ ớ ể
giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn là r t th c t và c n thi t.ụ ứ ử ụ ệ ấ ự ế ầ ế
2. Th c tr ng:ự ạ
Theo th ng kê c a B lao đngố ủ ộ ộ - th ng binh xã h i Vi t Nam s v tai n nươ ộ ệ ố ụ ạ
do đi n gây ra trong nh ng năm g n đây nh sau:ệ ữ ầ ư
- Năm 2015 tai n n đi n gây ch t ng i trên toàn qu c chi m ạ ệ ế ườ ố ế 18.9% trên t ngổ
s ng i ch t vì tai n n lao đng.ố ườ ế ạ ộ
- 6 tháng đu năm 2016 ầtai n n đi n gây ch t ng i trên toàn qu c chi mạ ệ ế ườ ố ế
18,1% trên t ng s ng i ch t vì tai n n lao đng.ổ ố ườ ế ạ ộ
- Nh ng tai n n đi n th ng x y ra là do h quang đi n gây b ng và do dòngữ ạ ệ ườ ả ồ ệ ỏ
đi n truy n qua c th ng i (đi n gi t). Các tr ng h p ệ ề ơ ể ườ ệ ậ ườ ợ ch n th ng n ng ho cấ ươ ặ ặ
t vong khi s d ng đi n năng là r t nhi u, ph n l n là do b đi n gi t:ử ử ụ ệ ấ ề ầ ớ ị ệ ậ
+ 76,4% tai n n x y ra đi n áp d i 1000Vạ ả ở ệ ướ
+ 23,6% tai n n x y ạ ả ra đi n áp trên 1000Vở ệ
- Khi phân lo i các n n nhân tai n n do đi n gi t th y r ng:ạ ạ ạ ệ ậ ấ ằ
+ Nh ng n n nhân làm vi c trong ngành đi n b đi n gi t chi m: 42,2%ữ ạ ệ ệ ị ệ ậ ế
+ Nh ng n n nhân không có chuyên môn v đi n b đi n gi t chi m: 57,8%ữ ạ ề ệ ị ệ ậ ế
- Khi phân lo i n n nhân b đi n gi t theo nguyên nhân th y r ng:ạ ạ ị ệ ậ ấ ằ
+ Tai n n do ch m tr c ti p vào v t mang đi n hay các ph n có dòng đi nạ ạ ự ế ậ ệ ầ ệ
ch y qua chi m 55,9% trong đó:ạ ế
Giáo viên: Nguy n Duy Tu n ễ ấ 4
M t vài kinh nghi m giáo d c ý th c s d ng đi n an toàn thông qua các bài h c “Anộ ệ ụ ứ ử ụ ệ ọ
toàn đi n” môn công ngh 8ệ ệ .
Ch m vào dây d n đi n không ph i do yêu c u công vi c ph i ti p xúc v iạ ẫ ệ ả ầ ệ ả ế ớ
dây d n đi n chi m : 30,6%ẫ ệ ế
Ch m vào dây d n đi n do yêu c u công vi c ph i ti p xúc v i dây d n đi nạ ẫ ệ ầ ệ ả ế ớ ẫ ệ
chi m 1,7%ế
Đóng nh m đi n lúc đang s a ch a ki m tra h th ng m y móc và ầ ệ ử ữ ể ệ ố ấ thi t bế ị
đi nệ chi m; 23,6%.ế
- Tai n n do ch m vào các b ph n b ng kim lo i c a thi t b có mang đi nạ ạ ộ ậ ằ ạ ủ ế ị ệ
áp chi m 22,8% trong đó :ế
Thi t b có n i đt chi m : 0,6%ế ị ố ấ ế
Thi t b không có n i đế ị ố tấ chi m: 22,2%ế
Tai n n do ch m ph i v t không ph i là kim lo i có mang đi n áp ( t ng,ạ ạ ả ậ ả ạ ệ ườ
n n nhà các v t cách đi n) chi m 20,1% trong đó:ề ậ ệ ế
- B ch n th ng do hị ấ ươ ồ quang lúc thao tác đóng ng t m ch đi n ho c ắ ạ ệ ặ thi t bế ị
đi nệ chi m; ế1,12%
- B ch n th ng do c ng đ đi n tr ng cao môi tr ng ị ấ ươ ườ ộ ệ ườ ở ườ hay tr m ạbi nế
áp cao áp, siêu cao áp chi mế: 0,08%
Nh v y ph n l n các tr ng h p b tai n n v đi n là do ch m ph i v tư ậ ầ ớ ườ ợ ị ạ ề ệ ạ ả ậ
mang đi n, d n đi n ho c do v t có đi n áp xu t hi n b t ng , nh ng tai n n nàyệ ẫ ệ ặ ậ ệ ấ ệ ấ ờ ữ ạ
th ng x y ra đườ ả ối v i nh ng ng i không có chuyên môn và x y ra các m ngớ ữ ườ ả ở ạ
đi n có đi n áp th p (380V/220V, 220V/127V)ệệấ .
Qua s li u trên cho th y tai n n đi n là tai n n nguy hi m, có nguy c ch tố ệ ấ ạ ệ ạ ể ơ ế
ng i cao và c n đc phòng tránh. Làm sao tránh đc nh ng tai n n đi n trongườ ầ ượ ượ ữ ạ ệ
khi có th nói r ng: “ể ằ Chúng ta s ng chung v i đi nố ớ ệ ”?
3. N i dung và hình th c c a gi i pháp:ộ ứ ủ ả
a) M c tiêu c a gi i pháp:ụ ủ ả
Giáo viên: Nguy n Duy Tu n ễ ấ 5