zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Quy hoạch - Đô thị

Kinh nghiệm thu hồi đất ở một số quốc gia và bài học cho Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Báo xấu

14
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Kinh nghiệm thu hồi đất ở một số quốc gia và bài học cho Việt Nam trình bày về nguyên tắc thu hồi đất; Quy trình thu hồi đất; Xác định phương án bồi thường thu hồi đất; Sửa đổi, điều chỉnh quy định về đền bù và thu hồi đất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm thu hồi đất ở một số quốc gia và bài học cho Việt Nam

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2022. ISBN: 978-604-82-7001-8 KINH NGHIỆM THU HỒI ĐẤT Ở MỘT SỐ QUỐC GIA VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM Đào Mộng Anh Trường Đại học Thủy lợi, email: daoanh@tlu.edu.vn 1. GIỚI THIỆU CHUNG thế giới, khoảng 1,4 tỷ người (World Bank, 2022), cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế và Tại Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5, Ban chấp cách mạng công nghiệp ở Trung Quốc cũng hành TƯ Đảng Khoá XIII về "Tiếp tục đổi diễn ra nhanh, tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ, vì mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao vậy, việc giải quyết quan hệ xã hội về đất đai ở hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo Trung Quốc là rất đáng quan tâm. Ở Trung động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển Quốc, những quy định và các điều khoản về có thu nhập cao" đã nêu rõ những hạn chế của thu hồi đất được quy định trực tiếp trong Hiến quá trình thu hồi, đền bù đất hiện nay ở Việt pháp. Đất đai có thể thu hồi cho mục đích công Nam. Thực tiễn triển khai thực hiện thu hồi, để phục vụ cho các mục đích công, chẳng hạn bồi thường đòi hỏi kết hợp hài hòa giữa lợi ích như quốc phòng, giao thông, bảo vệ nguồn nhà nước, lợi ích chủ đầu tư và người bị thu nước, phục cho các cơ quan chính phủ… hồi đất. Mỗi quốc gia có quy định và cách thức Cũng như ở Trung Quốc, ở Pháp, quá trình thực hiện riêng, cơ bản tùy thuộc vào chế độ sở hữu về đất đai và điều kiện thực tế ở mỗi nước. thu hồi đất để theo đuổi mục đích vì lợi ích Bài viết này giới thiệu một số kinh nghiệm của công, đó là những dự án phát triển, xây dựng Trung Quốc, Pháp và Nhật Bản dựa trên 3 nội hạ tầng (đường xá, nhà ở, khu vui chơi trẻ dung chính: (1) Nguyên tắc thu hồi đất; (2) em…); xây dựng khu công nghiệp hoặc thủ Quy trình thu hồi đất; (3) Xác định phương án công nghiệp. Hiện nay, Pháp là một trong bồi thường thu hồi đất; từ đó rút ra được những những quốc gia có thể chế trưng thu chi tiết và bài học kinh nghiệm và giúp quá trình THĐNN hoàn chỉnh nhất. Tuy nhiên nếu một dự án có ở Việt Nam hoàn chỉnh và hiệu quả hơn. mục đích duy nhất để tạo ra lợi nhuận mà không mang lại bất kỳ lợi ích cho cộng đồng 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU thì dự án đó sẽ không được coi là hoạt động vì lợi ích công. Trường hợp chủ sở hữu tư nhân Bài viết sử dụng phương pháp tổng hợp, không muốn bán đất thì Nhà nước được quyền phân tích, so sánh từ các kết quả nghiên cứu trưng thu đất đai có bồi thường cho chủ sở hữu. về thu hồi và đền bù đất ở Trung Quốc, Pháp Còn ở Nhật Bản, về cơ bản, nguyên tắc thu và Nhật Bản, từ đó đưa ra các bài học kinh nghiệm phù hợp với tình hình thực tiễn của hồi đất cũng nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển Việt Nam. các lợi ích công và các công trình công cộng. Đối tượng có quyền hạn thực hiện thu hồi đất 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU là chính phủ, các cơ quan địa phương, các cơ quan hành chính hợp nhất, các công ty vận tải 3.1. Về nguyên tắc thu hồi đất đường sắt, các công ty sản xuất năng lượng. Trên thế giới, các quốc gia thu hồi đất đều 3.2. Quy trình thu hồi đất nhằm phục vụ mục đích công và đền bù được trả cho chủ sở hữu đất. Với dân số đông nhất Ở Trung Quốc, quy trình gồm 4 bước: 369
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2022. ISBN: 978-604-82-7001-8 Bước 1: khảo sát các điều kiện để tiến 3.3. Xác định phương án bồi thường thu hành thu hồi đất. hồi đất Bước 2: xây dựng các dự thảo về kế hoạch Ở Trung Quốc, người bị thu hồi đất được thu hồi đất. thanh toán ba loại tiền: tiền bồi thường đất Bước 3: cơ quan quản lý đất đai báo cáo đai, tiền trợ cấp về tái định cư, tiền trợ cấp với chính quyền địa phương, tiếp theo trình bồi thường hoa màu trên đất (Ashwin, 2011). kế hoạch thu hồi đất và các tài liệu khác lên Cách tính tiền bồi thường đất đai và tiền trợ cấp cao hơn để kiểm tra và phê duyệt. cấp tái định cư căn cứ vào kỹ thuật so sánh Bước 4: thông báo và công bố dự án sau giá bán thường được sử dụng để xác định giá khi dự án được phê duyệt. trị thị trường của đất rồi nhân với hệ số do Ở Pháp, thu hồi đất bao gồm 02 giai đoạn: nhà nước quy định. Phương pháp này xem Giai đoạn thứ nhất: Giai đoạn hành chính xét giá bán đất ở các khu vực lân cận trong Mục đích để kiểm tra dự án có mang lại lợi thời gian gần từ các hợp đồng mua bán của ích công hay không và xác định tài sản nào các giao dịch đất tương tự trong quá khứ, giá có liên quan đến dự án. Khi tất cả điều kiện bán trung bình được tính toán thể hiện giá trị đã được đáp ứng, hai văn bản hành chính thị trường của đất. được chuẩn bị cho phép tiếp tục thủ tục: Còn ở Trung Quốc, để xác định mức bồi (1) Tuyên bố về lợi ích công cộng (được thường, tỉnh trưởng sẽ bổ nhiệm một điều tra trưng bày tại tòa thị chính và có thể bị kháng viên hoặc một hội đồng điều tra để tiến hành cáo trước tòa án hành chính). điều tra sơ bộ, từ kết quả điều tra, tỉnh trưởng (2) Quyết định xác nhận rằng tài sản có thể sẽ thông báo cho chủ dự án, tòa án hành được chuyển giao (được gửi cho đương sự để chính và gửi tất cả các xã, phường liên quan. thông báo rằng tài sản có thể được chuyển Khi có lệnh của tòa, chủ sở hữu không được giao cho người mua bắt buộc). phép chuyển nhượng hay thế chấp tài sản Giai đoạn thứ hai: Giai đoạn tư pháp nhưng vẫn được hưởng lợi và chỉ chuyển Ban đầu, thẩm phán ra lệnh chuyển giao giao tài sản trưng thu sau khi nhận được tiền tài sản bằng một lệnh mua bắt buộc, và sau bồi thường. Tiếp theo, chủ dự án thông báo đó số tiền bồi thường được xác lập. dự kiến mức bồi thường và mời các bên bị Ở Nhật Bản, chính phủ ủng hộ việc sử trưng thu cho biết yêu cầu của họ trong vòng dụng các kỹ thuật thương lượng để quyết 15 ngày. Hai bên có thời gian 1 tháng để xử định mức bồi thường được cung cấp cho các lý những bất đồng trong 1 tháng, tòa án quyết bên liên quan. Quy trình thu hồi đất ở Nhật định mức bồi thường sẽ nếu không thống Bản bao gồm các bước sau: nhất được, có nêu rõ khoản bồi thường chính, các khoản bồi thường phụ (như việc làm, di Bảng 1. Quy trình thu hồi đất ở Nhật Bản chuyển, hoa màu, kinh doanh...) và cách tính. Những khoản bồi thường này sẽ phải trả đầy đủ tính theo giá trong ngày ra lệnh trưng thu và chủ dự án phải trả chi phí xác định mức bồi thường của quan tòa. Nhật Bản có chính sách đền bù thỏa đáng cho nông dân khi thu hồi đất. Việc đền bù được thực hiện theo 2 phương thức. (1) Một là, Nhà nước và người nông dân thỏa thuận với nhau về mức giá đến bù theo giá thị trường. (2) Hai là, nếu hai bên không thống nhất được mức giá đền bù sẽ có hai đơn vị thẩm Nguồn: Yamashita, 2015 định giá độc lập. Lúc này, giá đến bù là mức 370
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2022. ISBN: 978-604-82-7001-8 trung bình của hai mức giá do hai đơn vị bù nhằm rút ngắn thời gian giải phóng mặt thẩm định độc lập đưa ra, nhưng về nguyên bằng, giảm bớt tình trạng khiếu kiện và tăng tắc phải bằng hoặc cao hơn giá thị trường. cường sự đồng thuận của người sử dụng đất. 3.4. Một số gợi ý và bài học 3.4.3. Đảm bảo diện tích đất canh tác trong quá trình thu hồi đất Qua nghiên cứu và so sánh công tác thu hồi đất của 3 quốc gia trên với Việt Nam, Hiện nay, do nhu cầu của thị trường, diện nghiên cứu nhận thấy ở các quốc gia này, tích đất thu hồi để chuyển đổi mục đích sử mức giá đền bù được tính theo giá thị trường dụng là rất lớn đặc biệt là diện tích đất nông hoặc sát giá thị trường nhằm đảm bảo quyền nghiệp. Trong bối cảnh kinh tế thế giới có lợi của người bị thu hồi đất. Ngoài ra, ngoài nhiều bất ổn và Việt Nam là một quốc gia với đền bù mức giá đất theo giá trị trường, các lợi thế về nông nghiệp, việc đảm bảo diện quốc gia này còn đền bù những ảnh hưởng vô tích đất canh tác nông nghiệp là một yêu cầu hình mà quá trình thu hồi đất gây ra. Qua đó, cần được quan tâm nhằm đảm bảo an ninh một số vấn đề Việt Nam cần thực hiện để lương thực trong nước và duy trì vị thế, tầm nâng cao hiệu quả công tác thu hồi đất: ảnh hưởng của Việt Nam trên thế giới. 3.4.1. Sửa đổi, điều chỉnh quy định về 4. KẾT LUẬN đền bù và thu hồi đất Qua phân tích nội dung thu hồi và đền bù Pháp luật các nước nêu trên đều tính giá bồi đất ở một số quốc gia, nghiên cứu nhận thấy về thường theo giá thị trường tại thời điểm thu cơ bản quy trình thu hồi và đền bù ở Việt Nam hồi đất. Ngoài ra còn xem xét đến các khoản đã đáp ứng được nhu cầu cơ bản, tuy nhiên cần bồi thường phụ có liên quan đến việc thu hồi nâng cao và liên tục bổ sung cập nhật các quy đất như: việc làm, di chuyển hoa màu,… Đặc định, quy trình, phương pháp thu hồi đất cũng biệt, pháp luật Trung Quốc quy định việc bồi như đền bù mới trên thế giới nhằm nâng cao thường và hỗ trợ đời sống đối với người có hiệu quả quy trình thu hồi đất và giảm thiểu đất nông nghiệp bị thu hồi dựa vào giá trị sản các tác động tiêu cực từ quá trình này. Không lượng cây trồng trên đất bị thu hồi. Nội dung ngừng nâng cao học hỏi, áp dựng và đổi mới này đã từng được quy định trong nhiều văn cách thức tiến hành giải phóng mặt bằng nhằm bản pháp luật của Việt Nam từ năm 1959, tuy tiết kiệm chi phí, đẩy nhanh hiệu quả quá trình nhiên về sau không được kế thừa, phát triển. thu hồi và giải phóng mặt bằng. Đây là quy định phù hợp với kỳ vọng của NSDĐ nông nghiệp khi bỏ vốn đầu tư. 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO 3.4.2. Tăng cường vai trò của người sử [1] Ashwin Mahalingam, Aditi Vyas (2011), dụng đất trong quá trình thương lượng mức Comparative evaluation of land acquisition and compensation processes across the world. đền bù [2] Ban chấp hành Trung ương, Nghị quyết Hội Thực tế cho thấy, mức và khung giá đền nghị lần thứ năm, Ban chấp hành Trung bù đất do Việt Nam quy định và nhiều trường ương đảng khoá XIII về "Tiếp tục đổi mới, hợp gặp phải sự không đồng thuận từ người hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao sử dụng đất do mức đền bù khá thấp và mức hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước đền bù không theo giá thị trường như các phát triển có thu nhập cao". quốc gia ở trong nghiên cứu, để xảy ra các [3] Yamashita Yasuhiro (2015), Land tình trạng khiếu kiện, chậm trễ giải phóng Acquisition and Compensation for public mặt bằng. Để từng bước giải quyết được tình use in Japan. trạng này, cần tăng cường sự tham gia của [4] https://www.notaires.fr/en/local-community/ người dân, người sử dụng đất vào quá trình pre-emption-and-expropriation-rights/compulsory xây dựng mức đền bù, thương lượng mức đền -purchase-order-france. 371

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.