Kinh nghiệm trồng tiêu - Một số nông sản quý (Tái bản lần 2): Phần 2

Phân bón cây Tiêu<br /> <br /> cối được tươi tốt và sai hoa nhiều trái chủ yếu<br /> là nhờ vào p h ân bón. Đất trồng tiêu phải gia<br /> tăng lượng p h ân bón nhiều hơn các loại cây trồng khác.<br /> Vì nếu được trồng nơi đâ't đai m àu mỡ, p h ân tro đầy đủ<br /> m ỗi m ẫu tiêu trong m ột năm có thể thu hái được trên ba<br /> tấn hột. Nghĩa là chỉ cần trúng m ùa liên tiếp ba bôn năm<br /> như vậy là nhà vườn đã thu về được tấ t cả những khoản<br /> vốn liếng đã bỏ ra cho vườn tiêu rồi!<br /> Ngược lại, n ếu lỡ trồng vào vùng đ ất đai cằn cỗi, bón<br /> phân không đ ầy đủ hoặc bón không đúng cách thì mức<br /> thu hoạch sẽ bị giảm sú t rấ t nhiều, sự lỗ lã không tài nào<br /> tránh khỏi!<br /> Vì vậy, khi b ắt tay vào việc lập vườn trồng tiêu, điều<br /> chúng ta phải đặc biệt quan tâm lo đ ến là số lượng phân<br /> tro cần phải có đầy đủ.<br /> Nọc tiêu tuy là việc đáng quan ngại, tố n kém, nhiều<br /> tiền và công p h u m ua sắm, nhưng chưa d án g lo, vì bước<br /> đ ầu ta có thể sử dụn g nọc tạm. Còn p h ân thì p h ải bón lót<br /> vào đ ất ngay với số lượng lớn trước khi đ ặt hom tiêu<br /> giống xuống hô" trồng.<br /> <br /> 41<br /> <br /> Phân bón cho tiêu chủ yếu là p h ân chuồng và phân<br /> rác, cùng m ột sô" lượng ít p h ân hóa học như đạm , lân và<br /> kali. Tâ"t nhiên, tù y theo mức độ dinh dưỡng của cuộc đâ"t<br /> trồng tiêu ra sao mà ta gia giảm chất này hay châ"t khác.<br /> Đôi khi còn phải thêm các nguyên tô" vi lượng như sắt<br /> (Fe), kẽm (Zn), đồng (Cu)... đ ể đ ất lúc nào cũng được<br /> m àu mỡ tơi xốp, lại giữ được độ ẩm đ ể giúp cây tăng<br /> trưởng m ạnh, ra hoa kết trái nhiều.<br /> Thông thường thì ai cũng biết:<br /> - Hễ đâ"t khô thì bón thêm p h ân đạm.<br /> - Hễ đâ"t lầy lội thì bón thêm lân.<br /> - Đâ"t p hù sa không cần bón nhiều kali.<br /> - Đâ"t nhiều p h èn thì bón thêm Ca...<br /> m ỗi loại phân có m ột công d ụ n g khác nhau, đâ't thừa<br /> hay thiếu cũng không tốt. M uôn biết trong đâ"t đang thừa<br /> hay thiếu chất gì ta nên quan sát sự tăng trưởng của vườn<br /> tiêu ra sao sẽ biết rõ:<br /> - N ếu cây tiêu chậm lớn, thậm chí còn cằn cỗi, lá<br /> vàng, kháng bệnh yếu thì nên bón thêm p h ận đạm . Phân<br /> đạm ảnh hưởng rất m au đến sự khởi sắc của tiêu, n h ư lá<br /> đang vàng trở nên xanh tươi, cây đang cằn cỗi trở thành<br /> tươi tô"t. Sự "thay da đổi thịt" này chỉ đến sau năm bảy<br /> ngày sau khi cây được tăng cường thêm p h ân đạm .<br /> - N ếu cây trổ hoa ít, trái đ ậu cũng không nhiều, trong<br /> khi đó dây tiêu cũng èo uột, ta nên nghĩ là đâ"t thiếu châ"t<br /> lân. Vì phân lân có tác d ụ n g làm cho bộ p h ận th ụ tinh của<br /> hoa p h át triển được đ iều hòa và trái đậu sai.<br /> - Phân Kali giúp vườn tiêu tăng trưởng mạnh, cứng cáp,<br /> có sức đề kháng bệnh cao và còn tăng phẩm chất của trái.<br /> <br /> 42<br /> <br /> Trong việc bón p h ân cho vườn tiêu, bón lót lần đ ầu<br /> hao tốn sô' lượng p h ân nhiều nhẩt. thường thì m ỗi nọc<br /> tiêu như vậy phải cần đến m ột lượng p h ân chuồng và<br /> phân rấc bón lót khoảng ba bốn mươi ký mới đủ. Đó là<br /> loại nọc thường chỉ trồng vài dây tiêu. Còn với nọc gạch<br /> trồng từ sáu đến tám d ây tiêu thì cần phải bón lót vào<br /> bồn khoảng sáu bảy chục ký mới đủ!<br /> N ếu ta thử làm m ột bài toán, sẽ thây được sô' lượng<br /> phân dùng bón lót cho m ột vườn tiêu (2500 nọc) lên đến<br /> con sô' lớn lao, tô'n kém biết bao nhiêu là tiền bạc! Đó là<br /> chưa tính đến những lần bón thúc hàng năm ở gô'c hoặc<br /> phun trực tiếp trên lá.<br /> Trồng m ột m ẫu thì n h ư vậy, nhưng nếu vườn tiêu<br /> rộng đến nhiều m ẫu thì sô' lượng p h ân bón cần p h ải d ù n g<br /> đến con sô' bao nhiêu.<br /> ❖<br /> <br /> CÁCH ủ MỤC PHÂN RÁC<br /> <br /> Phân rác còn gọi là phân bổi là do rác rến gom lại ủ<br /> m ục trong m ột thời gian mà thành. Nói là rác rến chứ<br /> thực ra dó là sự hỗ lốn rơm rạ, lá cây, cỏ dại, xác mía, tro<br /> bếp, đ ầu tôm , đ ầu cá, bánh dầu, m ột ít p h ân chuồng và<br /> cả đâ't nữ a...<br /> Cách ủ phân bổi này thì h ầu hết nông gia chúng ta<br /> đ ều biết vì đó là nghề sở trường của họ. Chính nhờ vào sô'<br /> lượng phân bổi này m à họ mới không bị thiếu h ụ t phân<br /> bón cho ruộng nương, cho cây trái hoa m àu trong khi nếu<br /> chỉ dựa vào p h ân chuồng không thôi thì dễ bị thiếu hụt.<br /> Vì như chúng ta đ ều biết, ngành chăn nuôi gia súc như<br /> trâu bò, heo gà trong d ân gian tuy khá nhiều, nhưng nhu<br /> cầu phân bón d àn h cho ruộng vườn lại quá cao, do đó<br /> <br /> 43<br /> <br /> nông dân cần phải có số lượng lớn p h ân rác hỗ trợ mới<br /> / đủ. Hơn nữa, phân rác m ục giá thành lại rẻ, nguồn phân<br /> lại dồi dào vì nguyên liệu dễ kiếm mà m ua cũng rẻ, đã<br /> th ế lại giàu chất dinh dưỡng không thua kém m ây so với<br /> p h ân chuồng...<br /> Có hai cách đ ể ủ hoai p h ân rác: đó là ủ ngay trên m ặt<br /> đ ấ t và ủ kín dưới hầm . Phương cách ủ phân nào cũng tốt<br /> cả, nhưng phải tùy theo th ế đ ấ t cao hay thấp mà ta áp<br /> d ụ n g cách ủ này hay cách ủ kia.<br /> ♦ ủ phân trên m ặ t đất: Cách này áp d ụ n g ở vùng đ ấ t<br /> không được khô ráo, nghĩa là tầng nước ngầm ở dưới quá<br /> cao, chỉ cần đào sâu xuống vài ba tấc đâ't đã đ ụ n g nước.<br /> Trước hết, nếu có thể được ta nên đắp nền ủ p h ân cho<br /> cao lên và lớp trên m ặt nền nên nện kỹ cho chắc (nếu<br /> dùng lớp đ ất sét p h ủ kín lớp trên m ặt nền lại càng hay, vì<br /> đ ấ t sét giữ cho nước p h ân không thâm vào đấy m ột cách<br /> uổng phí). Kích thước của n ền ủ p h ân rộng hẹp bao nhiêu<br /> là còn tùy vào số nguyên liệu chúne ta dùng ủ p h ân bổi<br /> nhiều hay ít. Bên trên n ên có m ái lợp để tạm che mưa<br /> nắng, sương gió, thường được làm bằng v ật liệu rẻ tiền<br /> như tre nứa, lá dừa, hoặc tấm phên, cà tăng cũng được.<br /> Trước khi ủ phân, những vật liệu như rơm rạ, cỏ khô,<br /> lá cây, xác m ía... Phải được tưới nước ướt đẫm vài ba lần<br /> trong ngày và tưới trong vài ba ngày như vậy đ ể chúng<br /> dễ xẹp xuống, khi cần chất đông mà ủ sẽ gọn gàng.<br /> N gày làm việc ủ rác cũng là lúc tấ t cả nguyên liệu đã<br /> có sẵn đầy đủ cân bên nền ủ hân. Trước hết, người ta xúc<br /> rác đổ p hủ khắp m ặt n ền m ột lớp dày cỡ ba bốn tấc, đổ<br /> đ ến đ âu thì tém dẹp các góc cạnh cho thật gọn gàng đến<br /> đó. Xong lớp rác thì d àn trải lên trên m ột lớp p h ân chuồng<br /> <br /> 44<br /> <br /> tươi, hoặc là có trộn lẫn với tro bếp, bánh d ầu (đập nhỏ)...<br /> Kế đó, người ta lại p h ủ lên trên m ột lớp p h ân rác dày như<br /> trước. Cứ thế, hễ trải xong m ột lớp p h ân rác thì lại đến<br /> m ột lớp phân chuồng hay các chất bổi p h ụ ... xếp chồng<br /> lên mãi cho đến khi có m ột đống p h ân rác cao khoảng hai<br /> thước thì thôi. Thế nhưng, lớp trên cùng phải là lớp đ ất<br /> nhuyễn dày độ năm p h ân để làm mặt.<br /> Công việc châT rác đ ể ủ này tuy dễ nhưng không kém<br /> phần nặng nhọc, nhâ't là phải chăm lo việc tém gọn các<br /> góc cạnh cho ngay ngắn tươm tất.<br /> Dù bên trên đã có m ái lợp, nhưng bôn bề chung quanh<br /> đông rác, ta cũng n ên d ù n g phên lá hay cà tăng che; phủ<br /> đ ể cản trở m ột phần nào việc bốc hơi nước từ đông p h ân<br /> ra (vì rác khô thì lâu hoai mục). Từ đó, cứ vài ba ngày ta<br /> nên dùng nước phân chuồng tạt tưới từ bên trên cho ngâm<br /> d ần xuống tận nền ủ, giúp các lớp rác rến có đủ độ ẩm<br /> cần thiết cho m au mục.<br /> Cứ ủ tưới như vậy độ bô"n tháng thì rác đã b ắt đầu<br /> hoai m ục, nhờ các vi sinh vật sinh sôi nẩy nở vô sô" hằng<br /> hà ở bên trong gặm nhâTn lần hồi. Đây là lúc ta nên xới<br /> đ ều tất cả các lớp trộn lẫn với nhau, sau đó lại châ"t chúng<br /> vào vị trí cũ, ém cho chặt xuô"ng để rác chóng lên men. Hễ<br /> thâ"y lớp trên cùng và lớp ngoài hơi se khô là nên tưới kỹ<br /> cho ẩm ướt.<br /> M ột tháng sau, ta lại cất công trộn đảo đều đống rác như<br /> trước, rồi lại tưới nước phân, chất đống lại như cũ. Việc này<br /> nếu làm đi làm lại vài lần thì phân đã hoai mục, phần lớn rác<br /> rến trước đây đã mục nát thành đất, thành phân.<br /> Để có phân tơi nhuyễn mà dùng, ta dừng m ột khung<br /> lưới sắt m ắt nhỏ độ p h ân tây làm rây... s ố ít rác chưa hoai<br /> m ục kịp, nên tiếp tục ủ lại để d ù n g vào lần sau...<br /> <br /> 45<br /> <br />