SKKN: M t s kộ ố inh nghi m ệv thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
PHÒNG GD & ĐT HUY N KRÔNG ANAỆ
TR NG THCS BUÔN TR PƯỜ Ấ
----------
TÊN SÁNG KI NẾ:
M T S Ộ Ố KINH NGHI MỆ
V THÊM Y U T PH TRONG GI IẼ Ế Ố Ụ Ả
BÀI T P HÌNH H C 7Ậ Ọ
Thu c b môn Toánộ ộ
H và tên tác gi : Nguy n Th Kim Thoaọ ả ễ ị
Ch c danh: ứGiáo viên
Trình đ chuyên môn cao nh t: ộ ấ Đi h cạ ọ
Chuyên ngành đào t o:ạ S ph m Toán.ư ạ
Krông Ana, tháng 03 năm 2017
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Nguy n Th Kim Thoa – Tr ng THCS Buôn Tr pễ ị ườ ấ 1
SKKN: M t s kộ ố inh nghi m ệv thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tài:ọ ề
Trong quá trình d y h c và b i d ng h c sinh gi i Toán c p THCS, tôiạ ọ ồ ưỡ ọ ỏ ấ
nh n th y đa s h c sinh đu r t s h c Hình h c. Không ch đi v i các emậ ấ ố ọ ề ấ ợ ọ ọ ỉ ố ớ
h c sinh trung bình, y u, kém s h c môn Hình h c mà ngay c h c sinh khá,ọ ế ợ ọ ọ ả ọ
gi i cũng v y. R t hi m có h c sinh th c s yêu thích h c Hình. C đn các ti tỏ ậ ấ ế ọ ự ự ọ ứ ế ế
Hình h c các em th ng r t s và không thích h c, c m giác b b t bu c nênọ ườ ấ ợ ọ ả ị ắ ộ
không có h ng thú h c t pứ ọ ậ vì th cếh t l ng ấ ượ h cọ Hình h c ọc a h c sinh ủ ọ ch aư
cao.
Nguyên nhân ch y u là do các em ch a n m v ng đc h th ng ki nủ ế ư ắ ữ ượ ệ ố ế
th c, ch a bi t cách v hình cũng nh ch a bi t cách trình bày l i gi i m t bàiứ ư ế ẽ ư ư ế ờ ả ộ
toán Hình h c. ọDo n m ki n th c ch a sâu, hi u v n đ m t cách m h , ch aắ ế ứ ư ể ấ ề ộ ơ ồ ư
n m v ng b n ch t ki n th c, ch a có kh năng v n d ng t t ki n th c đ gi iắ ữ ả ấ ế ứ ư ả ậ ụ ố ế ứ ể ả
bài t pậ, ch a n m đc nhi u ph ng pháp gi i các d ng toán ư ắ ượ ề ươ ả ạ Hình h c ọnên
h c sinh th ng g p khó khăn khi giáo viên yêu c u h c sinh gi iọ ườ ặ ầ ọ ả bài t p.ậ Ngay
c đi v i các bài toán Hình h c đã cho đy đ các y u t trên hình v , v n cònả ố ớ ọ ầ ủ ế ố ẽ ẫ
nhi u h c sinh ch a bi t cách đ gi i bài toán th nào ch ch a k đn các bàiề ọ ư ế ể ả ế ứ ư ể ế
toán đòi h i ph i v thêm y u t ph đ gi i ho c ch ng minh.ỏ ả ẽ ế ố ụ ể ả ặ ứ
Có r t nhi u bài t p Hình h c mà n u ch s d ng các y u t bài toán đãấ ề ậ ọ ế ỉ ử ụ ế ố
cho thì ch a th gi i ho c ch ng minh đc mà đòi h i ph i v thêm y u tư ể ả ặ ứ ượ ỏ ả ẽ ế ố
ph m i tìm ra đc l i gi i. Cũng có nhi u bài toán Hình h c mà vi c v thêmụ ớ ượ ờ ả ề ọ ệ ẽ
y u t ph làm cho vi c gi i bài toán tr nên d dàng và thu n ti n h n. ế ố ụ ệ ả ở ễ ậ ệ ơ Ngoài
ra, vi c v thêm y u t ph còn giúp giáo viên thu n l i trong vi c ra đ ki mệ ẽ ế ố ụ ậ ợ ệ ề ể
tra cũng nh m r ng và phát tri n bài toán. ư ở ộ ể Tuy nhiên v thêm y u t ph nhẽ ế ố ụ ư
th nào đ có l i cho vi c gi i toán thì l i không h đn gi n, th m chí là r tế ể ợ ệ ả ạ ề ơ ả ậ ấ
khó khăn và ph c t p mà không ph i giáo viên và h c sinh nào cũng có th làmứ ạ ả ọ ể
đc. Vi c v thêm y u t ph đòi h i ph i có s sáng t o và ph i đt đcượ ệ ẽ ế ố ụ ỏ ả ự ạ ả ạ ượ
m c đích làm cho vi c gi i toán đc d dàng, thu n ti n và ng n g n h n. Tuyụ ệ ả ượ ễ ậ ệ ắ ọ ơ
nhiên, qua th c t d y h c cho th y v n ch a có ph ng pháp chung nào choự ế ạ ọ ấ ẫ ư ươ
vi c v thêm y u t ph trong gi i toán hình h c, vì v y ệ ẽ ế ố ụ ả ọ ậ nên tôi m nh d n traoạ ạ
đi “M t s kinh nghi m v thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7” đổ ộ ố ệ ẽ ế ố ụ ả ậ ọ ể
giúp h c sinh THCS nói chung và h c sinh l p 7 nói riêng có th hi u sâu và n mọ ọ ớ ể ể ắ
v ng ki n th c, bi t thêm m t s cách v y u t ph đ gi i bài t p Hình h c,ữ ế ứ ế ộ ố ẽ ế ố ụ ể ả ậ ọ
n m đc nhi u ph ng pháp gi i bài t p Hình h c khác nhau, giúp cho h cắ ượ ề ươ ả ậ ọ ọ
sinh c m th y vi c h c nh nhàng và có hi u qu h n, có h ng thú v i vi cả ấ ệ ọ ẹ ệ ả ơ ứ ớ ệ
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Nguy n Th Kim Thoa – Tr ng THCS Buôn Tr pễ ị ườ ấ 2
SKKN: M t s kộ ố inh nghi m ệv thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
h c Hình h c h n, nâng cao năng l c, phát tri n trí tu và óc sáng t o cho h cọ ọ ơ ự ể ệ ạ ọ
sinh, đng th i cũng là đ rèn luy n, nâng cao trình đ chuyên môn nghi p vồ ờ ể ệ ộ ệ ụ
c a b n thân cũng nh trao đi m t s kinh nghi m cùng quý Th y cô, b n bè,ủ ả ư ổ ộ ố ệ ầ ạ
đng nghi p.ồ ệ
R t mong đc s góp ý và trao đi chân thành c a quý th y cô đ kinhấ ượ ự ổ ủ ầ ể
nghi m nh này hoàn thi n h n và mang l i hi u qu cao h n trong d y h cệ ỏ ệ ơ ạ ệ ả ơ ạ ọ
Toán tr ng THCS.ở ườ
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài:ụ ệ ụ ủ ề
*M c tiêu:ụ Giúp giáo viên và h c sinh n m đc m t s ph ng pháp vọ ắ ượ ộ ố ươ ẽ
thêm y u t ph đ gi i bài t p Hình h c 7 mà vi c tìm đc l i gi i đòi h iế ố ụ ể ả ậ ọ ệ ượ ờ ả ỏ
ph i v thêm y u t ph m i có th gi i quy t đc ho c giúp cho vi c gi iả ẽ ế ố ụ ớ ể ả ế ượ ặ ệ ả
Toán đc thu n l i, d dàng và ng n g n h n. M t giúp h c sinh kh c sâu vàượ ậ ợ ễ ắ ọ ơ ặ ọ ắ
n m v ng ki n th c t ng h p, phong phú đ v n d ng vào vi c gi i ho cắ ữ ế ứ ổ ợ ể ậ ụ ệ ả ặ
ch ng minh Hình h c. T o ni m say mê, h ng thú h c Hình h c c a h c sinh,ứ ọ ạ ề ứ ọ ọ ủ ọ
môn h c mà nhi u h c sinh r t s và không thích h c, đng th i nâng cao năngọ ề ọ ấ ợ ọ ồ ờ
l c, phát tri n trí tu và óc sáng t o cho h c sinhự ể ệ ạ ọ
Đa ra m t s ph ng pháp v thêm y u t ph đ giáo viên và h c sinhư ộ ố ươ ẽ ế ố ụ ể ọ
có th áp d ng trong vi c gi i m t bài t p Hình h c nh m nâng cao ch t l ngể ụ ệ ả ộ ậ ọ ằ ấ ượ
giáo d c và hi u qu gi ng d y, phát huy đc tính tích c c, ch đng và sángụ ệ ả ả ạ ượ ự ủ ộ
t o c a giáo viên cũng nh c a h c sinh trong quá trình d y h c và b i d ngạ ủ ư ủ ọ ạ ọ ồ ưỡ
h c sinh gi i môn Hình h c 7. ọ ỏ ọ
B i d ng chuyên môn nghi p v c a b n thân, làm tài li u tham kh oồ ưỡ ệ ụ ủ ả ệ ả
cho giáo viên và h c sinh. Giúp giáo viên và h c sinh th y đc s quan tr ngọ ọ ấ ượ ự ọ
c a vi c v thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7.ủ ệ ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
*Nhi m v :ệ ụ Tìm tòi, nghiên c u tài li u tham kh o v m t s ph ngứ ệ ả ề ộ ố ươ
pháp v thêm y u t ph đ gi i bài t p Hình h c 7.ẽ ế ố ụ ể ả ậ ọ
Tích lũy kinh nghiêm th c t trong quá trình gi ng d y và b i d ng h cự ế ả ạ ồ ưỡ ọ
sinh gi i và ra đ ki m tra môn Hình h c.ỏ ề ể ọ
H c h i t b n bè, đng nghi p qua trao đi kinh nghi m, sinh ho tọ ỏ ừ ạ ồ ệ ổ ệ ạ
chuyên môn ho c d gi thăm l p.ặ ự ờ ớ
3. Đi t ng nghiên c u: ố ượ ứ
M t s ph ng pháp v thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7.ộ ố ươ ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
4. Gi i h n c a đ tàiớ ạ ủ ề :
Nghiên c u v m t s ph ng pháp v thêm y u t ph trong gi i bài t pứ ề ộ ố ươ ẽ ế ố ụ ả ậ
Hình h c 7 tr ng THCS Buôn Tr p t năm 20012 đn năm 2017.ọ ở ườ ấ ừ ế
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Nguy n Th Kim Thoa – Tr ng THCS Buôn Tr pễ ị ườ ấ 3
SKKN: M t s kộ ố inh nghi m ệv thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
5. Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
a) Nhóm ph ng pháp nghiên c u lý lu nươ ứ ậ
- Ph ng pháp phân tích - t ng h p tài li u;ươ ổ ợ ệ
- Phưng pháp khái quát hóa các nh n đnh đc l p.ơ ậ ị ộ ậ
b) Nhom phng pháp nghiên c u th c ti nươ ứ ự ễ
- Phưng pháp đi u tra;ơ ề
- Ph ng pháp t ng k t kinh nghi m giáo d c;ươ ổ ế ệ ụ
- Phưng pháp nghiên c u các s n ph m ho t đng;ơ ứ ả ẩ ạ ộ
- Phưng pháp l y ý ki n chuyên gia;ơ ấ ế
- Ph ng pháp kh o nghi m, th nghi m.ươ ả ệ ử ệ
c) Ph ng pháp th ng kê toán h cươ ố ọ
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
1. C s lý lu n:ơ ở ậ
Trong Toán h c, Hình h c là phân môn đòi h i t duy cao và có nhi u khọ ọ ỏ ư ề ả
năng nh t trong vi c rèn luy n ph ng pháp suy lu n khoa h c. Mu n đt hi uấ ệ ệ ươ ậ ọ ố ạ ệ
qu cao trong vi c d y và h c Hình thì ph i có ph ng pháp d y và h c t t.ả ệ ạ ọ ả ươ ạ ọ ố
Không có ph ng pháp t t, không có hi u qu cao. Bi t cách d y Hình và bi tươ ố ệ ả ế ạ ế
cách h c Hình, hi u qu d y và h c s tăng g p nhi u l n. Đ d y và h c t tọ ệ ả ạ ọ ẽ ấ ề ầ ể ạ ọ ố
môn Hình h c thì đòi h i c giáo viên và h c sinh ph i n m v ng các ki n th cọ ỏ ả ọ ả ắ ữ ế ứ
Hình h c m t cách sâu và r ng; bi t v n d ng linh ho t, sáng t o các ki n th cọ ộ ộ ế ậ ụ ạ ạ ế ứ
t đn gi n đn ph c t p đ có th gi i đc bài toán Hình h c.ừ ơ ả ế ứ ạ ể ể ả ượ ọ
Giúp h c sinh n m đc ph ng pháp v thêm y u t ph đ gi i bàiọ ắ ượ ươ ẽ ế ố ụ ể ả
t p Hình h c 7 là vô cùng quan tr ng vì trong ch ng trình Toán 7, h c sinhậ ọ ọ ươ ọ
b c đu đc làm quen v i vi c ch ng minh Hình h c, rèn k năng v hình,ướ ầ ượ ớ ệ ứ ọ ỹ ẽ
suy lu n đ ch ng minh các đnh lý, tính ch t cũng nh gi i bài t p Hình h c. Vìậ ể ứ ị ấ ư ả ậ ọ
v y trong m i ti t d y bài m i, luy n t p, ôn t p, ôn thi h c sinh gi i, giáo viênậ ỗ ế ạ ớ ệ ậ ậ ọ ỏ
c n linh đng đa ra các d ng toán Hình h c mà vi c gi i đòi h i ph i v thêmầ ộ ư ạ ọ ệ ả ỏ ả ẽ
y u t ph m t cách sáng t o, hi u qu , thu n l i cho vi c gi i bài toán. Sauế ố ụ ộ ạ ệ ả ậ ợ ệ ả
khi h c xong các em s t h th ng hóa đc các ki n th c và các ph ng phápọ ẽ ự ệ ố ượ ế ứ ươ
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Nguy n Th Kim Thoa – Tr ng THCS Buôn Tr pễ ị ườ ấ 4
SKKN: M t s kộ ố inh nghi m ệv thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
gi i c n nh đ áp d ng vào bài t p và vào th c t , vi c h c Hình h c vì thả ầ ớ ể ụ ậ ự ế ệ ọ ọ ế
cũng s nh nhàng và có hi u qu h n. Các em s có th t gi i đc bài Toánẽ ẹ ệ ả ơ ẽ ể ự ả ượ
Hình h c d dàng và nhanh chóng, không còn th đng trông ch vào ng iọ ễ ụ ộ ờ ườ
khác.
Vi c đa ra các d ng toán có v n d ng ph ng pháp v thêm y u t phệ ư ạ ậ ụ ươ ẽ ế ố ụ
m t cách h p lý trong ph n luy n t p, ôn t p, ôn thi h c sinh gi i s có tác d ngộ ợ ầ ệ ậ ậ ọ ỏ ẽ ụ
r t l n trong vi c phát tri n t duy đng th i t o h ng thú h c t p cho HS. Phátấ ớ ệ ể ư ồ ờ ạ ứ ọ ậ
tri n trí tu cho HS l p 7 qua b môn Hình h c là m t v n đ r t quan tr ng,ể ệ ớ ộ ọ ộ ấ ề ấ ọ
c n đc th u tri t trong m i khâu c a vi c gi ng d y Toán: cách đt v n đ,ầ ượ ấ ệ ọ ủ ệ ả ạ ặ ấ ề
n i dung các câu h i g i m c a GV khi gi ng bài, cách GV ki m tra và n iộ ỏ ợ ở ủ ả ể ộ
dung các câu h i, bài t p ki m tra, cách yêu c u HS phân tích đ bài , phê phánỏ ậ ể ầ ề
các câu tr l i, các bài làm c a h c sinh có tác d ng r t l n đn vi c giáo d c tả ờ ủ ọ ụ ấ ớ ế ệ ụ ư
duy đc l p, sáng t o, óc phê phán cho HS, giúp các em bi t th c m c, bi t trìnhộ ậ ạ ế ắ ắ ế
bày l p lu n v n đ m t cách ch t ch , logic, phát huy kh năng tìm tòi, nghiênậ ậ ấ ề ộ ặ ẽ ả
c u ki n th c m i... ứ ế ứ ớ
Vi c v thêm y u t ph ph i nh m m c đích t o đi u ki n cho vi cệ ẽ ế ố ụ ả ằ ụ ạ ề ệ ệ
gi i bài t p hình h c đc d dàng và ng n g n h n ch không ph i là v m tả ậ ọ ượ ễ ắ ọ ơ ứ ả ẽ ộ
cách tùy ti n, đòi h i c giáo viên và h c sinh ph i có s tìm tòi, sáng t o. H nệ ỏ ả ọ ả ự ạ ơ
n a vi c v thêm y u t ph ph i đm b o tuân theo các phép d ng hình cữ ệ ẽ ế ố ụ ả ả ả ự ơ
b n và các bài toán d ng hình c b n.ả ự ơ ả
“M t s kinh nghi m v thêm y u t ph trong gi i bài t p Hình h c 7”ộ ố ệ ẽ ế ố ụ ả ậ ọ
s giúp giáo viên trau d i đc ki n th c, k năng ra đ ki m tra, m r ng vàẽ ồ ượ ế ứ ỹ ề ể ở ộ
phát tri n bài toán Hình h c, nâng cao ch t l ng và hi u qu gi ng d y, giúpể ọ ấ ượ ệ ả ả ạ
h c sinh phát tri n t duy, phát huy tính tích c c, ch đng, sáng t o trong gi iọ ể ư ự ủ ộ ạ ả
bài t p Hình h c, đng th i giáo d c t t ng, ý th c, thái đ, lòng say mê h cậ ọ ồ ờ ụ ư ưở ứ ộ ọ
Hình h c cho h c sinh l p 7.ọ ọ ớ
2. Th c tr ng v n đ nghiên c u:ự ạ ấ ề ứ
Hình h c là m t môn h c khó đi v i h c sinh, đc bi t là h c sinh trungọ ộ ọ ố ớ ọ ặ ệ ọ
bình, y u, kém. Ch t l ng h c Hình h c th p, r t nhi u h c sinh b h ng ki nế ấ ượ ọ ọ ấ ấ ề ọ ị ổ ế
th c, nhi u em ch a n m v ng đc các ki n th c c b n c n thi t. Kh năngứ ề ư ắ ữ ượ ế ứ ơ ả ầ ế ả
t duy, phân tích t ng h p c a h c sinh còn h n ch , nhi u h c sinh ch a cóư ổ ợ ủ ọ ạ ế ề ọ ư
kh năng v n d ng ki n th c c b n vào làm bài t p. Chính vì th các em c mả ậ ụ ế ứ ơ ả ậ ế ả
th y th c s khó khăn khi h c Hình h c, tâm lý e ng i, d n đn t t ng l iấ ự ự ọ ọ ạ ẫ ế ư ưở ườ
h c, l i suy nghĩ, thi u t tin, s h c môn Hình h c. ọ ườ ế ự ợ ọ ọ
Trong quá trình gi ng d y và b i d ng h c sinh gi i môn Hình h c 7ả ạ ồ ưỡ ọ ỏ ọ
cũng nh d gi b n bè, đng nghi p, tôi nh n th y khi giáo viên đa ra các bàiư ự ờ ạ ồ ệ ậ ấ ư
t p s d ng ph ng pháp v thêm y u t ph đ gi i đã t o ra nh ng tìnhậ ử ụ ươ ẽ ế ố ụ ể ả ạ ữ
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Nguy n Th Kim Thoa – Tr ng THCS Buôn Tr pễ ị ườ ấ 5
