Kỹ thuật làm rối và sáng tạo các loại rối từ nguyên vật liệu mở

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 25 (50) - Thaùng 02/2017<br /> <br /> <br /> <br /> Kỹ thuật làm rối và sáng tạo các loại rối<br /> từ nguyên vật liệu mở<br /> <br /> The technique for creating and producing puppets from green materials<br /> <br /> ThS. Mã Thị Khánh Tú<br /> T n h S n<br /> <br /> Ma Thi Khanh Tu, M.A.<br /> Saigon University<br /> <br /> Tóm tắt<br /> Kỹ thuật l m ố v sán t o á lo ố từ n uyên vật l ệu mở l một t on á kỹ năn n hề huyên<br /> b ệt, quan t n , ần th ết ủa s nh v ên khoa áo dụ Mầm non. B v ết phân tí h thự t n , b ện<br /> pháp rèn kỹ thuật l m ố v sán t o á lo ố từ n uyên vật l ệu mở ủa sinh v ên khoa áo dụ<br /> Mầm non, từ đó nân ao hất l ợn đ o t o áo v ên mầm non t ơn la .<br /> Từ khóa: rối, kỹ thuật làm rối, sáng tạo các loại rối, nguyên vật liệu mở.<br /> Abstract<br /> The technique for creating and producing puppets from green materials is one of the essentially<br /> important and specialised professional skills for students who major in Early Childhood (Preschool)<br /> Education. The article aims to analyze the existing situation, measures to forge puppet-making<br /> techniques from green materials to preschool education undergraduates, thus improving the standard of<br /> potential preschool teachers.<br /> Keywords: puppets, puppet-making, puppet-creating, green materials.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Đặt vấn đề vì thế, ở t n mầm non áo v ên th n<br /> ồ hơ l n b n khôn thể th ếu xuyên sử dụn ố để kể huyện ho t ẻ<br /> t on á t hơ ủa t ẻ mầm non. ồ t on á ho t độn l m quen vớ tá phẩm<br /> hơ úp t ẻ tìm h ểu khám phá thế ớ văn h hay t o á tình huốn bất n<br /> xun quanh, khám phá á mố quan hệ t ên á h ; ho t ẻ hơ vớ ố t on<br /> t on xã hộ v khám phá hính bản thân á ho t độn ó . Nếu t ớ đây, á on<br /> mình. Vì vậy, đồ hơ ó tá dụn hình ố hủ yếu do ô áo mầm non làm v sử<br /> thành, phát t ển nhân á h cho t ẻ. Một dụn nh l đồ dùn d y h , thì h ện nay,<br /> t on nhữn lo đồ hơ s nh độn , hấp áo v ên n d y t ẻ l m á lo ố đơn<br /> dẫn v ó va t quan t n t on áo dụ ản từ n uyên vật l ệu mở. ó l á<br /> nhân á h t ẻ đó hính l ố . n uyên l ệu từ th ên nh ên (nh : ủ quả, lá,<br /> Rố luôn l đố t ợn lô uốn sự hú ý hột h t, vỏ s ố , sỏ đá,...) hoặ á<br /> v t o nh ều ảm xú hứn thú ở t ẻ. Chính n uyên vật l ệu tá hế. N uyên vật l ệu tá<br /> <br /> 59<br /> KỸ THUẬT LÀM RỐI VÀ SÁNG TẠO CÁC LOẠI RỐI TỪ NGUYÊN VẬT LI U MỞ<br /> <br /> <br /> hế l á phế phẩm ất đa d n , phon dụ Mầm non theo h ớn đổ mớ .<br /> phú, dễ k ếm từ a đình, nh : sá h báo, 2. Giải quyết vấn đề<br /> vả vụn, lỏ ấy, vỏ ha nhựa, ly dĩa, hộp 2.1. Khách thể và phương pháp<br /> ấy, hộp thuố , l mỹ phẩm, tú ấy,... nghiên cứu<br /> N uyên vật l ệu mở ó thể thay thế n uyên Chún tô t ến h nh n h ên ứu t ên<br /> vật l ệu hính v từ đó t o a nh ều sản mẫu khá h thể l 90 s nh v ên đan theo<br /> phẩm. V ệ sử dụn á n uyên l ệu n y ó h năm thứ 2 hệ hính quy n nh Giáo<br /> ý n hĩa ất lớn: áo dụ mô t n ; t ết dụ Mầm non t n h S n.<br /> k ệm chi phí t o đồ hơ , đồ dùn d y h ; Chún tô sử dụn ph ơn pháp đ ều<br /> phát huy tính tí h ự , hủ độn sán t o t a bằn bản âu hỏ và ph ơn pháp<br /> ủa ô v t ẻ. n h ên ứu sản phẩm ho t độn l hủ yếu<br /> Kỹ thuật l m ố l một t on á kỹ để tìm h ểu thự t n ũn nh b ện pháp<br /> năn n hề huyên b ệt, quan t n , ần h ớn dẫn kỹ thuật l m ố v sán t o á<br /> th ết ủa s nh v ên kh h môn Kỹ năng lo ố từ NVL mở.<br /> làm đồ chơi ủa ngành áo dụ Mầm non. Bản ho ồm 8 âu hỏ nhằm tìm<br /> Tuy nh ên, t t n s ph m, th l ợn h ểu: nhận thứ về á lo ố v mụ đí h<br /> d y kỹ thuật l m ố t on môn đồ hơ ít sử dụn , á kỹ thuật th n dùn để l m<br /> và áo t ình, t l ệu tham khảo khôn ố , n uyên vật l ệu l m ố , nhữn ph ơn<br /> nh ều. V ệ úp s nh v ên nắm vữn kỹ pháp sán t o á lo ố khá nhau,<br /> thuật l m ố v b ết vận dụn l nh ho t á n uồn t l ệu tham khảo.<br /> kỹ thuật đã h để sán t o á lo ố từ 2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng<br /> n uyên vật l ệu (NVL) mở một á h độ 2.2.1. Thực trạng nhận thức của sinh<br /> lập, hủ độn v sán t o sẽ óp phần nân viên về kỹ thuật làm rối và sáng tạo các<br /> ao h ệu quả h tập đáp ứn nhu ầu Giáo loại rối từ nguyên vật liệu mở<br /> <br /> Bảng 1: Nhận thứ ủa s nh v ên về mứ độ quan t n ủa ố t on á ho t độn áo<br /> dụ ở t n MN<br /> <br /> CÁC MỨC ĐỘ<br /> Các hoạt động<br /> Ít Không<br /> STT giáo dục ở trường Quan trọng<br /> quan trọng quan trọng<br /> mầm non<br /> SL % SL % SL %<br /> 1 Kể huyện (t on H LQ vớ TPVH) 90 100 0 0 0 0<br /> 2 T o tình huốn , ây hứn thú t on á 65 72.2 25 27.8 0 0<br /> h<br /> 3 Cho t ẻ hơ ở ó 73 81.1 17 18.9 0 0<br /> 4 T an t í lớp 65 72.2 25 27.8 0 0<br /> 5 Mẫu ợ ý ho t ẻ quan sát ( d y) 15 16.7 30 33.3 45 50<br /> <br /> <br /> <br /> 60<br />  MÃ THỊ KHÁNH TÚ<br /> <br /> <br /> Sử dụn ố nh l ph ơn t ện d y h á ho t độn hơ . Ch ếm tỉ lệ 50% s nh<br /> (kể huyện) đ ợ s nh v ên đánh á l quan v ên đánh á v ệ sử dụn ố l m mẫu ợ<br /> tr n h ếm tỉ lệ 100%, t o tình huốn , gây ý ho t ẻ quan sát t ên d y l khôn<br /> hứn thú ho t ẻ đ ợ s nh v ên đánh á l quan t ng. S nh v ên nhận thứ hủ yếu<br /> quan t n h ếm tỉ lệ 72.2%. Cá em ho l m ố để l m đồ hơ , đồ dùn d y h vì<br /> ằn on ố ất n ộ n hĩnh, s nh độn dễ vậy á em đã khôn đánh á ao v ệ sử<br /> gây ảm xúc, sự hú ý v hứn thú ở t ẻ. dụn ố nh l mẫu ợ ý t ên d y t ẻ.<br /> N o a á em ũn nhận thứ ất õ về ều n y dẫn đến thự t n s nh v ên<br /> v ệ t o đ ều k ện ho t ẻ đ ợ sử dụn ố th n ố ắn lựa h n nhữn kỹ thuật<br /> để hơ ở á ó . ều n y ho thấy phần l m ố khó, á mẫu nh ều h t ết để đ ợ<br /> lớn s nh v ên ó nhận thứ tốt, ất hú ý, đánh á ao t on quá t ình h m khôn<br /> quan tâm đến ho t độn ủa t ẻ, ần t o ơ hú ý đến v ệ t o a á on ố đơn ản<br /> hộ ho t ẻ đ ợ t ự t ếp sử dụn ố t on để t ẻ ó thể l m đ ợ .<br /> <br /> Bảng 2: Nhận thứ ủa s nh v ên về mứ độ sử dụn á n uồn t l ệu tham khảo về kỹ<br /> thuật l m ố v sán t o á lo ố từ vật l ệu mở<br /> <br /> CÁC MỨC ĐỘ<br /> Thỉnh<br /> STT Các nguồn tư liệu Thường xuyên Không bao giờ<br /> thoảng<br /> SL % SL % SL %<br /> 1 T l ệu ủa ản v ên 90 100 0 0 0 0<br /> 2 áo t ình môn Kỹ năn l m đồ hơ 15 16.7 35 38.9 40 44.4<br /> 3 Cá sá h tham khảo h ớn dẫn l m 0 0 15 16.7 75 83.3<br /> C<br /> 4 Tìm h ểu t ên nte net 0 0 38 42.2 52 57.8<br /> 5 Từ quan sát thự tế ở á t n MN 0 0 42 46.7 58 53.3<br /> <br /> Từ kết quả đ ều t a ho thấy, 100% v ên khôn tìm thêm n uồn t l ệu t ên<br /> s nh v ên tham khảo t l ệu h ớn dẫn kỹ nte net v ũn h ếm tỉ lệ khá ao s nh<br /> thuật l m ố từ ản v ên l hính. v ên khôn sử dụn áo t ình để tham<br /> Ch ếm tỉ lệ khá ao (83.3%) số s nh v ên khảo (44.4%). Nh vậy, ó thể thấy s nh<br /> khôn bao tham khảo á sá h h ớn viên phụ thuộ v bị h phố hủ yếu v o<br /> dẫn l m đồ hơ . Số sá h n y t on th t l ệu ủa ản v ên. Cá em h a thật<br /> v ện khôn nh ều v á mẫu ố ũn ất sự hủ độn , tí h ự tìm h ểu thêm á<br /> ít v khôn đa d n . Hơn 50% số s nh kênh thông tin khác.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 61<br /> KỸ THUẬT LÀM RỐI VÀ SÁNG TẠO CÁC LOẠI RỐI TỪ NGUYÊN VẬT LI U MỞ<br /> <br /> <br /> Bảng 3: Nhận thứ ủa s nh v ên về mứ độ quan t n ủa từn khâu t on ho t độn làm<br /> ố v sán t o á lo ố từ n uyên vật l ệu mở<br /> CÁC MỨC ĐỘ<br /> Các khâu trong<br /> STT Quan trọng Ít quan trọng Không quan trọng<br /> hoạt động làm rối<br /> SL % SL % SL %<br /> 1 N uyên vật l ệu mở 75 83.3 15 16.7 0 0<br /> 2 Ý t ởn 90 100 0 0 0 0<br /> 3 Kỹ thuật 85 94.4 5 5.6 0 0<br /> 4 K ến thứ về á lo ố 81 90 9 10 0 0<br /> 5 B ết ph ơn pháp sán t o hình ảnh mớ 70 77.8 20 22.2 0 0<br /> <br /> Ch ếm tỉ lệ tuyệt đố 100% sinh viên số sinh v ên đánh á ao nhất tầm quan<br /> o ý t ởn ó tầm quan t n nhất t on t n ủa ý t ởn . Nh n để ó thể sán<br /> ho t độn l m ố v sán t o á lo ố t o đa d n á lo ố , đ hỏ sinh viên<br /> từ NVL mở. T ếp đến l tầm quan t n phả nắm vữn á ph ơn pháp t o hình<br /> ủa kỹ thuật l m ố ó 94.4%. K ến thứ ảnh sán t o. Có thêm k ến thứ n y sẽ<br /> về á lo ố h ếm tỉ lệ l 90%. Nguyên úp s nh v ên dễ d n nảy s nh ý t ởn<br /> vật l ệu ũn đ ợ phần lớn sinh v ên đánh t on quá t ình ho t độn .<br /> á quan t n , tỉ lệ l 83.3% v á 2.2.2. Thực trạng về kỹ thuật làm rối<br /> ph ơn pháp sán t o á lo ố đ ợ và sáng tạo các loại rối từ nguyên vật liệu<br /> sinh v ên đánh á khá ao, h ếm tỉ lệ l mở của sinh viên qua sản phẩm<br /> 77.8%. Nh vậy, phần lớn sinh v ên đều Chúng tôi tổ hứ đ ều t a thự t n<br /> ó nhận thứ õ về tầm quan t n á về kỹ thuật l m ố v sán t o á lo ố<br /> khâu t on ho t độn quá t ình l m ố . từ NVL mở t ên ơ sở s nh v ên thự h ện<br /> Thấy ất õ á khâu n y đều quan t n 3 bà tập do ản v ên đánh á.<br /> v bổ sun ho nhau. Nếu ó kỹ thuật, ó Bài tập 1: l m á lo ố từ kỹ thuật bồ<br /> k ến thứ m khôn ó ý t ởn thì ũn Bài tập 2: l m á lo ố khá nhau<br /> khó thể h ện đ ợ á on ố mớ l v từ vật l ệu ó d n t n.<br /> s nh độn . Có lẽ hính vì vậy, tuyệt đ đa Bài tập 3: l m ố n .<br /> <br /> Bảng 4: Mứ độ thự t n kỹ thuật l m ố v sán t o các lo ố từ n uyên vật l ệu mở<br /> CÁC MỨC ĐỘ<br /> STT BÀI TẬP<br /> Cao Trung bình Thấp<br /> SL % SL % SL %<br /> 1 B tập 1 14 15,6 58 64,4 18 20<br /> 2 B tập 2 25 27.7 48 53.3 17 18.9<br /> 3 B tập 3 23 25.6 49 54.4 18 20<br /> <br /> <br /> 62<br />  MÃ THỊ KHÁNH TÚ<br /> <br /> <br /> Kết quả kỹ thuật l m ố v sán t o bản của sinh viên<br /> á lo ố từ NVL mở thì sinh viên đ t ở - Giới thiệu giáo trình, tài liệu tham<br /> mứ t un bình l hủ yếu, h ếm tỉ lệ hơn khảo về kỹ thuật làm các lo i rố ơ bản.<br /> 50%. T on quá t ình thự h ện b tập s nh - Gợi ý và khuyến khích sinh viên tìm<br /> v ên hú t n nh ều đến kỹ thuật l m. Cố nguồn t l ệu tham khảo qua các kênh<br /> ắn sử dụn nhữn kỹ thuật v n uyên thôn t n h ớng dẫn về kỹ thuật làm rối<br /> vật l ệu từ sự ợ mở ủa ản v ên, nếu của Việt Nam v á n ớ khá qua đ ng<br /> ó mớ thì đó l bắt h ớ từ á mẫu s u link của các website trên internet.<br /> tầm đ ợ m khôn thể h ện độ lập theo - Giới thiệu các lo i rối và cách sử<br /> ý t ởn ên ủa mình. Tỉ lệ đ t mứ độ dụng rối trong các ho t động giáo dục ở<br /> cao h ếm d ớ 30%. t ng mầm non, thông qua: tranh ảnh,<br /> Qua tìm h ểu thự t n về kỹ thuật video về hình ảnh các lo i rối; các con rối<br /> l m ố v sán t o á lo ố từ n uyên cho trẻ hơ ở góc, các con rối trang trí ở<br /> vật l ệu mở ủa s nh v ên, hún tô thấy lớp theo chủ đề - lễ hội, cô sử dụng rố để<br /> kết quả h a ao, xuất phát từ á n uyên kể chuyện và ho t động d y trẻ làm rối.<br /> nhân sau: - H ớng dẫn trực tiếp những kỹ thuật<br /> - Từ n uồn t l ệu tham khảo: làm rố ơ bản khó và mới.<br /> + G áo t ình phần kỹ thuật l m á - Giao bài tập thực hành cho cá nhân.<br /> lo ố ũ, h a đáp ứn yêu ầu ủa ánh giá về mặt kỹ thuật và hình thức của<br /> h ơn t ình áo dụ Mầm non theo con rối.<br /> h ớn đổ mớ . Biện pháp 2: Đa dạng hóa các hình<br /> + N uồn t l ệu tham khảo không thức hoạt động làm rối của sinh viên:<br /> nh ều, tản m n, th ếu tính khá quát, khôn hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm<br /> ó h ớn mở. - Cho s nh v ên tự h n nhóm ho t<br /> - Từ phía sinh viên: độn (số l ợn theo yêu ầu ủa V)<br /> + Sinh viên n máy mó thự h ện - Nhóm s nh v ên t ao đổ thảo luận,<br /> l m á lo ố theo h ớn dẫn ủa ản lên kế ho h thự h ện b tập: nộ dun<br /> v ên, quan tâm hính đến kỹ thuật t on ôn v ệ , hình thứ l m, th an hoàn<br /> quá t ình thự h ện b tập. thành, phân công công v ệ ...<br /> + Ch a tí h ự tìm h ểu á n uồn t - Báo áo kế ho h ủa nhóm.<br /> l ệu khá nhau về kỹ thuật l m ố v sán - T n b y sản phẩm v thuyết t ình<br /> t o á lo ố từ n uyên vật l ệu mở. sản phẩm.<br /> + Ch a b ết á h phố hợp v h a sẻ ý - Nhận xét, đánh á.<br /> t ởn vớ b n t on quá t ình thự h ện. Biện pháp 3: Tô chức cho sinh viên<br /> + Ch a b ết á h kha thá tố đa á vận dụng các phương pháp tạo hình ảnh<br /> á h thể h ện khá nhau từ d n hình ủa sáng tạo, các kỹ thuật làm rối đã học để<br /> n uyên vật l ệu. làm và sáng tạo các loại rối phù hợp với<br /> 2.3. Một số biện pháp hướng dẫn NVL mở theo nhiều cách khác nhau<br /> sinh viên kỹ thuật làm rối và sáng tạo các thông qua hệ thống các bài tập<br /> loại rối từ nguyên vật liệu mở H ớn dẫn ho sinh viên á ph ơn<br /> Biện pháp 1: Nâng cao kiến thức về pháp t o hình ảnh sán t o kh th ết kế on<br /> các loại rối và kỹ thuật làm các loại rối cơ ố theo á á h sau:<br /> <br /> 63<br /> KỸ THUẬT LÀM RỐI VÀ SÁNG TẠO CÁC LOẠI RỐI TỪ NGUYÊN VẬT LI U MỞ<br /> <br /> <br /> a. Thêm bớt hay hắp hép á h t ết đ ợ n nh áo dụ th nh phố tổ hứ<br /> b. Thay đổ kí h th ớ mỗ năm.<br /> c. Thay đổ h ều (n an , d , xéo) ủa 3. Kết luận<br /> hình d n vật l ệu Thự tế h ện nay ở á t n mầm<br /> d. Thay đổ á h t an t í non, Rố l ph ơn t ện d y h h ệu quả<br /> e. Thay đổ l nh ho t á kỹ thuật cho phù ủa áo v ên mầm non,v ệ l m ố v tổ<br /> hợp vớ n uyên vật l ệu v on ố muốn hứ d y t ẻ l m ố ất đ ợ hú t n . Vì<br /> thể h ện. vậy, ở t n s ph m s nh v ên ần nắm<br /> Từ á á h t ên s nh v ên sẽ làm 3 bài vữn kỹ thuật l m ố v sán t o á lo<br /> tập: ố từ NVL mở. Có nh ều b ện pháp để<br /> Bài tập 1: Từ kỹ thuật ho t ớ , h n nân ao kỹ thuật l m ố v sán t o ác<br /> vật l ệu phù hợp l m á lo ố khá lo ố từ NVL mở nh : Nân ao k ến<br /> nhau. thứ v kỹ thuật l m á lo ố , đa d n<br /> Bài tập 2: Từ d n hình ủa một hóa á hình thứ l m ố , vận dụn á<br /> n uyên vật l ệu mở ho t ớ l m á on ph ơn pháp t o hình ảnh sán t o, á kỹ<br /> ố khá nhau. thuật l m ố đã h để lảm v sán t o á<br /> Bài tập 3: Từ á n uyên vật l ệu mở lo ố ho phù hợp vớ n uyên vật l ệu<br /> v á kỹ thuật s nh v ên sẽ l m một on mở theo nh ều á h khá nhau, tham gia<br /> ố vớ nh ều hình thứ khá nhau. á ho t độn n o khóa, á hộ th<br /> Nh vậy, nếu thự h ện tốt á b tập n h ệp vụ s ph m.<br /> n y s nh v ên sẽ dễ d n l m bất kỳ on ố<br /> n o theo yêu ầu v theo ý thí h dù ó bất TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> ứ n uyên vật l ệu n o t on tay. 1. Denis Cauquetoux (2012), Rouleaux et<br /> Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động carton, Didier Fleurus.<br /> 2. Gaetane Lannoy (2013), Récup’ creations,<br /> ngoại khóa, hội thi nghiệp vụ sư phạm<br /> Didier Casterman.<br /> góp phần rèn luyện kỹ năng làm và sáng 3. Marie - Claude Groshens (2008), Les<br /> tạo các loại rối từ NVL mở marionettes du monde, Didier rmn.<br /> - Tổ hứ hộ th n h ệp vụ s ph m, 4. Mary Wallace (1994), I Can Make Puppets,<br /> chuyên đề về ố , nhằm t o ơ hộ ho s nh Greey de Pencier Books, US.<br /> v ên l m ố v sán t o á lo ố từ 5. Mukhina. V.X. (1980), Tâm lý học mẫu giáo,<br /> n uyên vật l ệu mở. tập 1, 2, N i dịch: Thế T ng, Nxb Giáo<br /> - Khuyến khí h s nh v ên tham a l m dục, Hà Nội.<br /> 6. Phan Dũn (2010), Phương pháp luận sáng<br /> đồ dùn d y h , đặ b ệt l l m ố để<br /> tạo và đổi mới, Nxb Trẻ.<br /> t n b y v quản bá về n hề áo v ên 7. Trần Thị Thanh Huyền, Sáng tạo từ vật liệu<br /> mầm non thôn qua ngày hộ v ệ l m tái sử dụng, Nxb Giáo dục.<br /> <br /> <br /> Ngày nhận bài: 02/01/2017 Biên tập xong: 15/02/2017 Duyệt đăn : 20/02/2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 64<br />