Luận án Tiến sĩ: Sử dụng phối hợp các loại bài tập theo định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trong dạy học 'Động lực học' Vật lý 10 Trung học phổ thông

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ, giáo dục Việt Nam đang trải qua quá trình đổi mới căn bản và toàn diện, hướng tới phát triển năng lực toàn diện cho người học theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW và Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Trong đó, việc hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo (NL GQVĐ&ST) là một yêu cầu cấp thiết, giúp học sinh thích ứng với thế giới biến đổi. Dạy học Vật lí (DH VL) ở trường trung học phổ thông có vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng các năng lực này, đặc biệt thông qua việc sử dụng các loại bài tập Vật lí (BTVL). Tuy nhiên, thực trạng cho thấy hiệu quả của việc vận dụng BTVL để phát triển NL GQVĐ&ST trong dạy học "Động lực học" Vật lí 10 còn chưa tối ưu. Nghiên cứu này nhằm khắc phục hạn chế đó, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học Vật lí theo định hướng phát triển năng lực.

Giáo viên Vật lí trung học phổ thông, nhà nghiên cứu giáo dục, và các nhà hoạch định chính sách giáo dục quan tâm đến đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực.

Nghiên cứu này tập trung vào việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo (NL GQVĐ&ST) cho học sinh lớp 10 trung học phổ thông thông qua việc sử dụng phối hợp các loại bài tập Vật lí (BTVL) trong dạy học chương "Động lực học". Luận án đã đi sâu phân tích cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực, vai trò của BTVL trong tiến trình này, đồng thời đánh giá thực trạng dạy học Vật lí (DH VL) hiện nay, đặc biệt là cách thức giáo viên vận dụng BTVL để phát triển NL GQVĐ&ST. Dựa trên những phân tích đó, nghiên cứu đề xuất một quy trình toàn diện để xây dựng và sử dụng phối hợp các loại BTVL, bao gồm cả việc thiết kế các bài tập và tiến trình dạy học cụ thể cho chương "Động lực học" Vật lí 10. Các giải pháp này được kỳ vọng sẽ nâng cao tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. Để kiểm chứng tính đúng đắn và khả thi của quy trình đề xuất, nghiên cứu đã tiến hành thực nghiệm sư phạm ở các trường trung học phổ thông, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện NL GQVĐ&ST và kết quả học tập của học sinh. Kết quả nghiên cứu cung cấp một hệ thống lý luận vững chắc và các công cụ thực tiễn giúp giáo viên Vật lí đổi mới phương pháp giảng dạy, góp phần thực hiện thành công mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.